مثلث طلایی در عمارت 91 ساله خیابان فردوسی / گفت‌وگو با مسعود خاتونی، معاونت فناوری اطلاعات و شبکه ارتباطات بانک ملی پیرامون اقدامات اخیر بانک ملی در دنیای فناوری دیجیتال

 ماهنامه عصر تراکنش /  در وال‌استریت ایران یعنی خیابان فردوسی، در یک روز گرم و پرهیاهوی رفت‌وآمد خودروها در قلب تهران، وارد ساختمان 91 ساله بانک ملی می‌شویم تا تحولات و فناوری‌های نوین این بانک را در تاریخ جست‌وجو کنیم. تحولات نوین بزرگ‌ترین بانک ایران از طبقه اول و راهروهای قدیمی با دیوارهای قطور این بانک در جریان است؛ معاونت فناوری اطلاعات و شبکه ارتباطات بانک ملی در سال‌های اخیر توانسته با گام‌نهادن در بستر فناوری‌های نوین، صورت‌بندی کهنه یک بانک دولتی و عریض و طویل را تغییر دهد و گام‌های قدرتمندی را در عرصه دیجیتال بردارد.

مدیریت این بخش که با مسعود خاتونی، عضو هیات‌مدیره بانک است، توانسته با جذب ایده‌ها و عملیاتی‌کردن خلاقیت‌ها، بانک ملی را در مسیر نوآوری‌های قابل توجه هدایت کند. وی خود را فردی آرام معرفی می‌کند؛ فردی که درصدد است در شرایط فعلی کشور به جای مطرح‌کردن انتقادات، بر پیشبرد برنامه‌ها و پروراندن ایده‌ها متمرکز شود. خاتونی می‌گوید که سینه‌ای آکنده از درد دارد، اما ترجیح می‌دهد به تنش‌ها دامن زده نشود. در همین راستا معتقد است که باید آرام‌آرام نکات و نقطه‌نظرات را مطرح کرد تا بتوان به اهداف نهایی دست یافت و باید محیط را در آرامش اصلاح کرد.

او از مثلث طلایی سخن می‌گوید. در ادامه مشروح این گفت‌وگو را دنبال کنید.

آقای خاتونی در ابتدا در خصوص همکاری‌های مشترک با سایر بانک‌ها توضیح بفرمایید؛ این همکاری‌های مشترک از کجا آغاز شد و چه اهدافی را دنبال می‌کند؟

همواره یکی از مواردی که مدنظر قرار داده‌ام، این است که بتوانم در شرایطی قرار بگیرم که همه گروه‌هایی که برای کشور خدمت کردند را در یک فضای مسالمت‌آمیز و به دور از تنش، کنار یکدیگر جمع و باعث هم‌افزایی آنها شوم. به همین دلیل آرزو و سعی داشتم که همه پیمانکارانی را که در حوزه ما فعالیت دارند، در کنار یکدیگر قرار دهم و رقابت را از بین آنها حذف کنم. هرچقدر که این افراد را دور هم جمع کنیم، جهش ما بیشتر خواهد شد؛ این گروه‌ها اگر کنار یکدیگر نباشند، به‌دلیل اینکه در حال استفاده از منابع موازی هستند، باعث بالا رفتن هزینه‌ها خواهند شد و نیز سبب می‌شوند که با تأخیر به اهداف خود برسیم.

همچنین بنده علاقه‌ای به استفاده از واژه «رقیب» ندارم؛ در جلسه‌ای که به‌منظور ارائه یکی از طرح‌ها برگزار شده بود، در متن طرح، از واژه «بانک رقیب» استفاده شد، اما بنده این کلمه را به واژه «بانک همکار» تغییر دادم؛ چراکه بر این باورم که باید به مرحله‌ای برسیم که بنده به‌عنوان یکی از مدیران بانک ملی بتوانم پیش همکاران خود به‌طور مثال به بانک ملت بروم و از آنها دلایل و راهکارهای موفقیت‌شان را جویا شوم. در این صورت است که می‌توان با یک هم‌افزایی، به اقتصاد و نظام بانکی کشور کمک کرد.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]عملیات CutOff
انقطاع زمانی دریافت‌ها و پرداخت‌های نقدی، عملیات CutOff نام دارد. انعکاس صحیح وضعیت وجوه نقد در ترازنامه، مستلزم انقطاع زمانی (cut off) و پرداخت‌های نقدی در پایان روز است. وجوه نقد مندرج در ترازنامه باید تمام دریافت‌های آخرین ساعت روز را منعکس کنند و هیچ‌گونه دریافتی را به روز بعد منتقل نکنند.[/mks_pullquote]

.

در همین خصوص من این آرزو را دارم که مدیر یک شعبه وقتی توانایی برآورده‌کردن نیاز یک مشتری خود را ندارد، آن مشتری را به بانک همسایه خود معرفی کند. شاید در این بین یک واحد تولیدی توانست مشکل خود را حل کند. بر همین اساس، پیشنهادهای خود را در خصوص همکاری‌های مشترک به بانک‌های مختلف ارسال کردیم و به موازات و به‌صورت همزمان به سراغ مجموعه‌ای رفتیم که تعداد زیادی از بانک‌های خصوصی را در دل خود دارد. در این خصوص بستری شکل گرفت که می‌توان هم آن را توسعه داد و هم می‌توان ارزش افزوده بالایی ایجاد کرد، بنابراین فرابوم و ققنوس از این مسیر نمایان و متولد شدند.

آقای خاتونی بیشتر در خصوص ققنوس توضیح بفرمایید؛ با توجه به موانع و مشکلاتی که بر سر راه آن وجود دارد تا چه اندازه در پیشبرد هدف خود موفق بوده‌اید؟

ققنوس حرکت خوبی بود که در سه سال گذشته شکل گرفت؛ شاید اگر ما این کار را آغاز نمی‌کردیم، راحت‌تر بودیم، اما به لطف خدا بانک‌های ملی، ملت، پارسیان، پاسارگاد و بخش خصوصی، با همکاری یکدیگر این فرایند را ایجاد کردند.

هرچند از ابتدا به همکارانم می‌گفتم ماموریتی که تعریف شده، ماموریتی دشوار است؛ اما این دشواری در بخش فنی کار نیست، بلکه ما در خصوص قوانین و مقررات با چالش‌های متعددی روبه‌رو هستیم؛ چراکه در این بخش‌ها نیاز به تغییرات داریم. به همین دلیل طی دو سال گذشته جلسات متعددی در لایه‌های دولت، مرکز پژوهش‌های مجلس، وزارت اقتصاد و حتی بانک مرکزی تشکیل و دغدغه‌ها و موانع پیش رو مطرح شد که از طرف همه گروه‌ها همراهی خوبی شکل گرفت و حتی در جلسات نگرانی‌هایی بود که با تشریح مأموریت و اهداف پیش روی ققنوس مرتفع و در مواردی نیز به‌دلیل راهنمایی و نگرانی‌هایی که در جلسات مطرح می‌شد، ما قانع می‌شدیم و در حرکت و ماموریت‌های تدوین‌شده تجدیدنظر می‌کردیم و بیشتر فضا به سمت استقرار و اجرا پیش می‌رفت.

هم‌اکنون نیز این نشست‌ها استمرار دارد و امیدوارم خروجی‌های قابل قبولی در آینده رقم زده شود. این نکته را یادآور می‌شوم که بانک‌های حاضر در ققنوس همواره به رعایت الزامات و قوانین و مقررات حاکم در کشور تاکید داشته و به‌خصوص در بحث رمزارزها رعایت 100 درصد الزامات و نگاه بانک مرکزی مدنظر است.

همه گروه‌ها بیش از دو گروه دیگر، ققنوس را با بانک ملی می‌شناسند؛ این برجسته‌سازی نام بانک ملی در خصوص ققنوس با چه هدفی است؟ آیا باعث اعتراض دو گروه دیگر نمی‌شود؟

دلیل گره‌خوردن نام ققنوس با بانک ملی، تلاش برای هموارسازی مسیر است؛ ما در ققنوس 20 درصد سهم داریم، اما همه، ققنوس را با بانک ملی می‌شناسند، چراکه ما در صف اول قرار گرفته‌ایم تا بتوانیم مسیر را برای همگان هموار سازیم. علت هم این است که وقتی بانک ملی در صدر قرار گیرد، دولت و سایر گروه‌ها با آرامش بیشتری پای صحبت‌های ما می‌نشینند.

گفتنی است که نزدیک به یک سال، ما جلسات متعددی را برای معرفی سککوک و ققنوس برگزار و اقدام به معرفی این دو محصول کردیم. صرف این میزان از انرژی دلیل دارد؛ باید برای دستیابی به موفقیت هزینه کنیم. هزینه هم ناشی از وقت و سرمایه‌گذاری ماست؛ اما اگر روزی این محصول بالغ و بزرگ شود و حتی اگر بانک ملی سودی از آن نبرد، بازتاب آن برای ما کفایت می‌کند و همین که منافع کشور در حوزه اقتصادی تأمین شود، برای بانک ملی عالی است؛ زیرا نام ما ملی است و باید ملی فکر کنیم.

ققنوس می‌تواند دارای جنبه‌ها و محصولات جانبی متعددی باشد، اما باید سازوکارهای دستیابی به آنها ایجاد شود؛ برای همین سوالی که مطرح می‌شود این است که آینده ققنوس به کدام سمت و سو خواهد رفت. شاید افراد بسیاری، نگرانی‌هایی داشته باشند؛ در فناوری فوق شاهد هستیم که حوزه غیرمتمرکزی شکل می‌گیرد و این فرایند سبب می‌شود واسطه‌ها حذف شوند، به هرحال نگرانی‌هایی وجود دارد، اما اتفاقات خوب هم حادث می‌شود و می‌تواند در کنار خود حوادثی را ایجاد کند که پذیرش موضوع سهل‌تر شود.

از جمله مواردی که پیشنهاد دادیم استفاده از ظرفیت املاک مازاد بانک‌ها در این بستر بود که مورد استقبال وزارت اقتصاد قرار گرفت و در حال پیگیری سازوکارهای مرتبط و قانونی‌شدن این پیشنهاد هستیم.

ما این کار را با اعضایی که داریم، پرقدرت پیش بردیم و در اکثر جلسات، همگان بر این موضوع صحه گذاشتند. حتی ما جلساتی را با دوستان بانک مرکزی برگزار کردیم و آنها هم این مساله را رد نکردند؛ البته شاید مسائل و نقطه‌نظراتی داشته باشند. در همین راستا هر زمان احساس کردیم که نظرات حاکمیتی از سوی دولت یا بانک مرکزی درباره برخی از موضوعات این کار مطرح شده بود، ما کاملاً به آن تمکین کردیم و خواهیم کرد. به هر حال مأموریت و مفاهیم شکل‌گرفته در ققنوس مهم است؛ نه نام خود ققنوس و در آینده می‌تواند پررنگ‌تر شود و این مفهوم در حوزه‌های مختلف و گروه‌های متفاوت بیشتر خودنمایی کند.

این نقطه‌نظرات در کدام بخش‌ها بود؟

به‌طور مثال نگاه‌ها بر این بود که شاید در حال حاضر نتوانیم رمزارزها را پیاده‌سازی کنیم؛ چراکه اول باید چارچوب این کار فراهم شود و بعد این کار را انجام دهیم. ما هم این مساله را پذیرفتیم و اعتقاد داریم تا بانک مرکزی در خصوص رمزارزها مجوز قانونی و چارچوب را تعیین و مجوز لازم را برای این موضوع صادر نکند، ما باید منتظر بمانیم و همراه باشیم.

از سوی دستگاه‌های ناظر و حاکمیتی هیچ مخالفتی در خصوص فعالیت بانک برای سامان‌دهی املاک مازاد صورت نگرفت، اما برای رمزارزها برای ما منع گذاشتند. این منع هم به‌دلیل این است که چارچوبی برای ماهیت و نوع فعالیت رمزارزها تدوین نشده است. این‌گونه مسائل و مشکلات چیز جدیدی نیست. در گذشته وقتی اسکناس متولد شد، آیا مردم به‌راحتی آن را پذیرفتند؟ خیر؛ بنابراین گفتنی است که زمان زیادی طول کشید که اسکناس در بین عموم مردم مورد پذیرش واقع شد.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

ارتباط با دانشگاه

بانک ملی ایران دفاتری را در دانشگاه‌های معتبر سراسر کشور از جمله دانشگاه صنعتی امیرکبیر و دانشگاه صنعتی شریف ایجاد کرده و از طریق مرکز شتاب‌دهی با ایجاد فضای کار اشتراکی و برگزاری رویدادهای مختلف که در دستور کار خود قرار داده، به جذب جوانان و تشکیل تیم‌های عملیاتی اقدام می‌کند[/mks_pullquote]

.

در حال حاضر هم اینکه ما بتوانیم یک فضای دیجیتال را جایگزین یک فضای فیزیکی کنیم، باید بپذیریم که مقاومت‌هایی در برابر آن وجود خواهد داشت و باید شفافیت حادث شود؛ بنابراین رضایت داریم که در تمامی جلسات وقتی آقایان موردی را مطرح می‌کنند، ما آن را پذیرفته و همراه باشیم.

جالب است بدانید، در این جلسات ما به اندازه‌ای نظرات آقایان را می‌پذیریم که موجب شده برخی فعالیت‌ها و فرایندهای خود را نیز تغییر بدهیم؛ بنابراین ما در دو سال گذشته بیش از 900 جلسه بررسی سککوک و ققنوس داشتیم و کاملاً با نظرات بزرگانی از حوزه‌های اقتصادی، بانکی، بیمه و بورس و فنی که در آن حضور داشتند، خود را تطبیق دادیم. در نتیجه باید گفت که مفاهیم و مأموریت ققنوس مهم است و این مفاهیم در دنیای امروز چیزی نیست که بخواهد با سایر بخش‌ها مقابله و مبارزه کند.

جامعه سؤالات متعدد بی‌پاسخی را در خصوص سککوک دارد؛ این سامانه چیست و بر چه مبنایی فعالیت می‌کند؟

کسب‌وکارهای خرد، کوچک و متوسط اساس اقتصاد هر کشوری را تشکیل می‌دهند. میزان بزرگی از گردش مالی و اشتغال، همچنین تأثیر قابل توجه در ضریب‌ها و فاکتورهای اقتصادی هر کشور در این بخش از اقتصاد و توسط این بخش محقق می‌شود.

محدودیت‌های برخورداری و دسترسی به منابع مالی، نیاز بیشتر به چابکی و سرعت‌بخشی به عملیات در همه مراحل، همچنین نیاز نسبتاً مستمر به هوشمندی بیشتر برای بقا، از جمله مواردی است که کسب‌وکارهای خرد، کوچک و متوسط را با چالش‌های جدی مواجه می‌سازند. راهکار جهانی برای غلبه بر این چالش‌ها؛ همکاری و بهره‌گیری از ساختارهای مشترک است.

در اینجا بود که نیاز به یک اکوسیستم پویای کسب‌وکار در کشور و ارتباط آن با شبکه بانکی ملموس بود؛ ایجاد یک اکوسیستم پویای کسب‌وکار به کسب‌وکار (B2B) به‌منظور گسترش تعامل بین اعضا و بهبود سرعت در تعامل؛ ارتقای آموزش و هم‌افزایی؛ صرفه‌جویی در هزینه‌ها؛ دسترسی به ابزارهای مالی پیشرو؛ تولید، خریدوفروش سریع‌تر و بهینه؛ افزایش صادرات و ارتقای ضرایب و فاکتورهای اقتصادی در سطوح ملی، منطقه‌ای و کشوری؛ بنابراین بر آن شدیم تا با ایجاد سامانه دقیق و مطمئن کسب‌وکار به کسب‌وکار (سککوک) تأثیر در ارتقای تولید ناخالص ملی با هدایت بهینه‌تر منابع را رقم بزنیم.

سککوک با چهار ویژگی متولد شد؛ به‌کارگیری و ارائه روش‌های مدرن مدیریت چرخه تأمین (Supply Chain Management)؛ به‌کارگیری و ارائه روش‌های مدرن تأمین مالی مدیریت چرخه تأمین (Supply Chain Finance)؛ به‌کارگیری و ارائه روش‌های مدرن مدیریت لجستیک (Logistic Management) و امکان پرداخت اعتباری و مدت‌دار در معاملات (Bank Payment Obligation).

ما اجازه دادیم تا در این سکوی باارزش گروه‌های مختلف حاضر شوند؛ 1- کسب‌وکارهای خرد، کوچک و متوسط؛ 2- صنایع، صنوف، تعاونی‌ها و بازرگانان؛ 3- کسب‌وکارهای تأمین‌کننده کسب‌وکارهای بند اول و دوم؛ 4- کسب‌وکارهای بزرگ؛ 5- کسب‌وکارهای خانگی.

امروز توانسته‌ایم که حدود 6500 بنگاه کوچک و بزرگ را وارد سککوک کنیم. با اقداماتی که صورت گرفته، اطلاعات این شرکت‌ها جمع‌آوری شده است. بر همین اساس توانستیم در طول یک سال گذشته، با بیش از 10 هزار فقره برات صادرشده، بیش از 800 میلیارد ریال گردش اعتباری وارد این زنجیره کنیم که یک‌چهارم این مبلغ نیاز به تأمین مالی و نقدینگی داشته و مابقی بر پایه اعتبار بوده‌اند، اما اگر این سککوک وجود نداشت، به همان میزان نقدینگی نیاز بود.

فارغ از مواردی که ذکر شد، آیا برای راه‌اندازی سرویس‌های دیگر نیز برنامه‌ای دارید؟

در کنار تلاش برای تقویت سامانه سککوک، در حال راه‌اندازی سرویس‌هایی هستیم که می‌توان گفت پایه تحولات دیجیتال کشور بوده و راه اقتصاد هوشمند است. به‌طور مثال در بانک ملی برای اولین‌بار درصدد هستیم که تمبر و برات‌های الکترونیکی را داشته باشیم؛ با راه‌اندازی تمبر دیجیتال، به جای استفاده از تمبر فیزیکی در اسناد، قادر خواهیم بود تحول دیجیتال را در نظام بانکی شعله‌ورتر کنیم و بار دیگر به شبکه بانکی و سازمان‌های بیرونی یادآور شویم که باید تغییر مفاهیم بانکداری شکل گرفته و همگان در این مسیر مکمل و همراه هم باشند.

ما در حال حاضر برای اینکه بخواهیم سپرده‌ای را برای مشتریان افتتاح یا تسهیلاتی را اعطا کنیم، از تمبر فیزیکی استفاده می‌کنیم. در همین راستا با سازمان امور مالیاتی و وزارت اقتصاد به توافق رسیدیم و امیدواریم این دو محصول را در هفته دولت رونمایی کرده و مورد استفاده قرار دهیم. در ادامه امیدواریم دو محصول تمبر و برات الکترونیکی در سککوک مورد استفاده قرار گرفته و فضا را برای صاحبان اقتصاد و تولید، روان‌تر و سهل‌تر کنیم.

آیا سایر بانک‌ها نیز می‌توانند وارد این سامانه شوند؟

بنده به هیچ‌وجه تمایلی به انحصار ندارم؛ به همین دلیل است که به‌راحتی با بانک‌های مختلف مذاکره کردیم و تمایل به همکاری داشتیم. در همین خصوص، طرح سککوک را برای تمامی بانک‌ها در دو سال گذشته مطرح کردیم؛ ولی استقبالی از آن صورت نگرفت؛ اما در حال حاضر این سامانه نقل تمامی محافل اقتصادی و تولیدی، صنعت، بیمه و بورس و بانکی شده و اکنون بیشتر بانک‌ها به ورود و بهره‌گیری از این سامانه تمایل دارند.

با توجه به کلان‌بودن این طرح، دور از ذهن نیست که نهاد ناظر بازار پول، درصدد ورود به سککوک و در دست‌گرفتن مدیریت آن باشد. در همین راستا این پرسش مطرح شد که آیا بانک مرکزی تا به امروز چنین درخواستی را به بانک ملی ارائه نکرده است؟

بنده همواره به بانک مرکزی احترام گذاشته و خواهم گذاشت؛ بر این باورم هر نظری که بانک مرکزی داشته باشد، وظیفه ماست که از آن تبعیت کنیم؛ بنابراین امروز اگر اعلام شود که خواهان در دست‌گرفتن مدیریت سککوک هستند، بی‌چون و چرا آن را می‌پذیرم. ما باید همواره از دید آنها به مسائل نگاه کنیم. اگر سعی کنیم به جای جبهه‌گرفتن خود را جای دیگران ببینیم، حتم بدانید کارها راحت‌تر و سهل‌تر به مقصد می‌رسد.

آیا این نگاه تمکین‌گرایانه از دولتی‌بودن بانک ملی نشات نمی‌گیرد؟

خیر؛ مواردی هم پیش آمده که جلساتی داشتیم و نقطه‌نظرات طرف مقابل را با استدلال رد کردیم. زمانی که طرح سککوک را در دو سال پیش مطالعه می‌کردم، متوجه شدم که ایده این طرح هنگامی که در بانک‌های مختلف ارائه شد، متاسفانه هیچ‌کدام از آنها به این طرح توجهی نکرده و خود را درگیر نکردند. آن زمان بود که با خودم گفتم این طرح چه آینده بزرگی دارد و چه خدماتی را می‌تواند به اقتصاد کشور ارائه کند و من فارغ از نگاه‌های دیگران همراه شدم و ایده را تنها نگذاشتم.

به لطف خدا این طرح آغاز شد و اثرات آن را اکنون مشاهده می‌کنیم؛ لازم به ذکر است که از ابتدای کار تا به امروز ما شاهد حتی یک ریال نکول در آن نبوده‌ایم. همه‌چیز در این سامانه شفاف است و به‌صورت مشخص می‌توان مشاهده کرد که اعتبار از چه مسیری وارد و صرف چه مواردی شده است. از دیگر محسنات سککوک این است که کسب‌وکارها در آن وارد یک فرایند گفتمانی می‌شوند و خودشان بین همدیگر اقدام به تبادل اسناد می‌کنند و ما تنها بر آن نظارت می‌کنیم.

باید احترام به افراد، ایده‌ها و تفکرات را مد نظر قرار دهیم، اهمیتی ندارد که چه کسی ایده‌ها را مطرح می‌کند، بلکه باید با افراد و ایده‌های آنها به دیده احترام نگریست. درب اتاق ما مدیران باید همواره باز باشد؛ هر زمان افراد اگر با دست پر و با ایده‌های پخته وارد شوند، آن‌ها را تنها نمی‌گذاریم؛ چراکه مملکت ما به این‌گونه خلاقیت‌ها و تفکرات نیاز دارد.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

گفتنی است که طرح سککوک با هدف ایجاد یک اکوسیستم جامع کسب‌وکار دربرگیرنده تعاملات تجاری در زنجیره تأمین از تولید تا مصرف برای کسب‌وکارهای کشور با ویژگی‌هایی منحصربه‌فرد شامل سادگی عمل و هزینه کم در راستای اجرای سیاست‌های توسعه اقتصادی کشور طراحی شده است.

به‌طور خلاصه این طرح با راه‌اندازی صحیح یک اکوسیستم که در مرکز آن یک پلتفرم فروش اینترنتی با مدل Drop shipping وجود دارد و به‌وسیله سایر اجزا؛ نظیر خدمات مالی و پرداخت، خدمات لجستیکی، انبارداری، بازرسی کالا و بیمه و… که با محوریت پلتفرم مذکور کار می‌کنند، امکان اختصاص هدفمند و هوشمند تسهیلات در زنجیره ارزش از تأمین‌کننده تا رسیدن به نقطه مصرف و امکان رصد آن را فراهم می‌کند. مخاطبان و شرکای تجاری سککوک عبارتند از: مصرف‌کنندگان نهایی، تامین‌کنندگان کالا، تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان کالا، سازمان‌ها و ارگان‌هایی که لزوم ارائه خدمات به نقاط کم‌برخوردار را در برنامه‌های خود دارند و ارائه‌دهندگان سرویس‌های مرتبط (نظیر فین‌تک‌ها و…)

[/mks_pullquote]

.

چه ایده‌های دیگری وارد این اتاق شدند؟

شاید بتوان گفت که شما اولین گروهی هستید که این خبر را می‌شنوید، چراکه من دیروز دستور این کار را داده‌ام و انشاءالله در چند ماه آتی شاهد آن خواهیم بود؛ در سال گذشته ربات بانک ملی رونمایی و انتقادات فراوانی در خصوص آن مطرح شد.

حتی مصاحبه‌ای هم با من انجام شد که‌ای کاش آن مصاحبه را انجام نمی‌دادم؛ چراکه جملات بنده را منقطع کرده و برخی از آنها را مورد استفاده قرار دادند؛ اما سوالی که مطرح می‌شود این است که هدف بانک ملی چیست؟ هرچند ربات آلفا بسیار خوب عمل کرد و قبل از رونمایی از آن، بنده استرس فراوانی داشتم که مبادا نتایج دلخواه حاصل نشود، اما خوشبختانه در نهایت خوب عمل کرد و در حال حاضر سه ربات در سه نقطه مختلف شهر مشغول خدمت‌رسانی هستند. در روزهای آینده نسخه جدید آلفا راه‌اندازی می‌شود و پس از آن به توسعه فکر خواهیم کرد.

نسخه جدید آلفا صورت شما را شناسایی و به شما سرویس بانکی دلخواه ارائه می‌کند؛ به‌طور مثال در CIP فرودگاه وقتی چهره شما را شناسایی می‌کند و از شما می‌پرسد که آیا واقعاً قصد خروج از کشور را دارید؟ وقتی کاربر پاسخ مثبت می‌دهد، آن زمان آلفا به کاربر می‌گوید: «پس حالا که مطمئن هستید می‌خواهید از کشور خارج شوید، عوارض شما پرداخت شد.» آلفا در مدتی که از شما این پرسش‌ها را مطرح می‌کند، بلافاصله به حساب کاربر مراجعه می‌کند و به‌دلیل اینکه قبلاً مجوزش را از کاربر گرفته، به‌صورت خودکار عملیات پرداخت عوارض را محاسبه و منظور می‌کند.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

ربات آلفا

«ربات آلفا» پدیده‌ای نو و منحصربه‌فرد در نظام بانکی کشور است که نه‌تنها جذابیت‌های خاص خود را دارد، بلکه بسیاری از خدمات عمومی مرتبط با مشتریان را ارائه می‌دهد. این ربات، تلفیق بسیار شگفت‌انگیزی از دانش بانکداری و فناوری روز دنیاست که قادر است علاوه بر کاهش حجم مراجعات غیرضروری به شعب و کارکنان بانک، سرعت انتقال داده‌ها را افزایش و علاوه بر بالا بردن سطح بهره‌وری، زمینه کاهش هدر رفت انرژی و تمرکز بر مسائل کلیدی توسط بانک‌ها را مهیا می‌کند[/mks_pullquote]

.

اساساً این کار چرا باید در بانک ملی انجام می‌شد؟

ما در حال رصد دنیا هستیم و این را باید بگویم که در لبه فناوری زندگی می‌کنیم. ما می‌خواهیم بگوییم که علاوه بر آلفا، تمرکز ما بر سککوک، ققنوس و بانکداری باز نیز قرار دارد؛ بنابراین از دنیا عقب نیستیم، پس به ما اعتماد کنید؛ چراکه هیچ‌کدام از آنها به هیچ‌عنوان پروژه تبلیغاتی نیستند؛ بانک ملی رویکرد نو و جهانی را در دستور کار خود دارد.

ما در حال راه‌اندازی مدرسه هوش مصنوعی برای بچه‌های زیر 18 سال هستیم. در این راستا پلتفرمی آماده شده و در حال نهایی‌کردن محصول هستیم. در این مدرسه بچه‌ها عضو می‌شوند. در ابتدا با کل فرایند هوش مصنوعی نظیر ادبیات فنی، ادبیات مکانیکی و در نهایت با ادبیات کسب‌وکار آن آشنا می‌شوند. پس از آن از طریق نرم‌افزاری که در همان فضا قرار دارد و تحت نظارت والدین است، فعالیت کرده و در ادامه نیز آنها تا دستیابی به نتیجه مشخص به کار خود ادامه داده و در این فرایند نقش آفرین هستند.

اما نکته‌ای که مطرح می‌شود این است که چرایی برگزاری چنین مدرسه‌ای توسط بانک ملی در چیست؟ به باور من همین مساله سبب خواهد شد که این بچه‌ها بتوانند در آینده ایده‌های استارت‌آپی داشته باشند و ما هم از آنها بهره‌مند شویم. کودکان در این سنین است که می‌توانند ایده‌های خود را شکل دهند. حتی می‌توان گفت که ما در حال انجام وظایف مسئولیت اجتماعی خود هستیم؛ چراکه این کودکان وقتی بزرگ می‌شوند، همواره خاطره خوبی از بانک ملی در ذهن‌شان باقی می‌ماند و وقتی کسب‌وکاری را راه‌اندازی می‌کنند، به بانک ملی بیش از سایر بانک‌ها اعتماد دارند. همین مساله برای ما کافی است، اما در طول این بازه زمانی که نوجوان آینده مشخصی ندارد، سعی داریم با این اقدامات آنها را در کنار بانک ملی حفظ کنیم.

گفتنی است که در کنار هوش مصنوعی، اقتصاد و بانکداری هم به این بچه‌ها آموزش داده می‌شود؛ از شناسایی مفهوم پول تا چگونگی دریافت تسهیلات از بانک به آنها آموخته خواهد شد. اعتقاد بنده بر این است که اگر بگوییم بانک ملی تنها باید به فعالیت‌های مربوط به بانکداری بپردازد، به مرگ و نابودی محکوم خواهیم شد. ما وظیفه داریم که هر مساله‌ای را که در آینده به اقتصاد تنه می‌زند، به‌عنوان مسئولیت اجتماعی، به آن ورود کنیم. در مجموع باید گفت که بستر انجام این کار از سال گذشته شکل گرفته و خوشبختانه مسیر خوبی را طی می‌کند.

بحث پرداختن به ایده‌ها مطرح شد؛ همان‌گونه که بانک ملی پیش از این به برگزاری رویداد «ملی شو» اقدام کرده بود، این فرایند چگونه در راستای اهدافی که ذکر شد، قرار خواهد گرفت؟

این رویداد در بهمن و اسفند برگزار می‌شود، اما باید از امروز دستاوردهای خود را آماده کنیم. ما در «ملی شو 3» دو کار بزرگ را انجام می‌دهیم؛ اول به ارائه گزارشی از محصولاتی که در ادوار قبلی «ملی شو» داشتیم، خواهیم پرداخت و روند آن را بررسی خواهیم کرد. به‌طور مثال باید گزارش نحوه عملکرد سککوک و رمز یک‌بارمصرف و… را تشریح کنیم. ملی شو دستاوردهای زیادی داشته است. بنده از سه سال پیش که رمز یک‌بارمصرف را مطرح کردم، شاهد مخالفت‌های زیادی در گروه خود بودم.

دوستان ما عنوان می‌کردند که انجام این کار با چالش همراه است و شاید موفق نشود، اما اعتقاد بنده بر این بود که باید این طرح اجرا شود. رمز یک‌بارمصرف اجرا شد و نیاز آن را مشاهده کردیم. جالب است که حتی در روزهای گذشته خبری را در سایت‌ها مشاهده کردم مبنی بر اینکه اروپا استفاده از رمزهای یک‌بارمصرف را در تمامی تراکنش‌های اینترنتی، از سپتامبر 2019 اجباری کرده است. من از این خبر خیلی خوشحال شدم؛ چراکه از سه سال پیش به این طرح فکر و آن را راه‌اندازی کردیم. البته با مسائلی که اکنون برای آن پیش آمده، کاری ندارم، اما به هر حال خواه‌ناخواه باید امنیت مردم حفظ شود.

روزی نیست که بنده چهار الی پنج نامه قضایی در خصوص سوءاستفاده از زیرساخت‌های اینترنتی و رمزهای دوم نداشته باشم. در تمامی این احکام هم بانک ملی به پرداخت ضرر و زیان مشتریان محکوم شده است. در حالی که حتی ما در محکمه حضور نداشتیم که از خود دفاع کنیم. گفتنی است که در مدت اخیر جریمه‌هایی که از این مسیر بر ما اعمال می‌شود، سیر صعودی به خود گرفته است. حتی تا چهار ماه پیش به این صورت نبود، اما جای تعجب دارد که در مدت اخیر تعداد آن افزایش پیدا کرده، اما به هر ترتیب امیدوارم تدابیر خاصی برای رمزهای یک‌بارمصرف اندیشیده شود.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

ملی شو

بانک ملی ایران در بزرگ‌ترین رویداد سالانه خود با عنوان «ملی شو»، دستاوردهای بزرگی که به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم با حوزه «بانکداری دیجیتال» در ارتباط است را رونمایی می‌کند. این دستاوردها با تکیه بر ارائه خدمات نوین بر پایه «بانکداری دیجیتال» و با هدف مشتری‌مداری با استفاده از تازه‌ترین فناوری‌های روز دنیا طراحی و ارائه شد.

[/mks_pullquote]

.

اما برگردیم به بحث؛ هدف اصلی ما از ملی شو این است که رویدادی را که در طول یک سال در بانک ملی اتفاق می‌افتد، در آنجا به معرض نمایش بگذاریم و از گروه‌های مختلف که در این حوزه صاحب‌نظرند و توانایی دارند که ما را به چالش بکشند، دعوت خواهیم کرد تا طرح‌ها و برنامه‌های ما را بررسی کنند. در همین راستا همه ایده‌ها، تفکرات و طرح‌هایی که در یک سال گذشته به بانک ملی منتقل شده و بانک هم آن را به یک محصول عملیاتی تبدیل کرده را در این رویداد چندساعته در معرض نقد و بررسی قرار می‌دهیم.

اما یکی از نقاط قوت بانک ملی، اپلیکیشن‌هایی است که طراحی کرده؛ هر یک از این برنامه‌ها همچون «بام» تا به امروز چقدر مورد استقبال قرار گرفته است؟

به نظر بنده «بام» پلتفرمی است که حتی می‌توان گفت امروز بانک ملی با آن زنده است؛ این سکو اگر یک لحظه چشمان خود را ببندد، احساس می‌کنم که بانک ملی بیماری را تجربه می‌کند. «بام» در حال حاضر حدود چهار میلیون عضو فعال دارد و روزانه میانگین چهار هزار نفر عضو آن می‌شوند. ما کاربری را نداریم که در طول ماه با «بام» فعالیت نداشته باشد؛ اما ما به این اندازه بسنده نکرده‌ایم و انتظار 35 میلیون عضو را داریم؛ چراکه همین تعداد مشتریانی که داریم، در طول ماه از کارت خود استفاده می‌کنند. به همین دلیل می‌گوییم که هر کسی که از کارت استفاده می‌کند، حتماً می‌تواند از «بام» هم استفاده کند.

جالب است که بدانید ما در بازه 25 تا 28 هر ماه در طول روز بین 15 تا 18 درصد کل تراکنش‌های بانک ملی را در «بام» مشاهده می‌کنیم. گفتنی است که ما روزانه به‌صورت میانگین 60 تا 65 میلیون تراکنش مالی و غیرمالی داریم؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که «بام» چه جایگاهی در بانک ملی دارد. در حالی که میانگین استفاده از اینترنت‌بانک کل شبکه بانکی حدوداً شش تا هفت درصد است و با توجه به میانگین شبکه بانکی ما در شرایط خوبی قرار داریم.

این اپلیکیشن چه تعداد کاربر حقیقی و چه تعداد کاربر حقوقی دارد؟

از این چهار میلیون عضو، در حدود 92 درصد از آنها حقیقی و مابقی اشخاص حقوقی هستند. همچنین بیشترین استفاده از «بام» به انتقال وجه، خرید شارژ، پرداخت قبض و اقساط مربوط می‌شود. تقریباً پایداری سامانه «بام» هم بالغ بر 99 درصد است.

در خصوص بام سازمانی هم توضیح بفرمایید؛ این سامانه تا به امروز چقدر موفق بوده است؟

این روزها سامانه بام شرکتی و سازمانی هم بسیار مورد توجه قرار گرفته و در اختیار سازمان‌ها و اشخاص حقوقی قرار داده می‌شود تا بتوانند مدیریت مالی خود را در آن انجام دهند؛ در این سامانه، حساب‌هایشان را تعریف و به‌صورت درخت‌واره آن را طبقه‌بندی می‌کنند. به‌طور مثال شاید یک سازمان در سراسر کشور ده‌ها حساب داشته باشد؛ بنابراین می‌تواند این حساب‌ها را در «بام سازمانی» وارد کرده و آنها را جمع‌بندی کند. این سامانه جدای از اینکه دارای فضایی مالی است، می‌توان به‌وسیله آن امور روزمره حسابداری شرکت‌ها را نیز انجام دهد. در حال حاضر سازمان‌های بزرگی همچون دانشگاه آزاد، سازمان امور مالیاتی، سازمان حج و زیارت، آموزش‌وپرورش و… از مشتریان «بام سازمانی» هستند.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

بام سازمانی

با توجه به اهمیت ارائه خدمات و سرویس‌های خاص نرم‌افزاری به مشتریان و سازمان‌های بزرگ که عموماً به‌صورت چند شرکتی و هلدینگی اداره می‌شوند، بانکداری سازمانی این بانک تحت عنوان بام سازمانی به‌عنوان پل ارتباطی میان سازمان‌های مختلف و بانک ایجاد شد.

این سامانه امکان تعریف ساختار سازمانی و زیرسازمان، تقسیم وجوه و واریز حقوق، تعریف گروه حساب، تعریف حساب‌های سازمان، گزارش صورت‌حساب، گزارش ریزتراکنش، صورت‌حساب تلفیقی، گزارش‌های تحلیلی و مقایسه‌ای و مدیریت کاربران و سطوح دسترسی را فراهم کرده است.

[/mks_pullquote]

.

با توجه به اهمیت ویژه سازمان‌ها و مشتریان بزرگ بانک ملی ایران، نظیر سازمان مالیاتی، خزانه‌داری، دانشگاه آزاد، شرکت نفت، گمرک، ایران‌خودرو و غیره که عموماً به‌صورت چندشرکتی و هلدینگ (شرکت مادر) مدیریت شده و نیاز به خدمات و سرویس‌های خاص بانکداری جهت کنترل و مدیریت یکپارچه منابع و مصارف مالی و امور بانکی خود دارند؛ سامانه بام سازمانی طراحی شده است؛ بنابراین ارائه بسترها و سرویس‌های خاص نرم‌افزاری به این گروه از مشتریان از طریق بام سازمانی ضروری است. این سامانه با قابلیت‌های مختلف پل ارتباطی سازمان و بانک را فراهم می‌سازد.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

سامانه بام

سامانه بام، در سه کلان حوزه بانکداری شخصی، بانکداری شرکتی و بانکداری سازمانی بر پایه سیاست‌های کلان بانک ملی ایران به مشتریان سرویس‌ها و خدمات نوآورانه‌ای همچون مدیریت چک، انتقال وجه، وضعیت تسهیلاتی، پرداخت قبوض، خرید شارژ و… را ارائه می‌دهد.

[/mks_pullquote]

.

در فضایی که عنوان می‌کنید «اولین‌ها» پیروز میدان هستند، جای خالی کدام اپلیکیشن را حس می‌کنید؟

اگر بخواهیم در حوزه خدمات وارد شویم، بخش‌های مختلفی را شناسایی کردیم، اما بابت آن محصولی نداریم. نمی‌توان گفت برای آنها برنامه‌ای وجود ندارد، اما باید برای دستیابی به آنها هزینه‌های گزافی را پرداخت و زیرساخت‌های متنوعی را ایجاد کرد، همچنین به‌دلیل محدودیت منابع، قادر نیستیم که همه آنها را با هم پیش ببریم. به‌طور مثال، در تازه‌ترین خدمتی که ارائه خواهیم کرد، اپلیکیشن «60» از جمله مواردی است که می‌تواند در آینده نقش موثری ایفا کند و با ارائه خدمات و ارزش افزوده شرایط فروش خدمات بانکی را رقم بزند.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

اپلیکیشن بله

«بله» یک شبکه اجتماعی است که انتقال‌ها را برای شما آسان می‌کند؛ هم انتقال پیام‌های صوتی، ویدئویی و نوشتاری و هم انتقال پولتان. افراد در بله می‌توانند به‌راحتی با دوستان خود ارتباط داشته باشند، کانال‌های شخصی و عمومی درست کنند و اگر نیازی به انجام خدمات بانکی داشتند، در همین اپلیکیشن آن را رفع کنند. در بله حتی می‌توان بدون داشتن شماره کارت دوستان و اعضای خانواده، در سریع‌ترین زمان برایشان پول واریز کرد. خدمات مالی بله در شبکه بانکی کشور و با نظارت کامل بانک مرکزی انجام می‌گیرد.

[/mks_pullquote]

.

به نظر بنده در حال حاضر کلیدی‌ترین و حساس‌ترین نیاز مشتریان ما، مساله امنیت دارایی و سرمایه‌های آنهاست. هم‌اکنون با شکل‌گیری مرکز فینوداد در حال شناسایی ایده‌ها و افراد خلاق هستیم تا فضای خالی که در کسب‌وکار بانک وجود دارد و شناسایی شده، توسط این گروه‌ها به سرویس و خدمت تبدیل شوند و در آینده نزدیک شاهد حرکت‌های خوبی از بانک ملی خواهیم بود.

برای طراحی این اپلیکیشن‌ها از نمونه‌های خارجی نیز الگو می‌گیرید؟

بله؛ در طراحی بسیاری از اپلیکیشن‌ها از نمونه‌های موفق خارجی الگو گرفته می‌شود، اما مهم این است که الگویی که گرفته می‌شود، با شرایط و نیازمندی‌های مشتریان بانکی داخل کشور هم‌خوان بوده و تطبیق پیدا کند؛ بنابراین سعی می‌شود در طراحی اپلیکیشن‌ها از بهترین تجارب استفاده شود و براساس آن‌ها نمونه اولیه تهیه شود، اما همان‌طور که مطرح شد، ملاحظات بازار داخل کشور و نیازمندی‌های داخلی کشور هم در طراحی این اپلیکیشن‌ها لحاظ می‌شود.

تیم طراحی اپلیکیشن‌های بانک ملی از چه افرادی تشکیل شده است؟ با چه تخصص‌هایی؟ و اینکه ارتباط شما با دانشگاه‌ها برای جذب متخصص‌ها چگونه است؟

بانک ملی ایران بیشتر امور فناوری اطلاعات خود را که تولید اپلیکیشن‌ها هم بخشی از آن را شامل می‌شود، از طریق شرکت زیرمجموعه خود، یعنی شرکت داده‌ورزی سداد انجام می‌دهد؛ در این شرکت تعداد قابل توجهی نیروی متخصص برنامه‌نویس، توسعه‌دهنده و حتی تحلیلگر سیستم وجود دارد که بعد از اینکه نیازهای بانک (rfp) برای آنها که به‌صورت تیم‌های مختلف هستند، ارسال می‌شود، آن‌ها نیز بر اساس نیازهای اعلامی، اپلیکیشن‌ها را طراحی می‌کنند.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

مشتریان بام سازمانی

این اپلیکیشن جدای از اینکه دارای فضایی مالی است که می‌توانند به‌وسیله آن امور روزمره مالی شرکت‌ها را انجام دهند، قادر هستند که کلیه فرایند حسابداری شرکت‌ها را نیز به‌وسیله آن پیش ببرند. در حال حاضر سازمان‌های بزرگی همچون دانشگاه آزاد، سازمان امور مالیاتی، سازمان حج و زیارت، آموزش‌وپرورش و… از مشتریان «بام سازمانی» هستند.

[/mks_pullquote]

.

همچنین این بانک با راه‌اندازی مرکز نوآوری فینوداد، ارتباط خود را با دانشگاه‌ها قوی‌تر کرده و از این طریق نسبت به جذب نیروی‌های متخصص؛ چه برای خود و چه برای شرکت داده‌ورزی سداد اقدام می‌کند. همچنین دفاتری را در دانشگاه‌های معتبر سراسر کشور از جمله دانشگاه صنعتی امیرکبیر و دانشگاه صنعتی شریف ایجاد کرده و از طریق مرکز شتاب‌دهی با ایجاد فضای کار اشتراکی و برگزاری رویدادهای مختلف که در دستور کار خود قرار داده، به جذب جوانان و تشکیل تیم‌های عملیاتی اقدام می‌کند.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

فینوداد

بانک ملی ایران تلاش کرد تا مسیری را برای حضور فین‌تک‌ها در این بانک ایجاد کند. بر همین اساس تفاهم‌نامه‌ای فناورانه با معاونت فناوری ریاست‌جمهوری منعقد شد و مرکز نوآوری بانک ملی ایران موسوم به فینوداد شکل گرفت. بانک ملی ایران در این مرکز از استارت‌آپ‌ها و ایده‌های جدید حمایت می‌کند و فین‌تک‌هایی که در حوزه کسب‌وکارهای بانکی باشند نیز حمایت ویژه‌ای دریافت خواهند کرد.

[/mks_pullquote]

در ملی شو اخیر، رویداد ملی استارز با حضور و مشارکت 25 تیم استارت‌آپی در حوزه فین‌تک برگزار شد که از این میان پنج تیم برگزیده شدند و همکاری مشترک بین این گروه‌ها و بانک ملی در حال شکل‌گیری است.

محصولاتی که قرار است در آینده در بخش بانکداری الکترونیک توسط بانک ملی عرضه شود، کدام است؟ این محصولات چه ویژگی‌هایی دارند؟

محصولاتی که در آینده توسط بانک ملی ایران ارائه خواهند شد، بخشی از آن بر پایه ارتباطی است که توسط تیم‌های برگزیده استارت‌آپی با مرکز نوآوری فینوداد شکل گرفته است. در همین راستا این گروه‌ها در حوزه فین‌تک با مرکز نوآوری فینوداد همکاری می‌کنند.

از برنامه‌های آنها می‌توان به توسعه برنامه‌هایی در حوزه کیف پول، بورس و بیمه اشاره کرد که علاوه بر گروه‌هایی هستند که در زمینه بانکداری و مسائل مربوط به پرداخت، فعالیت می‌کنند. امیدواریم در آینده نزدیک محصولات جدید خود را که لانچ می‌شود، با حمایت بانک ملی ایران به بازار عرضه کنیم.

یکسری از این موارد، افزونه‌هایی هستند که بر سامانه‌های فعلی بانک نظیر «بله» قرار می‌گیرند و بخشی نیز نرم‌افزارهایی هستند که خود آنها به‌طور مستقل، ماهیت جدیدی دارند و یک سرویس جدید فین‌تکی را به بخشی از مشتریان ارائه می‌دهند.

تحریم‌ها تا چه میزان بر ورود فناوری‌های نوین به‌منظور طراحی، توسعه و ارائه اپلیکیشن‌ها تأثیر گذاشته است؟

به‌طور حتم تحریم‌ها بی‌تأثیر نبودند. لازم به ذکر است که اپلیکیشن‌های پرداخت و بانکی نیز بیش از سایر بخش‌ها از این تحریم‌ها متأثر شدند، اما با این حال ما توانستیم که با توجه به خلاقیت‌هایی که در مجموعه بانک و شرکت داده‌ورزی سداد وجود دارد، این مسائل و چالش‌ها را تا حد قابل قبولی رفع کنیم، اما در مجموع نمی‌توان منکر اثرگذاری تحریم‌ها بر فعالیت‌هایشان شد.

گزارش آماری از وضعیت و سهم تراکنش‌ها و جابه‌جایی اینترنتی وجوه نسبت به گذشته دارید؟

سه‌ماهه اول سال 1398 نسبت به سه‌ماهه اول سال 1396 رشد 3.5 برابری داشته و این رشد بیانگر حرکت صحیح بانک و ارائه محصولاتی همچون بام، بله و سایر سرویس‌های اینترنتی است.

در سال 1396 در پیک عملیاتی منتهی به روزهای پایانی سال، رکورد روزانه ۶۰ میلیون تراکنش در بانک ملی ایران ثبت شده بود. با این حال تنوع در محصولات و خدمات مرتبط با بانکداری غیرحضوری بانک ملی ایران؛ از قبیل بام، بله، ایوا، شصت و… و توسعه تعداد خودپردازها و کیوسک‌های ارائه‌دهنده انواع خدمات در گستره وسیع جغرافیایی سبب شد تا با افزایش اقبال مشتریان به بانک ملی ایران، رکورد تازه‌ای از تعداد تراکنش‌ها در نظام بانکی کشور به ثبت برسد. در همین راستا، در روز ۲۷ اسفندماه سال گذشته، تعداد تراکنش‌های مالی و غیرمالی انجام‌شده در بانک ملی ایران از ۶۴ میلیون و ۸۳۳ هزار فقره عبور کرد و رکورد تازه‌ای را از خود بر جای گذاشت.

پیش بینی شده تا سال 2020 بین 25 تا 30 درصد فعالیت بانکداری الکترونیک به سمت استارت‌آپ‌ها حرکت کند. آیا بانکداری الکترونیک و مشخصاً بانک ملی خود را با این موضوع همسو کرده و آیا ظرفیت‌های حرکت همزمان با آن را دارد؟

رویکرد بانک ملی دقیقاً متناسب با همین روندی است که در جهان وجود دارد؛ بانک ملی ایران فین‌تک‌ها را نه‌تنها تهدیدی برای خود نمی‌داند، بلکه آنها را به‌عنوان نقاط اتکایی در نظر می‌گیرد که می‌توانند با کمک فین‌تک‌ها، هم سهم بازار و هم کیفیت سرویس‌های خود را افزایش دهند؛ بنابراین فین‌تک‌ها جایگاه بسیار خوبی در تعاملات بانک ملی داشته و حتی با راه‌اندازی فرابوم توسط شرکت داده‌ورزی سداد، توانسته است که گام موثری را در جهت بازکردن API بانکی بردارد که امیدوارم نتایج خیلی خوبی را در آینده شاهد باشیم.

به نظر می‌رسد سیستم بانکداری الکترونیک در ایران عمدتاً روی تراکنش‌ها متمرکز شده، در حالی که بحث استارت‌آپ‌ها در سایر کشورهای توسعه‌یافته بسیار فراتر است. مشکل کجاست؟ آیا فکری برای گسترده‌تر کردن فعالیت‌ها شده است؟

بله؛ چالش بسیار مهمی است که بیشتر اپلیکیشن‌ها و استارت‌آپ‌ها تمرکز خود را بر حوزه پرداخت قرار داده‌اند؛ چراکه کار کردن در این حوزه راحت‌تر بوده و چالش‌های قانونی و مقرراتی کمتری دارد. همچنین روند هموارتری را برای توسعه پیش روی خود دارند. مشکل اینجاست که بسیاری از استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای نوپا که در حوزه فین‌تک قصد فعالیت دارند، با توجه به جدید بودن ماهیت کارشان با یکسری چالش‌های قانونی و مقرراتی روبه‌رو هستند که تا پیش از این راجع به آنها فکری نشده بود؛ یعنی مساله اصلی، زیرساخت‌ها و الزامات قانونی و مقرراتی آن است.

اگر بخواهیم در حوزه‌هایی غیر از پرداخت هم رشد سریع فین‌تک‌ها و استارت‌آپ‌های حوزه مالی را شاهد باشیم، باید به فکر حل چالش‌های این حوزه باشیم. گفتنی است که بیشترین نقش را در این خصوص، بانک مرکزی باید ایفا کند.

یکی از معضلات مهمی که صاحبان حساب بانک ملی دارند، این است که همیشه بین ساعت 12 تا 12:15 و بعضاً تا 12:30 شب کارت‌های آنان غیر قابل استفاده می‌شود. شاید در نگاه اول یک ربع یا نیم ساعت در 24 ساعت زمان زیادی به نظر نرسد، اما برای کسانی که کار اورژانسی دارند؛ در داروخانه، بیمارستان و حتی مطب‌هایی که بعضاً تا نیمه‌شب باز است، این زمان آف‌شدن بسیار سخت و مشکل‌ساز می‌شود. لطفاً ابتدا از دلایل بروز این مشکل همیشگی بگویید و سپس بفرمایید که چه راهکارهایی برای رفع آن انجام داده‌اید یا قرار است انجام دهید؟

در دهه 70 که بانک ملی به سامانه متمرکز ورود پیدا کرد، توجه چندانی به این مساله نکرده بود که سرویس‌های برون‌شعبه‌ای با سرعت افزایش یابد و عملیات و خدمت‌رسانی به مشتریان، به‌صورت 24 ساعته مورد نیاز خواهد بود، اما هم‌اکنون بیش از 80 درصد تراکنش‌های بانک ملی برون‌شعبه‌ای صورت می‌گیرد. به همین دلیل، معماری سامانه‌ها به گونه‌ای بود که در عملیات CutOff تا یک ساعت نیز سرویس‌ها را خارج از دسترس داشتیم، ولی با تغییراتی که در فرایندها و معماری گذشته، صورت دادیم، در حال حاضر مدت‌زمان این مساله به زیر 10 دقیقه رسیده که امیدوارم در ماه‌های آتی به حداقل ممکن دست یابیم.

در پایان برای ما از مثلث طلایی بگویید و حرف آخر؟

در طول سه سال گذشته سه مأموریت اصلی برای خودم تدوین و هر مأموریت را به‌عنوان رأس یک مثلث ترسیم کردم. بانکداری باز یکی از رئوس این مثلث بود که همه اهل فن با این مدل و مفهوم آشنا هستند و قطعاً شهادت می‌دهند که بانک ملی در این حوزه فعالیت و تلاش‌های زیادی انجام داده؛ تا حدی که توانسته دستورالعمل‌هایی را در حوزه نظام پرداخت اخذ کند. رأس دوم مثلث کسب‌وکارها بودند که تعامل و درک این گروه و گره‌خوردن آن با کسب‌وکار بانک همواره جای خالی در نظام بانکی تلقی می‌شد که این رأس به نام سککوک شکل گرفت و اما رأس سوم که تنش‌ها و چالش‌های زیادی داشت و آن مفهوم بلاکچین بود که می‌توانست مفهوم نظام بانکی و غیربانکی را با تغییرات اساسی روبه‌رو کند و نادیده‌گرفتن این رأس آینده تاریکی را برای نظام بانکی به همراه داشت که ما با ماموریت‌دادن به ققنوس آن را شکل دادیم.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

بانک ملی؛ زاده مشروطیت

پس از استقرار مشروطیت هنگامی که دولت از مجلس شورای ملی اجازه استقراض خارجی خواست، احساسات ملی که از وام‌های گذشته و رفتار بانک‌های بیگانه جریحه‌دار شده بود، به هیجان آمد و نمایندگان مردم به‌منظور قطع نفوذ سیاسی و اقتصادی بانک‌های مذکور و درترمیم وضع مالی خزانه ضمن مخالفت با استقراض خارجی تأسیس بانک ملی را خواستار شدند و جمعی از بازرگانان و صرافان متعهد مشارکت در این بانک شدند و در آذرماه 1285 با اعلانی که مبین احساسات عمومی و علاقه مردم به تأسیس یک بانک اعتباری ملی در ایران بود، انتشار یافت.

[/mks_pullquote]

.

امروز این مثلث طلایی در بانک ملی ایجاد و پررنگ شده و در دل خود محصولات و مفاهیم متنوعی مانند بام، بله، شصت، AI، تأمین مالی، اعتبار، بورس، بیمه، تحول دیجیتال، اقتصاد هوشمند و… خودنمایی می‌کند که امیدوارم با تلاش و حمایت آحاد مردم عزیز و مسئولان محترم هر روز شاهد درخشش بیشتر آن باشیم. با حضور این سه رأس، هر اموری در دل این مثلث قابل انجام و پیاده‌سازی است.

و اما کلام آخر؛
هر آن کس خدمت جانان به جان کرد
به نیکی نام خود را جاودان کرد
با آرزوی جاودانی برای همه خدمتگزاران و دلسوزان کره خاکی.

نویسنده: محمد امین صالحی