پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
مهم‌ترین موضوعات فناوری بانکی که تا پایان 1398 باید به آنها توجه کنیم چیست؟ / 12 کارشناس خبره فناوری‌های مالی پاسخ می‌دهند
مهم‌ترین موضوع و فناوری که باید در حوزه بانکی در شش ماه دوم سال 1398 به آن توجه شود، چیست؟ این سوالی بود که از کارشناسان، معاونان فناوری اطلاعات بانک‌ها و صاحب‌نظران این حوزه پرسیدیم تا چشم‌اندازی داشته باشیم از موضوعات مهمی که تا پایان سال 98 باید توجه جدی به آنها شود. پاسخ‌ها به این سوال طیف گسترده‌ای داشت و بر یک موضوع متمرکز نبود؛ این گستردگی نشان می‌دهد که صنعت بانکی کشور تا پایان سال جاری کارهای زیادی برای انجام دادن دارد. در ادامه نگاهی به پاسخ هر یک از افراد به این سوال خواهیم داشت.
برای مشاهده فایل باکیفیت تصویر زیر روی آن کلیک کنید.
مرتضی مقدسیان، پیشکسوت صنعت پرداخت:
مهم‌ترین موضوع، بحران مدیریت در نظام بانکی است که تمام سطوح مدیریت را در برمی‌گیرد و متاسفانه شرایط احراز و پیش‌نیازهای انتصابات نه معلوم است و نه رعایت می‌شود؛ اما مهم‌ترین فناوری، ارتباطات 5G با موبایل است که خدمات بانکی و دیجیتال بانکینگ تحت آن انجام شود.
ولی‌الله فاطمی اردکانی، بنیان‌گذار توسن:
به نظر من مهم‌ترین موضوعی که در شش ماهه دوم سال ۹۸ می‌تواند تاثیر بر همه اجزاء اکوسیستم بانکی و پرداخت داشته باشد، موضوع هوشمند سازی و جایگزینی توانمندی‌های هوش عملیاتی، هوش تجاری و هوش مدیریتی است. متاسفانه اکثر تصمیم‌های مدیریتی ما، اکثر قوانین و دستورالعمل‌ها و برنامه‌ریزی‌های ما بدون پشتوانه تحلیلی، مدل‌سازی و ریسک‌پذیری است و می‌توان با یک بسیج مدیریتی طی شش ماه هیچ تصمیمی را شخصی نگرفت و حتما داده لازم برای تحلیل داشت؛ تحلیل هوشمندانه از آن تهیه کرد؛ پیش‌بینی کوتاه‌مدت و میان‌مدت از اثرات تصمیم به کمک هوش مصنوعی دید؛ برای هر تصمیمKPI های اندازه‌گیری اجرای صحیح تصمیم و دستیابی به اهداف تصمیم را ضمیمه کرد و نظارت بر اجرای صحیح تصمیم را به سیستم‌های هوشمند واگذار کرد.
محمد صادقی، معاون فناوری اطلاعات بانک اقتصاد نوین:
توجه درست به بانکداری باز، همکاری با فین‌تک‌ها با دیدگاه درست در تبادل، اشتراک‌گذاری داده‌های کسب‌وکار و سرویس برای بهره‌گیری مشترک ازجمله موضوعاتی است که باید تا پایان سال 98 به آنها توجه شود. علاوه بر این ایجاد زیرساخت‌ها و توسعه ابزارهای لازم برای ارائه سرویس‌های دلخواه مشتری در زمان و مکان و کانال دلخواه مشتری به شکل مدیریت‌شده و شخصی‌سازی‌شده نیز موضوعات دیگری است که باید به آنها توجه شود.
نیما امیرشکاری، مدیر گروه بانکداری الکترونیک پژوهشکده پولی و بانکی:
فناوری‌های نظارتی مانند کشف تخلف و ضد پول‌شویی موضوعات مهمی هستند که باید به آنها توجه شود چراکه سامانه‌های پرداخت ما هرچقدر بزرگ‌تر و پر تراکنش‌تر می‌شوند، به همان نسبت نیز کلاه‌برداری و تخلف و پول‌شویی افزایش پیدا می‌کند و از کنترل خارج می‌شود.
علی رضازاده، معاون فناوری اطلاعات و ارتباطات بانک انصار:
از موضوعات مهمی که باید به آن پرداخته شود «افزایش هزینه‌های خدمات بانکی» است؛ هزینه‌هایی مانند کارمزد خدمات بانکی شتاب و شاپرک، هزینه‌های دیگر از قبیل اعتبار سنجی، استعلام ثبت‌احوال، مالیات، اداره ثبت، هزینه ارتباطات مخابراتی، پهنای باند اینترنت، ارتباطات ماهواره‌ای و… همچنین علاوه بر این‌گونه هزینه‌ها با توجه به افزایش تراکنش‌های الکترونیکی در حوزه‌های مختلف حجم اشغال فضای حافظه رایانه‌ها به‌شدت افزایش یافته و با افزایش نرخ برابری دلار تامین این حافظه (storage) بسیار گران‌قیمت شده است.
مرتضی ترک تبریزی، مدیر فناوری اطلاعات بانک ملت:
به نظر من موضوعی که خیلی مهم هست و ما باید در بانک‌ها بسیار به آن توجه داشته باشیم، ایجاد جوینت ونچرها و پارتنرشیپ‌ها است؛ یعنی از بین بازیگران اکوسیستم حوزه پرداخت، بازیگرانی را که می‌توانند به‌صورت گروهی کار کنند را پیدا کنیم و با همدیگر ارزش‌افزوده ایجاد کنیم. این موضوع نیز به دلیل بالا بودن هزینه‌هایمان، غلط بودن مدل کارمزدی و همین‌طور علاقه نداشتند به بستن شعب در جهت کاهش هزینه‌ها بسیار مهم است. باید توجه داشته باشیم که دیگر نمی‌شود یک بانک، یک بازیگر و یک فین‌تک محصولی را تولید کند و از آن پول در بیاورد. درواقع برای اینکه یک اکوسیستم کامل باشد، باید بازیگران متعددی در آن باشد، مانند ققنوس و فرابوم که با مشارکت ایجاد شده‌اند.
درواقع اگر می‌خواهیم به مشتریان خود سرویس مشعوف کننده‌ای ارائه دهیم، باید با پرداخت سازها و پرداخت یارها جوین شویم و روی محصولات جدید فکر کنیم. درنتیجه می‌خواهم بگویم که راهی نداریم جز اینکه با بازیگران مختلف جوین شویم و با همدیگر گروه‌هایی را شکل دهیم و از آن طریق افزایش درآمدها، کاهش هزینه و ایجاد یک محصول جدید را داشته باشیم. همچنین در مسیر بانکداری دیجیتال نیز نیاز به همگرایی و با هم کار کردن داریم تا بتوانیم به یک درجه بالاتری برسیم و سرویس بهتر و باکیفیت‌تری را داشته باشیم.
فرهاد اینالویی، معاون فناوری اطلاعات بانک ایران زمین:
یکی از موضوعات مهم هماهنگی و تعامل بین بانک‌ها و بانک مرکزی در مورد موضوعات جدی سیستم بانکی است. موضوعاتی نظیر نحوه استفاده از رمز دوم یک‌بارمصرف و یا نظام جدید کارمزدی. پیشنهاد این‌جانب تشکیل جلسات مشترک بین معاونین و مدیران فناوری اطلاعات با معاون و مدیران فناوری بانک مرکزی است.
فرهاد بهمنی، مدیر فناوری اطلاعات پست بانک:
من معتقدم همچنان موضوع اصلی «ساماندهی وضعیت داده‌ها و بهره‌برداری از آن در بستر پروژه‌های بیگ دیتا» است. سپس موضوعات «مشارکت با فین‌تک‌ها و سرمایه‌گذاری روی نوآوری در این حوزه»، «آماده‌سازی زیرساخت EMV» و «توسعه سرویس‌های مبتنی بر هوش مصنوعی» عمده‌ترین مواردی هستند که باید به آنها توجه شود.
محمدعلی ترابیان، عضو هیات‌مدیره شرکت گروه فناوران هوشمند بهسازان فردا:
به نظرم موضوعاتی مانند بانکداری دیجیتال و تعریف و تبیین اصطلاحات و مفاهیم مطرح در آن، بانکداری باز و اکوسیستم جدید ارائه خدمات به مشتریان، ورود درست به موضوع رمزارزها و مرزهای دولت با نظام بانکداری خود می‌تواند موردتوجه باشد. همچنین ازنظر تکنولوژی نگاه کاربردی به تکنیک بلاکچین و بهره‌گیری از آن در باز تعریف اختیارات، امنیت، حاکمیت و… نیز باید موردتوجه باشد.
حسین رحمتی، عضو هیات‌مدیره بانک رفاه کارگران:
بانک‌ها در عصر حاضر برای پیروزی، موفقیت و بقا ناگزیرند همراه با تغییر تگرش نسل جدید مشتریان (نسل Z)، با تحول استراتژی‌ها و مدل کسب‌وکار خود و با بهره‌گیری از فناوری و بسترهای نوظهور، در گام اول نسبت به جاری‌سازی فرهنگ و تفکر تغییر در عصر دیجیتال و در گام بعدی تمرکز را روی ایجاد یکی از بسترهای فناوری‌های نوظهوری مبتنی بر اکوسیستم دیجیتال را فراخور فلسفه وجودی خود قرار دهند؛ در این راستا بانک مرکزی نیز می‌بایست به‌عنوان مقام بالادستی قوانین و مقررات جدید با توجه به اکوسیستم یاد شده را وضع کند. به نظر من بانکداری هوشمند و شناختی، بانکداری رسانه اجتماعی، بانکداری باز، بانکداری بر بستر بلاکچین، بانکداری یکپارچه یا همه کاره (بانکداری امنی چنل) و تاثیر کسری بودجه دولت در شبکه بانکی ازجمله مواردی هستند که باید در شش ماه دوم سال جاری به آنها توجه شود.
علی چهارلنگی، رئیس هیئت‌مدیره شرکت خدمات رایانه امید:
دکترین توسعه نامتوازن در بخش مالی (بانک، رگ‌تک، فین‌تک، بیمه، اینشورتک، بورس) است. آشکار است گرایش برنامه‌ریزی توسعه در کشور و سازمان‌ها با این راهبرد است تا آنها را تشویق کند با پژوهش و مطالعه بیشتر با ویژگی‌های این راهبرد آشنا شده و بتوانند با رویکردی واقع‌گرایانه برنامه‌های بخش یا سازمان حوزه ماموریت خود را از راهبردهای سنتی برنامه‌ریزی به یادگار مانده از دهه‌های گذشته رها کرده و ضریب تحقق برنامه‌ها را افزایشی چشمگیر بخشند.
ابتدا لازم است چند تعریف بسیار نزدیک به هم را بدانیم و تفاوت رشد نامتوازن با استراتژی رشد نامتوازن را روشن کنیم. برای پیشگیری از اشتباه میان این دو، دکترین رشد نامتوازن را توسعه نامتوازن نامیده‌ایم. رشد نامتوازن در اقتصاد به معنی آن است که بخش‌هایی از اقتصاد رشد مثبت سریعی داشته و در بخش‌های دیگر رشد آهسته یا حتی منفی است. برای نمونه هنگامی‌که بانک‌ها رشد چشمگیری می‌یابند و صنایع تولیدی دستخوش بحران هستند، رشد نامتوازن است. در شرایط رشد نامتوازن در یک کشور، رشد اقتصادی کند شده و احتمال رکود اقتصادی بعید نخواهد بود.
از سوی دیگر، دکترین یا استراتژی توسعه نامتوازن به پیوند سرمایه‌گذاری کلی با توسعه کلی یک کشور یا سازمان یا بخش اقتصادی می‌پردازد. در این استراتژی فرض بر این است که هم سرمایه‌گذاری و هم توسعه در همه زیر بخش‌های موضوع موردبررسی به‌صورت یکسان توزیع شده است اما آنچه نامتوازن است، اندازه سرمایه‌گذاری واقعی در هر مقطع زمانی نسبت به میزان سرمایه برنامه‌ریزی‌شده برای همان مقطع است. در دکترین رشد نامتوازن، برنامه‌ریزی با این پیش‌فرض انجام می‌شود که در چرخه زندگی برنامه، نرخ سرمایه‌گذاری با آهنگی سریع‌تر از درآمد و نرخ درامد با آهنگی سریع‌تر از مصرف رشد می‌یابد. از این‌رو اگر I نماد نرخ سرمایه‌گذاری، Y نماد نرخ درامد و C نماد نرخ مصرف باشد، در استراتژی رشد نامتوازن، پیش‌شرط تحقق برنامه‌ها در درستی گزاره ∆I/I > ∆Y/Y > ∆C/C خواهد بود.
فناوری‌های نوین و توسعه نامتوازن در بخش مالی
گسترش سریع فین‌تک، اینشورتک، رگ‌تک و بلاکچین و فناوری‌های نوین پرداخت موج نیرومندی را در توسعه در بخش مالی را فراهم آورده است. بانک‌ها به‌عنوان مهم‌ترین بازیگر کلیدی صنعت مالی در ایران و بسیاری از کشورهای جهان دریافته‌اند که با ساختار سنتی نه توان و نه سودی برای ایستادگی در برابر این موج ندارند. همین امر توسعه ساختارهای بانکی را نه یک گزینه که یک اجبار کرده است. همین بایستگی در کنار نقش‌آفرینی اصلی بانک‌ها در تامین مالی صنایع کشور (در تضاد با کشورهایی مانند آمریکا که بازار بورس در آنها نهاد اصلی تامین مالی صنایع است)، صنعت بانکداری و پرداخت را به صدر فهرست نامزدهای توسعه نامتوازن آورده است. در حقیقت برنامه‌ریزان کشور گزینه دیگری برای انتخاب بخش یا صنعتی به‌عنوان نهاد پیشگام در توسعه نامتوازن ندارند چراکه بدون توسعه بانک (و لوازم آن ازجمله رگ‌تک)، سخن گفتن از توسعه تولید صنعتی، معدن، گردشگری، … شعاری کم مایه خواهد بود.
اهمیت استراتژی توسعه نامتوازن در بخش فن‌آوری مالی در افزایش رشد اقتصادی
بررسی پارامتر «کل عوامل بهره‌وری» در مدل توسعه نامتوازن، کشورهای درحال‌توسعه، آفریقای جنوبی نشان می‌دهد توسعه بخش بانکی (و بخش‌های اقتصادی نوین حمل‌ونقل و فن‌آوری) پتانسیل بیشتری برای افزایش رشد اقتصادی کشور نسبت به بخش‌های سنتی معدن و تولید صنعتی دارند. این یافته با قدری تفاوت در چین و هند نیز صادق است.
عماد ایرانی، معاون فنی شرکت فاش:
موضوع مهمی که بانک‌ها باید در شش ماه دوم سال به آن توجه کنند، این است که خود را از حوزه فناوری خارج کنند و به‌عنوان زیرساخت و پلتفرم صرفا تسهیل گر مالی باشند و APIهای حوزه بانکداری باز را مخصوصا در حوزه برداشت مستقیم تقویت کنند. همچنین نظام‌های کشف تقلب خود را نیز تقویت کنند و به سیستم‌ها و APIهای خود مدیریت مالی اضافه کنند و در جایگاه اصلی خود که ارائه خدمات و سرویس‌های مالی به‌صورت خام است، قرار بگیرند و روی این موارد مدیریت داشته باشند ازنظر صرفا نگهداشت پول، بحث‌های پول‌شویی، AML و… .
در حال حاضر بانک‌ها 80 درصد تمرکزشان در حوزه رقابت، روی سرویس‌های بانکی و پرداخت است و بهترین کاری که انجام دهند، خارج شدن از این فضا است. اگر این اتفاق بیفتد و برداشت مستقیم در سازمان‌های کشور جاری شود، فعالیت بسیاری از کسب‌وکارها تسهیل می‌شود و نتیجه مثبت آن نیز به بانک‌ها برمی‌گردد. درنتیجه اگر بانک‌ها بتوانند امسال سرویس‌های خود را به‌صورت باز روی بسترهای پلتفرم‌های باز با موضوعات نگهداری، پول‌شویی و مدیریت مالی ارائه کنند، مهم‌ترین اتفاق و پیشرفت خواهد بود.