پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
مراسم امضای تفاهم‌نامه بین معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و ققنوس دیروز 16 بهمن‌ماه در ساختمان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برگزار شد. این تفاهم‌نامه در راستای راه‌اندازی و راهبری «مرکز شتاب‌دهی و نوآوری بازار پول و سرمایه مبتنی بر دفتر کل توزیع‌شده» به امضا رسید.
در ابتدای این جلسه، محمد طهرانی عضو هیات علمی و مشاور ققنوس در مورد پلتفرم ققنوس توضیحاتی ارائه داد. او پس از صحبت در مورد بلاکچین و ماهیت آن به معرفی پلتفرم ققنوس پرداخت. طهرانی بیان کرد: «ققنوس یک دفتر کل توزیع شده است که هر چیزی در این دفتر می‌تواند ثبت شود. نمودار چرخه هیجان بلاکچین نشان می‌دهد که کاربردهای واقعی این فناوری کم‌کم نمایان می‌شود. کسب‌وکارهای واقعی می‌توانند روی این فناوری سوار شوند و هزینه‌های خود را تا حد زیادی کاهش دهند.»
طهرانی در مورد الگوهای کنونی بازار سرمایه توضیحاتی ارائه داد و نگاهی به الگوی بازارهای سرمایه در سال ۲۰۲۵ انداخت. او گفت: «تا سال ۲۰۲۵ بعضی از نهادها حذف می‌شوند و بعضی دیگر شکل می‌گیرند. در سال ۲۰۲۵ اوج بلوغ بلاکچین را شاهد خواهیم بود.»
او در ادامه با بیان اینکه انتظار داریم با به‌کارگیری بلاکچین در بانک‌ها، تا حدود ۷۰ درصد هزینه‌های گزارش‌دهی در آنها کاهش بیابد، اضافه کرد: «۳۰ تا ۵۰ درصد کاهش هزینه‌ها در مورد انطباق مقررات، تا ۵۰ درصد کاهش هزینه عملیات متمرکز و به صورت عمومی ۵۰ درصد کاهش هزینه بر روی عملیات کسب‌وکار بانک‌ها با استفاده از فناوری بلاکچین اتفاق خواهد افتاد.»
ققنوس به دنبال چیست؟
طهرانی بعد از توضیحاتی درباره بلاکچین خصوصی و عمومی، به زیرساخت‌های بلاکچین در حوزه مالی پرداخت. او اهداف و مأموریت‌های ققنوس را این‌گونه برشمرد: «ایجاد سکوی دفترکل توزیع شده در حوزه کاربردهای صنعت بانکداری، توسعه کاربردهای مشترک دفترکل توزیع شده در خدمات مالی، همکاری فعالانه در تدوین قوانین و مقررات مرتبط و شناسایی موارد کاربرد دفترکل توزیع شده در صنعت بانکی و پرداخت و همکاری در اجرای آنها.»
همچنین به اشتراک گذاشتن اطلاعات هویت مشتری، عرضه املاک مازاد بانک‌ها، عرضه سکه طلا، توزیع وثایق بانکی، انتقال فرد به فرد دارایی و مدیریت وفاداری از نخستین موارد کاربرد در بستر ققنوس به حساب می‌آیند.
بنیاد توسعه ققنوس موسسه‌ای غیرانتفاعی شامل همهٔ میزبانان در شبکه ققنوس است که به دنبال شکل‌گیری اعتماد به فناوری بلاکچین در بین افراد است. این بنیاد بستر حقوقی اتصال به سایر بانک‌ها و موسسات مالی، توسعه متن باز ققنوس برای کلیه اعضا، سیاست‌گذاری اقتصاد مشارکتی، پیشنهاد ضوابط و قوانین به رگولاتور و ساختار حاکمیت توزیع‌شده را دنبال می‌کند.
طهرانی مشاور ققنوس، با توضیحاتی در مورد کاربری احراز هویت تشریح کرد: «با گسترش فناوری بلاکچین نیازی به مراجعه حضوری مکرر به شعب بانک نیست و این باعث می‌شود که بانک‌های بزرگ‌تر کمک کنند تا بانک‌های کوچک‌تر نیازی به افزایش تعداد شعب نداشته باشند. این تا حد زیادی هزینه بانک‌ها را کاهش می‌دهد. ایجاد این اعتماد به وسیله بستر بلاکچین امکان‌پذیر است.»
یکی از مشکلاتی که مردم با آن مواجه هستند، وثایق تسهیلات بانکی است. طهرانی در این باره می‌گوید: «در ققنوس به این مشکل فکر شده و برای توثیق یک ملک در دو بانک راه حل اندیشیده شده است. می‌توان با استفاده از فناوری بلاکچین این معضل وثیقه ملکی را حل کرد.»
کاهش محسوس هزینه‌ها
دکتر ولی‌الله فاطمی با ابراز امیدواری نسبت به توسعه کشور در یک برنامه زمانی کوتاه عنوان کرد: «تمام سعی ما این بوده که ققنوس خدمتی واقعی و مفید برای ایران باشد. ققنوس تا همین چند وقت پیش شکل یک کنسرسیوم را داشت. بعد از اینکه همه کارهای توسعه این کنسرسیوم تمام شد، قرار بر این شد تا ققنوس را به صورت شرکت ثبت کنیم. امروز به نمایندگی از ۵ شرکت و ۴ بانک حضور داریم و امیدواریم تا همکاری‌های خوبی شکل بگیرد.»
فاطمی در ادامه با اشاره به اینکه نظام بانکی ادعا دارد که در توسعه فناوری جایگاه پیشرانی داشته است، بیان کرد: «چالش‌های تکنولوژی‌های نوین در کشورمان در بانک‌ها زودتر مدیریت شده است و نگرانی‌ها و مسائل منفی در این حوزه کم‌رنگ‌تر است. این افتخار را داریم که هم‌اکنون فناوری بلاکچین را اجرایی کنیم.»
فاطمی معتقد است که بلاکچین چند نقطه قوت بسیار ویژه دارد و پایین بودن هزینه‌ها در این فناوری امتیاز بزرگی به حساب می‌آید. او در این مورد گفت: «ماهیت سیستم‌های توزیع شده به گونه‌ای است که به نسبت هزینه‌ها بسیار کم می‌شود. مساله توسعه و نوآوری که در مجموعه‌های کوچک شکل می‌گیرد، می‌تواند هزینه‌های شرکت‌های بزرگ را کاهش دهد.»
به گفته فاطمی، یکی دیگر از مزیت‌های مهم بلاکچین، شفافیت و امنیت اطلاعات است. او با بیان اینکه چالش‌های بزرگی در این زمینه وجود دارد، بیان کرد: «بسیاری از استارت‌آپ‌ها درخواست دسترسی داشتند. این بستر ققنوس امکانی است برای دسترسی فین‌تک‌ها به اطلاعات. کسب‌وکارهای فین‌تک می‌توانند از دسترسی‌های ما استفاده کنند.»
او با بیان اینکه در حال حاضر سرویس‌های ققنوس خیلی عمومی است، اضافه کرد: «خوشحال می‌شویم که جلسات ماهیانه‌ای را داشته باشیم و در آن کارشناسان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با همکاران ما جلساتی داشته باشند و تحلیل اقتصادی و جامعه‌شناسی در این حوزه ارائه دهند که اهمیت زیادی دارد. می‌توان این اکوسیستم را به صورت ماهیانه با حضور متخصصان در این جلسات، تقویت کرد. می‌توانیم در این جلسات نمونه‌های خوبی را در دنیا بررسی کنیم.»
نظام پولی و مالی در جهت فناوری بلاکچین
علیرضا دلیری، معاون توسعه مدیریت و جذب سرمایه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری فرایند حرکت ققنوس را مثبت ارزیابی کرد و گفت: «ققنوس از شروع تا رسیدن به این مرحله خیلی خوب عمل کرده است و از نظر من ساختار درستی داشته‌اند. فناوری بلاکچین با سرعت دارد در تمام خدمات مالی دنیا رخنه می‌کند. سرعت رشد این فناوری بسیار زیاد است. بلاکچین می‌تواند معضلات و مشکلات را حل کند. قاعدتا مهم‌ترین عاملی که همه به دنبال آن هستند، امنیت و شفافیت است. خیلی از اتفاقاتی که باعث می‌شود که نهادها هزینه‌های گزافی بدهند، هم نداشتن اطلاعات است و هم تخلفاتی که از عدم شفافیت به وجود آمده است.»
دلیری ادامه داد: «اینکه من بر کاهش هزینه در بستر بلاکچین تاکید کردم، باید فهم عمومی در این زمینه برای همه جامعه ایجاد شود. در این مسیر مانعی از سمت حاکمیت نمی‌بینم. کسانی که باید به این درک برسند که این کار مهم است، به این درک رسیده‌اند. وزیر اقتصاد و رییس بانک مرکزی کاملا همراه و همگام هستند و البته بقیه هم باید بتوانند خود را هماهنگ کنند. بعضی‌ها دارند جلوتر از بقیه پیش می‌روند. نشان می‌دهد که اهمیت موضوع را فهمیده‌اند؛ مثلا همین پیش‌نویس مربوط به رمزارزها ضعف دارد ولی همین وارد شدن به این قضیه بسیار خوب است.»
معاون توسعه مدیریت و جذب سرمایه گفت: «بلاکچین در دنیا کاربردهای بسیاری دارد. ما به عنوان معاونت علمی باید روی این قضیه تمرکز کنیم. عده‌ای فکر می‌کنند که بلاکچین همان ارزهای رمزنگاری شده است و عده‌ای در ذهن خود آن را محدود به ماینینگ کرده‌اند. معضلات زیادی در بانک، بورس و بیمه داریم. عدم شفافیت یک معضل بزرگ است. اگر بازارهای ما واقعی باشد و امکان کشف تخلفات وجود داشته باشد، هم هزینه‌ها کاهش پیدا می‌کند و هم دغدغه مردم. ققنوس قدمی در راه شتاب‌دهی است و آن را در این مسیر قرار می‌دهیم تا در نخستین فرصت نمونه‌ای در حوزه بلاکچین راه‌اندازی کنیم.»
دلیری در ادامه با بیان اینکه نگاه ما این است که یک کار شتاب‌دهی انجام دهیم، گفت: «باید بر روی فناوری جدید متمرکز شویم و حتی پروژه‌ها را به صورت پایلوت انجام دهیم. خوشبختانه در جمع سهامداران شرکت شما هم چند بانک پیشرو حضور دارند و پایلوت‌ها را می‌شود با همین چند بانک آغاز کرد. ما حتی می‌توانیم در ماه بیش از یک جلسه داشته باشیم. باید از تیم‌های بیرونی هم استفاده کنیم و پتانسیل خوبی در این زمینه داریم.»
او در ادامه بیان کرد: «اصلاح ساختار نظام پولی و مالی خیلی مهم است. این قضیه در تولید تاثیر می‌گذارد و سایر کاربردهای بلاکچین نیز به شدت تاثیرگذار هستند. زیرساخت که در نظام پولی و مالی اجرایی شود می‌تواند در سایر حوزه‌ها هم وارد شود. در معاونت علمی و فناوری می‌توانیم بازوی شما باشیم و کمک خوبی به شما بکنیم. بانک‌ها، بیمه‌ها، بورس و فرابورس این ظرفیت را دارند تا با استفاده از فناوری بلاکچین اوضاع کشور را بهبود ببخشند.»
