راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

رشد نقدینگی، تهدید جدی بازار پول

بهاءالدین حسینی هاشمی، کارشناس مسائل بانکی / اگر بخواهیم به سال 98 خوشبینانه نگاه کنیم می‌توانیم به تغییرات دولتی در ایالت متحده آمریکا و عدم وجود کشش بیشتر برای کاهش ارزش ریال در بازار پولی امیدوار بمانیم. در یک رویکرد خوشبینانه افزایش نرخ دلار در سال ۹۷ مقدمه‌ای بر تمرکز بیشتر بر تولید داخلی و ایجاد ثروت ملی، رونق صادرات و کاهش واردات است.

بنابراین سال 98 را می‌توان از این منظر سال کاهش خروج ارز به دلیل کاهش واردات و افزایش ورود ارز به دلیل رونق صادرات دانست. در این شرایط توليد مقرون به صرفه‌تر و تنها عامل تهدیدکننده ارزش پول ملی کاهش قدرت خرید مردم و عدم تاب‌آوری آن در مقابل تحولات اقتصادی آینده است. اما اگر بدبینانه نگاه کنیم سال 98 چگونه خواهد بود. به نظر می‌رسد از لحاظ کاهش قدرت خرید مردم و کاهش تقاضا احتمال بروز رکود در بازار وجود داشته باشد.

از سوی دیگر حجم انبوهی از نقدینگی در اقتصاد ایران وجود دارد که 15 تا 20 درصد از آن حاصل سود سپرده‌های بانکی و 8 تا 10 درصد از آن ناشی از تغییر پایه پولی است. متاسفانه بخش عمده‌ای از این نقدینگی در اختیار صاحبان ثروت و قدرت است که حاضر به مالیات دادن به دولت نیستند و از سوی دیگر طرف فکر آنان در مدیریت این نقدینگی خروج سرمایه از کشور و راه‌اندازی کسب و کار و تجارت در دیگر کشورهاست.
این مسئله به نوبه خود به افزایش تقاضای ارز در کشور دامن می‌زند و از سوی دیگر به دلیل محدودیت‌های ارزی ناشی از مشکلات خرید نفت و پایان یافتن معافیت مشتریان سنتی نفت ایران از تحریم‌های آمریکا منابع ارزی محدودتر خواهد شد. دونرخی بودن ارز یکی از اصلی ترین عوامل خروج ارز از کشور است و اگر در سال 98 ادامه پیدا کند بحران کاهش ارزش پولی ملی عمیق تر می‌شود. ارز ارزانی که دولت در اختیار واردکنندگان کالا قرار داده به بازار سیاه ارز و ورادات متقلبانه منجر شده تا اینکه واردات کالاهای واسطه‌ای و مواد اولیه لازم برای تولید را تقویت کند.
در سال 98 حجم قابل توجه نقدینگی همراه با کاهش توان وام دهی بانک‌ها و پول‌سازی تصنعی بعضی از آنها مشکلات را تشدید می‌کند و به گرانی ارز دامن می‌زند. اکنون سوال این است که در نهایت کدام یک از این رویکردها و ذره‌بین‌ها برای پیش‌بینی در مورد سال 98 شایسته‌تر است؟ از نظر من پاسخ این سوال به اصلاح ساختار بانک‌ها و کنترل و نظارت بیشتر بر آنها باز می‌گردد. نکته دیگر انضباط مالی دولت و عدم کسری بودجه است که می‌تواند پیش‌بینی‌های خوشبینانه سال 98 را محقق کند اما متاسفانه به طور معمول دولت‌ها در دو سال آخر عمر خود کمتر به انضباط مالی پایبندند. اصلاح روابط بین‌الملل و کاستن از فشارهای تحریم دیگر اهرم بهبود اقتصاد و وضعیت ارزش پول ملی در سال ۹۸ است، مهم ترین مسئله این است که ایران با وجود تحریم‌های آمریکا بتواند تعامل سازنده با کشورهای دوست و کمتر متخاصم را حفظ کند و با اروپا به روابط تجاری ادامه دهد. استفاده از ظرفیت‌های مالی و بانکی با تصویب لوایح مرتبط با اف‌ای‌تی‌اف و پولشویی تسهیل می شود و این مسئله هم باید برای بهبود وضعیت اقتصاد در نظر گرفته شود.

منبع: سازندگی

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.