پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
چگونگی اعطای تسهیلات از سوی بانک‌ها سالیان سال است که مورد انتقاد و ایراد کارشناسان اقتصادی است. در این میان، اکثر این انتقادات و اعتراضات معطوف به انحراف شدید در اعطای تسهیلات فزاینده بانکی بوده است. به اعتقاد هیـات تحقیق و تفـحص مجلـس سـاختار بانک‌مرکزی باید به طور اساسی اصلاح شود تا نظام بانکی سالــم‌تر شــود.
باتوجه به اهمیت موضوع، مجلس شورای اسلامی در زمان ریاست طهماسب مظاهری بر بانک‌مرکزی تصمیم گرفت از نظام بانکی تحقیق و تفحص کند اما این کار زمانی انجام شد که مظاهری دیگر در بانک‌مرکزی نبود و محمود بهمنی جایگزین وی شده بود. در واقع، اظهارات آن زمان مظاهری مبنی بر سه قفله کردن بانک‌ها و کاهش اعطای تسهیلات زمینه تحقیق و تفحص را در هشتمین دوره مجلس فراهم کرد. همشهری اقتصاد در گفت‌وگو با پیمان فروزش نماینده پیشین زاهدان در مجلس و رئیس هیات تحقیق و تفحص از نظام بانکی زوایای مختلف این طرح را مورد بررسی قرار داده است.
*تحقیق و تفحص از نظام بانکی کشور تحت چه شرایطی آغاز شد و انگیزه شما و همکارانتان از به جریان انداختن این طرح چه بود؟
در دوره‌ای بانک‌مرکزی سختگیری زیادی را درباره اعطای تسهیلات به عمل آورد به طوری‌که رئیس کل بانک‌مرکزی از سه قفله کردن بانک‌ها سخن گفت. زمانی که این سخنان مطرح شد، ما در مجلس برای اینکه بدانیم آیا سیستم بانکی نسبت به پرداخت تسهیلات و همچنین نوع وثایقی که دریافت می‌کند درست عمل می‌کند یا نه، طرح تحقیق و تفحص از نظام بانکی را به جریان انداختیم. این طرح پس از اینکه از سوی جمعی از همکاران امضا شد، در صحن علنی مجلس مصوب و برای انجام تحقیقات به کمیسیون اقتصادی ارجاع شد، سپس در کمیسیون اقتصادی هم این تحقیق و تفحص مصوب شد، در ادامه هیات‌رئیسه هیات تحقیق مشخص و مسئولیت آن به بنده سپرده شد. بعد از آن فعالیت هیات تحقیق و تفحص آغاز شد ولی به‌دلیل مشکلات زیاد سیستم بانکی مانند نداشتن نظام جامع الکترونیکی بانکی، جمع‌آوری و پردازش اطلاعات بسیار سخت شده بود؛ به همین دلیل فعالیت این هیات بیش از یک‌سال طول کشید و نهایتا پس از این مدت گزارش آماده شد و گزارش را به کمیسیون اقتصادی دادیم اما این گزارش در کمیسیون اقتصادی ماند تا دوره مجلس تمام شد.
*یعنی تحقیق و تفحص از نظام بانکی در دوره ریاست آقای طهماسب مظاهری بر بانک مرکزی آغاز شد؟
بله، اولین بحث‌های مربوط به تحقیق و تفحص از زمانی که آقای مظاهری بحث سه قفله کردن بانک‌ها را مطرح کرد، شروع شد ولی عملا کار این هیات تحقیق و تفحص در دوره ریاست کلی آقای بهمنی اجرا شد.
*شما در یک‌سال تحقیق و تفحص چه کارهایی را پیگیری می‌کردید؟
اصولا روال فعالیت هیات‌های تحقیق و تفحص این‌گونه است که این هیات‌ها فعالیت خود را براساس سوالات نمایندگان در صحن علنی دنبال می‌کنند، یعنی هیات‌های تحقیق و تفحص باید به پرسش‌هایی که ابتدا از سوی نمایندگان مطرح می‌شود، پاسخ روشن بیابد. ما نیز برای پاسخ به این پرسش‌ها به شناسایی افرادی که بیش از یک‌میلیارد تومان تسهیلات دریافت کرده بودند را پرداختیم، بعد از آن رابطه میان وثایق ارائه داده شده از سوی این افراد با تسهیلات دریافتی را بررسی کردیم و اینکه چه تعداد از این افراد اهلیت دریافت تسهیلات را داشتند، یعنی شایسته دریافت تسهیلات بودند و بعد از آن به بررسی دلایل معوقات فزاینده بانکی پرداختیم. ما جواب‌های این پرسش‌ها را استخراج کردیم و به همراه راهکارهایی برای اصلاح نظام بانکی به مجلس ارائه دادیم.
*موارد دیگری درحال‌حاضر در سطح رسانه‌ها به عنوان ایراد نظام بانکی مطرح است مانند مجوز دادن به بانک‌های خصوصی و موسسات مالی‌واعتباری؛ آیا این موارد را هم در جریان تحقیق و تفحص بررسی کردید؟
اینها را در راهکارهای اصلاح نظام بانکی ارائه دادیم. اینکه مدیرعامل با رئیس هیات مدیره نباید یکی باشد. اینکه روند اعطای مجوزها دارای اشکال بوده و باید در برخی موارد بازنگری صورت بگیرد. بررسی‌های ما نشان داد سرچشمه همه این مشکلات بانک‌مرکزی است. به اعتقاد هیات تحقیق و تفحص مجلس ساختار بانک‌مرکزی باید به طور اساسی اصلاح شود تا نظام بانکی سالم‌تر شود، ضمنا نظام جامع متمرکز بانکی باید ایجاد بشود، ما اینها را به‌عنوان اشکالات عمده نظام بانکی اعلام کردیم.
*در روند این تحقیق و تفحص شما به مواردی مانند این اختلاس‌ها برخورد کردید؟
بله. ما با تخلفاتی مانند اختلاس مواجه شدیم.
*خب، این تخلفات را گزارش هم دادید؟
روند تحقیق و تفحص در مجلس این‌طور است که بعد از پایان تحقیق و تفحص، گزارش هیات به کمیسیون مربوطه باید ارائه شود و پس از تصویب کمیسیون مربوطه گزارش تحقیق و تفحص در صحن ارائه و سپس گزارش از طریق صحن علنی به قوه‌قضائیه اعلام می‌شود. ما در هیات تحقیق و تفحص از نظام بانکی گزارش خود را به کمیسیون اقتصادی ارائه دادیم ولی گزارش در کمیسیون ماند؛ بدین‌ترتیب یافته‌های ما از مجاری رسمی به دستگاه قضایی اعلام نشد ولی خود ما به‌طور غیر‌رسمی گزارش‌مان را به دستگاه‌های ذی‌ربط ارائه دادیم.
*چرا تحقیق و تفحص از کمیسیون اقتصادی به صحن علنی ارائه نشد؟
باید کمیسیون مصوب می‌کرد. کمیسیون چون روزهای آخر نمایندگی مجلس بود، هیچ‌وقت به عدد نمی‌رسید و یک مقدار هم تعلل از کمیسیون بود و بدین ترتیب ناکام ماند. الان مجلس جدید می‌تواند به گزارش ما استناد و برخی از موارد را پیگیری کند، البته سیستم بانکی هم برخی از موارد مورد اشاره هیات تحقیق و تفحص را اصلاح کرده است. وزیر اقتصاد برخی از این موارد را بخشنامه کرده و اصلاحاتی اعمال شده است.
*اصلاحات مورد نظر شما چه بود؟
ایجاد سیستم جامع نظام بانکی، اجرای نظام ذی‌نفع واحد یعنی کسی نیاید با ایجاد تعدادی شرکت به مقدار زیادی تسهیلات بگیرد. سیستم حسابرسی داخلی و اصلاح نظام حسابداری داخلی بانک‌ها، چهار اصلاح ساختار نظام مدیریتی یعنی همه چیز در مدیرعامل خلاصه نشود و پنجمین هم مسئله اهلیت داشتن افرادی که بانک بزنند یا مشخص شدن اینکه از کجا منابع را به‌دست آوردند، سر فصل مهم‌ترین اصلاحات پیشنهادی هیات تحقیق و تفحص نظام بانکی بود.
منبع: همشهری اقتصاد؛ شماره پنجم، مرداد ماه