پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
اگر به اخبار دنیای ارزهای رمزنگاری شده و علی‌الخصوص بیت‌کوین علاقه‌مند باشید، به احتمال زیاد ترکیب‌های مختلفی از نام بیت‌کوین، مانند بیت‌کوین گلد، بیت‌کوین کش و بیت‌کوین دایموند به گوشتان خورده‌اند. نکته‌‌ی جالب این است که تمامی مشتقات این ارز رمزنگاری شده‌ی محبوب، در واقع فورک‌ها (یا همان چنگال‌های) آن هستند! شما از هاردفورک (hard fork) و سافت‌فورک (soft fork)های ارزهای رمزنگاری شده چه می‌دانید؟ در این مقاله قصد داریم تا اطلاعاتی در مورد فورک‌های ارزهای رمزنگاری شده ارائه کرده و به برخی از سوالات رایج در مورد آن‌ها پاسخ دهیم.
ماهیت فورک‌های ارزهای رمزنگاری شده چیست؟
از آنجایی که بلاکچین‌های عمومی از جمله بیت‌کوین و اتریوم ماهیتی غیرمتمرکز دارند، هیچگونه قدرت مرکزی برای تصمیم‌گیری در مورد چگونگی توسعه شبکه وجود ندارد. در عوض چنین تصمیم‌هایی با مشارکت همه اعضای شبکه گرفته می‌شود. در صورتی که همه اعضای شبکه به اجماع کلی برسند، داده‌های موجود در بلاکچین مورد تایید قرار گرفته و شبکه به روال همیشگی به کار خود ادامه می‌دهد. چنانچه برخی از اعضای شبکه تصمیم به خروج از این اجماع را گرفته و یک نسخه جدید از پروتکل شبکه را ایجاد نمایند، یک فورک رخ خواهد داد.
چرا فورک‌ها رخ می‌دهند؟
از دیدگاه کاربردی 3 دلیل اصلی برای ظاهر شدن یک فورک در شبکه بلاکچین وجود دارد:
1- برای اصلاح خطرات مهم امنیتی که در نسخه‌های سابق وجود دارد: ارزهای رمزنگاری شده یک فناوری بسیار جدیدی به شمار می‌روند. این فناوری به صورت انفجاری پیشرفت خود را آغاز کرد. به گونه‌ای که این سرعت بالا باعث از دست رفتن کنترل بر روی آن شد. درنتیجه، نقص‌های امنیتی بسیاری بر روی شبکه‌های بلاکچین ارزهای رمزنگاری شده به وجود آمد که برطرف کردن یکباره‌ی همه آن‌ها امکان‌پذیر نیست. فورک‌های ارزهای رمزنگاری شده، به نوعی، همانند نسخه‌های جدید اپلیکیشن‌هایی هستند که در آن‌ها برخی ایرادات بحرانی نسخه‌های قبلی برطرف شده است.
2- به منظور افزودن قابلیت‌های جدید: به غیر از رفع مشکلات امنیتی، هر نسخه جدیدی از نرم‌افزارها مجموعه‌ای از قابلیت‌های جدید را نیز به آن اضافه می‌کنند. هدف از افزودن این ویژگی‌ها، بهبود نسخه جدید نرم‌افزار نسبت به نسخه سابق است. بلاکچین یک فناوری متن-باز است. به این معنا که توسعه دهندگان از سرتاسر جهان می‌توانند با به اشتراک‌گذاری ایده‌های خود در این جامعه، در توسعه‌ی این فناوری سهیم باشند. در صورتی که جامعه از ایده‌ی آن‌ها استقبال و پشتیبانی کند، این ویژگی در نسخه بعدی به بلاکچین افزوده می‌شود.
3- معکوس‌سازی تراکنش‌ها: نقص‌های امنیتی موجود در ارزهای رمزنگاری شده گاهی باعث می‌شود تا برخی از هکرها با سواستفاده و سرقت دارایی‌های دیگر کاربران، به ثروت بسیاری دست یابند. در صورتی که یک رخنه‌ی امنیتی و دزدی دارایی‌های کاربران در جامعه کشف شود، می‌توان برای معکوس سازی روند تراکنش‌های انجام شده از یک تاریخ خاص به بعد، توافق کرد. این مورد یکی از بزرگ‌ترین مزایای بلاکچین نسبت به سیستم‌های سنتی است. برای مثال در دنیای واقعی هنگامی که پول کثیری دزدیده شود، این پول به سرعت از چرخه خارج خواهد شد؛ درحالی که بلاکچین و فورک‌های ارزهای رمزنگاری شده به خوبی با این چالش مقابله می‌کنند.
تفاوت‌های هاردفورک و سافت‌فورک در رمزنگاری
همانطور که توضیح دادیم، فورک‌ها در واقع به منزله ارتقاهایی برای بلاکچین هستند. در نتیجه هر یک از این فورک‌ها ممکن است با نسخه قبلی سازگار و یا ناسازگار باشد. برهمین اساس، فورک‌ها به دو دسته سافت‌فورک (یا همان چنگال نرم) و هاردفورک (یا همان چنگال سخت) تقسیم می‌شوند.
هاردفورک
برخی از تغییرات ایجاد شده توسط فورک‌ها با نسخه‌های قدیمی‌تر بلاکچین ناسازگار هستند. در این صورت تمامی شرکت‌کنندگان شبکه برای ادامه دادن به فعالیت در آن، باید بلاکچین خود را ارتقا دهند. افرادی که قصد ارتقا شبکه بلاکچین خود را ندارند، در نسخه قدیمی آن باقی می‌مانند. این نسخه قدیمی نیز به نوبه خود به صورت جداگانه‌ای توسعه می‌یابد.
مثال‌هایی از هاردفورک
- بیت‌کوین کش (Cash): برخی از شرکت‌کنندگان شبکه بیت‌کوین مایل به افزایش سایز بلوک‌ها به منظور افزایش سرعت تراکنش‌ها بودند. در نتیجه در تاریخ یک آگوست سال 2017 یک هاردفورک در این شبکه به وجود آمد و آن را تبدیل به یک ارز جداگانه کرد.
- بیت‌کوین گلد (Bitcoin Gold): هدف اصلی از ایجاد این هاردفورک، سودمند کردن استخراج بیت‌کوین برای کاربران نهایی بود. این هاردفورک در تاریخ 24 اکتبر سال 2017 ایجاد شد.
- لایت‌کوین (Litecoin): یکی از کارمندان سابق گوگل به نام چارلی لی (Charlie Lee)، در تاریخ 7 اکتبر 2011 نسخه شخصی بیت‌کوین خود را منتشر کرد. هدف اصلی وی از انتشار این نسخه، آسان کردن استخراج بیت‌کوین برای سخت‌افزارهای مصرف‌کنندگان و همچنین افزایش سرعت تراکنش‌های شبکه بود.
- اتریوم کلاسیک (Ethereum Classic): پس از این که DAO (سازمان مستقل غیرمتمرکز) هدف یه هک بزرگ قرار گرفت، ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) که خالق اتریوم است، اقدام به معکوس‌سازی شبکه به منظور بازگرداندن اطلاعات و ثروت دزدیده شده کرد. در این میان بخشی از شرکت‌کنندگان شبکه با این تغییرات مخالفت کرده و نسخه اختصاصی خود را در 25 اکتبر 2016 راه‌اندازی کردند. به عقیده این شرکت‌کنندگان نباید تغییراتی در شبکه ایجاد کرد. از آنجایی که نسخه‌ی ارائه شده توسط مخالفان تغییر شبکه با قوانین نسخه اولیه اتریوم بنا شده بود، به آن لقب اتریوم کلاسیک را دادند.
سافت‌فورک
دسته دیگر فورک‌های ارزهای رمزنگاری شده به سافت‌فورک شهرت دارند. در این دسته از بروزرسانی‌ها تمامی شرکت‌کنندگان در یک شبکه ملزم به ارتقای بلاکچین خود نیستند. درنتیجه شرکت‌کنندگانی که از نسخه‌های قدیمی‌تر استفاده می‌کنند، همچنان با شرکت‌کنندگان استفاده کننده از نسخه جدید در یک شبکه باقی خواهند ماند. چرا که در بروزرسانی‌های سافت‌فورک، قوانین قدیمی همچنان بخشی از قوانین جدید را تشکیل می‌دهند.
مثال‌هایی از سافت‌فورک
- Segregated Witness یا همان SegWit: این نسخه در ابتدا به منظور افزایش سرعت معاملات و همچنین کاهش هزینه‌های بیت‌کوین راه‌اندازی شد. بعدها از این نسخه در بلاکچین‌های دیگری نظیر لایت‌کوین، ورت‌کوین (Vertcoin)، دیجی‌بایت (Digibyte) و برخی بلاکچین‌های دیگر استفاده شد. سگریتد ویتنس در 24 آگوست سال 2017 کار خود را آغاز کرد. در ابتدای کار این نسخه تنها با 10 درصد از شبکه‌ها سازگاری داشت. اما به مرور زمان این میزان افزایش یافت و در اکتبر سال 2018 به 50 درصد رسید.
- Bitcoin Improvement Proposal (BIP): این بهروزرسانی مربوط به نرم‌افزار استخراج بیت‌کوین بود که در سال 2015 توسط 95 درصد از ماینرها پذیرفته شد.
- Pay to Script Hash (P2SH): این بروزرسانی، امکان ارسال بیت‌کوین به آدرس‌های با امنیت بالا، بدون اطلاع از نحوه‌ی ایجاد این امنیت، را می‌دهد.
چه کسانی قادر به ایجاد فورک‌ها هستند؟
هر توسعه دهنده‌ای که یک سری از مهارت‌های مورد نیاز برای این کار را کسب کرده باشد، قادر به ایجاد یک فورک خواهد بود. برای این کار تنها کافی است تا با مراجعه به گیت‌هاب (GitHub) کد متن باز ارز رمزنگاری شده‌ی مورد نظر خود را دریافت کنید. سپس می‌توانید تغییرات مورد نظر خود را به صورت بروزرسانی بر روی کد‌ها اعمال کرده و در نهایت به سادگی یک فورک ایجاد کنید. اما این قسمت، بخش آسان مسئله است.
بخش دشوارتر ایجاد فورک به جذب حمایت جامعه بلاکچین بازمی‌گردد. در این قسمت باید با ماینرها و کاربران شبکه طرف شوید. البته همانطور که ذکر شد لزومی برای موافقت همه حاضرین شبکه وجود ندارد. اما با این حال شما باید بیشتر مشارکت‌کنندگان شبکه را با خود هم‌نظر کرده و تغییرات اعمال شده توسط خودتان را کارآمد و ضروری جلوه دهید. درصورتی که موفق به جذب حمایت و پشتیبانی کافی نشوید، فورک شما محکوم به فنا خواهد بود.
چگونه می‌توان از فورک‌های ارزهای رمزنگاری شده درآمدزایی کرد؟
هاردفورک‌های ارزهای رمزنگاری شده می‌توانند برای کسانی که در کیف پول بیت‌کوین خود، سکه‌هایی را برای فورک اختصاص داده‌اند، سوددهی داشته باشند. در یک دفتر کل توزیع‌شده، تمامی تراکنش‌ها و وضعیت کلی کیف‌پول‌ها در دسترس هستند؛ در نتیجه سازنده‌ی فورک می‌تواند در یک تاریخ مشخص، داده‌های موجود در شبکه را (از طریق snapshot) ذخیره کند و سپس، با شناسایی حساب‌های دارای سکه‌ی مخصوص فورک، به آن‌ها مقداری سکه‌ی جدید به عنوان پاداش، اعطا کند.
درصورتی که قصد دریافت رایگان یک فورک بیت‌کوین را داشته باشید، می‌توانید مراحل زیر را انجام دهید.
1- از این موضوع اطمینان حاصل کنید که در روز ذخیره‌ی داده‌های شبکه، سکه‌های شما در محلی از شبکه که توسط کلید خصوصی‌تان کنترل می‌شود، قرار دارند. این قسمت می‌تواند یک رایانه شخصی یا کیف پول سخت‌افزاری باشد.
2- پس از اتمام فرآیند ذخیره‌سازی توسط سازندگان فورک، باید یک فایل پشتیبان از داده‌های خود تهیه کرده و سپس دارایی‌های خود را به مکان دیگری منتقل کنید. توجه داشته باشید که نگه‌داری کلید خصوصی قدیمی شما ضروری است.
3- کیف پول جدید را از شبکه فورک شده دانلود کنید.
4- کلید خصوصی خود را از کیف پولی که دارایی‌هایتان هنگام ذخیره‌سازی در آن ذخیره شده بود، وارد کنید.
5- به طور معمول توسعه دهندگان کیف پول‌ها اطلاعاتی را در خصوص نحوه‌ی دریافت سکه‌های فورک شده با توجه به مشخصات آن‌ها در بخش راهنما ارائه می‌کنند. درصورت بروز هرگونه سوال می‌توانید به این بخش مراجعه کنید.
مزایا و معایب فورک‌های ارزهای رمزنگاری شده
فورک‌های ارزهای رمزنگاری شده مزایای روشنی برای سرمایه‌گذاران این حوزه دارند. چرا که سرمایه‌گذاران با استفاده از این فورک‌ها قادر خواهند بود تا به کارهای خود تنوع بخشیده و سکه‌های رایگانی دریافت کنند.
اما از طرف دیگر، فورک‌های ارزهای رمزنگاری شده گاهی باعث ایجاد شکاف بزرگی میان توسعه‌دهندگان و ماینرها می‌شوند. برای مثال در هنگام ارائه فورک SegWit2X (این نام را با SegWit اشتباه نگیرید)، شاهد یک نمونه از نبرد و شکاف میان این دو دسته از فعالان حوزه ارزهای رمزنگاری بودیم. هدف از ارائه این هاردفورک بیت‌کوین، اعمال تغییراتی به منظور بهبود عملکرد شبکه بود. اما در نهایت این هاردفورک اختلافاتی را در جامعه به وجود آورد و منجر به لغو آن شد.
نتیجه‌گیری
نیازی به گفتن نیست که ایجاد فورک برای یک ارز رمزنگاری شده بسیار آسان‌تر از ایجاد یک ارز جدید است! در این حالت نیازی به بنای یک پلتفرم جدید نخواهید داشت؛ بلکه تنها باید کدهایی که دیگران پیش از شما ایجاد کرده‌اند را به صورت دلخواه خود تغییر دهید. علاوه بر این پس از ایجاد یک فورک، جامعه‌ی بزرگی آماده تست و ارزیابی تغییرات ایجاد شده توسط شما هستند و درنتیجه نیازی به یافتن اعضای جدیدی برای بنای یک جامعه بلاکچینی نخواهید داشت. همین موارد باعث شده تا بازار ایجاد و ارائه فورک‌ها بسیار داغ باشد. بدون شک در آینده شاهد فورک‌های ارزهای رمزنگاری شده محبوب بسیاری خواهیم بود.
منبع: Cryptonewmedia
