در نشست معرفی سامانه احراز مشتریان تجارت الکترونیکی (امتا) مطرح شد / استفاده از سامانه امتا چه مزیتی برای کسب‌وکارها دارد؟

سامانه احراز مشتریان تجارت الکترونیکی (امتا)، با هدف رفع نیاز کسب‌وکارهای الکترونیکی در خصوص شناسایی و احراز کاربران و همچنین تسهیل فرآیند تعامل مشتریان با کسب‌وکارها طراحی و پیاده‌سازی شده است. نشست معرفی این سامانه ۲۸ مردادماه با حضور بهنام امیری، معاون تسهیل تجاری توسعه کاربردهای مرکز توسعه تجارت الکترونیک و سید صدرالدین نورالدینی، مدیر سامانه ملی احراز مشتریان تجارت الکترونیکی برگزار شد.

.

احراز هویت در سامانه امتا سطوح‌بندی شده است

بهنام امیری، معاون تسهیل تجاری توسعه کاربردهای مرکز توسعه تجارت الکترونیک در ابتدای این نشست با بیان اینکه در فرآیند شناخت مشتری هویت سنجی اولین نیازی است که مطرح می‌شود، گفت: « کسب‌وکارها نیاز دارند بتوانند طی این فرآیند احراز صلاحیت مشتری را نیز انجام دهند اما داده‌های کافی برای انجام این کار را ندارند. با توجه به این نیاز از اواخر پاییز سال گذشته شروع به مطالعه و بررسی نیاز احراز هویت کسب‌وکارها کردیم و از تجربه سایر کشورها و ظرفیت‌هایی که داخل مرکز وجود داشت در این راه بهره بردیم.»

به گفته او سامانه جامع تجارت اولین سامانه ملی است که امکان احراز هویت را بدون نیاز به حضور فیزیکی فراهم کرد؛ این سامانه همچنین توانسته احراز صلاحیت کاربران را نیز انجام دهد. سازمان توسعه تجارت الکترونیکی با توجه به تجربه پیاده‌سازی این سامانه و آگاهی از مشکلات کسب‌وکارها سامانه امتا را پیاده‌سازی کرده است.

معاون تسهیل تجاری توسعه کاربردهای مرکز توسعه تجارت الکترونیک در رابطه با راهکار احراز هویت سامانه امتا، توضیح داد: «این سامانه از طریق دسترسی به اطلاعات نهادهای ملی کشور و بررسی متقابل داده‌ها می‌تواند هویت کاربران را محرز کند. احراز هویت در این سامانه نیز سطوح بندی شده و کسب‌وکارها با توجه به حساسیت و مسئولیتی که دارند می‌توانند یکی از این سطوح را انتخاب کنند. برای مثال سامانه مشخص می‌کند که فرد ۸۰ درصد خودش است و با توجه به مسائلی خطر ۲۰ درصد ریسک در احراز هویت را به کسب‌وکار اعلام می‌کند.»

.

مزیت‌های سامانه امتا چیست؟

او اجباری شدن استفاده از سامانه امتا، تفاوت این سامانه با سرویس‌های احراز هویت موجود و نگرانی کسب‌وکارها از دسترسی به اطلاعات مشتریان را دغدغه‌هایی عنوان کرد که پس از رونمایی از این سامانه مطرح شده و توضیح داد: «استفاده از سامانه امتا اجباری نیست. کسب‌وکارهایی که خودشان ابراز احراز هویت دارند می‌توانند از آن به عنوان سرویس ارزش افزوده بهره ببرند. در واقع این سامانه با ارائه خدمات بهتر با سایر سرویس‌های موجود رقابت می‌کند.»

به گفته امیری دادستانی و نهادهای مربوطه نمی‌توانند بگویند کسب‌وکارها حتماً باید از سامانه امتا استفاده کنند اما احراز هویت را اجباری می‌دانند و کسب‌وکارها در این راه بر اساس نیاز خود تعیین می‌کند که از چه سامانه‌ای استفاده کنند اما اگر روزی نهادی تشخیص دهد که استفاده از این سامانه با توجه به کارکرد کسب‌وکاری اجباری است مرکز توسعه تجارت الکترونیک نباید پاسخگو باشد.

او درباره مزیت‌های سامانه امتا نسبت به سایر سرویس‌های احراز هویت، گفت: «دسترسی به اطلاعات سرویس‌ها و نهادهایی امنیتی چون شاهکار و ثبت احوال در بستر اینترنت به راحتی مسیر نمی‌شود؛ اما در این سامانه احراز هویت با توجه به داده‌های چنین سازمان‌ها و سرویس‌هایی انجام می‌شود.»

.

مدیریت اطلاعات توسط کاربر

معاون تسهیل تجاری توسعه کاربردهای مرکز توسعه تجارت الکترونیک، مدیریت اطلاعات توسط کاربری را از مزیت‌های دیگر این سامانه می‌داند که باعث می‌شود این کسب‌وکارها تنها با اجازه کاربر به اطلاعات او دسترسی پیدا کنند.

.

احراز صلاحیت؛ مزیتی دیگر

به گفته او اولین سطح شناخت مشتری هویت سنجی است. آنچه در دنیا تحت عنوان مشتری را بشناس مطرح می‌شود فراتر از این و در واقع احراز صلاحیت‌هاست که برای مثال مشخص می‌کند کاربر مالک چه چیزی است یا اعتبار مالی  او در چه سطحی قرار داد.

امیری در ادامه گفت: «این سامانه تنها هویت سنجی نمی‌کند؛ بلکه احراز صلاحیت آنها را با استفاده از سرویس‌های ارزش افزوده و دسترسی به داده‌هایی که دارد انجام می‌دهد. برای مثال با استفاده از داده‌هایی که بیمه در اختیار این سامانه قرار می‌دهد می‌شود تشخیص داد که ادعای کاربر در پلتفرم آگهی خودروی مبنی بر داشتن هفت سال بیمه بدون استفاده صحیح است یا خیر.»

همچنین امیری اشاره می‌کند در روش احراز هویت سامانه امتا نهادهای حاکمیتی تمامی داده‌های کاربران را دارند اما به کسب‌وکارها اجازه دسترسی به کمترین اطلاعات را می‌دهد؛ که این موضوع باعث می‌شود دغدغه‌های امنیتی حاکمیت ناشی از جمع‌آوری اطلاعات توسط کسب‌وکارها برای استعلام کاربران رفع شود.

.

اطلاعات در سامانه امتا رمزنگاری‌ می‌شود

او با اشاره به دغدغه کسب‌وکارها برای افشا نشدن اطلاعات کاربرانشان، گفت: «در تلاش هستیم ساختاری را ایجاد کنیم که کسب‌وکارها با امضای خود داده‌ها را رمزنگاری کنند؛ بنابراین سامانه امتا زمانی دسترسی به اطلاعات رمزنگاری‌شده را دارد که خود کسب‌وکار اجازه آن را صادر کند. تا یک ماه آینده راهکار این طرح را اعلام می‌کنیم.»

.

ضرورت پیاده‌سازی سامانه امتا

سید صدرالدین نورالدینی، مدیر سامانه ملی احراز مشتریان تجارت الکترونیکی در ادامه این نشست در رابطه با اینکه چرا مرکز توسعه تجارت الکترونیکی سامانه امتا را پیاده‌سازی کرد به نیاز کسب‌وکارها اشاره کرد و توضیح داد: «با توجه به تخصصی شدن ارائه خدمات نیاز کسب‌وکارها صرفاً با احراز هویت کاربران برطرف نمی‌شود بلکه این نیاز به وجود آمده که صلاحیت کاربران نیز محرز شود. مرکز توسعه تجارت الکترونیکی با توجه به این مساله بر آن شد تا اطلاعات کاربران را جمع‌آوری کند و با اجازه خود آنها در اختیار کسب‌وکارها قرار دارد.»

به گفته نورالدینی این سامانه مدیریت اطلاعات را در اختیار کاربر قرار می‌دهد و همگام بودن مرکز توسعه تجارت الکترونیک با تکنولوژی‌های روز دنیا مسائل امنیتی نگهداری از اطلاعات کاربران را حل کرده است.

۴۷ میلیون کاربر اینترنتی در کشور داریم و بین ۳۰۰ تا ۷۰۰ هزار کسب‌وکار آنلاین نیز اکنون در حال فعالیت هستند. او با بیان این مطالب از مصرف‌کنندگان و کسب‌وکارهای الکترونیکی به عنوان دو بازیگر در زنجیره تجارت الکترونیک یاد کرد.

نورالدینی در ادامه پیاده‌سازی امتا را تلاشی برای حل مشکلات بین این دو بازیگر دانست و توضیح داد: «مصرف‌کنندگان ممکن است در فضای مجازی بارها احراز هویت شوند. همچنین تعدادی از کسب‌وکارها نیز اطلاعاتی را از آنها در خواست می‌کنند که احتیاجی به آنها نیست.»

مدیر سامانه ملی احراز مشتریان تجارت الکترونیکی مشکلات کسب‌وکارها را نیز احراز هویت به صورت فیزیکی، خود اظهاری و اسکن مدارک به دلیل دسترسی نداشتن به اطلاعات نهادهای دولتی، نیاز به احراز صلاحیت کاربران و درگیر شدن با قوه‌قضایه به دلیل تخلف کاربر دانست.

نورالدینی در رابطه با راه‌حل این مشکلات، گفت: «باید سامانه‌ای وجود داشته باشد تا بتواند احراز هویت شخص حقیقی را از طریق ثبت احوال، شخص حقوقی را از ثبت شرکت‌ها، احراز صلاحیت را از طریق سامانه اصناف، تطابق شماره موبایل با کد ملی را با استفاده از شاهکار انجام دهد. مراجعه کسب‌وکارها به تک‌تک موارد نام برده شده مشکل است از سمتی نیز ساختاری نیز در نظر گرفته نشده تا نهادهای دولتی به کسب‌وکارها سرویس دهند. همچنین بسیاری از کسب‌وکارها از لحاظ فنی برای احراز هویت مشکل دارند. سامانه امتا با در نظر گرفتن تمامی این مسائل پیاده‌سازی شده است.»

.

 احراز هویت با امضای دیجیتال

او درباره عملکرد سامانه امتا، گفت: «مشتری هنگام مراجعه به سامانه کسب‌وکار به امتا هدایت می‌شود. اگر قبلاً ثبت نام کرده باشد اطلاعات خود را محرز می‌کند، سامانه امتا از طریق نهادهای حاکمیتی صحت اطلاعات را احراز می‌کند. در این سامانه مدیریت اطلاعات با کاربر است. اگر کسب‌وکاری درخواست دسترسی بیشتر به اطلاعات را داشته باشد پس از تأیید لزوم درخواست آن به کاربر اعلام می‌شود که داده بیشتری برای ارائه خدمات احتیاج است و پس از موافقت کاربر اطلاعات را در اختیار کسب‌وکار قرار داده می‌شود.»

نورالدینی افزود: «احرازهویت با امضای الکترونیکی تکمیل می‌شود؛ به زودی این سامانه از امضای دیجیتال نیز بهره خواهد گرفت. احراز هویت در این سامانه اکنون متمرکز است چشم‌اندازی که برای این سامانه در نظر داریم احراز هویت غیرمتمرکز بر بستر بلاکچین است.»

قابل ذکر است سامانه احراز مشتریان تجارت الکترونیکی (امتا)، در بیست و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی الکامپ رونمایی شده است.