پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
نظام بانکداری در حال تبدیل به یک شبکه بزرگ هوشمند دیجیتال است / عقب ماندن رگولاتور از جریان پرشتاب تغییرات روندهای فناوری
محمدعلی بخشی‌زاده، معاون فناوری‌اطلاعات و بانکداری الکترونیک بانک دی / حقیقت این است که وارد دنیای جدیدی شده‌ایم که در آن نگاه از بانکداری سنتی به بانکداری دیجیتال تغییر پیدا کرده است. این تغییرات، نقشی را که هر کدام از بازیگران صنعت بانکداری ایفا می‌کردند نیز تحت تأثیر قرار داده و اکنون نهادها، چه آنها که در کار قانون‌گذاری هستند و چه آنها که نظارت را به عهده دارند باید نقش جدیدی بازی کنند.
اکنون در وضعیتی هستیم که نمی‌توانیم بگوییم اقتصاد دیجیتال تثبیت شده‌ای داریم چرا که در دوران گذار هستیم و در این شرایط اگر درک درستی از وضعیت موجود نداشته باشیم، نمی‌توان امیدوار بود برای سیر تکامل صنعت بانکداری بتوانیم مسیر درستی را انتخاب کنیم. دنیایی که اقتصاد دیجیتال از آن صحبت می‌کند، مشخصه‌های خاصی دارد. از حدود دو سال گذشته تا به امروز مسیری را در راه رسیدن به بانکداری دیجیتال شروع کرده‌ایم که در حال تکامل است.
نظام بانکداری در حال استحاله به یک شبکه بزرگ هوشمند دیجیتال است که ارتباط بسیار پیچیده و نزدیکی با اقتصاد داخلی کشور ما دارد و می‌توان گفت به همین علت است که اقتصاد کشور خواه ناخواه به سمت دیجیتالی شدن گرایش پیدا می‌کند.
از مشخصه‌های این دنیای دیجیتال می‌توان به اینترنت اشیا اشاره کرد که روز به روز توجه بیشتری به آن می‌شود و افراد متوجه درجه اهمیت آن در این صنعت می‌شوند. در همین راستا فناوری زنجیره بلوک بیشتر مورد توجه و بررسی قرار گرفته و استفاده از هوش مصنوعی نیز جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده که نباید از آن غافل شد. همه این مشخصه‌ها وقتی در کنار هم قرار بگیرند، نقش مکمل یکدیگر را در بانکداری و در نهایت اقتصاد دیجیتال ایفا می‌کنند.
موج این تغییرات در زندگی عموم مردم نیز تاثیرگذار بوده است و تحولی که در حال حاضر بر اقتصاد دیجیتال حاکم است مردم را هم به تغییر فرهنگ واداشته تا رفتار مالی خود را تغییر دهند. امروز شاهد هستیم که نهادهای خصوصی و شرکت‌های مالی رشد فزاینده‌ای را در کشور تجربه کرده‌اند به گونه‌ای که یکی از شاخصه‌های رشد در کشور را ظهور چنین شرکت‌هایی می‌دانند.
پیشرفت آنها با سرعتی همراه بوده که از نهادهای دولتی و نظارتی پیشی گرفته‌اند و آنها را پشت سر گذاشته‌اند. در دنیای امروز با مفاهیمی مانند فین‌تک، رگ‌تک، اینشورتک و نظایر آن مواجه هستیم که هر روز گام‌های بلندتری برمی‌دارند و خارج از مرزهایی که بازیگران صنعت تعیین کرده بودند، نقش‌آفرینی می‌کنند.
به عنوان فردی که در صنعت بانکی فعال است، شاهد عقب ماندن رگولاتور از جریان پرشتاب تغییرات روندهای فناوری هستم و گاهی قانون‌گذاری برای تکنولوژی‌ها و فناوری‌های جدید مدت‌ها زمان می‌برد. اگر بخواهیم از منظر بانکی به این موضوع را واکاوی کنیم، باید به تدارک زیرساخت توجه ویژه‌ای داشته باشیم و پلت‌فرم فناوری‌های مالی باید به اندازه کافی ارتقاء یافته و منعطف باشد تا توان پذیرش موجی که تغییرات این صنعت را با خود به همراه می‌آورد داشته باشیم.
عمده مشکلات حاضر در عرصه بانکی از همین مسئله ناشی می‌شود که بانک‌ها هنوز از رویه‌های سنتی پیروی می‌کنند. آمار و ارقامی که از طریق رسانه‌ها درباره میزان کسری و هزینه‌های بانک‌ها می‌بینیم و یا می‌شنویم خود گواهی بر توجه نداشتن به اهمیت این موضوع است. متاسفانه سوء استفاده‌های مالی ناشی از این است که ما در برهه‌ای از زمان که می‌بایست از این فناوری‌ها استفاده می‌کردیم نتوانسته‌ایم به درستی بهره‌برداری کنیم.
در صورتی که این فناوری‌ها ظرفیت‌های بسیاری دارند و بانک‌ها می‌توانند به خوبی از آن بهره ببرند. سال‌ها است که بانک‌ها در حال طی کردن مراحل تکامل خود هستند و از ابتدای شروع فعالیت آنها از دوران گذشته تا به امروز، تغییرات زیادی را متحمل شده‌اند.
با وجودیکه از زمان مطرح‌شدن «بانکداری الکترونیک» و ایجاد بستر اینترنت بانک و فراهم ساختن زیرساخت پرداخت آنلاین در بانک‌ها مدت زمان زیادی سپری نشده اکنون بحث «بانکداری دیجیتال» مطرح است و سوال‌هایی شبیه این وجود دارد که «می‌شود کارتی داشته باشیم که داخل آن ارز دیجیتال وجود داشته باشد؟».
در این میان، بانک‌ها باید از خود بپرسند در برابر این حجم از تغییرات چه جایگاهی می‌خواهند داشته باشند. خوشبختانه در اخباری که از بانک مرکزی می‌شنویم، شاهد هستیم که بانک مرکزی نیز در تلاش است در مسیر بانکداری دیجیتال و استفاده از روندهای نوین فناوری در حوزه بانکی قدم بردارد و برای این موضوع برنامه‌های مشخصی هم دارد؛ بنابراین زمانی که می‌گوییم بانک‌ها هنوز از فرآیندهای سنتی استفاده می‌کنند لزوماً به دورانی اشاره نمی‌شود که همه کارها از طریق شعبه انجام‌پذیر بود.
نظام بانکداری ما در حال حاضر در مرحله گذار است و روی لبه تکنولوژی قرار دارد و در تلاش است تا خود را با مفاهیم و موضوعات جدیدترهماهنگ کند که لازمه آن ورود به یک شبکه هوشمند بزرگ دیجیتال است به این معنی که ما در شبکه بانکی و پرداخت، ابزارها و امکانات جدیدی برای نیازهای متنوع مشتریان بانک در نظر می‌گیریم و از فناوری‌هایی مانند اینترنت اشیا و خدماتی جهت صرفه‌جویی در مصرف انرژی استفاده می‌کنیم.
همکاری و ارتباط بیشتر با کسب‌وکارهای حوزه فین‌تک می‌تواند به بانک‌ها کمک کند و این تعامل برای فین‌تک‌ها نیز مفید واقع شود. همکاری با کسب‌وکارهای فین‌تک چند مزیت قابل توجه دارد.
نخست آنکه باید در نظر داشته باشیم علاوه بر اینکه می‌توانیم از ظرفیت‌های جدیدی که در جامعه خلق می‌شود بهترین استفاده را داشته باشیم؛ بانک‌ها به عنوان نهادهای تأثیرگذار در چرخه نقدینگی می‌توانند از این قابلیت برای ارائه خدمات به مشتریان خود استفاده کنند. این مهم هم می‌تواند در راستای مسئولیت‌های اجتماعی صورت گیرد و هم به رشد و گسترش آنها کمک کند. هر روز شاهد هستیم کسب‌وکارهای فین‌تک و استارت‌آپ‌ها بخش بیشتری از تولید ملی را به خود اختصاص می‌دهند و شایسته است بانک‌ها نیز از این کسب‌وکارها حمایت کنند.
در عین حال در نظر داشته باشیم فضایی به وجود آمده که ایده‌ها بیشتر از هر زمان دیگر فرصت دارند مطرح و بررسی شونداما اینکه این ایده‌ها تا چه اندازه توانایی اجرایی شدن دارند و می‌توان آنها را به مرحله عملیاتی درآورد، نیاز به حمایت دارد.
این حمایت می‌تواند مالی هم نباشد و صرفاً دربرگیرنده انتقال یک نگاه یا تجربه موفق از عرصه مالی به کسب‌وکار باشد. این اقدام در نهایت منجر به قدرت گرفتن آنها می‌شود و با سرعت خوبی که در حال پیشروی هستند می‌توانند در مدت زمان کوتاه به بانک‌ها سرویس‌دهی داشته باشند.
در بانک دی نیز برنامه‌ای برای حمایت از کسب‌وکارهای فین‌تک در نظر گرفته شده که این موضوع یا در قالب شتاب‌دهنده انجام خواهد شد یا در واحد فناوری اطلاعات تا جایی که امکان و اختیار داریم، مطابق برنامه حرکت خواهیم کرد.
در بانک دی همچنین در حوزه داخلی تلاش کردیم تمام فرآیندهایی را که به نوعی مکانیزه نیستند حتی فرآیندهایی که داخل نرم‌افزار کُربانکنیگ موجود نبود و امکان مکانیزه شدن را داشت، مکانیزه کنیم. در دو سال گذشته حدود 50 سامانه تخصصی نرم‌افزاری توسط واحدهای نرم‌افزاری بانک دی تولید شد که تعداد آنها در یک سال گذشته 32 سامانه بود که توسط واحدهای مربوطه برای نیازهای بانک شناسایی شده بودند و فقدان الکترونیکی شدن فرآیند احساس می‌شد.
از طرف دیگر، نگاه جامع‌تری داریم که شعب را در برمی‌گیرد. بانک دی شعب بسیار کمی دارد و اعتقاد ما هم بر این است که تعداد شعب کم با بهره‌برداری مناسب از بانکداری دیجیتال می‌تواند یک مزیت رقابتی باشد؛ بنابراین راه جایگزین در این میان تلفن‌های همراه است و باید از ظرفیت‌های این دستگاه استفاده بیشتری کرد. پروژه‌ای در دست اجرا داریم که در مرحله تحقیقاتی به سر می‌برد و به مرحله اجرا نزدیک شده است.
این پروژه، به دنبال ارائه بسیاری از خدمات بانکی از طریق تلفن همراه است و شامل فعالیت‌هایی می‌شود که هم‌اکنون فقط از طریق شعبه انجام می‌شود. این طرح اکنون در حال بررسی چگونگی انجام مراحل احراز هویت می‌باشد و راهکارهایی برای این موضوع نیز در نظر گرفته شده است. در عین حال امیدواریم نگاه حمایتی موافق رگولاتور را در کنار فعالیت‌هایی که برای پیشرفت بانک انجام می‌دهیم، داشته باشیم.