چالش کارت‌خوان‌ها در سال ۱۳۹۹ / معاون طرح و برنامه پرداخت نوین آرین درباره تاثیر نظام جدید مالیاتی بر آینده صنعت پرداخت می‌گوید

ماهنامه عصر تراکنش شماره ۳۱ و ۳۲ / احمد هادی‌پور که پیش از این با عناوین مختلف از جمله معاونت بازاریابی و فروش ایران‌ ارقام، معاونت طرح و برنامه شرکت ایران‌ کیش، مدیرعاملی کارت گردشگری پارس و… در صنعت پرداخت کشور فعالیت می‌کرد، از دی‌ماه سال جاری به تیم پرداخت نوین اضافه شد. در حقیقت شرکت پرداخت نوین پس از تغییرات مدیریتی که در سال جاری داشت، این تغییر را با هدف نقش‌آفرینی بیش از پیش در صنعت پرداخت با تکیه بر ارائه راهکارهای خلاقانه و باکیفیت انجام داد. هادی‌پور بزرگ‌ترین چالش سال آینده را نظام مالیاتی می‌داند و معتقد است نتیجه این نظام مالیاتی، کاهش چشم‌گیر استفاده از دستگاه کارت‌خوان با فشار از سمت پذیرندگان و رجوع به خریدهای نقدی و چک است.

---

کارت‌های اعتباری

---

کارت اعتباری از جمله خدمات مغفول در نظام بانکداری و پرداخت ماست که به نظر می‌رسد رفتن به سمت آن اجتناب‌ناپذیر است.

احمد هادی‌پور، معاون پرداخت نوین آرین در رابطه با کارت اعتباری می‌گوید: «هم منصوری، رئیس هیات‌مدیره، هم روشناس، عضو هیات‌مدیره پرداخت نوین و هم بنده، ورودمان به این صنعت به واسطه بانک پارسیان بود. اولین پروژه پارسیان هم شرکت تجارت الکترونیک پارسیان بود که در زمان طالبی انجام گرفت. مسئولیت تمام امور کارت‌های بانکی و کارت‌های اعتباری پارسیان بر عهده تجارت الکترونیک پارسیان بود، ولی متاسفانه به‌خاطر محدودیت‌های قانونی این شرکت نتوانست به آن چیزی که روز اول به‌دنبالش بود، دست یابد. یک بازار بسیار مغفول در ایران مربوط به کارت اعتباری و به‌خصوص حالت Revolving آن است.

یکی از چیزهایی که می‌تواند از سویی اهرم فشار برای رفتن به سمت کارت اعتباری باشد و از طرفی اهرم درآمدزایی برای ما و استقبال بازار به‌شمار رود، تورم و کاهش قدرت خرید مردم است. به اعتقاد من، نه‌فقط در صنعت پرداخت؛ بلکه در کل صنعت بانکی، در آینده نزدیک کارت اعتباری یکی از ارکان مهم خواهد شد. تا هفت یا 10 سال پیش، بانک‌ها می‌گفتند «ما یک سوپرمارکت از خدمات مالی داریم. مشتری می‌آید و از حساب جاری گرفته تا دسته‌چک، کارت‌خوان، خودپرداز و… را همگی از ما می‌خواهد». یکی از حلقه‌های مفقوده این سوپرمارکت مربوط به اعتبار است.

اکنون اگر کارت اعتباری برای مردم ایران جا بیفتد، علاوه بر آنکه قدرت خرید مردم را بالا خواهد برد، طبق آیین‌نامه بانک مرکزی، می‌توانیم یک سرفصل پذیرنده هم برایش تعریف کنیم و کارمزدهایی از بابت ارزش افزوده‌ای که ایجاد می‌کنیم، دریافت کنیم. در شبکه پرداخت برای دریافت کارمزد مشکل داریم، ولی جهت اصلاح نظام کارمزدها می‌توان از این جریان بهره برد.»

او در رابطه با برنامه‌های بزرگ‌مقیاس «پرداخت‌‌نوین» در رابطه با کارت‌های اعتباری می‌گوید: «با توافق هیات‌مدیره و هیات عامل بانک اقتصاد نوین، قرار شد مسائل مرتبط با کارت اعتباری در گروه مالی اقتصاد نوین را، شرکت پرداخت نوین دنبال کند. بدین ترتیب خواهیم توانست از زیرساخت‌های بانک، به نیابت از بانک، برای پردازش کارت‌های اعتباری استفاده کنیم.

هدف ما این نیست که صرفاً صدور کارت‌های اعتباری را به دست بگیریم؛ بلکه می‌خواهیم مرکز پردازش کارت‌ها باشیم؛ برای اینکه دیتاهای مجاز را در اختیار بگیریم و شبکه‌های CloseLoop را در چارچوب‌های شاپرک راه بیندازیم که قادر به دریافت کارمزد پذیرندگی از پذیرنده و کاربران باشیم و همین کارمزد پذیرندگی نیز یک ممر درآمد برای مجموعه پرداخت نوین خواهد بود. این مدل کسب‌وکار قبلاً هم جواب گرفته است؛ چراکه ما در سال‌های 1382 و 1383 در پارسیان کارت اعتباری می‌دادیم و ملاحظاتی مثل نرخ بهره و نوع عقد اسلامی و… نیز داشتیم. در آن زمان در پارسیان حتی فتوایی نیز در همین رابطه از مراجع دریافت کردیم.»

---

پرداخت‌نوین و خودپردازهای شخصی

---

معاون طرح و برنامه پرداخت‌نوین آرین در رابطه با برنامه‌های آینده شرکت می‌گوید: «اگر یک تیم خوب در شبکه اختصاصی پذیرندگان کارت اعتباری شکل بدهیم که به‌صورت باشگاه و CloseLoop باشد، از نظر درآمدی، هم به مجموعه ما، هم بانک، هم به برندسازی و بقیه مسائل کمک خواهد کرد. یکی از اهداف اصلی‌مان همین است.

ما چند پروژه کلان تعریف کردیم که یکی از آنها خودپردازهای مستقل یا همان IAD است که در بین مردم بیشتر به نام خودپردازهای شخصی شناخته شده‌اند. می‌خواهیم شبکه‌ای مستقل از خودپردازهای شخصی راه بیندازیم. این پروژه، هم بار کاری زیادی می‌طلبد و هم از لحاظ ایجاد درآمد و کاهش هزینه‌های سرمایه‌ای پرداخت نوین و بانک اقتصاد نوین اهرم مالی خوبی به‌شمار خواهد رفت. اگر این پروژه را به شکلی موفق اجرا کنیم و سربلند بیرون بیاییم، کمک مهمی به شرکت خواهد شد. علاوه بر این، در حوزه خودپرداز مسئولیت خودپردازهای بانک اقتصاد نوین نیز بر عهده پرداخت‌نوین است.»

احمد هادی‌پور درباره تعداد خودپردازهایی که در سال 1399 به‌صورت شخصی راه‌اندازی خواهند شد، اظهار کرد: «بر اساس تجربه تخصصی خودم در دیگر شرکت‌های مرتبط با خودپرداز، پیش‌بینی می‌کنم که برای سال آینده بین 700 تا 1500 دستگاه مورد نیاز بازار است؛ بنابراین با توجه به اینکه ما از حیث تسهیم درآمد دست‌مان بازتر است و می‌توانیم سهم بیشتری نسبت به رقبا بدهیم، فکر می‌کنم بتوانیم سهم مناسبی از بازار به دست آوریم.

برآورد می‌کنم در سال آینده بین 500 تا 700 خودپرداز شخصی را پرداخت‌نوین به دست می‌گیرد. البته این مربوط به بازار بالقوه است؛ نه بازار موجود! الان چند مورد از شرکت‌های مستقل یا شرکت‌های متصل به بانک، همین کسب‌وکار را راه انداخته‌اند و قدیمی‌ترین‌شان موسسه کوثر است که نزدیک به 2600 دستگاه خودپرداز شخصی یا مشارکتی دارد. ما مدل قیمتی و تسهیم درآمد خوبی نسبت به رقبا خواهیم داد.»

این متخصص فناوری اطلاعات، در رابطه با «بخشنامه ممانعت از بنگاه‌داری بانک‌ها» صادره از بانک مرکزی می‌گوید: «قرار است درصدی از سهام اقتصاد نوین واگذار شود. قبل از واگذاری سهام، یک پروژه واسط قابل تعریف است که پرداخت نوین به بورس برود. البته با توجه به اینکه سرمایه شرکت بالای یکصد میلیارد است، نیازی به ورود به فرابورس نخواهیم داشت. احتمالاً با توجه به اینکه سرمایه ما و حجم مبادلات‌مان در حال حاضر کمتر از بانک است، از تابلوهای پایین بورس شروع می‌کنیم و به‌مرور بالاتر خواهیم رفت.

طبیعتاً بعد از ورود به بورس، این شرکت از حیث قیمت و ارزش، صعود خواهد کرد و سپس شروع به واگذاری درصدی از سهام پرداخت‌نوین می‌کنیم. این کار از چند منظر می‌تواند به درآمدزایی منجر شود؛ یکی اینکه ارزش شرکت به‌صورت واقعی تعیین می‌شود و افزایش متقاضیان بورسی باعث ارتقای قیمت سهام آن خواهد بود. یکسری کارهای جانبی نیز می‌توانیم برای کارکنان شرکت و بانک انجام دهیم؛ مثلاً اینکه بخشی از سهام را خود کارکنان بگیرند و وفاداری آنها به مجموعه بیشتر شود.»

---

سال 1399 و چالش مالیات

---

معاون طرح و برنامه پرداخت‌نوین آرین، سال 1399 را سالی پرکار برای این شرکت خواند و توضیح داد: «ما از حیث اهداف کلان بانک از ‌جمله سرمایه انسانی، منابع انسانی، درآمدزایی و… می‌توانیم به نتایج خوبی برسیم. اکثر مجموعه‌های مالی، در رقابت برای بهبود گردش مالی خود هستند و ما هم نمی‌توانیم در بازاری که اقیانوس سرخ است، منتظر رشد و ارتقای جهشی باشیم؛ ولی آینده روشنی را پیش رویمان می‌بینیم. وضعیت اقتصادی مملکت نیز بر دستیابی به اهداف‌مان تاثیرگذار خواهد بود.»

احمد هادی‌پور، مهم‌ترین چالش پیش روی پرداخت‌نوین در صنعت پرداخت را مربوط به مالیات می‌داند و توضیح می‌دهد: «در اقتصاد سال‌های آینده تلاش می‌شود از وابستگی به نفت کاسته شود. در بودجه سال 1399 سهم درآمدهای مالیاتی دولت رشد زیادی داشته؛ حتی از حقوق نیز سهم بیشتری به مالیات می‌رسد. این عدد و رقم‌ها بار مالی و تبعاتی خواهد داشت. قبل از آن، یکسری مبادی استحصال درآمد نیاز دارند. شبکه پذیرندگی، تراکنش‌ها و غیره شاخص محاسبه مالیات خواهد بود.

در نتیجه بر اثر پرداخت مالیات که در خرداد و تیرماه هر سال اتفاق می‌افتد، پرداختی زیادی خواهیم داشت. مالیات هر سال وجود داشته، اما از پارسال و امسال قرار شده اطلاعات تمام تراکنش‌های مالی پذیرندگان رسماً به اداره دارایی ارائه شود و مالیات کسب‌وکارها را بر آن اساس ببندند. این مالیات مربوط به پذیرنده‌های ماست؛ نه شرکت خودمان. بدین ترتیب، کسی که همیشه پرداخت و فروش خود را از طریق کارت‌خوان انجام می‌داده، مشاهده می‌کند که تا پارسال n میلیون مالیات می‌پرداخته، ولی امسال n به توان سه شده؛ زیرا قبلاً فروش‌های کارت‌خوان را به اداره مالیات ارائه نمی‌داده، ولی اکنون خودبه‌خود اظهار می‌شود و ناگهان مالیات به سقف خود می‌رسد. اولین بازتاب این اتفاق، آن خواهد بود که بعضی شرکت‌ها دستگاه‌های کارت‌خوان را پس می‌زنند.»

---

چک جای کارت‌خوان

---

معاون طرح و برنامه پرداخت‌نوین در رابطه با جایگزین‌های اولیه احتمالی کسب‌وکارها با دستگاه کارت‌خوان که بعد از شفافیت مالیاتی توسعه پیدا می‌کند، به انتقال کارت‌به‌کارت، پرداخت نقدی، پایا، ساتنا و پرداخت با چک اشاره دارد که هرچند در آنها هم بحث رصد وجود دارد، ولی احتمالاً به‌دلیل ناآگاهی مردم، کارت‌خوان را آخرین گزینه آینده برای فروشندگان به‌شمار می‌آورد: «خود بانک مرکزی نیز زیرساخت‌های لازم برای راهکارهای جایگزین را ساخته است. حتماً یادتان هست که در گذشته بعضی فروشگاه‌ها با چک کارمندی خرید اقساطی می‌کردند. اکنون چک چکاوکی از آنها پذیرفته می‌شود؛ زیرا کسی که دسته‌چک چکاوکی می‌گیرد، اگر یکی از چک‌برگ‌هایش در یک بانک برگشت بخورد، تمام بانک‌ها او را به‌عنوان بدحساب می‌شناسند و هیچ‌کس به وی سرویس نمی‌دهد.

به‌زودی حتی سیستمی راه می‌افتد که اگر چک چکاوکی کسی در یک بانک برگشت بخورد، در حالی که در بانک دیگر موجودی حساب دارد، به‌طور خودکار از موجودی بانک دیگر برمی‌دارند و چک را پاس می‌کنند. اگر چنین سیستم‌هایی راه بیفتد، مطمئناً خرید بسیاری از اجناس با قیمت بالا به جای کارت‌خوان از طریق چک و پول نقد انجام خواهد گرفت. آمار نقد شدن چک‌ها هم مشخص است، اما اثر کمتری روی مالیات دارد. از طرف دیگر تراکنش‌های خرد هم در حال هدایت به کیف پول هستند و عملاً آینده دستگاه کارت‌خوان جذاب نخواهد بود.

مطمئناً اثر مالیات در صنعت ما به‌صورت سکته‌ای نمود پیدا می‌کند و زمان زیادی می‌برد که به وضعیت قبلی برگردیم. حجم کل اسکناس‌های ما به قدری نیست که جوابگوی تراکنش‌ها باشد. بزرگ‌ترین دغدغه سال 1399 را این می‌دانم که مالیات‌هایی که در خرداد و تیر اعلام می‌شوند، تأثیر منفی وحشتناکی روی صنعت ما خواهند گذاشت.»