پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
قائم‌مقام مدیرعامل توسن تکنو: کسب‌وکارهای حوزه بانکی در مقایسه با حوزه پرداخت شرایط سخت‌تری دارند
سال گذشته درست در روزهای ابتدایی سال، وقتی که هنوز نوسانات ارزی به اوج خود نرسیده بود، اولین خط تولید توسن‌تکنو آغاز به‌کار کرد. توسن‌تکنو تولیدکننده راهکارهای جامع بانکداری و پرداخت در کشور است و در فین‌تک‌هایی نظیر «شاپ» و «مانی‌تک» سرمایه‌گذاری کرده است. اما به گفته حمید همتی، قائم‌مقام مدیرعامل توسن تکنو به‌دلیل شرایطی که در آن قرار گرفته‌ایم اقتصاد ایران به‌ناچار کوچک شده، این مشکل گریبان تمامی بخش‌های اقتصادی را گرفته و بانک‌ها نیز به همین نسبت میزان سفارش‌گذاری‌شان کمتر شده است. ماهنامه پیوست در شماره اخیر خود گفت‌وگویی با او داشته که در ادامه می‌خوانید.
.
شما تولید را درست در ابتدای نوسان نرخ ارز آغاز کردید، حال تقریباً یک سال از آن زمان گذشته است. با توجه به شرایط موجود آیا می‌توان امیدی به تولید در کشور داشت؟
با توجه به شرایط اقتصادی کشور و در نظر گرفتن اقتصاد مقاومتی یکی از نقاط قوت شرکت ما طی سال‌های اخیر حرکت در مسیر تولید بوده است. درست اوایل سال گذشته، همزمان با مصاحبه آقای جهانگیری در خصوص دلار ۴۲۰۰ تومانی، ما اولین سری قطعات مورد نیاز برای تولیدات‌مان را وارد کشور کردیم. در آن زمان با نوسانات شدید ارز مواجه بودیم ولی با تمامی این مسائل و مشکلات در اردیبهشت‌ماه موفق به ارائه اولین محصولات‌مان در حوزه تجهیزات بانکی شدیم. در آن زمان اولین دستگاه‌های ATMR را تولید کردیم.
..
یعنی شما شرایط پیش رو و نوسانات بازار را پیش‌بینی کرده بودید؟
وارد کردن محصول با وارد کردن قطعات مورد نیاز از لحاظ محدودیت‌هایی که وزارت صمت در نظر می‌گیرد متفاوت است؛ وزارت صمت به عنوان متولی تخصیص و تأیید ثبت سفارش اجازه واردات تجهیزات بانکی را نمی‌دهد اما در صورت وارد کردن قطعات محدودیت‌های موجود کاهش پیدا می‌کند. نه اینکه مشکل تأمین ارز نداشته باشیم ولی به دلیل اینکه هدف شرکت وارد کردن محصول نبود، با مشکلات کمتری نسبت بقیه شرکت‌ها مواجه بودیم.
.
یعنی محصول کامل وارد نمی‌کنید؟
در مورد محصولات پرفروش طبیعی است که خط تولید راه‌اندازی کرده‌ایم و مسیر تولید را پیش گرفته‌ایم اما در مورد برخی از موارد تولید به‌صرفه نیست، چرا که میزان نیاز بازار به آن محصول زیاد نیست. در چنین شرایطی با توجه به اینکه ما تولیدکننده هستیم وزارت صمت به ما اجازه می‌دهد به‌طور محدود محصول خاصی را که در کشور متقاضی زیادی وارد کنیم.
.
یکی از مشکلاتی که این روزها بسیاری از شرکت‌های تولیدکننده با آن مواجه هستند کم شدن کانال‌های مالی‌شان با شرکای خارجی است. از همین رو در صورت تأمین ارز نیز ارتباطات مالی آنها با مشکل مواجه شده است.
خوشبختانه مشکل ما در این زمینه کمتر بوده است. در حالت کلان شرکت‌هایی که با شرکای چینی کار می‌کنند عمدتاً در این حیطه با مشکلات کمتری مواجه می‌شوند. کسانی که با کره کار می‌کردند ارتباط‌شان تقریباً کم شده است. شرکای اصلی‌مان دو شرکت چینی GRG و PAX هستند. خوشبختانه این شرکت‌ها به دلیل سابقه طولانی‌مدت همکاری با ما و ایجاد یک اعتماد متقابل از لحاظ تأمین به‌موقع قطعات و تأمین اعتبارات با مشکلی مواجه نشده‌اند. آنها مایل بودند که برای ما قطعه بفرستند و ما اعتباری با آنها تسویه کنیم، اما ما به دلیل شرایط خاص ارزی این موضوع را قبول نکردیم، زیرا ممکن است با نوسان ارزی دچار بدهی ارزی شویم.
.
سال گذشته اعلام شد که تا پایان سال ۹۷ در حدود ۴۰۰ عدد دستگاه ATMR یا ماشین دریافت و پرداخت وجه نقد با عمق تولید ۵۸ درصد ساخته شده است. پیش‌بینی شما درباره تعداد دستگاه‌های تولیدشده چه خواهد بود؟
تا پایان سال گذشته در حدود ۴۰۰ عدد دستگاه ATMR یا ماشین دریافت و پرداخت وجه نقد با عمق ۵۸ درصد تولید کردیم و بخشی از آن را در مناقصه بانک ملی، که ماه گذشته برنده شدیم، فروختیم. امروز هم نزدیک به ۲۰۰ دستگاه در حال نصب است و تا آخر ماه نیز باقی دستگاه‌ها تا سطح ۵۰۰ دستگاه نصب می‌شود. امسال منتظر دو اتفاق هستیم. البته در نظر داشته باشید که امسال شرایط کسب‌وکار حوزه بانکی در مقایسه با حوزه پرداخت سخت‌تر است. وضعیت بانک‌ها در کشور تقریباً برای همه روشن است. بانک‌ها به دلیل شرایط خاص نقدینگی و وصول مطالبات معوقه‌شان از خرید دارایی ثابت اجتناب می‌کنند.
.
به هر حال بانک‌ها به دلیل از رده خارج شدن تجهیزات بانکی، به اتمام رسیدن عمر مفید بسیاری از آنها و ارائه خدمات به مشتریان، به خرید بسیاری از این تجهیزات تمایل دارند.
عمدتاً بانک‌ها برای حل این مسائل از خرید اجاره‌ای استفاده می‌کنند؛ این راهکار به خودی خود فشار زیادی بر شرکت‌های تأمین‌کننده تجهیزات بانکی اعمال می‌کند. در شرایط فعلی باید اقدام به خرید و تولید تجهیزاتی کنند که مشخص نیست با توجه به شرایط نوسان ارزی سرمایه‌شان چه زمانی بازخواهد گشت. این موضوع پارادوکسی را میان تامین‌کنندگان تجهیزات و بانک‌ها ایجاد کرده است. از سویی به دلیل شرایطی که در آن قرار گرفته‌ایم اقتصاد ایران به ناچار کوچک شده، این مشکل گریبان تمامی بخش‌های اقتصادی را گرفته و بانک‌ها نیز به همین نسبت میزان سفارش‌گذاری‌شان کمتر شده است.
.
در این صورت شما چه برنامه‌ای برای تولید دارید؟
پیش‌بینی کرده‌ایم با شرایط ثابت ارزی در حوزه بانکی امسال ۱۵۰۰ دستگاه تولید کنیم. از این تعداد حدود هزار دستگاه ATMR خواهد بود و ۵۰۰ دستگاه باقیمانده نیز ATM. امسال اولین سالی است که دستگاه خودپرداز تولید خواهیم کرد.
.
تولیدات شما تنها به صورت SKD خواهد بود و آیا به حوزه تولید CKD نیز وارد خواهید شد؟
تولیدات ماشین‌های دریافت و پرداخت وجه نقد یا ATMR در ایران به صورت SKD است. در دنیا در حال حاضر تنها پنج شش شرکت هستند که CRM یا Dispenser دستگاه، که قلب دستگاه به حساب می‌آید، را تولید می‌کنند. اصلاً این‌گونه نیست که ما بخواهیم خودمان بسازیم، مجبوریم آن را بخریم. در دنیا تولید به صورت مشارکتی است، هیچ‌کس همه بخش‌ها را تولید نمی‌کند، در بیشتر موارد شرکت‌ها به تولیدکننده اصلی آن، تجهیزات را سفارش می‌دهند و آن شرکت اصلی نیز بنا بر سفارش ثبت‌شده برایشان شخصی‌سازی می‌کند. در ATM امکان رسیدن به CKD تقریباً وجود ندارد. معمولاً در حوزه پرداخت تولید به صورت CKD معنا پیدا می‌کند.
.
شما در بخشی از صحبت‌تان اشاره کردید وضعیت تولید در حوزه پرداخت با حوزه بانکی متفاوت است، این تفاوت بیشتر در کجا خود را نشان می‌دهد؟ همچنین شما اعلام کرده بودید امسال در نظر دارید ۲۴۰ هزار دستگاه کارتخوان تولید کنید. همچنان طبق برنامه خود عمل می‌کنید؟
در سال جاری هدف ما تولید ۲۴۰ هزار دستگاه است، امروز که در خدمت شما هستیم نزدیک به ۱۱۰ هزار دستگاه تولید شده، ابتدای این ماه نیز خط دوم تولید خود برای تولید دستگاه پرداخت موبایلی یا جی‌پی‌آراس را راه‌اندازی کردیم. امسال به دلیل اینکه وزارت صمت مانع واردات محصول به صورت CBU یا به صورت کامل می‌شود، شرکت‌های کوچک دیگر نتوانسته‌اند دستگاه کارتخوان وارد کنند، از همین رو وضعیت فروش برای شرکت‌هایی که در حال تولید دستگاه کارتخوان بودند بهتر شده است. در حوزه پرداخت کشش خرید از سمت بازار وجود دارد.
.
عمق تولید دستگاه کارتخوان شما چقدر است؟
در شرایط فعلی عمق تولید دستگاه کارتخوان ۳۴ درصد است. هدفمان تولید سه ماژول در داخل کشور است: مجموعه قاب‌های این دستگاه، آداپتور و باتری دستگاه‌های موبایلی. هم‌اکنون مقدمات اولیه برای تولید این بخش‌ها نیز آماده شده است. قرار نیست همه کار را خودمان انجام دهیم، باید یک زنجیره تأمین در عقبه خود ایجاد کنیم تا در نهایت آنان علاوه بر اینکه به شرکت‌های دیگر سرویس می‌دهند بتوانند در بخش‌های دیگر نیز فعالیت کنند. شرکت‌هایی مانند شرکت ما باید مسئولیت تحقیق و توسعه را بر عهده داشته باشند و بخش‌های دیگر تولید قطعات مختلف را عهده‌دار شوند.
.
در صورتی که به تولید این بخش‌ها برسید به نظر می‌رسد عمق تولیدتان از ۵۰ درصد بگذرد.
هدف ما این است که به عمق بالای ۶۰ درصد در تولید دستگاه‌های کارتخوان در فاز یک برسیم، در فاز دوم به تولید به صورت CKD خواهیم رسید.
.
تولید تمامی این بخش‌ها در داخل کشور به‌صرفه است؟
توجه کنید به‌کارگیری این سه شرکت به اضافه پرسنل خودمان حداقل برای ۳۰۰ نفر شغل ایجاد کرده است. هر کس از جنبه‌ای به این کار نگاه می‌کند؛ یک جنبه آن ایجاد اشتغال و جنبه دیگرش ایجاد زنجیره تأمین است. از سویی کاهش بهای تمام‌شده محصول در این زمینه حائز اهمیت است. در صورتی که مواد اولیه از ایران تأمین شود قیمت محصول تمام‌شده گاهی ۵۰ درصد کاهش خواهد یافت. تمام این موارد در تولید می‌تواند حائز اهمیت باشد.
.
شما از عبارت «کاهش بهای تمام‌شده در تولیدات» استفاده کردید. اگر افزایش نرخ ارز را تجربه نکرده بودیم، همچنان با کاهش بهای تمام‌شده محصول داخلی مواجه بودیم؟
هر چقدر ارز گران‌تر باشد تولید در داخل کشور به‌صرفه‌تر است. سه فاکتور در این بخش مهم است. هزینه‌های ثابت، مانند هزینه نیروی انسانی و سایر موارد در ایران در مقایسه با سایر کشورها بسیار اندک است. مواد اولیه تولیدی در ایران ارزان‌تر از سایر کشورهاست. فقط اینکه چقدر تولید محصول به تأمین کالا از خارجِ کشور وابسته است در قیمت تمام‌شده تاثیرگذار خواهد بود.
.
پیش‌بینی شما برای خط تولیدتان تا پایان سال چیست؟
قطعات مورد نیاز خط تولیدمان تا پایان سال را سفارش‌گذاری کرده‌ایم.
.
برنامه توسعه‌ای برای کارخانه در دستور کار دارید؟
توسعه از نظر توسعه ساختمان خیر، اما به لحاظ خطوط تولید باید بگویم بله. احتمالاً خط تولید یک محصول پرتیراژ دیگر را ایجاد می‌کنیم. خط سوم خود را برای دستگاه‌های کارتخوان احتمالاً مردادماه راه‌اندازی خواهیم کرد.
.
برنامه‌ای برای تولید صندوق مکانیزه فروش ندارید؟
نمی‌توانم بگویم هدفمان تولید این دستگاه‌ها نیست، اما باید تقاضای این دستگاه‌ها در بازار افزایش یابد تا تولید آن به‌صرفه شود.
.
با اجرایی شدن قانون مالیات بر ارزش‌افزوده استفاده از صندوق‌های مکانیزه فروش تقریباً برای تمامی فروشگاه‌ها الزامی می‌شود.
این موضوع و قانون سال‌هاست مطرح است ولی اجرایی نشده، موضوع ما اصلاً موضوع مالیات نیست، سیستم‌عامل صندوق‌های فروشگاهی بازار ویندوز هستند، سیستم‌عامل صندوق فروشگاهی که توسن‌تکنو ارائه و پشتیبانی می‌کند مبتنی بر اندروید است، به مزایایی که این مدل صندوق فروشگاهی دارد اشاره‌ای نمی‌کنم؛ ما تقریباً یک سال است که وارد این بازار شده‌ایم، اما شرکت‌های دیگری سال‌هاست در این بازار کار کرده‌اند، از همین رو اگر فروشگاه‌ها روی سیستم‌عامل ویندوز کار کرده باشند طبیعی است مهاجرت به سیستم‌عامل اندروید برایشان مشکل است.
.
در اصل باید منتظر بازار جدید باشید.
علاوه بر این، ما در حال ارائه سرویس‌های ارزش‌افزوده روی این صندوق‌ها هستیم، تا سرویس‌های ارزش‌افزوده متقاضیان صندوق‌های مکانیزه فروش را به سمت استفاده از این صندوق‌ها سوق دهد. اما در نظر داشته باشید تا تقاضا به حد قابل قبولی در بازار نرسد تولید این محصول را در داخل کشور آغاز نمی‌کنیم.