پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
با شیوع ویروس کرونا و آغاز قرنطینه گمانه‌زنی‌ها بر این بود که در اسفندماه 1398 بیش از سال‌های گذشته شاهد افزایش خریدهای آنلاین باشیم. موضوعی که ممکن بود تراکنش‌های اینترنتی را با افزایش روبه‌رو کند. گمانی که با انتشار گزارش اسفندماه شاپرک تائید نشد. تعداد خرید انجام شده توسط موبایل در اسفندماه نسبت به بهمن‌ماه کاهش ۴/ ۷ درصدی را نشان می‌دهد. از سوی دیگر خریدهای انجام شده توسط پایانه‌های فروش که در واقع شامل دستگاه‌های کارتخوان در فروشگاه‌ها می‌شود نیز در اسفندماه به نسبت بهمن‌ماه افت ۲/ ۱ درصدی را ثبت کرده است. نکته قابل‌توجه این است که در اسفند ۹۸ خریدهای اینترنتی نیز با کاهش چشمگیری مواجه بوده است. تعداد تراکنش‌های خرید انجام شده از طریق اینترنت نسبت به بهمن‌ماه افت ۶/ ۱۶ درصدی را ثبت کرده است. این نشان می‌دهد به‌دلیل شیوع کرونا مردم حتی از خریدهای اینترنتی نیز استقبال نکرده‌اند.
بر اساس گزارش اسفندماه شاپرک، در اسفندماه ۱۳۹۸، بیش از ۲ میلیارد و ۲۸۰ میلیون تراکنش به ارزش بیش از سه میلیارد و ۲۸۱ میلیون در شبکه شاپرک انجام شده که نسبت به بهمن‌ماه ۱/۳۷ درصد در تعداد کاهش داشته است. طبق گزارش شاپرک تعداد تراکنش‌های اسفندماه سال ۱۳۹۸ نسبت به بهمن ماه ۱.۳ درصد کاهش یافته، درحالی‌که تعداد تراکنش‌های اسفندماه سال ۱۳۹۷ نسبت به ماه قبل آن ۱۲.۵ درصد رشد داشته و در سال ۱۳۹۶ میزان افزایش تعداد تراکنش‌ها در اسفندماه نسبت به بهمن‌ماه ۱۳.۳۹ درصد بوده است.
سهم تعدادی و مبلغی تراکنش‌های ابزار کارتخوان فروشگاهی در اسفند 1398 نسبت به بهمن ماه به ترتیب افزایش 0/96 و کاهش 1/15 درصدی داشته است. تعداد و مبلغ تراکنش‌های ابزار پذیرش اینترنتی در اسفند 1398 نسبت به بهمن به ترتیب کاهش 0/78 و افزایش 1/15 درصدی را تجربه کردند. در بررسی تعداد و مبلغ تراکنش‌های ابزار پذیرش موبایلی نیز کاهش 0/18 درصدی در تعداد تراکنش‌ها و افزایش 0/005 درصدی در مبلغ تراکنش‌ها مشهود است.
تعداد و مبلغ تراکنش‌های ابزار کارتخوان فروشگاهی در اسفندماه 1398 نسبت به اسفند1397به ترتیب با افزایش 1/90 و کاهش 5/86 درصدی همراه بوده است. تعداد و مبلغ تراکنش‌های ابزار پذیرش اینترنتی به ترتیب کاهش 0/38 درصدی وافزایش 5/89 درصدی را تجربه کرده است. همچنین در زمان مشابه تعداد تراکنش ابزار پذیرش موبایلی با کاهش 1/52 درصدی همراه بوده و مبلغ تراکنش‌های این ابزار نیز با کاهش 0/032 درصدی همراه بوده است.
آمارها نشان می‌دهد تعداد تراکنش‌های انجام شده در اسفندماه ۲ میلیارد و ۲۸۱ میلیون بوده که نسبت به بهمن‌ماه ۳۱ میلیون و ۵۸۰ عدد کمتر بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در استان تهران در بهمن‌ماه تعداد تراکنش‌های انجام شده حدود ۶۵۱ میلیون بوده است که در اسفندماه به حدود ۵۹۹ میلیون عدد کاهش یافته است. به عبارت دیگر تعداد تراکنش‌های شاپرک در اسفند نسبت به بهمن‌ماه در استان تهران کاهش ۸ درصدی داشته است. اما در مقابل در سایر استان‌ها تعداد تراکنش‌ها با رشد ماهانه ۲/ ۱ درصدی همراه بوده که احتمالاً به‌دلیل شیوع کمتر ویروس کرونا در سایر استان‌های کشور و عدم تعطیلی مراکز فروش بوده است.
نکته قابل‌توجه در تعداد تراکنش‌های شاپرک این است که حتی پرداخت قبض و خرید شارژ نیز در اسفندماه نسبت به بهمن‌ماه با کاهش مواجه بوده است. آمارها نشان می‌دهد پرداخت قبض و خرید شارژ از طریق موبایل ۷/ ۵ درصد کاهش، از طریق پایانه فروش ۷/ ۴ درصد کاهش و از طریق اینترنت ۳/ ۳ درصد کاهش داشته است.
این آمارها نشان می‌دهد که در استان تهران مجموع کل مبالغ تراکنش‌ها بیش از هزار هزار میلیارد تومان بوده که به نسبت سال ۹۷ حدود ۳/ ۲۰ درصد رشد داشته است. در سایر استان‌های کشور نیز مبلغ کل تراکنش‌های انجام شده در سال ۹۸ بیش از ۱/ ۲ هزار هزار میلیارد تومان بوده که به نسبت مدت مشابه سال گذشته با رشد ۲/ ۲۵ درصدی همراه بوده است. رشد مبلغ تراکنش‌ها می‌تواند از جهت افزایش تورم و نقدینگی نیز باشد. آمارهای رسمی نشان می‌دهد که نرخ تورم در سال ۹۷ حدود ۸/ ۲۶ درصد و در سال ۹۸ حدود ۸/ ۳۴ درصد بوده است. اگر تعداد تراکنش‌های اسفندماه ۹۸ را هم با اسفند سال‌های قبل مقایسه کنیم، متوجه می‌شویم که تعداد تراکنش‌های این ماه نسبت به ماه آخر سال‌های قبل کمتر شده است. میزان رشد تراکنش‌های انجام شده در اسفندماه ۹۸ نسبت به مدت مشابه آن در سال ۹۷ فقط ۲.۸ درصد بوده، در حالی که تعداد تراکنش‌های شاپرکی در سال ۹۷ نسبت به سال قبل آن ۲۶.۴۹ درصد بوده است.
گزارش‌های رسیده نشان می‌دهد کل تراکنش‌ها از نیمه اسفندماه سال گذشته تا نیمه فروردین‌ماه سال‌جاری با کاهش ۶۰ درصد نسبت به دوره مشابه مواجه شده اما در نیمه دوم فروردین که کسب‌وکارها به مرور شروع به‌کار کردند، این کاهش جبران شده و در نهایت تراکنش‌های فروردین‌ماه سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال ۹۷ کاهشی ثبت نکرده است. برخی از کارشناسان معتقدند که علاوه برکرونا که به‌دلیل تعطیلی مراکز خرید در کاهش تراکنش‌های الکترونیکی تأثیر داشته، عامل دیگری مانند اجباری شدن رمز دوم پویا نیز بر این کاهش تراکنش‌ها مؤثر بوده است. بانک‌مرکزی از ابتدای اسفندماه سال گذشته استفاده از رمز دوم پویا برای تراکنش‌های بالای ۱۰۰ هزارتومان را اجباری کرد که این عامل نیز در کاهش تراکنش‌های اینترنتی و موبایلی اثرگذار بوده است.
اگر این احتمال را در نظر بگیریم که کاهش خرید اینترنتی و موبایلی به‌دلیل اجباری شدن رمز دوم پویا از بهمن‌ماه ۹۸ است، به بررسی آمار بهمن‌ماه سال ۹۸ با سال ۹۷ نیز می‌پردازیم. رمز پویا در بسیاری از بانک‌ها تقریبا از اواسط بهمن‌ماه اجباری شد. اگر به آمار تراکنش‌ها در بهمن ۱۳۹۸ نگاهی بیندازیم، می‌بینیم که تعداد تراکنش‌های اینترنتی و موبایلی در این ماه نسبت به مدت مشابه در سال قبل کاهش داشته است. در بهمن‌ماه ۹۷ سهم تراکنش‌های موبایلی ۶ درصد بوده که در بهمن‌ماه ۹۸ به ۴.۱۷ درصد رسیده است. همچنین سهم تراکنش‌های اینترنتی در بهمن‌ماه ۹۷، ۵.۹۴ درصد بوده که همین ماه در سال ۹۸ به ۵.۸۲ درصد رسیده است.
