پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
آمار دقیقی از تعداد پرونده‌های فیشینگ و کلاهبرداری اینترنتی در دسترس نیست، اما متاسفانه تعداد آنها هر روز بیشتر می‌شود و طبق اعلام کارشناسان به مرز هشدار رسیده است.
به‌گزارش کوین‌نیک، به نقل از منابع رسمی در یک‌سال گذشته (منتهی به تیر 13۹۸) حدود پنج هزار فیشینگ در کشور شناسایی شده که یک‌چهارم آن (۲۵ درصد) مربوط به تیر امسال است.
این آمار مربوط به مواردی است که شناسایی شده، اما برخی پرونده‌های مشابه حتی به مرحله شکایت هم نمی‌رسد و به همین دلیل در آمار ثبت نمی‌شوند. اما دلایل افزایش فیشینگ در ایران چه چیزی است و چطور می‌توان با آن مقابله کرد؟
.
فیشینگ چیست و رویه قضایی جرائم سایبری کدام است؟
فیشینگ (Phishing) روشی برای نفوذ به اطلاعات افراد و سرقت دارایی‌های الکترونیک آنها توسط کلاهبرداران است. در فضایی که زندگی آنلاین افراد روز به روز گسترش می‌یابد و همه ما در فضای وب حضور فعالی داریم، کلاهبرداران اینترنتی هر روز تلاش می‌کنند راه‌های جدیدی برای دسترسی به اموال ما پیدا کنند.
ببینید: نرم‌افزار کریپتونیت از شما در برابر سایت‌های فیشینگ و پروفایل‌های جعلی محافظت می‌کند
در حال حاضر متداول‌ترین روش‌های فیشینگ ارسال ایمیل‌های فریبنده، فیشینگ تلفنی، درگاه تقلبی مشابه دروازه پرداخت بانک‌ها، دستگاه‌های کارت‌خوات و خودپرداز تقلبی و ربات‌های تلگرامی ویژه فیشینگ است.
وقتی فرد حقیقی یا حقوقی مورد حمله‌های فیشینگ قرار می‌گیرد، روال قضایی بر این است که باید، برای طرح شکایت به یکی از دادسرای جرائم رایانه‌ای مراجعه کرده و اعلام جرم و شکایت کند.
پلیس فتا مسئولیت رسیدگی به جرائم اینترنتی را برعهده دارد و پس از بررسی‌های تخصصی نسبت به شناسایی مجرمین و دستگیری آنها اقدام خواهد کرد.
.
آیا افرادی‌که مورد حمله فیشینگ قرار گرفته‌اند به دارایی‌های خود می‌رسند؟
طی سال‌های اخیر پلیس سایبری ایران به پیشرفت‌های خوبی دست یافته و در شناسایی و دستگیری مجرمان بسیار توانمند است، اما حقیقت این است که کلاهبرداران هم هر روز در حال به‌روزرسانی شیوه‌های کلاهبرداری هستند و این جنگی است که ادامه دارد.
شفاف‌سازی فضا و آگاه‌سازی مردم بهترین راهکاری است که می‌تواند از بروز فیشینگ پیشگیری کرده و پرونده‌های قضایی این حوزه را کاهش دهد.
معمولاً بستر کلاهبرداری زمانی فراهم می‌شود که در جایی که وجه نقد و دارایی‌های دیجیتال ارزشمند مثل ارزهای رمزنگاری‌شده جابه‌جا می‌شوند، ابهام، عدم آگاهی و فضای خاکستری وجود داشته باشد.
طی سال‌های اخیر اقدامات خوبی در جهت شفاف‌سازی مبادلات در فضای دیجیتال صورت گرفته است و ازآن جمله می‌توان به تلاش برای اجرایی‌شدن طرح رمز یکبارمصرف که به‌دلیل غیرفعال‌شدن اپلیکیشن‌های موبایلی بانک‌ها اجرایی نشد و اعطای گواهی «ای‌نماد» یا «نماد اعتماد الکترونیکی» اشاره کرد.
.
چرا ابهام در فضای سایبری به فیشینگ منجر می‌شود؟
در حال حاضر سایت‌هایی که نماد اعتماد الکترونیکی را دریافت کرده‌اند از نظر مردم قابل اطمینان هستند و می‌توان به‌راحتی از آنها خرید کرد، اما متاسفانه بسیاری از کسب‌وکارهای حوزه فین‌تک و ارزهای رمزنگاری‌شده از دسترسی به آن محروم شده‌اند.
در پاره‌ای حوزه‌ها به‌دلیل مقاومت در برابر تغییرات و عدم استقبال از پدیده‌های نو، قانون سکوت اختیار کرده و راه برای جولان کلاهبردارن باز است.
ببینید: معرفی برخی ترفندهای جدید که کلاهبرداران فیشینگ با استفاده از آنها در کمین شما هستند
کسب‌وکارهای حوزه فین‌تک به کمک بانکداری سنتی آمده‌اند تا تجارت را ساده‌تر کنند و به رونق اقتصاد کشورها کمک کنند. طی سال‌های اخیر فین‌تک در سراسر جهان به پیشرفت‌های بسیاری دست یافته و با استقبال بالای مردم و کسب‌وکارها مواجه شده است.
بیت‌کوین و ارزهای رمزنگاری‌شده یکی از دستاوردهای بشر طی سال‌های اخیر در حوزه فناوری‌های مالی به‌شمار می‌آید که فلسفه پول و مبادلات را به چالش کشیده است.
استقبال گسترده مردم جهان از این پدیده و منافع بیشماری که رمزارزها و تکنولوژی بلاکچین برای مردم جهان داشته، باعث شده این فناوری به‌سرعت پیشرفت کند و در سراسر جهان توسعه یابد.
بحث خریدوفروش ارزهای رمزنگاری‌شده امروزه در بسیاری کشورهای جهان با استقبال بسیار خوبی مواجه شده و به‌سبب سود بالایی که دارد، مورد علاقه بسیاری از سرمایه‌گذاران است.
.
به‌رسمیت نشناختن ارزهای رمزنگاری‌شده چه زیان‌هایی برای کشور دارد؟
در ایران به‌دلیل شناخت کمی که برخی تصمیم‌گیران از این حوزه دارند و با وجود جاذبه‌های درخشان خریدوفروش بیت‌کوین برای شفافیت فضای بازار اقدامات خاصی صورت نگرفته است و راه برای سوء استفاده کلاهبرداران باز مانده است.
مثل بسیاری از حوزه‌ها در ابتدا مقاومت‌هایی در پذیرش مبادلات ارزهای رمزنگاری‌شده صورت گرفته اما حقیقت این است که بسیاری از مردم برای جلوگیری از سرقت دارایی‌هایشان در سفرهای خارجی از رمزارز استفاده می‌کنند.
ببینید: یک نفس راحت برای کلاهبردارهای اینترنتی! / طرح حذف رمزدوم کارت‌های بانکی
همچنین استخراج بیت‌کوین در کشور بسیار متداول شده و ارزهای حاصل از استخراج باید با روش‌های امن مبادله شوند. از این رو لازم است ضمن شفاف‌سازی در این حوزه، فضای امن و شفافی برای مبادلات ارزهای رمزنگاری‌شده فراهم آورد تا از سوءاستفاده کلاهبردارانی که قصد سرقت دارایی‌های دیجیتال مردم را دارند پیشگیری شود.
در صورت نادیده‌گرفتن شفاف‌سازی در این حوزه، راه بر شکل‌گیری بازار مخفی و غیر شفاف باز می‌شود که تبعات بسیاری برای اقتصاد کشور به همراه خواهد داشت.
پیشتر خبرهایی از آسیب‌های جسمی و روحی کسانی که به خاطر سرقت اموالشان به روش فیشینگ مورد دستبرد کلاهبرداران قرار گرفته‌اند منتشر شده است.
وقتی صرافی‌های ارزهای رمزنگاری‌شده به‌صورت شفاف و قانونی در کشور فعالیت نکنند، دور از ذهن نیست که افرادی اموال مردم را سرقت کنند و با جعل عنوان صرافی ارزهای رمزنگاری‌شده آنها را فریب دهند.
متاسفانه طی سال‌های اخیر حتی شاهد سکته قلبی افراد به‌خاطر سرقت اموالشان به‌بهانه فروش اینترنتی ارزهای رمزنگاری‌شده هم بوده‌ایم.
.
آیا باید مبادله ارزهای رمزنگاری‌شده را ممنوع کنیم؟
عده‌ای بر این عقیده‌اند که با هدف پیشگیری از وقوع جرم و مانع زیان مالی مردم شدن، باید این مبادلات ممنوع شود. اگرچه پیروی از قانون وظیفه همه شهروندان است اما همانطور که پیشتر در این گزارش اشاره شد، مزایای بی‌شمار و سود ارزهای رمزنگاری‌شده به‌ویژه بیت‌کوین به‌حدی است که نمی‌توان انتظار داشت با بخشنامه، توصیه و حتی قانون همه افراد از آن دست بکشند.
قطعاً کسانی‌که در این حوزه ورود می‌کنند، باید از جنبه‌های مختلف آن آگاه باشند و با کسب دانش کافی مثل سایر سرمایه‌گذاری‌ها ریسک سود و زیان آن را بپذیرند. هرچه فضا شفاف‌تر باشد و قانون برآن نظارت داشته باشد، احتمال زیان‌های وسیع و فیشینگ کاهش می‌یابد.
.
نهادها چه کنند؟
شاید در نظر اول ممنوع‌کردن کردن مبادلات ارزهای رمزنگاری‌شده راهکار خوبی باشد، اما به‌معنی محروم‌کردن جامعه از سرمایه‌گذاری و استفاده از ارزهای رمزنگاری‌شده به‌عنوان یکی از جدیدترین راهکارهای مبادله و تجارت در فضای وب خواهد بود.
به نظر می‌رسد با اوج‌گیری توجه و تمایل مردم به حضور در این فضا لازم است، مسئولان هم برای پیشگیری از شکل‌گیری بازار سیاه و جولان کلاهبرداران اینترنتی، به این حوزه ورود کنند و به شفاف‌سازی فضا با اعطای مجوزهای قانونی صرافی رمزارز بپردازند.
مردم حق دارند در هر حوزه‌ای که به نظرشان جذاب است سرمایه‌گذاری کنند و نهادهای ناظر هم باید به شفاف‌سازی و سالم‌سازی فضا کمک کنند.