پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
شباهت نام «فینوتک» به «فین‌تک» شاید این تصور را ایجاد کرده باشد که این بستر بانکداری باز برای ارائه سرویس و خدمات به استارت‌آپ‌ها و فین‌تک‌ها شکل‌گرفته است، اما نگاهی به سرویس‌های مختلفی که ارائه می‌دهد و مشتریانی که از سرویس‌هایشان استفاده می‌کنند این شائبه را از بین می‌برد، هرچند فین‌تک‌ها نیز جزئی از مشتریان این پلتفرم به شمار می‌آیند. شاید تفاوت فینوتک با رقبایش در مدل همکاری این شرکت با مشتریان خلاصه شود؛ اما آنچه در افق کاری مدیران این شرکت قابل‌توجه است نگاهشان به آینده کسبوکار است. در این زمینه گفت‌و‌گوی ماهنامه پیوست با علی بدیعی، مدیر عامل فینوتک را می‌خوانید:
فینوتک تقریباً اولین بستر ارائه‌دهنده خدمات بانکداری باز به کاربران و کسب‌وکارهاست که در دوره فعالیت خود سعی کرده ارائه سرویس‌های مختلف را از انحصار بانک خارج کند و در اختیار شرکت‌های متقاضی قرار دهد.
این تعبیر درستی است، پیش‌تر از فینوتک API از سوی بانک‌ها و هم از طریق بسترهای دیگر به متقاضیان این API ها و کسب‌وکارها ارائه می‌شد اما پروتکل ارائه API کاملاً متفاوت بود؛ ما اولین پلتفرمی بودیم که API بانکی را به Open API تبدیل کردیم و امکان استفاده از این API ها را به شکل سریع و ساده ممکن فراهم ساختیم. البته در کنار این سرویس‌ها، سرویس‌های مختلف بورسی و بیمه را نیز ارائه کردیم و به‌زودی خدمات دولت الکترونیکی را نیز عرضه خواهیم کرد. در اصل علاقه‌مند هستیم سرویس‌هایی را که دسترسی به آن‌ها برای مشتریانمان سخت است برایشان فراهم کنیم و زمان دسترسی به آن سرویس را برای آنان کاهش دهیم.
شما کارنامه فینوتک را یک کارنامه موفق ارزیابی می‌کنید؟
بله به نظر من فینوتک یک اتفاق بزرگ بود. دسترسی به سرویس‌های بانکی نه‌تنها در ایران بلکه در کل آسیا یک چالش بزرگ است و ۶۰ تا ۷۰ درصد انرژی توسعه‌دهندگان نر‌م‌افزار و پلتفرم‌های مختلف را می‌گیرد، حال از طریق فینوتک بستری فراهم‌شده تا علاوه بر دسترسی به API های مورد نیازشان در کوتاه‌ترین زمان ممکن در توسعه و به‌کارگیری آن‌ها نیز با مشکلی مواجه نباشند چرا که یک تیم متخصص این سرویس‌ها را به آنان ارائه می‌دهد.
نقطه‌ضعف فینوتک را وابستگی به بانک آینده نمی‌دانید؟
در شرایط فعلی این‌گونه نیست، ما با بانک آینده شروع کردیم و انصافا هم تبدیل‌شدن از یک بانک به دو بانک کار سختی بود. از سال ۹۶ همکاری با سایر بانک‌ها نیز آغاز شد. هرچند در ابتدا با مشکلاتی برای ارائه سرویس از طریق بانک‌های مختلف روبه‌رو بودیم، اما در شرایط فعلی امکان ارائه سرویس‌هایمان از طریق بانک ایران‌زمین و بانک سپه به‌صورت کامل برقرار است و به‌زودی سرویس‌های فینوتک از طریق بانک‌های دیگر نیز ارائه می‌شود.
یعنی مشتریان شما لازم نیست لزوماً در بانک آینده حساب داشته باشند؟
ما از ابتدای فعالیت وعده دادیم که به‌زودی سرویس‌های خود را از طریق بانک‌های دیگر نیز ارائه دهیم. از سال ۹۶ هم اقدام به ارائه خدمات از طریق بانک‌های دیگر کردیم، در شرایط فعلی نیز شما می‌توانید از طریق بانک سپه از تمامی سرویس‌های ما بهره ببرید.
در شرایط فعلی اگر بخواهید فینوتک را با فرابوم و شاهین مقایسه کنید، چه جایگاهی به خودتان می‌دهید؟
واقعیت این است که توسن بوم یا همان فرابوم سابق پیش از ما فعالیت خود را آغاز کرد اما مدل فعالیتش با ما کاملاً متفاوت بود. ما از استانداردی استفاده کردیم که به‌سرعت توانست مشتریانمان را افزایش دهد و رشد خوبی در بازار داشته باشیم. ما در زمینه جذب مشتری و ارائه سرویس‌ها و همین‌طور سرعت آموزش مشتریان خود در بازار مدعی هستیم. شیوه تعامل و بازاریابی رقبای دیگر ما کاملاً با ما متفاوت است. تمرکز آن‌ها بیشتر روی شبکه بانکی است اما تمرکز بیشتر ما روی بخش کسب‌وکاری است.
سال گذشته در همایش بانکداری اعلام شد که فینوتک قرارداد همکاری با سداد و هم‌زمان یک قرارداد نیز با فرابوم امضا کرده، مدل همکاری شما در شرایط فعلی با این سه شرکت چگونه است؟
تفاهم ما با سداد پیش از همایش بانکداری الکترونیکی بود. با توجه به سهامداری سداد در فرابوم و همچنین فعالیت خودش در مفهومی با نام اکسیژن به نظر می‌رسید سداد در حال گسترش بازار فعالیت خود در این زمینه است. ما کماکان سرویس‌های بانک ملی را از سداد می‌گیریم اما هنوز سرانجام مشارکت با توجه به سرمایه‌گذاری شرکت خدمات انفورماتیک در فینوتک مشخص نیست.
اما همچنان فعالیت‌تان را با فرابوم ادامه می‌دهید.
ما از سال گذشته که برای ارائه خدمات و اضافه کردن بانک‌های توسنی به فینوتک با مشکل مواجه شدیم با توسن بوم آن زمان مذاکرات خود را آغاز کردیم. در شرایط فعلی نیز قرارداد در حال رفت‌وآمد بین ما و فرابوم است. همچنان همکاری ما با بانک‌های توسنی ادامه دارد و سرویس‌های خود را به آنان عرضه می‌کنیم.
شما تأکید کردید که مدل مشتری‌هایتان با یکدیگر متفاوت است، این نکته‌ای که به آن اشاره می‌کنید یعنی چه؟ همه شما بستر بانکداری باز ارائه می‌دهید، چگونه می‌گویید مدل مشتری‌هایتان با یکدیگر متفاوت است؟
مشتری به معنای کسی که هم استفاده می‌کند و هم هزینه بابتش پرداخت می‌کند. در پلتفرم‌ها معمولاً مشتری یک‌طرف قرار می‌گیرد. اگر پلتفرمی بتواند از هر دو طرف مشتری جذب کند و کسب درآمد کند در اصل به‌صورت خاصی کارکرده است. ما از ابتدا تصمیم گرفتیم در سمت بانک شریک آنان شویم و از کسب‌وکارها درآمد کسب کنیم. ما برای ارائه خدمات بر بستر بانکداری باز با بانک‌ها در زیرساخت آن سرمایه‌گذاری می‌کردیم و پس از کسب درآمد آن درآمد را با بانک‌ها به اشتراک می‌گذاشتیم. در ابتدا برای بانک‌ها این مدل کسب درآمد قابل‌باور نبود.
در شرایط فعلی نیز به همین روش عمل می‌کنیم. مشتری‌هایی که فرابوم انتخاب می‌کند با مشتری‌های ما کاملاً متفاوت است؛ مثلاً فرابوم سراغ پرداخت عوارض می‌رود. در اصل فرابوم مشتری‌ای در اندازه توسن انتخاب می‌کند و ما هرچند شرکتی مانند ارتباط فردا پشتمان است و از ما حمایت می‌کند اما مشتری‌هایمان را در اندازه خود فینوتک انتخاب و کسبوکار را در خود فینوتک تعریف می‌کنیم. البته باید توجه داشت که رفتن فرابوم به سمت سداد و به پرداخت نیز نشان می‌دهد که تمامی این شرکت‌ها علاقه‌مندند تا پروژه‌ها را در اندازه بسیار بزرگ اجرا کنند.
حوزه‌های موردعلاقه فینوتک کدام حوزه‌هاست؟
هر جا که تراکنش درآمدزا وجود داشته باشد. هم‌اکنون در حوزه حمل‌ونقل سرویس‌های بسیار خوبی ارائه کرده‌ایم. در حوزه بیمه و بورس نیز فعالیت‌های خیلی خوبی انجام دادیم. تعدادی از پرداخت یارها مشتریان ما هستند و فینوتک کمک بسیار خوبی برای توسعه فین‌تک‌ها بود. هرچند ما پلتفرم نوآوری باز برای استارت‌آپ‌ها هستیم، اما بیشترین ارزشی که از سوی ما ایجاد می‌شود دیجیتال ترنسفورمیشن (digital transformation) است. فرایندهایی که در گذشته کاملاً به شکل سنتی انجام می‌گرفت و انجام دادن آن عوارض جدی به دنبال داشت حال با استفاده از بستر ما به‌صورت کاملاً دیجیتالی ارائه می‌شود.
من از حرف شما این‌گونه برداشت می‌کنم که با توجه به کوچک شدن فضای اقتصادی کشور و مشکلات پیش‌آمده برای بانک‌ها، فینوتک این توانایی را دارد که در حیطه کاری خودش بازار را گسترش دهد؟
من تحلیلی در مورد اینکه بازار بانک‌ها کوچک‌شده ندارم، اما مشکلاتی وجود دارد که شاید از بسترهایی مانند بستر ما قابل‌رفع باشد؛ مانند موضوع کارمزد. اصلاح نظام کارمزد مدت‌هاست که در دستور کار قرار دارد اما به دلایل مختلف و با توجه به ذی‌نفعان آن هنوز امکان‌پذیر نیست، اما فینوتک بستری را فراهم کرده و تمام سرویس‌هایش بر اساس کارمزد قابل‌ارائه است. ما از روز اول از مشتری برای ارائه سرویس‌های خود کارمزد گرفتیم چرا که تصمیم نداشتیم بار مسئولیت آن را بر دوش بانک و درنهایت بر دوش مردم بیندازیم. امیدواریم این جریان به‌زودی فراگیر شود. شاید تا چند سال دیگر مدعی اصلاح نظام کارمزد شویم.