گفت‌وگو با مدیر امور فناوری اطلاعات بانک سپه در خصوص مدیریت عبور از مهاجرت این بانک به کربنک جدید

نه‌تنها لقب اولین بانک ایرانی را با خود به یدک می‌کشد، بلکه جزو معدود بانک‌های بزرگ دولتی است که تا امروز حاصل ادغام سایر بانک‌ها نبوده است و حالا با آغاز ادغام پنج بانک نظامی کشور یعنی بانک‎های انصار، قوامین، حکمت ایرانیان، مهر اقتصاد و موسسه مالی اعتباری کوثر در این بانک، عنوان بزرگ‌ترین بانک ایران و جهان اسلام را نیز نصیب خود می‌کند. هم‌زمان با جدی شدن موضوع ادغام بانک سپه، موضوع دیگری نیز در دل این بانک از سال‌ها پیش در جریان است که به‌تازگی وارد فاز عملیاتی شده است و آن هم موضوع مهاجرت بانک سپه به سامانه جامع بانکداری متمرکز جدید برای این بانک است که قرار است از سامانه داخلی داتین بهره ببرد.

مهاجرت به سامانه جدید به خودی خود همیشه کاری پیچیده، حساس و پرچالش است و موضوع ادغام بانک‌های نظامی در سپه، پیچیدگی این کار را از جنبه‌های مختلف بیشتر کرده است و از همین رو برخی از متخصصان معتقدند نظام بانکی کشور تاکنون مهاجرتی با این ابعاد و پیچیدگی را تجربه نکرده است و در صورت موفقیت بانک سپه در انجام این کار، می‌توان آن را نقطه عطفی در این صنعت دانست.

همه این‌ها بهانه‌ای بود تا در یک گفت‌وگوی دوساعته با احمد سلمانی آرانی مدیر امور فناوری اطلاعات بانک سپه به جنبه‌های مختلف این موضوع بپردازیم و البته این قول را گرفتیم که در مرحله‌های بعدی نیز مخاطبان راه پرداخت را به‌طور مرتب در جریان اتفاق بگذاریم.

.

تامین نیازهای هم‌زمان دولت و مشتری

بانک سپه یک بانک دولتی و البته با حضور پررنگ دولت بوده که در درجه اول به دستورها و درخواست‌های ذی‌نفعان اصلی خود یعنی دولت و بانک مرکزی و در درجه دوم به نیاز مشتریان خود می‌پرداخت؛ بنابراین شاید بانک سپه به جهت ساختار منسجم و اصالتی که دارد از بانک‌هایی در کشور است که استخوان‌دار و در اجرای قانون نیز بسیار منضبط است؛ درواقع می‌توان گفت بانک سپه شاگرد اول انضباطی دولت و بانک مرکزی است اما همین حضور پررنگ دولت در این بانک و در درجه دوم قرار گرفتن مشتریان باعث شد این بانک نتواند همچون رقبای بخش خصوصی یا نیمه‌دولتی خود در ارائه سرویس‌های بانکداری خرد جزو پیش‌روها قرار بگیرد.

احمد سلمانی آرانی درباره ارتباط با مشتری بانک سپه این‌طور توضیح می‌دهد: «هر چند شاید نتوانستیم در ظاهر مانند رقبای خود در ارائه سرویس‌های نو بانکداری خرد در خط مقدم باشیم، ولی با این حال با تلاش مضاعف در کنار رفع خواسته‌های دولت، سعی کردیم نیازهای مشتریان خرد را برطرف کنیم و اولین خودپرداز به شکل امروزی در کشور نیز توسط بانک سپه با عنوان «عابربانک» نصب و راه‌اندازی شد. با توجه به سابقه بانک سپه و کارنامه‌ای که دارد، مدیران و مشتریان خوبی را درون خود نگه داشته به‌طوری‌که بسیاری از مشتریان قدیمی نظام بانکی به‌صورت ریشه‌ای، نماد چک را رنگ دسته‌چک‌های قدیم بانک سپه می‌دانند؛ مشتریانی که به‌طور خانوادگی و سلسله‌ای مشتری بانک سپه هستند. همچنین بانک سپه تاکنون در قالب کنسرسیوم یا به‌صورت مستقیم متولی پروژه‌های بزرگ کشور مانند سدسازی، کارخانه‌های صنعتی، پروژه‌های صنعت نفت، راه‌سازی، نیرو و پروژه‌های ملی بوده و بسیاری از تامین مالی معادن نیز ریشه در بانک سپه داشته است. درنتیجه تمامی این موارد نشان از ارتباط خوب بانک سپه با تمام مردم کشور دارد.»

با پیشرفت تبادلات، اقتصاد بانک سپه در دهه 70 جهش بسیار خوبی را در حوزه فناوری داشت و به جهت ضرورت و نیازهای مشتریانش، بانکداری اتوماسیون و پس از آن گام‌های ابتدایی بانکداری الکترونیکی را در دهه 70 برداشت. اولین دستگاه خودپرداز را بانک سپه راه‌اندازی کرد و سرویس حساب‌های متمرکز در قالب جاری طلایی را این بانک کلید زد؛ درواقع با توجه به صحبت‌های آرانی، بانک سپه در دهه 70 به‌عنوان نخستین بانک دولتی به‌روز مطرح بود. با این حال به دلیل پیوستگی که بانک سپه با دولت و بانک مرکزی داشت از به‌روز شدن خدماتش نسبت به سایر بانک‌های دولتی عقب افتاد.

مدیر امور فناوری اطلاعات بانک سپه این‌طور می‌گوید که دولت در دوران جنگ، سازندگی و تحریم بسیاری از پروژه‌های ملی را به بانک سپه محول کرده بود. این وظیفه بزرگ‌تری نسبت به سرویس‌دهی به مشتریان خرد بانک بود؛ درنتیجه به جهت پیوستگی که بانک سپه با دولت و بانک مرکزی داشت، با شروع تحریم‌ها از حیث به‌روز شدن خدماتش نسبت به سایر بانک‌های دولتی عقب افتاد.

.

رجعت به خانه پدری

آن‌طور که آرانی می‌گوید، تعدادی از بانک‌های خصوصی کشور که امروز فعال هستند، از مشتریان بزرگ قدیمی بانک سپه بودند و ادغام پنج بانک و موسسه اعتباری در بانک سپه به‌نوعی رجعت آنها به خانه پدری است. «ما افتخار داشتیم از سال‌های بسیار دور میزبان نیروهای مسلح باشیم و در حال حاضر نیز قبل از ادغام، حوزه تخصصی به نام اداره کل نیروهای مسلح در بانک سپه وجود دارد؛ درنتیجه موضوع ادغام، موضوع دور از ذهن بانک سپه و بانک‌های ادغامی نبوده و خوشبختانه این موضوع طبق برنامه جلو می‌رود.»

.

متمرکز کردن 80 سامانه پراکنده بانک سپه

مدیر امور فناوری اطلاعات بانک سپه درباره سامانه جامع بانکداری متمرکز و رسیدن بانک‌ها به این سامانه نیز صحبت می‌کند. او می‌گوید که به دلیل تحریم‌های آمریکا و سازمان ملل، بانک‌های کشور در خصوص سامانه جامع بانکداری متمرکز از ابزارها و خدمات به‌روز دنیا فاصله گرفتند و رفتن به سمت یک سامانه یکپارچه به‌کندی انجام شد. این موضوع، در برنامه پنجم توسعه و سندهای بالادستی بانک مرکزی و وزارت اقتصاد به بانک‌ها ابلاغ شد و بانک سپه نیز از دهه 80 رسیدن به یک سامانه یکپارچه بانکداری را شروع کرد که یک تجربه نه‌چندان موفقی را در اوایل سال 92 داشت و نبود یک سامانه جامع بانکداری متمرکز داخلی که بتواند صددرصد تمام انتظارات بانک و مشتریان را تامین کند، دلیل این عدم موفقیت‌ها بود و تنها مختص بانک سپه نیز نبود و بسیاری از بانک‌های کشور نیز در این خصوص دو سه تجربه مشابه دارند.

آرانی توضیح می‌دهد: «از سال 96 در بانک سپه تصمیم گرفتیم سامانه جدیدی را انتخاب کنیم و طبق تشریفات موجود در آیین‌نامه‌هایی که به ما ابلاغ شده بود، شرکت داتین از بین 10 شرکت بر مبنای معیارها و ویژگی‌های محصولش انتخاب شد و مطابق برنامه‌های زمان‌بندی و بخش‌های مختلف آن، راهکار جامع بانکی داتین در سه گروه در حال پیاده‌سازی است و تا 80 سامانه پراکنده بانک سپه را در یک راهکار یکپارچه و جامع متمرکز خواهیم کرد.»

.

پیشرفت عملیاتی یک سوم پروژه کربنکینک سپه

به گفته مدیر امور فناوری اطلاعات بانک سپه، در حال حاضر بیش از 97 درصد حساب‌های بانک سپه متمرکز هستند؛ درواقع می‌توان گفت که این بانک به نوعی یک سامانه داخلی داشته اما رفتن بانک سپه به سمت یک سامانه جامع بانکداری به‌ضرورت دسترسی کارشناسان و مدیران ستادی بانک به گزارش‌گیری و گزارش‌هایی است که منجر به تصمیم‌های کلان مدیریتی می‌شود. ضمن اینکه دستگاه‌های نظارتی، بانک مرکزی و وزارت اقتصاد نیز اصرار دارند که همه 80 سامانه بانک سپه یکپارچه شوند و این کاری است که در حال حاضر در این بانک در حال انجام است.

قرارداد بانک سپه با شرکت داتین برای این سامانه یک قرارداد 36 ماهه است که 18 ماه اول آن مربوط به بومی‌سازی، استقرار و راه‌اندازی سامانه است. در حال حاضر نیز شش ماه از آن 18 ماه اول گذشته است و آرانی امیدوار است که تا نیمه اول سال آینده این سامانه به‌طور کامل در بانک سپه فعال شود.

.

چالش‌های بانک سپه در مهاجرت

به‌طورکلی در مهاجرت سامانه جامع بانکداری متمرکز حتی اگر همه امور به‌درستی پیش روند نیز، این کار ذاتا چالش‌برانگیز است. آرانی درباره چالش‌هایی که بانک سپه در مهاجرت دارد، به دو نوع مهاجرت داده و سامانه اشاره می‌کند و می‌گوید: «بخش‌هایی از حساب‌ها و مشتریان بانک سپه در حال حاضر متمرکز هستند درنتیجه با پالایش و انتقال داده‌ها و اطلاعات، فکر می‌کنم مشکل عمیقی نخواهیم داشت؛ اما بخش دوم که مربوط به انتقال سامانه‌ها است، به دلیل سابقه طولانی بانک سپه و به‌جهت ویژگی‌هایی که نیاز است تا با سامانه جدید منطبق شود، شاید کارمان سخت‌تر باشد.»

او بر این عقیده است که کارگروه‌های تخصصی بانک سپه با بررسی مهاجرت داده‌ها و سامانه‌ها و جلسات مشترکی که این بانک با پیمانکار و مجری اختصاصی خود، شرکت رایانه خدمات امید دارد، می‌تواند بر چالش‌های این مهاجرت غلبه کنند و با توجه به آمادگی و تسلط همکاران بانک در حوزه فناوری اطلاعات، چالش و مشکلی با بیرون نخواهند داشت.

با توجه به صحبت‌های آرانی، مهاجرت به سامانه جدید، با موضوع ادغام پنج بانک در بانک سپه هم‌زمان شد ولی در این قرارداد فعلا در حال مجهز کردن بانک سپه به سیستم بانکداری جامع داتین هستند و به جهت اینکه هر یک از پنج بانک ادغامی، پیمانکار و کرهای متعددی دارند، بانک سپه برنامه‌هایی دارد که با تکمیل و افزایش ظرفیت بتواند این پروژه را ظرف سه سال آینده به بانک‌های ادغام شونده نیز تعمیم دهند.

.

چرا راهکار داتین؟

با توجه به اینکه شرکت داتین در مناقصه بانک سپه به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مناقصه‌های سامانه بانکداری متمرکز در چند سال اخیر کشور برنده شده است، از مدیر امور فناوری اطلاعات بانک سپه از دلیل انتخاب این شرکت پرسیدیم. به گفته آرانی، در فراخوانی که این بانک داشت، چند شاخص را به‌عنوان شاخص‌های ممیزی اصلی انتخاب سامانه انتخاب کردند؛ این شاخص‌ها این بود که سامانه به‌روز، داخلی، تجربه 500 شعبه به بالا و استقرار سامانه در چند بانک را داشته باشد که هر کدام از این شاخص‌ها خود ده‌ها ریزشاخص دیگر در دل خود داشت. درنتیجه با توجه به نمره بالایی که شرکت داتین در بین رقبا در این چند شاخص داشت، سامانه این شرکت انتخاب شد.

او توضیح می‌دهد: «تیم ارزیاب بانک سپه که متشکل از کارشناسان، نخبگان و مشاورین حوزه بانکداری در بخش‌های فنی، مدیریتی، امنیتی و شرکتی است، در انتخاب این سامانه مطابق استاندارد جلو رفت و بر اساس بالاترین نمره‌ای که داتین در بین رقبا پیدا کرد، این شرکت را انتخاب کردیم؛ درواقع کاملا شیوه استاندارد و بر اساس شاخص‌های به‌روز دنیا بود.»

آرانی ادامه می‌دهد: «علاوه بر امتیاز بالای این سامانه به نسبت رقبا، بانک سپه به‌منظور اطمینان از پایداری و کارایی سامانه داتین در تعداد شعب بالا، اقدام به انجام آزمون کارایی سامانه توسط شرکت معتبر بین‌المللی کرد که از عملکرد سیستم در تعداد تراکنش بالا اطمینان حاصل کند و خوشبختانه سامانه داتین توانست در این آزمون نمره قبولی کسب کند.»

.

اجرایی شدن سه گروه سامانه جامع بانکداری متمرکز در بانک سپه

به‌طورکلی سه گروه سامانه در قرارداد با داتین وجود دارد؛ گروه اول و دوم سامانه‌هایی هستند که اجباری است؛ این گروه‌ها شامل ماژول‌های مختلف ریالی و ارزی سامانه بانکداری متمرکز، سامانه‌های بانکداری مدرن و سامانه‌های حوزه پرداخت است که تقریبا جزو الزامات هستند و سومین گروه نیز سامانه‌های مدیریتی و گزارشی-تحلیلی هستند که از الزامات نیستند و بانک با توجه به نیاز خود در خصوص بهره‌گیری از هر یک از این سامانه‌ها تصمیم‌گیری خواهد کرد.

مدیر امور فناوری اطلاعات بانک سپه درباره روند پیشرفت این پروژه این چنین توضیح می‌دهد: «موضوعات طبق برنامه شروع شده‌اند و در حال پیشرفت هستند و تاکنون تشکیل سازمان پروژه را که جزو وظایفمان بوده انجام داده‌ایم، تامین سخت‌افزارها را شروع کرده‌ایم، تحلیل شکافت و آموزش در پنج مرکز تمام شده است، بومی‌سازی و استقرار نیز مطابق برنامه‌ها در حال پیشرفت است. برنامه‌ریزی مهاجرت نیز شروع شده است ولی اجرای آن از آبان ماه سال جاری تا سال آینده ادامه خواهد داشت.»

.

کارگروه فناوری اطلاعات یکی از 6 کارگروه ادغام

با توجه به صحبت‌های آرانی، بانک سپه در حوزه مدیریت امور ادغام، شش کارگروه دارد که یکی از آنها کارگروه فناوری اطلاعات است. این کارگروه برای خود 12 پروژه تعریف کرده است که در دو فاز کوتاه‌مدت و بلندمدت آنها را انجام خواهد داد. او می‌گوید: «درست است که مهاجرت ما به سامانه جدید با موضوع ادغام هم‌زمان شده است و این موضوع کار ما را سخت‌تر می‌کند اما ما با برنامه پیش خواهیم رفت و تردید نداریم که این کار انجام خواهد شد. درنهایت نیز امیدواریم که بانک سپه بزرگ‌ترین، چابک‌ترین، به‌روزترین و مجهزترین بانک نظام بانکی کشور باشد. همچنین امیدواریم با مسیری که در پیش داریم بتوانیم گام‌های نخستین خود در طرح تحول بانکداری و بانکداری دیجیتال را نیز برداریم.»

احمد سلمانی آرانی مدیر امور فناوری اطلاعات بانک سپه در این گفت‌وگو تا اینجای کار را با ما باز کرد و تاکید کرد اجازه دهیم کمی کار بیشتر پیش برود تا بتواند بیشتر درباره کارهای انجام شده حرف بزند. او ترجیح می‌دهد هنوز در خصوص بسیاری از استراتژی‌هایی که برای ادغام در پیش گرفته‌اند صبحت نکند. در ماه‌های آینده ادامه این گفت‌وگو با احمد سلمانی آرانی را انجام خواهیم داد.