پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
دست مهربان بلاکچین بر سر پناهندگان بی‌پناه / چگونه بلاکچین می‌تواند برای اثبات هویت به کار رود؟
بدون داشتن هویتی که از لحاظ قانونی تایید شده باشد، شما نمی‌توانید بسیاری از کارها را انجام دهید. به‌عنوان مثال، رای‌دادن، رانندگی‌کردن، افتتاح حساب بانکی و دسترسی به خدمات دولتی، نمونه‌هایی از فعالیت‌هایی هستند که انجام آنها مستلزم داشتن هویت قانونی است.
ماهنامه عصر تراکنش / به گفته بانک جهانی، بیش از یک میلیارد نفر در سطح جهان، هیچ راهی برای اثبات هویت خود ندارند. پناهندگان تاییدنشده، کودکان قاچاق‌شده، بی‌خانمان‌ها و دیگر افرادی که بدون داشتن وابستگی به هیچ نهادی، از جامعه طرد شده‌اند، در این دسته جای می‌گیرند. هرچه زمان عدم مشارکت اجتماعی یک فرد طولانی‌تر باشد، جمع‌آوری مستندات کافی برای اثبات هویت وی دشوارتر می‌شود.
امروزه با افزایش محبوبیت بیت‌کوین، گروه کوچکی تشکیل شده که با به‌کارگیری دفترکل رمزنگاری‌شده به‌عنوان زیربنای این ارز نوین، درصدد کمک به افراد آسیب‌پذیر است. اعضای این گروه جدید را علاقه‌مندان به ارزهای رمزنگاری‌شده و کارآفرینان تشکیل می‌دهند. این افراد امیدوارند که بتوانند از فاکتور تغییرناپذیر بودن رکوردهای ثبت‌شده در تکنولوژی بلاکچین، در راستای کمک به پناهندگان بهره ببرند و در کنار آن، از مزایای دیگر این فناوری، از جمله انجام تراکنش‌های مالی ارزان و کارآمد نیز استفاده کنند.
درست است که بخش عظیمی از مردم، تکنولوژی بلاکچین را صرفا به‌عنوان زیربنای ارزهای رمزنگاری‌شده ناپایداری مانند بیت‌کوین و اتریوم می‌شناسند، ولی این تکنولوژی قابلیت‌های خاصی هم دارد که آن را به یک روش مناسب برای ثبت رکوردهای مختلف تبدیل می‌کند. یک دفترکل توزیع‌شده برای تایید وجود خود و انجام تراکنش‌هایش به مرجع قدرت مرکزی نیازی ندارد و همین امر، میزان آسیب‌پذیری آن در برابر اعمال نفوذ خرابکارانه را کاهش می‌دهد.
چند نمونه
افرادی که از برنامه‌های کاربردی مبتنی بر تکنولوژی بلاکچین استفاده می‌کنند، می‌توانند در طول زمان زنجیره رکوردهای خود را افزایش دهند، این رکوردها را به‌عنوان شکلی از اثبات هویت در فراتر از مرزهای بین‌المللی به کار بگیرند و اساسا، بدون نیاز داشتن به یک مرجع قدرت مرکزی (مانند دولت و بانک)، اعتماد لازم برای تعامل با دنیا را تامین کنند.
تلاش‌هایی که تا به امروز در این راستا انجام گرفته، به چند نمونه آزمایشی کوچک محدود می‌شود. سرویس مهاجرت کشور فنلاند به پناهندگان این کشور نوعی از مسترکارت پیش‌پرداخت را ارائه می‌کند که توسط یک استارت‌آپ مستقر در هلسینکی به نام مونی توسعه داده شده است.
این کارت پیش‌پرداخت با بخش هویت دیجیتال مرتبط است و رکورد تراکنش‌های مالی انجام‌گرفته توسط افراد را در بلاکچین ذخیره می‌کند. در کشور مولداوی نیز دولت برای اینکه بتواند کودکان ساکن در مناطق روستایی را به هویت دیجیتال مجهز کرده و بدین ترتیب از قاچاق آنها به کشورهای خارجی جلوگیری کند، با کارشناسان شناسایی هویت دیجیتال سازمان ملل متحد برای خدمات پروژوی (UNOPS) وارد همکاری شده است.
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
دفتر ملل متحد برای خدمات پروژوی
دفتر ملل متحد برای خدمات پروژوی یکی از بازوهای اجرایی سازمان ملل است که به‌منظور اجرا و پیاده‌سازی پروژه‌های سیستم سازمان ملل، موسسات مالی بین‌المللی و دولتی در سطح جهان ایجاد شده است. این نهاد در بیش از 80 کشور جهان فعالیت می‌کند و همه‌ساله به اجرای پروژه‌هایی در راستای صلح، امنیت، بشردوستی و رشد و توسعه می‌پردازد و دفتر اصلی آن در یو ان سیتی کپنهاگ واقع شده است.
[/mks_pullquote]
به‌عنوان یک نمونه از برنامه‌های منسجم می‌توان به پایلوتی که در ماه می گذشته توسط برنامه جهانی غذای سازمان ملل متحد در کشور اردن پیاده‌سازی شد، اشاره کرد. طی این پروژه پایلوت به پناهندگان سوری که در اردوگاه پناهندگان آذراق مستقر هستند، نوعی کوپن داده می‌شود تا به کمک آن بتوانند به خرید از فروشگاه‌های خواربارفروشی محلی بپردازند.
برنامه جهانی غذا، فناوری بلاکچین را به سیستم اعتبارسنجی خود افزوده است؛ از این رو پناهندگان سوری می‌توانند با نگاه‌کردن به دستگاه اسکنر شبکیه چشمی که در سوپرمارکت وجود دارد، کوپن‌های خود را خرج کنند.
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
شاخه کمک غذایی سازمان ملل متحد
شاخه کمک غذایی سازمان ملل متحد بخش کمک‌رسانی غذایی سازمان ملل متحد بوده و بزرگ‌ترین سازمان بشردوستانه‌ای است که به مقابله با گرسنگی و ارتقای امنیت غذایی می‌پردازد. این نهاد در طول یک سال به 91.4 میلیون نفر در 83 کشور جهان کمک غذایی می‌رساند و دفتر اصلی آن در شهر رم واقع شده است.
[/mks_pullquote]
تراکنش‌های این پناهندگان در یک بلاکچین خصوصی مبتنی بر اتریوم که بیلدینگ بلاکس نام دارد، ثبت می‌شود.
برنامه جهانی غذا با به‌کارگیری این روش، کارمزدهای تراکنش‌های بانکی را از میان برمی‌دارد؛ به‌طوری که بیلدینگ بلاکس، در هر ماه و تنها در کشور اردن، موجب صرفه‌جویی 150 هزار دلاری در هزینه‌های پرداختی به بانک‌ها می‌شود. این برنامه به قدری موفقیت‌آمیز بوده که برنامه جهانی غذای سازمان ملل متحد تصمیم گرفته تا پایان امسال، آن را در سراسر کشور اردن توسعه دهد.
بلاکچین و هویت
علاقه‌مندان تکنولوژی بلاکچین امیدوارند که در آینده موارد کاربرد این تکنولوژی تنها به کوپن خرید محدود نشود و پناهندگان بتوانند با گردآوری تاریخچه تراکنش‌های خود، جای خالی مدارک هویتی خود را پر کرده و با موفقیت نسبت به اسکان مجدد خود اقدام کنند.
2020ID نام یک اتحاد متشکل از شرکت‌های بزرگی همچون اکسنچر، مایکروسافت، آژانس‌های سازمان ملل متحد، سازمان‌های غیردولتی و دولتی است. این اتحاد با هدف توسعه آن دسته از تکنولوژی‌هایی ایجاد شده که افراد فاقد هویت معتبر را در فرایندهایی همچون واکسینه‌کردن فرزندان و رای‌دهی کمک می‌کند.
باوجود آنکه زمینه انجام بسیاری از این فرایندها توسط تکنولوژی‌های موجودی همچون اینترنت فراهم شده، ولی این گروه درصدد آن است که قابلیت‌های بلاکچین را در راستای کمک به افراد فاقد هویت به کار بگیرد.
برنامه پایلوت بعدی این اتحاد عبارت است از ادغام تکنولوژی بلاکچین با یکی از سیستم‌های بیومتریک مورد استفاده توسط کمیساريای عالی امور پناهندگان سازمان ملل، به‌منظور تسهیل مبادلاتی همچون انتقال پول نقد، تهیه پناهگاه و غذا.
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
کمیساريای عالی امور پناهندگان سازمان ملل
کمیساریاي عالی امور پناهندگان سازمان ملل یکی از بخش‌های سازمان ملل متحد است که وظیفه حمایت از پناهندگان، آوارگان اجباری و افراد بدون وطن را به عهده دارد، همچنين داوطلبان را به کشورشان برمی‌گرداند و برای مابقی افراد زمینه اسکان مجدد در محل یا در کشور سوم را فراهم می‌کند. این نهاد در سال 1950 و پس از جنگ جهانی دوم تاسیس شده و دفتر اصلی آن در ژنو سوئیس واقع شده است.
[/mks_pullquote]
یک سیستم مبتنی بر بلاکچین، علاوه بر کمک به گروه‌های حمایتی برای صرفه‌جویی در کارمزدهای بانکی و کسب اطمینان از رسیدن کمک‌ها به دست نیازمندان واقعی، همچنین می‌تواند به پناهندگان کمک کند تا هویت دائمی‌تری برای خود بسازند.
در حال حاضر، برای هر پناهنده‌ای که وارد اردوگاه‌های کمیساريای عالی امور پناهندگان سازمان ملل می‌شود، مدارک و مستنداتی صادر می‌شود، ولی زمانی که پناهنده اردوگاه را ترک می‌کند، هیچ راهی برای استفاده از این مدارک هویتی ندارد.
با ثبت تراکنش‌ها در سیستم بلاکچین، یک زنجیره ثابت و غیرقابل تغییر از رکوردها ایجاد می‌شود و احتمال آنکه این سیستم به‌عنوان یک روش تعیین هویت در یک کشور جدید مورد استفاده قرار بگیرد، بیشتر می‌شود.
اطمینان از رسیدن کمک به نیازمند واقعی
یک استارت‌آپ مستقر در نیویورک‌سیتی که ترجمه نام آن «بلاکچین برای تغییر» است، یک اپلیکیشن اندرویدی با نام فومی را توسعه داده که خدماتی همچون معرفی انبارهای غذایی، پناهگاه‌ها، دسترسی به سرویس‌های مالی و به‌طور کلی، مدیریت هویت دیجیتال را به افراد بی‌خانمان عرضه می‌کند. در ماه دسامبر، این استارت‌آپ یک همکاری را با گروهی که از یارانه‌های فدرال استفاده می‌کند، شروع کرد.
هدف از اين همکاری، تهیه و توزیع تلفن هوشمند در بین سه‌هزار بی‌خانمان کم‌درآمد بوده و گروه مذکور، شهر برانکس را برای شروع فعالیت خیرخواهانه خود انتخاب کردند. اپلیکیشن فومی نشان می‌دهد که افراد چه زمانی وارد پناهگاه شده‌اند یا برای اقامت در پناهگاه و کوتاه‌کردن موهایشان چه مقدار پول پرداخت کرده‌اند.
این اپلیکیشن یک کیف پول دیجیتال برای دلار دارد و علاوه بر آن، کیف پول دیجیتال دیگری نیز دارد که از ارز رمزنگاری‌شده انحصاری ایجادشده برای همین پروژه، پشتیبانی می‌کند.
این ارز در گام اول تنها برای خرید داده و پرداخت هزینه مکالمه قابل استفاده است؛ ولی هدف استارت‌آپ این است که هزینه سرویس‌ها را کاهش دهد و به افراد کمک کند تا به‌صورت منظم و کارآمد، از خدمات مختلف آن بهره‌مند شوند.
افرادی که خانه‌ای برای زندگی ندارند، هرچند ماه یک بار محل زندگی خود را تغییر می‌دهند و در مکان اسکان جدید خود، دوباره برای بهره‌مندی از برنامه‌های کمکی فدرال همچون کوپن غذایی درخواست می‌دهند كه این فرایند هزینه‌های اداری بالایی را به بار می‌آورد.
از آنجایی که تراکنش‌های ذخیره‌شده در بلاکچین دائمی هستند و روش مناسبی برای ایجاد یک هویت به‌شمار می‌روند، استارت‌آپ بلاکچین برای تغییر امیدوار است که دولت فدرال از طریق ضبط تراکنش‌ها در شبکه بلاکچین، بتواند هزینه‌های فرایندهای ثبت‌نام خود را کاهش دهد.
تکنولوژی به‌سرعت در حال گسترش و خدمت‌رسانی به آسیب‌پذیرترین جمعیت جهان است، ولی ریسک آن وجود دارد که همین تکنولوژی خود به منشاء یک آسیب دیگر برای قشر پناهندگان و بی‌خانمان‌ها تبدیل شود.
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
سیستم مبتنی بر بلاکچین
یک سیستم مبتنی بر بلاکچین، علاوه بر کمک به گروه‌های حمایتی برای صرفه‌جویی در کارمزدهای بانکی و کسب اطمینان از رسیدن کمک‌ها به دست نیازمندان واقعی، به پناهندگان کمک می‌کند تا هویت دائمی‌تری برای خود بسازند.
[/mks_pullquote]
دنیای وب به‌تازگی تولد 29سالگی خود را جشن گرفت؛ در روزهای اولیه ظهور این تکنولوژی، طرفداران آن معتقد بودند که قادر هستند دنیا را به مکانی آزادتر و بازتر تبدیل کنند. آنها روزی را پیش‌بینی نکرده بودند که چند شرکت دولتی و حقوقی، قدرت دنیای وب را به‌صورت انحصاری به انحصار خود درآورند.
داکوتا گرونر، مدیر اجرایی اتحاد 2020ID اشاره می‌کند که در طول تاریخ، همواره در بین دو عنصر ارائه دسترسی به خدمات و تامین امنیت و حریم خصوصی، یکی فدای دیگری شده است.
او چنین می‌گوید: «همواره شاهد یک روال باینری بوده‌ایم، ولی مردم امروزی، از ظهور مدلی که در کنار فراهم‌کردن دسترسی گسترده به خدمات مورد نیاز، از حریم خصوصی آنها نیز محافظت می‌کند، بسیار هیجان‌زده هستند.» در کنار این اظهارنظر، وی همچنین عنوان می‌کند که بلاکچین یک نوشدارو نیست و درست است که شاید در برخی از جنبه‌های توسعه هویت دیجیتال کارایی داشته باشد، ولی 2020ID اولویت اول خود را به تکنولوژی‌های موجود اختصاص داده است.
طرفداران بلاکچین بر این باورند که ردیابی هویت از طریق بلاکچین این امکان را برای مردم فراهم خواهد کرد که کنترل بیشتری بر اطلاعات شخصی خود اعمال کنند. آن دسته از برنامه‌های کاربردی که دفترکل را تنها به افرادی که هویت‌شان تایید شده، نشان می‌دهند، موجب می‌شوند تا حجم اطلاعات منتشرشده توسط افراد به حداقل برسد.
اگر بخواهید به کارمند متصدی فروشگاه نوشیدنی‌فروشی ثابت کنید که بالای 18 سال هستید، به جای نشان‌دادن گواهینامه‌ای که آدرس منزل‌تان نیز روی آن درج شده، می‌توانید تنها یک کد کیوآر را در اختیار او قرار دهید. وانسا گرلت، مدیر اجرایی شرکت کانسنسیز که در زمینه فناوری نرم‌افزار بلاکچین فعالیت دارد، عنوان می‌کند: «اگر احتیاج باشد که بخش مشخصی از جزئیات شخصی خود را به بانک‌تان ارائه کنید، صرفا باید همین اطلاعات را در اختیار آنها را قرار دهید و نه بیشتر.» او همچنين بيان كرد: « تغییری که در پارادایم رخ داده، این است که شما مالک اطلاعات خود هستید.»
امروزه که همه عجله دارند برای حل تمامی مشکلات از تکنولوژی بلاکچین استفاده کنند، برخی اشاره می‌کنند که وابستگی به دفترکل می‌تواند عواقب ناخواسته‌ای هم به‌دنبال داشته باشد. روبرت گرینفلد، رئیس ارشد تکنولوژی بخش «اثرات اجتماعی بلاکچین» در شرکت کانسنسیز می‌نویسد: «بلاکچین را نمی‌توان کلید طلایی حل مشکلات دانست. اگر در مورد آن فکر نکنیم و در توسعه آن دقت کافی را به خرج ندهیم، بازیگران مخرب می‌توانند کنترل آن را به دست گرفته و از طریق آن به جمع‌آوری سرمایه بپردازند.»
وی هشدار می‌دهد: «اگر شرکت‌ها بلاکچین‌های خصوصی را به کار بگیرند، در واقع این خطر را به جان می‌خرند که ممکن است مجوزهای فردی جلوی دسترسی به سوابق هویت در مکان‌های متنوع را بگیرد.» بسیاری از پروژه‌ها، از جمله برنامه جهانی غذای سازمان ملل متحد، بر پایه بلاکچین‌های خصوصی بنا شده‌اند، بنابراین سازمان‌های مربوطه می‌توانند کنترل بیشتری بر توسعه آنها داشته باشند.
گرینفلد می‌گوید: «اگر ما شروع به همکاری با مردم نکنیم، این ریسک را می‌پذیریم که در نهایت با مجموعه‌ای از راهکارهای جدا از هم روبه‌رو شویم.»
گرینفلد پیشنهاد می‌کند که دولت‌ها به‌منظور نظارت بر فعالیت‌های بلاکچین‌های عمومی، از الگوریتم‌های یادگیری ماشینی که مبتنی بر حمایت‌های دولتی هستند، استفاده کنند. اگر طرفداران بیت‌کوین رویای یک‌شبه پولدار شدن را رها کرده و به تلاش در راستای برقراری عدالت در عرصه وب بپردازند، توانایی آن را خواهند داشت که دنیای بهتری بسازند.
این طرفداران که قصد ترویج کاربردهای بلاکچین را دارند، باید از روزهای اولیه تولد وب درس بگیرند. در حال حاضر ما این قدرت را داریم که مسیر و جهت آینده را تعیین کنیم؛ خطر وجود دارد ولی پتانسیل بسیار زیاد است.
منبع: وایرد
