راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

آیا لیبرای فیسبوک محکوم به فناست؟

ارز دیجیتال برنامه‌ریزی‌شده فیسبوک، چند ماه مشقت‌بار را پشت سر گذاشته است.

در روز هجدهم ژوئن فیسبوک اعلام کرد که ارز و سیستم پرداخت جهانی خود به نام لیبرا را در سال 2020 راه‌اندازی خواهد کرد. این طرح که برد شرمن، عضو کنگره آمریکا، لقب دلار زاک یا زاک باک (Zuck Buck) را به آن داد، برنامه داشت تا ترکیبی از جسارت کارآفرینی و فناوری زیرساخت ارزهای رمزنگاری‌شده را برای دگرگون کردن سیستم‌های مالی جهان به کار گیرد. در این طرح، پول می‌تواند با سرعتی برابر با سوایپ کردن روی صفحه تلفن هوشمند در سرتاسر مرزهای بین‌المللی جابجا شود. لیبرا قرار است زندگی در دنیای ثروتمندان را راحت‌تر کند و زندگی در کشورهای فقیر که خدمات مالی پایه در آن‌ها بسیار ارزشمند و غالبا کمیاب است را منقلب کند. گذشته از این‌ها، همان‌طور که این شرکت اشاره می‌کند، 1/7 میلیارد نفر در دنیا حتی به یک حساب بانکی نیز دسترسی ندارند. لیبرا علاوه بر گسترش هرچه بیشتر امپراطوری فیسبوک، پای این افراد را به عرصه مالی باز می‌کند.

طی چهار ماه بعد از معرفی، لیبرای فیسبوک دوران تاریکی را پشت سر گذاشت. بسیاری از شرکت‌های همکار آن، اعتماد و اطمینان خود نسبت به این پروژه را از دست دادند. سیاست‌مداران و قانون‌گذاران از سرتاسر جهان سازهای خود را برای مخالفت با فیسبوک و لیبرا کوک کردند. در تاریخ بیست و سوم اکتبر، مارک زاکربرگ رئیس فیسبوک، چند ساعت را به‌تنهایی در واشنگتن گذراند و به سوالات غالبا خصمانه سیاست‌مداران در کمیته خدمات مالی مجلس نمایندگان ایالات متحده پاسخ داد.

هما‌ن‌طور که زاکربرگ هم قبول دارد، یکی از مشکلات لیبرا خود فیسبوک است. مکسین واترز، نماینده دموکرات اهل کالیفرنیا که ریاست کمیته خدمات مالی را نیز بر عهده دارد، روند قانونی جلسه را با قرائت سیاهه تخلفات فیسبوک آغاز کرد و اشاره کرد که این شرکت در 47 ایالت برای نقض قوانین ضد انحصاری تحت بازرسی است (این مقاله را بخوانید)، روسیه از آن برای مداخله در انتخابات آمریکا استفاده کرده است و همچنین این شرکت مبلغ 5 میلیارد دلار به دلیل فریب دادن مصرف‌کنندگان جریمه شده است. نیدیا ولازکز، نماینده دموکرات نیویورک آقای زاکربرگ را به دروغگویی به قانون‌گذاران اروپایی در مورد ادغام داده‌های کاربران برنامه واتس‌اپ با داده‌های موجود در سایر بخش‌های این شرکت متهم کرد. واتس‌اپ یک سرویس پیام‌رسان است که در سال 2014 توسط فیسبوک خریداری شد. این نماینده با تعجب پرسید که چرا باید در موضوع بسیار مهم و حیاتی ارز، به شرکتی مثل فیسبوک اعتماد شود؟

آقای زاکربرگ خاطر نشان کرد که لیبرا توسط فیسبوک اداره نمی‌شود، بلکه اداره آن بر عهده انجمن لیبرا است که یک اتحادیه مستقل متشکل از سایر شرکت‌هاست و مقر آن در کشور سوئیس قرار دارد. اما این انجمن دیگر شکل سابق خود را ندارد. یک‌چهارم از 28 عضو اصلی آن، این انجمن را ترک کرده‌اند. پی‌پال در روز چهارم اکتبر از این انجمن جدا شد. یک هفته بعد، گروهی دیگر از شرکت‌های پرداخت یعنی ای‌بی، مسترکارت، مرکادو پاگو، استرایپ و ویزا به همراه شرکت مسافرتی بوکینگ هولدینگ نیز با انجمن لیبرا خداحافظی کردند. حالا دیگر شرکت هلندی پی‌یو (PayU) تنها شرکت در حوزه پرداخت است که در این انجمن حضور دارد. سایر بازماندگان شامل دو شرکت تاکسی آنلاین یعنی اوبر و لیفت، دو شرکت مخابراتی ایلیاد و ودافون، گروهی از سرمایه‌گذاران خطرپذیر و عده کمی از خیریه‌ها هستند. سایمون موریس، مدیر محصول این انجمن نیز در ماه آگوست آن را ترک کرد.

سایر سوالات مطرح‌شده در این کمیته در مورد حریم شخصی کاربران و جذابیت بالقوه لیبرا برای متخلفان پول‌شویی بود. آقای زاکربرگ قول داد تا زمانی که مجوز لازم را از ترکیب پیچیده و گیج‌کننده قانون‌گذاران مالی آمریکایی نگرفته است، لیبرا را راه‌اندازی نکند. اما برای چنین ارزی که جاه‌طلبی‌هایی در سطح جهانی دارد، راضی کردن آمریکایی‌ها کفایت نخواهد کرد.

تا کنون کشورهای فرانسه، آلمان و ایتالیا اعلام کرده‌اند که ممکن است لیبرا را مسدود کنند و وزرای هند که بیش از نیم میلیارد کاربر اینترنت دارد نیز به این پروژه علاقه چندانی ندارند.

فیسبوک اعلام کرده است که بر خلاف بیشتر ارزهای رمزنگاری‌شده، پشتوانه لیبرا سبدی از دارایی‌ها شامل ارزها و اوراق قرضه دولتی خواهد بود. با این وجود، گزارشی از سوی گروه 7 که متشکل از کشورهای ثروتمند است، می‌گوید که اگر لیبرا به طور گسترده مورد استفاده قرار گیرد، می‌تواند خطری برای سیستم مالی جهانی باشد و تا زمانی که امنیت آن اثبات نشده، نباید به مسیر خود ادامه دهد. این مساله که لیبرا به عنوان یک ارز رمزنگاری‌شده توصیف شده است (البته این‌که دقیقا چگونه کار می‌کند هنوز مشخص نیست)، کمکی به آن نخواهد کرد، چرا که قانون‌گذاران به‌خوبی از شهرت ارزهای رمزنگاری‌شده در زمینه کلاهبرداری‌ها و معاملات مشکوک آگاه هستند.

در حال حاضر، روالی که همه یا حداقل عموم مردم پیش می‌گیرند، این است که مثبت فکر کنند. آقای زاکربرگ به‌طور مفصل در مورد ارزش این نوآوری و ظرفیت لیبرا برای گسترش آزادی و دموکراسی در تمام جهان صحبت کرده است. پس از خروج‌هایی که در اوایل ماه جاری از انجمن لیبرا صورت گرفت، دیوید مارکوس، کارمند فیسبوک که رهبری طرح را عهده‌دار شده است، توئیت کرد که لیبرا به نوعی «در حال رهایی بخشیدن است». شاید این‌طور باشد، اما ممکن است که رهایی بیشتری در انتظارش نباشد.

منبع: The Economist

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.