پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
از بانکداری باز گرفته تا استفاده از بلاکچین، بانکداری خرد کم‌کم و با احتیاط درهایش را به روی فناوری‌های جدید باز می‌کند. روندهای جهانی در فناوری‌های مالی، صنعت بانکداری خرد را به شدت تکان داده است. این فناوری‌های جدید بیشتر روی موضوعاتی چون به اشتراک‌گذاری، باز بودن و شفافیت تمرکز کرده‌اند؛ موضوعاتی که بانک‌ها برای حفظ رقابت و ماندن در بازار باید به آنها توجه ویژه‌ای داشته باشند و از طرف دیگر مسائل امنیت و حریم خصوصی هم جای خودشان را دارند.
مارک دی‌کاسترو، مدیر ارشد فناوری در شرکت اینترنشنال دیتا کورپوریشن یا به اختصار آی‌دی‌سی (International Data Corporation)، بانکداری باز را یکی از مهم‌ترین روندهای بانکداری خرد در صنعت معرفی می‌کند. بر اساس آن‌چه که دی‌کاسترو و بسیاری از هم‌ردیفانش اذعان می‌کنند، در حال حاضر به پنج روند عمده برای بانکداری خرد می‌توان اشاره کرد که در ادامه آنها را معرفی می‌کنیم.
1. بسیاری از بانک‌ها رابط‌های برنامه‌نویسی کاربردی خود را از طریق بانکداری باز به اشتراک خواهند گذاشت
بانکداری باز یا به عبارت دیگر بانکداری متصل، رویکرد بسیار مدرن و در عین حال مثبتی است که در حال حاضر در اغلب کشورهای اروپایی و در چندین کشور آسیا و اقیانوسیه در حال پیاده‌سازی و اجرا است و در ایالات متحده آمریکا نیز گام‌های نخستین پیاده‌سازی آن برداشته شده و انتظار می‌رود در آینده‌ای نه چندان دور، آمریکا نیز به لیست طرفداران این روند پرسرعت درآید. در بانکداری باز، موسسات مالی این قابلیت را در اختیار دارند تا برنامه‌نویسی‌های کاربردی خود یا به عبارتی رابط‌های برنامه‌نویسی کاربردی (یا همان APIها) را با سایر موسسات به اشتراک بگذارند. آن‌چه که اهمیت دارد، آمار و ارقام تکان دهنده‌ای است که حاکی از رشد انفجاری این روند طی سال‌های اخیر در برخی مناطق جهان است.
به اشتراک‌گذاری و استفاده از این رابط‌های برنامه‌نویسی کاربردی، شرکت‌ها و سازمان‌های غیربانکی را قادر به استفاده از داده‌های بانک‌های سنتی می‌کند که سال‌های سال حاکمیتی تاریخی بر داده‌های مالی کاربران و کسب‌وکارها داشته‌اند و با خرده‌فروشان، شرکت‌ها، زنجیره‌های تامین و همچنین کاربران ارتباط برقرار کرده و منافع خود را دنبال کنند.
به عنوان مثال، استفاده از رابط‌های برنامه‌نویسی باز به اشتراک گذاشته شده توسط بانک‌ها، به شرکت اپل به عنوان یک غول فناوری جهان که اساسا فعالیتی در بانکداری نداشته، این امکان را می‌دهد تا وارد سیستم کارت‌های اعتباری کاربران و کسب‌وکارها شده و از داده‌های آنها در راستای منافع خود استفاده کند. شرکت‌هایی نظیر گوگل، فیسبوک و آمازون، قادر هستند تا در سایه این روند، کلیه تراکنش‌های خود را مدیریت و پردازش کنند، بدون این‌که به عناصر شخص ثالث یا شرکت‌های ارائه دهنده کارت‌های اعتباری وابسته باشند.
البته این رابط‌های برنامه‌نویسی برای کاربران نیز حائز اهمیت است و به وسیله آنها، حق انتخاب برای کاربر فراهم شده است. این روندهای نوین، به افراد و در عین حال کسب‌وکارها این امکان را می‌دهد تا به داده‌های خود دسترسی داشته، روی آنها مالکیت و تا حدودی کنترل داشته باشند و در حالت کلی، از طیف گسترده‌تری از محصولات و خدمات مالی و غیرمالی بهره‌مند شوند. در ضمن، این نوع بانکداری باعث می‌شود تا در سایه شفافیت، کارمزد‌ها و هزینه‌های تراکنش کمتر و یا معقول‌تر به کاربران تحمیل شوند.
اما تحقق آرزوی بانکداری باز، در غیاب نظارت میسر نخواهد بود. بر همین اساس نیز اتحادیه اروپا، سعی می‌کند با معرفی دستورالعمل پرداخت دوم خود که با عنوان PSD2 شناخته می‌شود، در محیطی سالم، آزاد و در عین حال قابل کنترل، هم از پرداخت کنندگان و هم از دریافت کنندگان پرداخت‌ها حفاظت شود.
دی‌کاسترو در این باره می‌گوید: «بانک‌ها و رگولاتورها باید به این سوال پاسخ دهند که: چطور می‌توانم درب ورودی خانه را باز بگذارم و در عین حال برای امن‌تر ساختن آن هم تلاش کنم؟! ما سعی داریم تجربه کاربری را بسیار تسهیل کنیم اما از طرف دیگر، فناوری بسیار دشوار است و مستلزم نزدیک‌تر شدن و وابسته‌تر شدن به تجزیه و تحلیل‌ها است».
2. برجسته‌تر شدن بانکداری صوتی
علیرغم این‌که هنوز تا پذیرش کامل بانکداری صوتی فاصله زیادی است، اما برخی از بانک‌ها در حال آزمایش و بررسی این نوآوری هستند.
به عنوان مثال، فناوری پرینت صوتی در حال تبدیل شدن به یکی از راهکارهای مدرن و کاملا ایمن در سیستم‌های بانکداری جدید است. ضمن این‌که بسیاری از بانک‌ها، به سمت استفاده از ربات‌های تعاملی مبتنی بر هوش مصنوعی روی آورده‌اند تا با تکیه بر این فناوری، با کاربران خود ارتباط برقرار کرده و صحبت کنند.
شرکت بریتانیایی پرایس‌واترهاوس‌کوپرز (PricewaterhouseCoopers) یا به اختصار PwC، اذعان می‌کند که فناوری‌های صوتی بالغ بر 3 میلیارد دلار صرفه‌جویی برای صنعت در پی دارند. ضمن این‌که به گفته این شرکت، 80 درصد از کاربران برای استفاده از صدای خود هنگام خرید احساس راحتی می‌کنند و این موضوع می‌تواند به بانک‌ها نیز تسری پیدا کند. فناوری‌های صوتی در حال حاضر به اندازه کافی رشد کرده و در دسترس هستند اما استفاده از آنها، مستلزم برقراری ارتباط میان این فناوری‌ها و زیرساخت‌های بانکداری سنتی و یافتن راه‌هایی است که بتواند با پیوند زدن این نوآوری‌ها به بانک‌ها، تجربه‌ای جدید برای کاربران رقم بزند.
دی‌کاسترو معتقد است: «شما مجبور هستید پا فراتر از خدمات کنونی که ماهیت تراکنشی دارند بگذارید. ولی چه چیزی بهتر از راهکارهایی که بیشتر مشاوره‌ای هستند؟»
دی‌کاسترو، شرح یک مکالمه را این‌گونه طرح می‌کند:
مشتری: الکس، یک اسنپ‌شات مالی به من بده.
الکس: قبص برق اومده و 180 دلاره!
مشتری: این رقم نرماله؟
الکس: فیش برق شما برای دوره مشابه قبل 90 دلار بوده و به نظر می‌رسه که دیرکردی از ماه قبل هم ندارید. لازمه با اداره برق تماس بگیرم؟
مشتری: بله.
به عقیده دی‌کاسترو، اگرچه ممکن است پذیرش کامل و اجرای بانکداری صوتی در جهان زمان‌بر باشد، اما برای کسب‌وکارها و بانک‌ها بسیار سودمند خواهد بود و کاربران نیز بدون شک، متقاضی آن خواهند بود.
3. جهش سیستم‌های بانکداری خرد از مطالعه بلاکچین به پیاده‌سازی آن
مزایا و قابلیت‌های فناوری مدرن بلاکچین در تجارت، به ویژه در تراکنش‌های برون‌مرزی، بر هیچ‌کس پوشیده نیست. اما این فناوری، هنوز در مراحل اولیه پذیرش خود قرار دارد و بسیاری از بانک‌ها، سال‌های سال است تنها به مطالعه در مورد آن بسنده کرده‌اند و به عبارتی هنوز دل به دریا نزده‌اند.
با این حال، نظرسنجی که توسط اکسنچر صورت گرفته است نشان می‌دهد که طی سال‌های گذشته، بیش از 90 درصد از سیستم‌های بانکداری به سمت مطالعه این فناوری در مقیاس آزمایشگاهی و بررسی امکان بهره‌برداری از آن روی آورده‌اند و این در حالی است که تنها 13 درصد از این سیستم‌های بانکداری، به صورت عملی اقدام به پیاده‌سازی فناوری در زیرساخت‌های خود کرده‌اند.
فناوری بلاکچین، بر مبنای یک پلتفرم متن‌باز و آنی عمل می‌کند و به بانک‌ها کمک می‌کند تا تراکنش‌ها و پرداخت‌های خود را در اسرع وقت و به ایمن‌ترین شکل ممکن پردازش و تکمیل کنند. اما در این روند نیز درست مثل بانکداری باز، چالشی که وجود دارد مشارکت است. بانک‌ها و موسسات مالی سنتی برای استفاده از مزایای خارق‌العاده این فناوری ناچار به مشارکت، تعامل و به اشتراگ‌گذاری زیرساخت‌ها و رابط‌های خود در فضایی شفاف هستند و این جریان آزاد از داده‌ها و تراکنش‌ها، مستلزم برخی ملاحظات رگولاتوری و امنیتی حرفه‌ای است تا حریم خصوصی کاربران و امنیت اطلاعاتی و مالی آنها خدشه‌دار نشود.
بر اساس گزارش اکسنچر، بلاکچین این پتانسیل را دارد که به بانک‌ها نه تنها برای کاهش هزینه‌های فرایندهای پرداخت کمک کند، بلکه محصولات و خدمات جدیدی را نیز معرفی کند که منشا مدل درآمدزایی نوینی برای آنها باشد.
4. ادامه خیز بانک‌ها به سمت فناوری ابری
فناوری ابری در حال حاضر جای پای خود را در صنعت بانکداری محکم کرده است. خدمات ابری شرکت اینترنشنال دیتا کورپوریشن، با اختصاص بالغ بر 20 میلیون دلار هزینه به سرویس‌های مبتنی بر فناوری ابری خود، یکی از سه سرمایه‌گذاری هنگفتی بوده است که طی سال جاری در صنعت شاهد آن بوده‌ایم.
به گفته دی‌کاسترو: «بانک‌ها بیش از پیش برای استفاده از فناوری ابری احساس راحتی می‌کنند و سعی دارند داده‌های خود را روی پلتفرم‌های ابری قدرتمندی نظیر آژور، اوراکل و آی‌بی‌ام ذخیره کنند. آنها به خوبی می‌دانند که این شرکت‌ها، دسترسی و امنیتی فراتر از خودشان به داده‌های آنها می‌بخشند».
5. بازنگری بانک‌ها در درآمد و هزینه، در سایه فناوری
بانکداری باز باعث می‌شود تا بانک‌ها، مجبور به تغییر نحوه مدیریت درآمدها و هزینه‌های خود شوند.
فناوری بانکداری باز، در صورتی که به درستی پیاده‌سازی شده باشد و با سایر فناوری‌های نوین و قدرتمند نظیر هوش مصنوعی قرین شده باشد، می‌تواند به کاهش فعالیت‌های کم درآمد منجر شده، هزینه‌های در ارتباط با کاربران را تا 30 الی 40 درصد کاهش دهد، فعالیت‌های بک‌آفیس را بهبود ببخشد و در حالت کلی، به گفته مکنزی زیربنا و نحوه انجام کار بانک‌ها را دستخوش تغییر کند.
وبلاگی که تحت عنوان سیسکو رگ‌تک اینوویشنز (Cisco RegTech Innovations) فعالیت می‌کند، گزارش می‌دهد که بانکداری باز و رایانش ابری، زمینه را برای مشارکت سیستم‌های بانکداری سنتی و فین‌تک‌ها فراهم کرده است تا در اقتصاد رابط‌های برنامه‌نویسی کاربردی به شکل کامل شرکت کنند.
گزارش دیگری نیز که توسط اکسنچر منتشر شده است، نشان می‌دهد که بانکداری باز، برخی جریان‌های درآمدزایی و محصولات جدید را روانه صنعت بانکداری کرده است که کارگزاری داده‌ها یا سرویس‌های تایید و احراز هویت از آن جمله‌اند.
منبع: Biz Tech Magazine
