پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
مختاریان از اهمیت و کارکرد تکنولوژی‌های تحول‌آفرین و فعالیت‌های سداد در این زمینه می‌گوید / سه تکنولوژی تحول‌آفرین برای این روزهای کشور
به عقیده مختاریان رایانش ابری، کلان‌داده و هوش مصنوعی، سه تکنولوژی هستند که می‌توانند در وضعیت کنونی کشور نه‌تنها در حوزه بانکداری و پرداخت کمک بزرگی بکنند؛ بلکه در مقیاس کل کشوری نیز حیاتی هستند و بلاکچین را یک تکنولوژی از جنس آینده برای ایران می‌داند که از همین امروز لازم است روی آن سرمایه‌گذاری کرده و برای آن برنامه داشت.
دانلود کنید: فایل PDF گزارش «سه تکنولوژی تحول‌آفرین برای این روزهای کشور» در شماره 19 ماهنامه عصر تراکنش
ماهنامه عصر تراکنش / محوریت هشتمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت، انقلاب بلاکچین است و شاید بد نباشد بدانیم جمعی يكصدنفره از مدیران بانکداری و پرداخت کشور نیز در یک نظرسنجی که اواخر سال 1396 توسط راه پرداخت انجام شده بود، بلاکچین را مهم‌ترین تکنولوژی و روند برای سال 1397 ایران می‌دانستند و در سال 1397 هم به‌شدت درباره این تکنولوژی و تمرکز شرکت‌ها و بانک‌های ایرانی روی آن شنیدیم. حمیدرضا مختاریان معتقد است بلاکچین تکنولوژی است که باید با جدیت در آن سرمایه‌گذاری کرد؛ ولی تکنولوژی‌های دیگری نیز وجود دارد که باید به‌سرعت برای حل مسائل امروز کشور به کار گرفت.
فناوری بلاکچین و دفاتر توزیع‌شده، ارزهای رمزنگاری‌شده، سامانه‌های پرداخت جایگزین، فناوری‌های مالی، پرداخت و بانکداری باز، تقلب، پولشویی، کلاهبرداری و روش‌های مقابله با آن و تحول دیجیتال از محورهای هشتمین همایش بانكداری الكترونيک و نظام‌های پرداخت است. مهم‌ترین هدف همایش امسال بحث و تبادل‌نظر در خصوص آخرین تحولات صنعت بانکداری الکترونیک و به‌خصوص تکنولوژی برهم‌زننده و تحول‌آفرین بلاکچین است. در این راستا با حمیدرضا مختاریان، مدیرعامل شرکت داده‌ورزی سداد درباره تکنولوژی‌های تحول‌آفرین و فعالیت‌های این شرکت گفت‌وگو کردیم.
منظور از تکنولوژی‌های تحول‌آفرین چیست؟
مختاریان ابتدا درباره مفهوم کلی تکنولوژی‌های تحول‌آفرین صحبت کرد و به این موضوع پرداخت که آیا هر تکنولوژی جدیدي می‌تواند تحول‌آفرین باشد یا خیر. مدیرعامل شرکت داده‌ورزی سداد در این‌باره این‌طور توضیح داد: «تکنولوژی‌های تحول‌آفرین تکنولوژی‌هایی هستند که در بدو حضورشان برهم‌زننده هستند؛ یعنی مدل فکری، کار و تعاملات کسب‌وکاری ما را تغییر می‌دهند. برای مثال اینترنت زمانی یک تکنولوژی تحول‌آفرین بود؛ سال 1995 زمانی که سازمان‌ها، بانک‌ها و کسب‌وکارها شروع به استفاده از اینترنت کردند و تا حدود سال 2000 که تجارت الکترونیکی به اوج خود رسید، این تکنولوژی تحول‌آفرین محسوب می‌شد. بعد از آن اینترنت به یک تکنولوژی عادی تبدیل شد و در حال حاضر اینترنت دیگر یک تکنولوژی تحول‌آفرین نیست.»
او به تکنولوژی‌هایی مانند بیگ‌دیتا یا همان کلان‌داده‌ها، هوش مصنوعی، بلاکچین و اینترنت اشیا اشاره کرد و آنها را تکنولوژی‌های تحول‌آفرین دانست. به گفته مختاریان، ممکن است چند سال دیگر، این تکنولوژی‌ها نیز به یک تکنولوژی پایه در زندگی عمومی تبدیل شوند.
مختاریان درباره ویژگی واحد همه تکنولوژی‌های تحول‌آفرین گفت: «همه آنها نوع تفکر ما را تغییر می‌دهند و به این نیاز دارند تا ما ذهنیت خود را تغییر دهیم. حتی اختراع چرخ نیز در زمان خود یک تکنولوژی تحول‌آفرین محسوب می‌شد؛ چراکه ذهن افراد را تحت تاثیر قرار می‌داد. در واقع مهم‌ترین تحولی که این تکنولوژی‌ها ایجاد می‌کنند، در ذهن ما انسان‌هاست.»
رایانش ابری، هوش مصنوعی و کلان‌داده
مدیرعامل شرکت داده‌ورزی سداد، هوش مصنوعی، کلان‌داده و بلاکچین را سه تکنولوژی می‌داند که در پنج سال آینده باعث تحول در دنیا می‌شوند. اما مختاریان درباره ایران طوری دیگری فکر می‌کند و گفت: «به‌دلیل اینکه ما از دنیا عقب‌تر هستیم، یکی از تکنولوژی‌هایی که باید در ایران به آن توجه جدی‌تری داشته باشیم Cloud computing یا رایانش ابری است. شاید دنیا دیگر از مرحله کلود عبور کرده باشد، ولی کلود جزء تکنولوژی‌هایی است که ما هنوز نتوانسته‌ایم خودمان را به آن برسانیم و تاکنون نیز هیچ کار موفق خیلی جدی در ایران روی این موضوع انجام نشده است.»
او علاوه بر رایانش ابری، کلان‌داده را نیز یک تکنولوژی می‌داند که در حال حاضر در کشور خیلی به آن نیاز داریم. مختاریان در این‌باره توضیح داد: «به نظر بنده رایانش ابری تکنولوژی است که در کشور باید خیلی روی آن تمرکز كرده و آن را جذب کنیم و در سازمان‌هایمان از آن استفاده کنیم، تکنولوژی دیگری که خیلی به آن در کشور نیاز داریم و خیلی می‌تواند به ما کمک کند، بیگ‌دیتا یا کلان‌داده است؛ یعنی حوزه پردازش داده و داده‌کاوی که می‌تواند کشور را متحول کند و یک نگاه داده‌محور به تصمیمات کلان کشوری بدهد.»
به عقیده مختاریان، هوش مصنوعی سومین تکنولوژی است که باید امروز در ایران، به آن توجه شود. او درباره این تکنولوژی گفت: «در بحث کشف تقلب و هوشمندی فرایندها، هوش مصنوعی می‌تواند کمک زيادی به ما کند تا فرایند عملیاتی‌مان و تخصیص منابع خود را هوشمندتر کنیم و با هزینه کمتر کارهای بیشتری را انجام دهیم. این سه تکنولوژی، تکنولوژی‌هایی هستند که می‌توانند بسياری از مشکلات حال حاضر کشور را حل كنند.»
استفاده دولت کانادا از گیمیفیکیشن
به گفته مختاریان در حوزه پردازش داده و داده‌کاوی می‌توان کشور را متحول کرد و یک نگاه داده‌محور به تصمیمات کلان کشوری ارائه داد؛ از او خواستیم مثالی عملیاتی در این حوزه برایمان بیاورد؛ او در این خصوص به بحث تخصیص منابع اشاره کرد که برای مثال در کنار هوش مصنوعی از گیمیفیکیشن در آن استفاده شده است؛ اینکه از بازی‌گونه‌سازی برای مبحث کلان و پیچیده‌ای مثل تخصیص بودجه در کشور استفاده شود، ممکن است در نگاه اول کودکانه به نظر برسد، ولی توضیح بیشتر مختاریان یک مثال کاربردی را برایمان روشن كرد.
مدیرعامل شرکت داده‌ورزی سداد درباره استفاده دولت کانادا از گیمیفیکیشن صحبت کرد و گفت: «دولت کانادا بودجه خود را گیمی‌فای کرده است؛ یعنی مردم می‌توانند وارد سایت دولت کانادا شوند و در آنجا موارد مصرف بودجه را به‌صورت دستی در یک فضای آزمایشی کم‌وزیاد کنند و تبعاتش را نیز همان‌جا ببینند. در واقع یک نوع بازی است. با توجه به اینکه بودجه مقدار محدودی دارد، اگر افراد بخواهند بودجه بخشی افزایش یابد، باید به همان میزان از بودجه بخش دیگری کم کنند. برای مثال اگر بخواهند بودجه آموزش‌وپرورش افزایش پیدا کند، باید از قسمت دیگری بودجه کم شود. وقتی افراد بودجه‌چینی می‌کنند، تازه متوجه می‌شوند که این کار اصلا کار آسانی نیست و کم‌وزیاد کردن بودجه هر بخش، تبعاتی دارد که با دیدن آنها، افراد سعی می‌کنند یک مدل بهینه‌ای را برای خود ایجاد کنند. با این کار نه‌تنها دولت کانادا، مردم را از پیچیدگی موضوعی مثل تخصیص بودجه آگاه کرده است، بلکه با ردیابی مدل‌های رفتاری مردم در این محیط آزمایشی توسط هوش مصنوعی، می‌تواند به مدل فکر مردم نیز بدون واسطه نزدیک شود که عامه مردم در صورت تمایل به افزایش بودجه یک بخش، ترجیح می‌دهند بودجه چه بخشی کاهش پیدا کند و حاضر هستند عواقبش را بپذیرند.»
فعالیت‌های سداد روی تکنولوژی‌های تحول‌آفرین
مختاریان در پاسخ به این سوال که شرکت داده‌ورزی سداد روی تکنولوژی‌های رایانش ابری، کلان‌داده و هوش مصنوعی چه فعالیت‌هایی را در یک سال گذشته انجام داده و چه برنامه‌هایی برای آینده دارد، گفت: «در هر سه این تکنولوژی‌ها سعی کردیم کارهای جدی را انجام دهیم. پروژه ما در زمینه کلود به نتیجه رسیده و در دیتاسنتر جدیدمان مبتنی بر کلود پیش خواهیم رفت و تمام تجهیزات جدیدمان را نیز روی این فناوری خواهیم آورد. سپس دیتاسنترهای قدیمی شرکت را نیز به این فناوری مجهز خواهیم کرد. همچنین تیمی را در حوزه کلان‌داده در شرکت تشکیل داده‌ایم و در هوش عملیاتی بام نیز سعی کردیم از تکنولوژی هوش مصنوعی استفاده کنیم و به‌صورت مشخص این تکنولوژی حضور پررنگی در این بخش دارد.»
انتظارات زیاد از تکنولوژی‌های نوظهور
مدیرعامل شرکت داده‌ورزی سداد همچنین درباره حباب و بزرگ‌نمایی که برای بلاکچین هم در ایران و هم در دنیا ایجاد شده، صحبت کرد و ضمن اشاره به هایپ سایکل گارتنر گفت: «گارتنر می‌گوید انتظارات از هر تکنولوژی نوظهوری در ابتدا خیلی زیاد است و به‌صورت نمایی رشد می‌کند، در واقع همه انتظار دارند که این تکنولوژی بیاید و همه مشکلات جهان را حل کند. برای مثال اینترنت نیز همین‌گونه بود و حباب دات‌کام که ترکید، به این خاطر بود که تا گفته می‌شد یک شرکت، شرکت اینترنتی است، قیمتش بالا می‌رفت. همین الان نیز وضعیت درباره بلاکچین به همین صورت است و اگر شرکتی در حوزه بلاکچین فعالیت کند، قیمتش بالا می‌رود؛ چراکه افراد فکر می‌کنند اگر شرکتی به سمت آن تکنولوژی حرکت کند، شرکت موفق و بزرگی است؛ ولی لزوما این‌گونه نیست.
نکته مهم اینجاست که وقتی انتظارات از یک تکنولوژی خیلی زیاد می‌شود، بعد از مدتی افراد متوجه می‌شوند که آن تکنولوژی قرار نیست همه آن انتظارات را برآورده کند و سپس بخش زیادی از انتظارات فروکش می‌کند. در این نقطه است که تکنولوژی رشد می‌کند و بالغ‌تر می‌شود. در واقع نقطه‌ای فرا می‌رسد که انتظارات افراد با رشد تکنولوژی یک نسبت خوبی پیدا می‌کند و در نهایت در مسیر رشد و ارائه محصول قرار می‌گیرد. دقت داشته باشید که همه تکنولوژی‌ها این‌گونه هستند. درباره بلاکچین نیز این اتفاق افتاده و بعد از مدتی ممکن است انتظارت واقع‌بینانه‌تر شود.»
جایگاه بلاکچین در کشور
مختاریان رایانش ابری، کلان‌داده و هوش مصنوعی را تکنولوژی‌هایی می‌دانست که می‌توانند به وضعیت روز کشور کمک کنند. او در پاسخ به این سوال که جایگاه بلاکچین در تغییر و تحول کشور کجاست، توضیح داد: «شرکت تاتا هند زمانی که تکنولوژی تلویزیون سیاه‌وسفید در حال منقرض‌شدن بود، رفت و آن تکنولوژی را خرید؛ چراکه این شرکت در آن زمان نیاز داشت محصولی با قیمت پایین ارائه دهد که تکنولوژی آن نیز برای خودش باشد تا بتواند نیاز جامعه خود را برآورده کند. در دنیا نیز همین‌گونه است، ممکن است در دنیا تلویزیون رنگی طرفدار داشته باشد، ولی ما باید نگاه کنیم که نیاز جامعه ما به چه چیزی است. وقتی به نیازهای کشور نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که با استفاده از تکنولوژی کلود می‌توانیم مشکلات موجود در حوزه منابع را رفع کنیم. همچنین در حوزه‌های داده‌محوری و تحلیل داده که مي‌توانند در تصمیمات به ما کمک کنند نیز می‌توانیم از تکنولوژی بیگ‌دیتا استفاده کنیم؛ در واقع بیگ‌دیتا موضوع مهم ما از لحاظ اجرایی و عملیاتی است. هوش مصنوعی نیز از جهت هوشمندسازی فرایندها به ميزان زيادي می‌تواند به ما در کشور کمک کند.»
او صحبت‌هایش را در این‌باره ادامه داد: «درباره فناوری بلاکچین نیز معتقدم به‌عنوان تکنولوژی نمی‌توانیم آن را انکار کنیم و نادیده بگیریم، بنابراين باید به سراغش برویم و از همین امروز باید با جدیت روی آن فعال شویم، ولی یادمان باشد که بلاکچین تکنولوژی است که در آینده به کار ما می‌آید و تکنولوژی‌هایی که نام برده شد، در حال حاضر نیاز اساسی به آنها در کشور به‌صورت ملموس وجود دارد.»
آواز دهل از دور خوشه