محمد مراد بیات: در عرصه سیاست‌گذاری و نظارت کم‌کاری وجود دارد

گفت‌و‌گوی اختصاصی ایران کیش با محمدمراد بیات مدیر عامل مرکز فابا؛

مرکز فرهنگ‌سازی و آموزش بانکداری الکترونیک شبکه بانکی کشور با نام اختصاری «فابا» در سال ۱۳۸۶ با ۱۲ سرفصل کاری در ساختمان شورای هماهنگی بانک‌ها تاسیس و شروع به کار کرد.

بنابر توضیحات دکتر «محمدمراد بیات»، مدیرعامل فابا، در ابتدای این سال بر‌اساس الزامات برنامه چهارم توسعه، «شورای راهبری بانکداری الکترونیک» با مصوبه هیات وزیران و با مسوولیت وزرات اقتصاد، بانک مرکزی و با حضور بانک‌های دولتی و خصوصی، با ۹ کارگروه شکل گرفت که از جمله کارگروه‌ها می‌توان به کارگروه امنیت، کربنکینگ، زیرساخت، فرهنگ‌سازی و آموزش و… اشاره کرد. برای اطلاع از اقدامات انجام شده در فابا، گفت‌و‌گویی با دکتر بیات مدیرعامل این مرکز داشتیم که طی آن دیدگاه‌های وی را در مورد وضعیت پرداخت الکترونیک در کشور جویا شدیم.

از کارگروه فرهنگ‌سازی و آموزش تا تاسیس فابا

بعد از شکل‌گیری شورای راهبری بانکداری الکترونیک و کارگروه‌های ۹ گانه آن، با توجه به این‌که فرهنگ‌سازی و آموزش، ماهیت پروسه‌ای و فرآیندی داشت، تصمیم گرفته شد مرکزی برای پیگیری فعالیت‌های کارگروه «فرهنگ‌سازی و آموزش» تشکیل شود که منجر به تاسیس مرکز فابا شد.

فعالیت‌های مرکز فابا

فعالیت‌های فابا در محورهای اطلاع‌رسانی، آموزش‌های تخصصی و فرهنگ‌سازی انجام می‌شود که هر کدام از آنها با توجه به گروه مخاطبان در سطوح مختلفی انجام می‌گیرد. بدین منظور سه لایه مدیران، کارکنان و مشتریان بانکی به‌عنوان گروه‌های هدف در فرآیند فرهنگ‌سازی، اطلاع‌رسانی و آموزش مد نظر ما هستند و از فعالیت‌های فابا بهره‌مند می‌شوند. در موضوع آموزش، اگر آموزش را به سه بخش آموزش‌های بنیادی، کاربردی و مهارتی تقسیم کنیم، آموزش‌های فابا از نوع سوم و به صورت مهارتی و اورژانسی است.

مهمترین ثمره تشکیل مرکز فابا

مهمترین ثمره شکل‌گیری مرکز فابا این بود که باعث شد توجه بیشتری به زیرساخت‌های فرهنگی و اجتماعی به‌عنوان شرط اشاعه و توسعه بانکداری الکترونیک جلب شود. در کنار این گام مهم، شکل‌گیری یک جریان دانش و همفکری از طریق برگزاری جلسات هم‌اندیشی در حوزه‌های مختلف تخصصی بانکداری الکترونیک هم از نتایج فعالیت‌های این مرکز بوده است که برای نمونه می‌توان به شکل‌گیری تشکلPSP‌ها با کمک این مرکز اشاره کرد.

بانکداری الکترونیک و فرهنگ استفاده از آن

ایران کشوری است که نسبت به پذیرش پدیده‌های مدرن استقبال بسیارخوبی دارد اما در نهادینه کردن آنها با کاستی‌هایی مواجه است. ما در خاورمیانه جزو اولین کشورهایی بودیم که به سمت توسعه بانکداری الکترونیک و زیرشاخه‌های آن رفتیم اما اکثر سرمایه‌گذاری‌ها در این حوزه در تهران و شهرهای بزرگ صورت گرفته درحالی‌که در شهرستان‌ها با توجه به پراکندگی مکانی و مشکلاتی که در ارایه خدمات بانکی وجود دارد، نیاز بیشتری به این خدمات دارند. مردم در حد آگاهی و دانشی که داشته‌اند، استقبال نسبتا خوبی داشته‌اند اما تا رسیدن به وضعیت قابل قبول و استانداردهای جهانی راه زیادی داریم که با فرهنگ‌سازی و آموزش باید این خلأ پر شود. با وجود توسعه مجاری مختلف بانکداری اینترنتی، موبایل بانک و کارتخوان‌های فروشگاهی، هنوز تعداد تراکنش‌ها بر روی دستگاه‌های خودپرداز رقم بالایی است و این نشان می‌دهد در این حوزه دارای کاستی‌هایی هستیم.

مهمترین نقص موجود در صنعت بانکداری و پرداخت الکترونیک

بسته به اینکه نقطه مطلوب را کجا تعریف کنیم نقص‌های موجود متفاوت است. از جمله نقایص موجود این است که به جای انتقال تکنولوژی، آن را وارد می‌کنیم، هم‌اندیشی در جامعه بسیار ضعیف است و اغلب به صورت جزیره‌ای کار می‌کنند، همگرایی شکل نمی‌گیرد و در نتیجه موازی‌کاری (برای مثال نصب چندین کارتخوان در یک فروشگاه) و مشکلاتی از این دست به وجود می‌آید و مهمتر از همه این که در عرصه سیاست‌گذاری و نظارت کم‌کاری وجود دارد.

ارزیابی وضعیت پرداخت الکترونیک

خوشبختانه پرداخت الکترونیک در کشور با توسعه خوبی مواجه شده و با تلاش‌های انجام شده تراکنش در مجاری مختلف پیوسته در حال رشد بوده است اما با این حال و به رغم نصب بیش از ۲ میلیون کارتخوان هنوز تعداد تراکنش‌های آنها، با فاصله نسبتا زیادی از دستگاه‌های خودپرداز قرار دارد و این می‌طلبد که فعالیت‌های ترویجی و فرهنگ‌سازی بیشتری انجام شود. تشکیل مرکز همکاری مشترکPSPها اقدام خوبی است که در صنعت پرداخت الکترونیک کشور با همکاری فابا رخ داد و می‌تواند در این زمینه مفید و مؤثر واقع شود، هر چند که متاسفانه برخی مدیران ما هنوز به اهمیت فرهنگ‌سازی در این حوزه واقف نیستند.

شیرین رسولزاده، امور روابط عمومی و تبلیغات ایران‌کیش؛

منبع: ایران کیش