پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
کارگاه یک‌روزه بلاکچین توسط بیمه رازی ۱۱ مهرماه در دانشگاه اندیشه معین برگزار شد. رضا قربانی، رئیس هیات‌مدیره شبکه عصر تراکنش مدرس این دوره بود. او درباره تحولی که بلاکچین در دادوستد و مدیریت دارایی ایجاد می‌کند، صحبت کرد.
به عقیده او بلاکچین حلال همه مشکلات نیست اما باید به عنوان یکی از فناوری‌هایی بی‌شماری در نظر گرفته شود که قرار است زیرساخت نسل بعدی خدمات مالی را تشکیل دهد.
.
بلاکچین به زبان ساده
رئیس هیات‌مدیره شبکه عصر تراکنش به بیان تعریف ساده‌ای از مفهوم بلاکچین پرداخت. او گفت: «بلاکچین یک دفتر کل رمزنگاری‌شده یا کدگذاری شده است؛ یک پایگاه داده از تراکنش‌ها به شکل بلوک‌هایی که در یک زنجیره سازمان یافته‌اند. صحت این بلوک‌ها توسط چندین کاربر و از طریق مکانیسم‌های اجماع (مانند اثبات کار در استخراج بیت کوین) تائید شده و در یک شبکه عمومی یا خصوصی به اشتراک گذاشته می‌شود.»
قربانی با اشاره به روند تکامل فناوری در جهان از بیومتریک، محاسبات ابری، دفتر کل توزیع‌شده، هوش مصنوعی، رایانش کوانتومی و روباتیک به عنوان تکنولوژی‌های نوظهوری نام برد که آینده را تحت تأثیر قرار خواهند داد.
دفتر کل توزیع شده حلال همه مشکلات نیست اما باید به عنوان یکی از فناوری‌هایی بی‌شماری در نظر گرفته شود که زیرساخت نسل بعدی خدمات مالی را تشکیل می‌دهد. قربانی با بیان این مطالب افزود: «در بیش از ۵۰ سال گذشته نوآوری در حوزه فناوری اساساً به تحول صنعتی خدمات مالی منجر شده است. امروزه فناوری‌های متعددی ایجاد شده تا موج بعدی نوآوری خدمات مالی که در مسیر بلوغ همگرا شده‌اند را هدایت کند.»
رئیس هیات‌مدیره شبکه عصر تراکنش، گفت: «بلاکچین این وعده را می‌دهد که با ایجاد اعتماد و شفافیت، کاهش اصطکاک بین اکوسیستم‌های کسب‌وکار و بهبود جریان پولی باعث دگرگونی صنایع شود. امروزه به بانک‌ها، شرکت‌های تسویه و تصفیه وجوه، دولت‌ها و دیگر موسسه‌هایی اعتماد می‌کنیم که به عنوان مراجع مرکزی این حیطه شناخته شده و «تنها نسخه حقیقی تراکنش‌ها» را به شیوه‌ای امن در پایگاه داده خود دارند.»
او ادامه داد: «مدل مرکزی اعتماد باعث ایجاد تأخیر و هزینه در تراکنش‌ها می‌شود. بلاکچین مدل اعتماد جایگزینی را در اختیارمان می‌گذارد و نیاز به مراجع مرکزی برای داوری تراکنش‌ها را از میان برمی‌دارد. فناوری بلاکچین می‌تواند هزینه زیرساخت‌های بانکی را در حوزه پرداخت‌های فرامرزی، مبادله اوراق بهادار و انطباق با مقررات به طور قابل توجهی کاهش دهد.»
.
تشریح مکانیسم بلاکچین؛ از صفر تا صد
قربانی در ادامه به تشریح مکانیسم بلاکچین پرداخت و توضیح داد: «همه معاملاتی که ما انجام می‌دهیم در جایی ثبت می‌شود که به آن رکورد می‌گوییم. اکنون در فضای بلاکچین می‌خواهیم این رکورد را در شبکه ببریم. تاکنون شبکه‌های ما متمرکز بوده است؛ اما در بلاکچین ما دارای بلوک هستیم که مجموعه رکورد در آن ذخیره می‌شود و زنجیره بلوک مجموعه‌ای از آن است. برای داشتن این بلوک باید هش داشته باشیم که با هش قبلی و بعدی خود همخوانی داشته باشد.»
او ادامه داد: «در رمزگذاری توابعی داریم که ورودی آن را می‌گیرد و به خروجی‌هایی تبدیل می‌کند. یکی از توابع هش شامل ۶۴ کاراکتر بر مبنای ۱۶ است. یکی از توابع درهم‌سازی نیز SHA256 است. این تابع فارغ از اندازه آن، خروجی تحویل می‌دهد که اندازه آن مشخص است. این نکته مهم است که با داشتن ورودی می‌توان به خروجی رسید، ولی با داشتن خروجی نمی‌توان به ورودی رسید.»
قربانی به خلق پول در سیستم غیرمتمرکز نیز اشاره کرد: «خلق پول در بلاکچین در کوین‌بیس اتفاق می‌افتد. درواقع کوین‌بیس از هیچی خلق می‌شود؛ مانند کاری که بانک‌های مرکزی به‌صورت فیزیکی در خلق پول انجام می‌دهند. تراکنش‌ها در کوین‌بیس تأیید و در دفتر کل بسته می‌شود. فردی که یک تراکنش را که هر ۱۰ دقیقه یک‌بار ماین می‌شود انجام دهد، ۱۲/۵ بیت‌کوین به دست می‌آورد.»
به گفته او در یک اکوسیستم غیرمتمرکز ۱۲ بخش به‌طور همزمان فعالیت می‌کنند؛ ماینرها، نودها، توسعه‌دهنده‌ها، کیف پول‌ها، صرافی‌ها، پذیرندگان، سرمایه‌گذاران، سرویس‌دهنده‌های پرداخت، ارائه‌دهندگان زیرساخت، کارآفرینان، پژوهشگرها و اینفلوئنسرها.
در فضای رمزنگاری دو رمزنگاری متقارن و نامتقارن داریم. در فضای متقارن کلید بین رمزگذار و رمزگشا مشترک است. قربانی با بیان این مطالب مفهوم امضای دیجیتال در بلاکچین بیت‌کوین را توضیح داد: «در فضای نامتقارن کلید به صورت مشترک مبادله نمی‌شود. در بلاکچین از امضای دیجیتال استفاده می‌کنیم. بدین صورت که وقتی پیام را با کلید خصوصی امضا می‌کنیم، در مقابل فرد دریافت‌کننده، پیام، کلید عمومی و امضا را می‌بیند. حدس زدن امضا با کلید عمومی تقریباً غیرممکن است. در فضای بلاکچین، بیت‌کوین از طریق این کلیدها جابه‌جا می‌شود.»
.
افسانه‌های رایج درباره بلاکچین
قربانی به پنج افسانه‌ای که درباره بلاکچین رایج شده اشاره کرد. او توضیح داد: «این اشتباه وجود دارد که بلاکچین را همان بیت‌کوین می‌دانند؛ اما بلاکچین بیت‌کوین نیست، بلکه یکی از مهم‌ترین دستاوردهای آن بیت‌کوین است. علاوه بر آن می‌گویند بلاکچین تغییرناپذیر و غیرقابل دستکاری است، درحالی‌که راه‌هایی برای دستکاری این فناوری وجود دارد. موضوع دیگر اینکه بلاکچین صددرصد امن نیست.»
.
مرور مقاله ساتوشی ناکاموتو
قربانی با بیان اینکه ساتوشی ناکاماتو شخصی بود که در سال ۲۰۰۸ با انتشار وایت پیپیری پیشنهاد راه‌اندازی پروژه‌ای به نام بیت‌کوین بر بستر شبکه غیر متمرکز بلاکچین را داد، گفت: «او در این وایت پیپیری پیشنهاد استفاده از یک نسخه کاملاً یکپارچه از پول نقد الکترونیکی را داده بود که اجازه می‌دهد پرداخت آنلاین بدون وجود یک موسسه مالی و به طور مستقیم انجام شود.»
.
از تمرکزگرایی به تمرکززدایی
او در ادامه به بیان تاریخچه شکل‌گیری فناوری بلاکچین پرداخت. به گفته قربانی روزهای پی‌ریزی این فناوری از سال ۲۰۰۹ با ظهور بیت‌کوین آغاز شده و در سوم ژانویه همین سال، اولین بلوک به نام پیدایش (جنسیس) در بلاکچین استخراج شد.
رئیس هیات‌مدیره شبکه عصر تراکنش در رابطه با رشد مبادلات بیت‌کوینی، گفت: «در سال ۲۰۱۲ شاهد واکنش‌های مختلف نسبت به بیت‌کوین بودیم. این رمزارز در این سال‌ها (۲۰۱۴-۲۰۱۲) با پولشویی و اقدامات مجرمانه دست به گریبان بود اما در نهایت مورد پذیرش قرار گرفت. از جمله در برخی فروشگاه‌های آنلاین. رشد استارت‌آپ‌های مبتنی بر بیت‌کوین و افزایش ارزش آن به هزار دلار باعث شد بلاکچین توجه شرکت‌های خدمات مالی را به خود جلب کند.»
قربانی سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۵ را به دوره «همهمه بلاکچین» تعبیر کرد، او گفت: «در این دوره بلاکچین به شدت مورد توجه شرکت‌های خدمات مالی، رگلاتورها و سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر قرار گرفت. در این سال‌ها شاهد انفجار کاربردهای بلاکچین در صنعت بانکداری، خدمات مالی و بیمه بودیم. همچنین کنسرسیوم‌هایی برای سرعت بخشی به نهادینه‌سازی و استانداردهای این فناوری شکل گرفت. بانک‌ها نیز اعلام کردند قصد دارند ارزهای رمزنگاری‌شده خود را مورد آزمایش قرار دهند.»
.
عبور از شکاف
به گفته او سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۷ برای بلاکچین بسیار مهم بود زیرا استارت‌آپ‌هایی که توسط سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر و کنسرسیوم‌ها حمایت شده بودند باید نتیجه پروژه‌های خود را ارائه می‌کردند. همچنین برای عبور از شکاف و رسیدن به کاربرد متداول بلاکچین، باید می‌توانستند مشکلات مقیاس‌پذیری و توان عملیاتی این فناوری را رفع کنند.
.
آغاز نهادینه‌سازی
کنسرسیوم‌ها طی سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ زمینه‌ساز تعریف استانداردهای یکسان و عاملی اساسی برای تسهیل نهادینه کردن بلاکچین در مقیاس گسترده هستند. او با بیان این مطالب افزود: «در این سال‌ها نهادهای رگولاتوری نقشی کلیدی را در تضمین انطباق بلاکچین با مقررات بازی خواهند کرد و تأمین‌کنندگان خدمات فناوری اطلاعات نیز احتمالاً سرمایه‌گذاری خود را برای ایجاد قابلیت‌های جدید بلاکچین گسترش خواهند داد.»
.
سرعت گرفتن نهادینه‌سازی
از سال ۲۰۲۰ به بعد بلاکچین در صنعت بانکداری، خدمات مالی، بیمه و همچنین در ورای آن نهادینه و موجب خلق الگوهای جدید کسب‌وکار خواهد شد. او با بیان این مطالب، گفت: «مجمع جهانی اقتصاد (WEF) وقوع دو تغییر اساسی در آینده نزدیک را پیش‌بینی کرده؛ تحقق دریافت مالیات از طریق بلاکچین تا سال ۲۰۲۳ و ذخیره‌سازی ۱۰ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان در بلاکچین تا سال ۲۰۲۷. طبق گزارش اخیر بانک اسپانیایی استاندر (Stanbder)، هزینه‌های زیرساخت بانکی برای پرداخت‌های فرامرزی، مبادله اوراق بهادار و انطباق با مقررات از سال ۲۰۲۲ سالانه ۱۰ الی ۱۵ میلیارد دلار کاهش خواهد داشت.»
قربانی در رابطه با تاثیری که بلاکچین بر صنایع مختلف دارد، توضیح داد. او گفت: «صنایع مختلف با توجه به اینکه چقدر می‌توانند دیجیتال شوند، در فناوری بلاکچین وارد می‌شوند. صنایعی مانند کشاورزی، هنر و سرگرمی، خودرو، خدمات مالی، بهداشت و درمان، بیمه، ساخت و تولید، معدن، خدمات آب و برق و غیره از صنایعی هستند که به این فناوری ورود کرده‌اند. کاربردهای این فناوری در صنایع مختلف را می‌توان در مفاهیمی همچون رمزارز، دادوستدهای مالی، تسویه معاملات، حسابداری، دارایی‌ها و قراردادهای هوشمند، هویت دیجیتال، حفاظت از داده‌ها و امنیت، دولت الکترونیکی، مدیریت زنجیره تأمین و اینترنت اشیا خلاصه کرد.»
.
ارزش پول ملی
در سال ۱۹۷۶ پیشنهاد ملی‌زدایی از پول را مطرح شد. بحران مالی سال ۲۰۰۷ نشان داد که سیستم اقتصادی سرمایه‌داری از ناکارآمدی‌های درونی رنج می‌برد. قربانی با بیان این مطالب افزود: «کارکردهای سه‌گانه ارز ذخیره ارزش، ابزار مبادله و واحد اندازه‌گیری است. با نگاهی به این کارکردها ریال امروز چه وضعیتی دارد؟ آیا ریال توانسته در زمینه ذخیره ارزش و واحد اندازه‌گیری عملکرد مطلوبی داشته باشد؟»
رئیس هیات‌مدیره شبکه عصر تراکنش ادامه داد: «هر ساله ۲۰ درصد از ارزش پول ملی کاسته می‌شود و این نشان می‌دهد بانک مرکزی نتوانسته مدیریت نقدینگی را به درستی اجرا کند. پول مفهومی قراردادی بود که با توافق مردم و اعتماد به دولت سیستم متمرکز را به وجود آورد و این سیستم ۲۰ درصد از ارزش پول ملی را هرساله از بین برده است.»
.
توکنیزه کردن دارایی؛ آینده سرمایه‌گذاری
او در ادامه شاره کرد که اکنون در بسیاری از دانشگاه‌های مطرح دنیا مانند استنفورد و کورنل دوره‌های درسی بلاکچین را طراحی کرده‌اند. بسیاری از شرکت‌ها مانند لینوکس نیز فضایی را برای بلاکچین باز کرده‌اند که افراد می‌توانند در آن فعالیت کنند. در ایران نیز پروژه‌ای مانند ققنوس بر بلاکچین تمرکز کرده و هدف آنها توکنایز کردن دارایی‌هاست؛ اما مهم‌تر از آن کامینیوتی این فناوری و ورود کردن به آن است که باید به آن توجه کرد.
.
رگولاتوری بلاکچین در جهان
قربانی با اشاره به رگورلاتوری ارزهای رمزنگاری‌شده در جهان و موضع‌گیری‌هایی که نسبت به آن صورت گرفته، توضیح داد: «در کشورهای مختلف برخوردهای گوناگونی نسبت به بلاکچین شده، اما اساساً برخورد سلبی به‌خصوص در کشورهای توسعه‌یافته به آن نشده است. بانک مرکزی اتحادیه اروپا با این موضوع مثبت برخورد کرده و در آسیا نیز کشورهایی مانند قزاقستان و گرجستان سعی کرده‌اند در این فناوری پیشرو شوند. ژاپن نیز کشوری است که به‌طور خاص در این فضا ورود کرده است.»
او به سندها و ابلاغیه‌هایی که در ایران در حوزه رمزارزها از سوی رگولاتوری صادر شده اشاره کرد و گفت: «ماینینگ پایین‌ترین سطح بلاکچین است و درک فرایند آن ساده و مانند بلاکچین پیچیده نیست شاید به همین خاطر است که بیشترین ابلاغیه‌های صادر شده از سمت رگولاتوری در ایران مربوط به ماینینگ می‌شود.»
فایل پی‌دی‌اف ارائه رضا قربانی در کارگاه یک‌روزه بلاکچین را از اینجا دریافت کنید.
