پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
مدیران و کارشناسان ارشد حوزه مالی و بانکداری در داووس ۲۰۲۰ از چه سخن گفتند؟
دومین دهه از قرن بیست‌ویکم هم پایان یافت، اما مدیران ارشد صنعت خدمات مالی در اجلاس داووس امسال برای قرار دادن فناوری‌های نوین مالی در چارچوب اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد در سال ۲۰۳۰؛ یعنی پایان دهه جاری گفت‌وگو کردند.
ماهنامه عصر تراکنش شماره ۳۱ و ۳۲ / «میشا رائو»، بنیان‌گذار موسسه «هاوس آو فین‌تک» معتقد است ایجاد کارگروه اقدام مالی دیجیتال توسط دبیرکل سازمان ملل متحد در کنار تاکید بر نیاز برای تامین مالی اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد که در حال حاضر سالانه بیش از ۲۵۰۰ میلیارد دلار کسری مالی دارد، از اقدام‌های جدی است که در طول دهه دوم قرن بیست‌ویکم در حوزه رونق بین‌المللی فناوری‌های دیجیتال مالی انجام شده است.
این مدیر فناوری‌های مالی معتقد است: «وقت آن رسیده ارزیابی کنیم که چگونه اکوسیستم جهانی فناوری‌های نوین مالی (FinTech) را می‌توان توانمندتر و ائتلاف‌ها و شراکت‌های راهبردی ایجاد کرد که بتوانند راهکارهای عملی برای تضمین رونق بین‌المللی و محلی ارائه کنند.»
رائو تاکید می‌کند: «اکنون می‌دانیم که ابداعات مالی دیجیتال می‌تواند ۳۷۰۰ میلیارد دلار به تولید ناخالص داخلی اقتصادهای نوظهور کمک کند. نهادهای بین‌المللی مانند سازمان ملل متحد، بانک جهانی و انجمن گفت‌وگوی اقتصاد جهانی که تاکنون در حوزه فناوری‌های نوین مالی سرمایه‌گذاری کرده‌اند، اعتقاد دارند که این فناوری‌ها می‌توانند در بهتر کردن جهان ما موثر باشند.»
رائو می‌گوید که در چارچوب گفت‌وگوهای داووس امسال، این مساله بررسی شد که «حوزه‌هایی مانند زیرساخت‌های انعطاف‌پذیر بازار مالی، بهبود سیستم توزیع کمک‌های خارجی، محو کردن فقر، حقوق اقتصادی و فردی و حواله‌ها، از جمله حوزه‌هایی هستند که فناوری‌های نوین مالی به‌صورت عمده‌ای می‌توانند در آن اثرگذار باشند.»
یکی از عمده‌ترین موضوعات مورد بحث در حوزه فناوری‌های مالی در داووس امسال، نقش بانک‌ها در اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد بود. ۴۰ بانک عمده بین‌المللی از پنج قاره جهان که بیش از ۱۶ تریلیون دلار از دارایی‌های بین‌المللی را در اختیار دارند، در حال بازتعریف نقش خود در چارچوب اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد هستند.
این بانک‌ها قرار است در طول دهه سوم قرن بیست‌ویکم به هدف بلندپروازانه «آینده پایدار برای همه» وفادار باشند. به گفته رائو بیش از دوسوم از تامین مالی اقتصاد جهانی توسط بانک‌ها انجام می‌شود، در نتیجه بانک‌ها یکی از اصلی‌ترین پایه‌های رسیدن به اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد هستند.
این کارشناس مسائل فناوری مالی می‌گوید: «شرکتهای فناوری‌های نوین مالی در حوزه‌هایی مانند توزیع ارزش، محصولات مالی انعطاف‌پذیر و راهکارهای نوین برای پاسخگویی به چالش‌های پیش روی مشتریان کم‌درآمد ابداعات جدیدی دارند. این موسسات همچنین زیرساخت‌های تازه‌ای را فراهم می‌کنند تا خدمات مالی نوین، قابل ارائه به مشتریان وسیع‌تری در سراسر جهان باشد. این زیرساخت‌ها مانند روش‌های تایید هویت دیجیتال سریع‌تر و ساده‌تر، بسترهای وام‌دهی جایگزین، به‌اشتراک‌گذاری داده‌ها و روش‌های پرداخت نوین، از جمله حوزه‌هایی هستند که به‌سرعت در حال نوآوری و بهبود هستند.»
موسسه هاوس آو فین‌تک با هدف «ایجاد ارتباط میان دو جهان فناوری‌های مالی و موسساتی که تلاش می‌کنند زندگی آسیب‌پذیرترین و کم‌بهره‌ترین جوامع را بهبود ببخشند» ایجاد شده است. این موسسه تلاش می‌کند با استفاده از ظرفیت‌های موسسه‌های بخش خصوصی، دسترسی وسیع بخش دولتی، دانش موسسات آموزشی و دانشگاهی و تحولات و ابداعات فین‌تک، ابزارهای خدمات مالی را به اقشاری برساند که بیشترین نیاز را به آن دارند. این ابزارهای نوین مالی قرار است برای توسعه فرصت‌های اقتصادی، دسترسی به سرمایه‌های تازه، ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و از همه مهم‌تر فرصت برای زندگی عزتمند، در اختیار مردم سراسر جهان قرار گیرد.
در داووس ۲۰۲۰ این موسسه پنل گفت‌وگوی «ابداع بر نیکی: تقویت نسلی از تحول‌آفرینان» را برگزار کرد. این نشست به همت موسسه هاس آو فین‌تک و آزمایشگاه ابداعات مالی یونیسف (صندوق کودکان سازمان ملل متحد) برگزار شد تا محلی برای به اشتراک‌گذاشتن آزاد ایده‌ها و پیشنهادها جهت تبدیل فین‌تک به یک ابزار اقدام عملی موثر باشد.
فین‌تک و حکمرانی خوب
«شارلوت کراس‌ول»، مدیرعامل موسسه اینوویت فایننس و سخنران این نشست در داووس تاکید می‌کند که صنعت فناوری‌های نوین مالی منافع بالقوه مشارکت در اقدام‌های نیک را درک کرده است. او تاکید کرد: «ما باید تلاش کنیم تا به کمک کسانی برویم که هنوز معتقدند رفاه و ثبات اقتصادی یک هدف دست‌نیافتنی است. این تنها راه رسیدن به اهداف توسعه پایدار ملل متحد است و تضمین رفاه اجتماعی باید به بخشی از فرایند سیاست‌گذاری مالی تبدیل شود.»
«جمیله محمود»، معاون دبیرکل فدراسیون بین‌المللی جوامع صلیب سرخ و هلال احمر می‌گوید: «فناوری‌های نوین مالی، اجازه داده است که امروز فراگیری و مشارکت مالی از باز کردن یک حساب در بانک فراتر برود. این فناوری‌ها اجازه داده‌‌اند تا خدمات مالی عملا در دست افرادی قرار گیرد که در گذشته در حاشیه و کم‌برخوردار بودند، اما همچنان چالش‌ها و مسائل اخلاقی در این زمینه وجود دارد؛ اینکه تا چه اندازه آزمایش روی افراد کم‌برخوردار می‌تواند به لحاظ اخلاقی درست باشد و تا چه اندازه موسسات خصوصی ارزش‌های اخلاقی مشترکی با بازیگران بشردوست بین‌المللی دارند.»
تعصب و داده‌ها
یکی از اهداف اعلام‌شده در چارچوب اهداف توسعه پایدار ملل متحد، ایجاد هویت قانونی و حقوقی برای همه انسان‌هاست. دهه ۲۰۲۰ یکی از اصلی‌ترین فرصت‌هایی است که می‌تواند اجازه دهد فناوری‌های نوین مالی در راستای ایجاد هویت دیجیتال مستقل برای جمعیت‌های بدون مدارک هویتی در جهان کمک کند.
جمیله محمود با اشاره به «اخلاق آزمایش» می‌گوید: «هرچند در جهان امروز، داده‌ها از هر زمان دیگری مهم‌تر و کلیدی‌تر می‌شوند، اما تهدید لو رفتن و درز کردن داده‌های خصوصی، سرقت هویت و اخبار دروغ، یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد بی‌اعتمادی در میان مشتریان خدمات نوین مالی خواهد بود.»
کراس‌ول هم معتقد است که داده‌ها همچنان در خط مقدم اصلاحات در دهه ۲۰۲۰ قرار خواهند داشت، اما برای اینکه فناوری‌های نوین مالی بتوانند در حوزه اقتصاد پایدار موفق باشند، باید مشکلات امنیت داده‌ها به هر صورتی حل‌وفصل شود.
کراس‌ول می‌گوید: «توسعه و گسترش فین‌تک باعث می‌شود که مشکلات عدیده با تحلیل و ارائه داده‌های غلط و گمراه‌کننده و استفاده از الگوریتم‌های تقلب‌آمیز برای ارائه داده‌های تعصب‌آمیز، تکثیر و تقویت شود. تقویت این روند می‌تواند بر خلاف اهداف اقتصاد پایدار باعث افزایش تبعیض و کم‌برخوردار ماندن گروه‌هایی از مردم شود. این تصور غلط وجود دارد که چون الگوریتم‌ها توسط رایانه‌ها پردازش می‌شوند، فارغ از تعصب و جهت‌گیری هستند، اما اگر مجموعه داده‌ها دچار اشکال باشد، رایانه‌ها می‌توانند مشکلات را چندین برابر افزایش دهند و به‌صورت بالقوه آثار منفی شدیدی بر کاربران بگذارند.»
به گفته کارشناسان یکی از عمده‌ترین تلاش‌ها در حوزه فناوری باید این باشد که نکات تبعیض‌آمیز و جهت‌گیری‌های تعصب‌آمیز که ممکن است بر هوش مصنوعی و فناوری‌های تحلیل داده‌ها اثرگذار باشد، حذف و کنترل شوند.
کراس‌ول می‌گوید: «موسسات خدمات مالی همواره یکی از اصلی‌ترین کاربران داده بوده‌اند و هر اندازه که بیشتر به سمت فناوری‌های نو و هوشمند حرکت کنیم، وابستگی آنها به داده‌ها افزایش خواهد یافت. ما معتقدیم شرکت‌ها باید خودشان را با نیروی انسانی متنوع‌تر از گروه‌های سنی، نژادی، قومی و ملی مختلف تجهیز کنند تا این اطمینان حاصل شود که این موسسات از آمادگی لازم برای تحولات تازه و کنشگری در حوزه جهانی و در میان گروه‌های مختلف اجتماعی برخوردارند.»
آمادگی برای انقلاب فین‌تک
یکی از موضوعات عمده گفت‌وگو در اجلاس امسال «انجمن گفت‌وگوی اقتصاد جهانی» در داووس سوئیس، مانند سال‌های گذشته امواج تحولات عمده نفوذ فناوری در خدمات مالی بود. پرداخت‌های همراه، کیف پول‌های دیجیتال، بیت‌کوین، فناوری بلاکچین و کسب‌وکار مبتنی بر شبکه‌های اجتماعی، تنها نمونه‌هایی از نوآوری‌هایی هستند که می‌توانند در دوره ما خدمات مالی جهان را سر پا نگه دارند و رونق بدهند. با توجه به سرعت نوآوری در فناوری‌های مالی یا به‌صورت خلاصه فین‌تک عجیب نیست که بسیاری از مدیران ارشد بزرگ‌ترین موسسات مالی و پولی هنوز نسبت به درک عمق تحولات و آثار آن با مشکل مواجه هستند.
«باب کونتری»، مدیر جهانی صنایع خدمات مالی در موسسه «دلوئات توشه توهماتسو» می‌گوید: «فین‌تک به اولویت مرکزی موسسات خدمات مالی در طول دو سال گذشته بدل شده است. مدیران در بازار و مجامع جهانی زیاد در مورد فین‌تک می‌شنوند، اما هنوز هم درست متوجه نیستند که کدام ابداعات فناوری است که می‌تواند بیشترین آثار را بر کسب‌وکارشان بر جا بگذارد و دقیقا باید منتظر چه نوعی از تحولات برهم‌زننده بازار باشند.»
به همین دلیل هم بود که در جریان اجلاس ۲۰۲۰ داووس، موسسه «دلوئات گلوبال» یک پنل با عنوان «انقلاب فین‌تک» برگزار کرد. در این نشست تعاملی بیش از ۷۰ مدیر از سران موسسات بین‌المللی مالی حضور داشتند. به گفته کونتری مدیران مدعو در این نشست در گروه‌های کوچک‌تر به بحث در مورد اصلی‌ترین روندهای نوظهور و فناوری‌های نوین که می‌تواند در ۵ تا ۱۰ سال پیش رو به اصلی‌ترین پیشرانه‌های صنعت مالی تبدیل شود، گفت‌وگو کردند.
موسسه دلوئات از سال ۲۰۱۴ تاکنون به‌صورت پیوسته با برگزارکنندگان نشست داووس برای برگزاری نشست‌ها و پنل‌ها در مورد فین‌تک همکاری می‌کند. این همکاری در پنج سال گذشته تحت عنوان «پروژه ابداعات تحول‌آفرین در خدمات مالی» ادامه داشته است. هدف از این پروژه ارزیابی آثار بلندمدت ابداعات نوین در حوزه اکوسیستم خدمات مالی در فاز اول و ایجاد استراتژی‌های جامع برای واکنش به این تحولات توسط موسسات مالی موجود در فاز دوم است.
آینده خدمات مالی
فاز اول پروژه در قالب یک پژوهش ۱۵ماهه انجام شد که نتیجه آن در گزارش جامع «آینده خدمات مالی» منتشر شده است. این گزارش نتایج گفت‌وگوهای حضوری و تلفنی با بیش از یکصد کارشناس ارشد در حوزه‌های مربوطه و نمایندگان شرکتهای فناوری مالی است. همزمان در این راستا تاکنون شش کارگاه آموزشی با حضور ۳۰۰ کارآموز از میان مدیران رده C شرکتهای مالی از جمله استارت‌آپ‌ها، قانون‌گذاران و متخصصان از دانشگاه‌ها و شرکتهای رسانه‌ای سراسر جهان برگزار شده است.
بر اساس نتایج پژوهش «آینده خدمات مالی» ۱۱ دسته نوآوری تشخیص داده شد که می‌تواند باعث تحول عمیق عملکرد خدمات مالی در شش عملکرد بنیادی‌شان شامل سپرده‌گذاری و وام‌دهی، تامین سرمایه، مدیریت سرمایه‌گذاری، تامین بازار، پرداخت‌ها و بیمه‌ها شود. این گزارش تلاش کرده برای هر عملکرد و هر دسته نوآوری‌ها، چندین سناریو در مورد آثار این نوآوری‌ها در موسسات موجود بررسی شود.
بخشی از نتایج این گزارش موارد زیر را پوشش می‌دهد:
- فرصت‌های بالقوه کسب‌وکار و تهدیدهایی که از هر دسته نوآوری متوجه صنعت است؛
- نحوه منفعت‌بردن هر دسته از فناوری‌ها از یک نوآوری خاص؛
- شرایط مورد نیاز برای هر شرکت جهت بهره‌مندی از نوآوری‌ها
- شاخص‌هایی که مانع روی‌آوری به فناوری‌های نو می‌شوند؛
- اصلی‌ترین ریسک‌ها، آثار و سوالات باقی‌مانده.
دفاتر مالی توزیع‌شده و هویت دیجیتال
فاز دوم پروژه از بهار سال گذشته آغاز شد و انتظار می‌رود تا پایان بهار سال آینده به پایان برسد و قرار است بر دو موضوع اصلی در پیوند با تحولات خدمات مالی بررسی‌های خود را منتشر کند. موضوع اول فناوری‌های دفاتر توزیع‌شده است که بلاکچین اصلی‌ترین مثال موجود آن به حساب می‌آید و دومین موضوع مساله هویت دیجیتال است.
«راب گالاسکلی» از شرکای دلوئات کانادا و مدیر تیم تحولات خدمات مالی دلوئات می‌گوید: «این دو موضوع، جدی‌ترین مسائل پیش روی خدمات مالی در مواجهه با تحولات عمیق فناوری مالی هستند که باید با حضور اصلی‌ترین شرکای صنعت خدمات مالی بررسی شوند تا بتوان یک نتیجه موثر از این بررسی‌ها گرفت.» این کارشناس توضیح می‌دهد که استفاده از نشست داووس به این دلیل اهمیت دارد که «یک ویژگی بی‌همتای اجلاس داووس گردهمایی بخش عمده‌ای از سران صنایع خدمات مالی است».
جریان فناوری دفاتر توزیع‌شده کاربردهای متعددی در موسسات مالی خواهد داشت، اما باید پیش‌شرط‌های بسیاری برای استفاده از آن مورد توجه قرار گیرد. فناوری دفاتر توزیع‌شده که می‌تواند تراکنش‌های مالی را بدون نیاز به واسطه به انجام برساند و تراکنش را به شکل رسمی و قابل پیگیری ثبت کند، اکنون به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین چالش‌های بخش بانکداری محسوب می‌شود. در ژانویه سال جاری میلادی ۱۱ بانک عمده بین‌المللی پروژه ایجاد یک بلاکچین ویژه برای آزمایش توانایی‌شان در معامله دارایی‌های جاری را ایجاد کردند.
حوزه مهم دیگر، هویت دیجیتال است و گزارش نهایی تلاش می‌کند تا ارزیابی کند موسسات مالی تا چه اندازه می‌توانند در ایجاد استانداردهای جهان‌شمول برای ارزیابی و تایید هویت دیجیتال افراد همکاری کنند تا از یک سو تجربه مشتریان بهتر شود و از سوی دیگر ریسک‌های امنیتی کاهش پیدا کند و استفاده از هویت یکتای دیجیتال برای مشتریان بتواند تراکنش‌های مالی بین‌المللی را تسهیل و ساده کند.
انقلاب فناوری مالی می‌تواند آثار بسیاری جدی در عملکرد مدیران انفورماتیک شرکت‌ها و سازمان‌های فناوری اطلاعات داشته باشد. «کریستین رابسون»، مدیر جریان پروژه در دلوئات تاکید می‌کند که برای مثال شرکتهای بیمه تلاش می‌کنند تا از تجمیع کاربری خودروها، خانه‌ها و ابزارک‌های پوشیدنی متصل به یکدیگر استفاده کنند تا سود خود را افزایش دهند، اما حجم اطلاعاتی که در استفاده از مجموعه این ابزارها جمع‌آوری می‌شود، به حدی افزایش می‌یابد که مدیران انفورماتیک و ابزارهای فناوری اطلاعات این شرکتهای بیمه‌ای باید خود را برای تحلیل و ارزیابی داده‌هایی بسیار وسیع‌تر از آنچه امروز توانایی دارند، آماده کنند. در چنین شرایطی کل ساختار فناوری اطلاعات سازمان نیازمند استراتژی‌های تحلیلی و مدیریتی تازه‌ای است تا بتواند با این حجم از این اطلاعات روبه‌رو شود.
این کارشناس مسائل فناوری مالی از ریسک دیگری نیز سخن می‌گوید. به گفته او فناوری دفاتر کل توزیع‌شده مالی می‌تواند باعث شود که مراکز تسویه‌حساب (کلر) کلا از چارچوب مدیریت موسسات مالی و بانکی خارج شود. در این شرایط بانک‌ها و موسسات مالی فقط در صورتی می‌توانند همچنان در ساختار مناسبات و تراکنش‌های مالی حضور داشته باشند که بتوانند در ماشین‌هایی هوشمندتر و سریع‌تر سرمایه‌گذاری کنند و بتوانند الگوهای کسب‌وکاری نوین و خدمات جدید ارائه دهند.
گالاسکلی می‌گوید: «مدیران فناوری اطلاعات و انفورماتیک باید بتوانند به کسب‌وکارهایشان توضیح دهند که چگونه موسسات مالی می‌توانند در این ابداعات سرمایه‌گذاری کنند و چگونه جا ماندن از قطار چنین ابداعاتی می‌تواند جلوی موفقیت بلندمدت شرکت‌‌هایشان را بگیرد.»
نویسنده / مترجم
مهرو ساعی
با سلام
با توجه به اینکه بحث تعیین هویت انسانها در جهان نیز مورد توجه است و در داووس نیز یکی از بحثها بوده است لذا به نظر می رسد بحث احراز هویت دیجیتال در کشور نیز باید بحث سال 99 باشد.