پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
چرخه هایپ گارتنر سال ۲۰۱۸ / با ۱۷ فناوری نوظهور جهان آشنا شوید
رشد بی‌سابقه و گسترده هوش مصنوعی، بیوهکینگ (Biohacking)، پلتفرمهای نوین و زیرساخت‌های بی حد و حصر، مواردی هستند که چرخه هایپ گارتنر (Gartner Hype Cycle) امسال را تحت‌الشعاع قرار داده‌اند. چرخه هایپ، نموداری شماتیک برای فناوری‌های اینترنتی و مدرن است و کاربرد‌های بسیاری در حوزه اتخاذ استراتژی یا بازاریابی کسب‌وکارها دارد و شرکت گارتنر، به‌عنوان یکی از بزرگترین و معتبرترین شرکت‌های پژوهشی و مشاوره آمریکایی، همه ساله چرخه هایپ خود را با لیستی از جدیدترین فناوری‌های جهان عرضه می‌کند. لیستی که می‌تواند چشم‌اندازی روشن از آینده‌ی ما و جهانی که در آن زندگی می‌کنیم ارائه دهد.
اگرچه در دنیای امروز برای رسیدن به مقصد ملزم هستیم تا ساعت‌ها منتظر تاکسی یا اتوبوس باشیم تا ما را به هدف جغرافیایی مدنظرمان برساند، دنیایی را متصور شوید که فقط با استفاده از یک هلی‌پد مستقل و با بهره‌مندی از ابزار‌های حمل و نقل هوشمند هوایی به سهولت قادر به مسافرت خواهیم بود. چنین دنیایی نه مشکلات ترافیک کنونی را دارد، نه لازم است نگران آلودگی هوا و محیط زیست باشیم و نه حتی وابستگی چندانی به عوامل انسانی نظیر خلبان خواهیم داشت.
بدیهی است که جهان (یا به عبارت بهتر فناوری) هنوز برای ارائه سیستم‌های حمل و نقل هوشمند هوایی این چنین آماده نیست. چالش اول و اساسی، تسلط بر فناوری‌های خودکار و هوشمند است که حداقل 5 الی 10 سال زمان می‌طلبد و در حال حاضر به آن سطح از فناوری دست نیافته‌ایم. طی آزمایشی که توسط موسسه بیمه ایمنی بزرگراه (Insurance Institute for Highway Safety) صورت گرفته است، دستیاران سیستم‌های خودران سطح دوم کنونی، هنوز هم قابلیت لازم برای کنترل این ابزار‌های مدرن را ندارند. ضمن این‌که، محصولات نقلیه خودرانی که بتوانند بصورت کاملا اتومات در هر مکان و زمان دلخواهی عملکرد مطلوب داشته باشند نیز تاکنون در هیچ‌یک از بازار‌های جهانی در دسترس قرار نگرفته‌اند، هرچند که به نظر می‌رسد تا چند سال آتی نیز نمی‌توان انتظار ارائه چنین سیستم‌هایی را از تولیدکنندگان و ارائه دهندگان این دستگاه‌ها و بازار‌های بین‌المللی داشت.
مفهوم وسایل نقلیه خودران هوایی، صرفا محدود به حمل و نقل عوامل انسانی نمی‌شود بلکه می‌تواند اهداف بسیار مهم‌تر دیگری نظیر نقل و انتقال تدارکات پزشکی، توزیع غذا، بسته بندی و غیره را نیز شامل شود.
بسیاری از شرکت‌ها، از این روش به‌عنوان راهکاری ایده‌آل برای ارسال بسته‌های روزانه خود به مقاصد دور و توزیع محصولات‌شان در سطح جهانی، بدون محدودیت و وابستگی به خلبان یاد می‌کنند و به‌صورت جدی روی نحوه و میزان امکان پیاده‌سازی این سیستم‌ها کار می‌کنند. این یک احتمال واقعی در دهه آینده است که می‌تواند فعالیت‌ها، تعاملات و زندگی ما را متحول سازد.
وسایل نقلیه کاملا خودران هوایی، راهکاری ایده‌آل برای حل بسیاری از مشکلات کنونی جهان هستند که پاسخ‌گویی به آن‌ها توسط وسایل نقلیه خودران زمینی ممکن نبوده است، چراکه امکان کنترل فضای هوایی بسیار بیشتر از فضای زمینی است. بدیهی است که در فضای هوایی، بخش قابل توجهی از متغیر‌های زمینی (مانند خود ما انسان‌ها) وجود ندارند و این امر می‌تواند کنترل ابزار‌های هوایی را تسهیل کند. با این حال، برخی چالش‌های اجتماعی و نظارتی منحصربه‌فرد نیز وجود خواهند داشت (مانند چگونگی جلوگیری از تصادفات هوایی یا محل احداث هلی‌پدها و …) که نمی‌توان ساده از کنارشان عبور کرد. فناوری سیستم‌های حمل و نقل خودران هوایی، یکی از 17 فناوری جدید اضافه شده به چرخه هایپ گارتنر در سال 2018 است که برای بسیاری از شرکت‌ها و حتی عموم، موضوعی جذاب و هیجان انگیز است. گفتنی است، چرخه هایپ گارتنر، روی فناوری‌های نوظهوری تمرکز دارد که بالاترین درجه از مزایای رقابتی در دهه آینده را ارائه می‌دهند.
در سال جاری، گارتنر 17 فناوری نوظهور را در قالب 5 روند کلی ساماندهی کرده است. هوش مصنوعی دموکراتیزه، اکوسیستم‌های دیجیتال، بیوهکینگ، تجارب شفاف همه‌جانبه و زیرساخت‌های بی حد و حصر، 5 رویکرد کلی مورد اشاره در چرخه هایپ گارتنر هستند که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
مایک واکر (Mike Walker)، معاون پژوهشی گارتنر می‌گوید: «به‌عنوان یک رهبر فناوری، شما همواره با نوآوری‌های فناورانه‌ای مواجه هستید که به شدت و سرعت در حال شتاب گرفتن هستند و نحوه ارتباط شما با کارکنان، شرکا و مشتریان‌تان را تحت تاثیر قرار می‌دهند. فناوری‌های اشاره شده در این دسته‌بندی، مثال‌های بارزی از فناوری‌های نسل بعد هستند که پتانسیل لازم برای ساختارشکنی در کسب‌وکار شما را دارند و لازم است به‌صورت دقیق و فعالانه توسط تیم‌های اجرایی‌تان مورد نظارت و بررسی قرار گیرند.»
روند شماره ۱: هوش مصنوعی دموکراتیزه
هوش مصنوعی، به‌عنوان یکی از ساختارشکنانه‌ترین تکنولوژی‌ها، در خلال ظهور رایانش ابری و جوامع سازنده و متن باز، بیش از پیش قابلیت این را دارد تا مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
با وجود این‌که پذیرندگان بدوی از مزایای انقلاب فناوری سود می‌برند، اما تحول قابل توجهی که با آن روبه‌رو خواهند شد، قابلیت این کسب‌وکارها در دسترسی به نسل آتی این فناوری خواهد بود.
فناوری‌هایی از این دست، جوامع سازنده متشکل از توسعه دهندگان، دانشمندان داده و معماران هوش مصنوعی را به پیش می‌رانند تا با الهام گرفتن از فناوری‌های کنونی، راهکار‌های نوین و مبتنی بر هوش مصنوعی نافذتری را ایجاد کنند.
به‌عنوان مثال، ربات‌های هوشمند قادرند پابه‌پای عوامل انسانی در سرویس‌دهی محیط‌های کار و زندگی یا در انبارها و غیره کار کنند. استفاده از چنین رویکردی در یک سازمان می‌تواند به نیرو‌های انسانی کمک کرده یا زمینه تعویض نیرو‌های انسانی با ربات‌ها، و انتقال افراد کارآمد به بخش‌های پربازده دیگر را مهیا کند. فناوری‌های خودران سطح چهار و پنج نیز در این دسته‌بندی جای می‌گیرند که در چرخه هایپ گارتنر امسال جای سیستم‌های خودران قبلی را گرفته‌اند.
سیستم خودران سطح چهار، به وسایل نقلیه‌ای اشاره دارد که قادرند تقریبا بدون تعامل با عوامل انسانی (اما نه کاملا مستقل) عمل کنند، هرچند که شرایط و مکان‌های عملکرد آن‌ها محدود است و احتمالا قابلیت عملکرد در محدوده‌های جغرافیایی خاصی را خواهند داشت. احتمال ظهور این سطح از ماشین‌های خودران در بازار‌های جهانی طی دهه آینده بسیار بالا است. این در حالی است که سیستم‌های خودران سطح پنج قادرند به‌صورت خودکار و هوشمند در تمام شرایط و موقعیت‌ها عمل کرده و به‌صورت کاملا اتومات تمام وظایف محوله را کنترل کنند. ماشینی که می‌تواند بدون داشتن فرمان یا پدال و ترمز، فضای زندگی جدیدی برای خانواده‌ها در سال‌های آینده باشد و طبیعتا تاثیرات اجتماعی فراگیری نیز خواهد داشت.
روند شماره ۲: اکوسیستم‌های دیجیتال
فناوری‌های نوظهوری که روزبه‌روز نیز به تعداد آن‌ها افزوده می‌شود، نیازمند شالوده فنی جدیدتر و اکوسیستم‌هایی پویاتر هستند و بدیهی است که امکان شکوفایی در زیرساخت‌های سنتی فعلی را ندارند. چنین اکوسیستم‌هایی نیز مستلزم اتخاذ استراتژی‌های کسب‌وکار نوین و جهش به سمت مدل‌های کسب‌وکار مبتنی بر پلتفرم هستند.
واکر می‌افزاید:
«جهش از زیرساخت‌های فنی فرسوده به پلتفرمهای سازنده‌ی اکوسیستم‌های پویا، زیربنای ایجاد مدل‌های کسب‌وکار کلی جدیدی هستند که پلی خواهند ساخت میان انسان‌ها و فناوری.»
به‌عنوان مثال، فناوری بلاکچین می‌تواند روند بازی را برای رهبران امنیت اطلاعات تغییر دهد، چراکه پتانسیل لازم برای افزایش شفافیت، اعتماد، انعطاف و اعتبار در سیستم‌های متمرکز را دارد. همزاد دیجیتال یا دوقلوی دیجیتال (digital twin) نیز از جمله فناوری‌هایی است که در این دسته‌بندی قرار می‌گیرد. مفهومی که اخیرا مانور‌هایی زیادی روی آن داده می‌شود و عبارت است از مجموعه‌ای گسترده از داده‌ها در مورد یک محصول یا موجودیت، یا به عبارت بهتر، معادل مجازی یک محصول یا یک موجودیت واقعی.
این فناوری مدرن، مسیر پذیرش خود در سطح جهان را آغاز کرده و گارتنر تخمین می‌زند که ظرف 5 سال آینده، صدها میلیون موجودیت واقعی دارای همزاد دیجیتال خواهند بود.
روند شماره ۳: بیوهکینگ
شاید بتوان سال 2018 را آغاز عصر ترنس-هیومن‌ها (trans-human) قلمداد کرد. مفهومی که برای اولین بار توسط پیر تیلهارد دِ چاردین در سال 1949 میلادی مطرح شد و ظاهرا قرار است در آیند‌ه‌ای نه چندان دور به منصه‌ی ظهور برسد. فناوری نوینی که قادر است با هک بیولوژیکی انسان‌ها و افزودن قابلیت‌های شگرف به بشر امروز، فرا-انسان‌هایی (Post-Human) را ارائه دهد که می‌توانند جهان را دگرگون کنند. محدوده این بیوهکینگ‌ها می‌تواند از ایمپلنت‌های ساده عصبی شروع شده و حتی به اخلاق و بشریت نیز گسترش پیدا کند. چهار دسته کلی بیوهکینگ‌ها عبارتند از:
- ارتقای فناوری
- نوتریژنومیک (nutrigenomic)
- بیولوژی تجربی
- و بیوهکینگ گریندرها (grinder biohacking)
برای مثال، بیوچیپ‌ها (biochips) را می‌توان نام برد که قادرند حتی قبل از پیشرفت و بروز علایم بیماری‌هایی نظیر سرطان یا آبله، آن‌ها را تشخیص دهند. این چیپ‌ها، دارای آرایه‌ای از سنسور‌های مولکولی در سطح خود هستند که می‌توانند عناصر بیولوژیکی و شیمیایی را تجزیه و تحلیل کنند. ضمن این‌که وجود بیوتک (biotech) در چرخه هایپ گارتنر امسال را نیز نباید از قلم انداخت. عضلاتی ماهیتا مصنوعی که از پارامتر‌های بیولوژیکی الهام گرفته‌اند و می‌توانند سرآغازی روشن برای عصر فرا-انسان‌هایی باشند که تاکنون تنها بخشی از تخلیات بشریت بوده است. اگرچه موفقیت‌های گزارش شده از این نسل از فناوری، هنوز در حد پیشرفت آزمایشگاهی بوده است، اما توانایی این فناوری شگفت‌انگیز در رشد دادن پوست و بافت در اطراف یک ربات، که نسبت به فشار دارای حساسیت است، بسیار تامل برانگیز است.
روند شماره ۴: تجاربی همه‌جانبه برای بشریت
زمانی‌که در فضای هوشمند به فناوری بنگریم، خواهیم دید که به شدت در حال افزایش قابلیت‌های انسان محوری است که مرز‌های بین افراد با یکدیگر، کسب‌وکارشان و حتی اشیا را کمرنگ و کمرنگ‌تر می‌کنند و زندگی، کار و تجارب را برای انسان‌ها هوشمندتر می‌سازند. فضایی که در آن وایت‌بورد‌های الکترونیکی یادداشت‌های روزانه‌ی افراد را بهتر نشان می‌دهند، سنسور‌های هوشمند بر مبنای شناسایی محل افراد اطلاعات شخصی آن‌ها را دقیق انتقال می‌دهند و تجهیزات اداری قادرند با پلتفرمهای فناوری اطلاعات در ارتباط و تعامل باشند.
در خانه‌هایی که در این فضای هوشمند طراحی شده‌اند، همه‌چیز اعم از لوازم خانه، دستگاه‌ها، سنسورها، ابزارها و پلتفرم‌ها به‌هم متصل هستند و بر اساس اطلاعاتی که از نحوه زندگی در این محیط و نیاز‌های و استفاده‌های کاربران ساکن آن گردآوری شده‌اند کار می‌کنند. این سیستم‌های هوشمند روبه‌رشد، زمینه لذت بردن بشریت از تجربه‌های متنوع و شخصی‌سازی‌شده همه‌جانبه‌ای را ایجاد می‌کنند که ذائقه و روال کنونی زندگی ما را 180 درجه تغییر خواهند داد.
روند شماره ۵: زیرساخت‌های بی حد و حصر
به‌طور کلی با شرایط کنونی و پیدایش فناوری‌هایی که از ظرف امکانات و تجهیزات زمان خارج هستند، دیگر نمی‌توان زیرساخت‌ها را کلیدی برای دسترسی به اهداف استراتژیک کسب‌وکارها تلقی کرد. ظهور و افزایش محبوبیت رایانش ابری در محیط زیرساخت بی حد و حصری که همواره فعال است و در همه‌جا نیز حضور دارد، عرصه‌ی زیرساختی جهان را متحول کرده است. این نسل از فناوری‌ها، آینده کسب‌وکارها را به‌گونه‌ای دیگر رقم خواهند زد.
به‌عنوان مثال، رایاناش کوانتومی، با سیستم‌های پیچیده خود از الگوریتم‌ها و کیوبیت‌ها (qubits)، قادر است بسیار سریع‌تر از رایانه‌های رایج کنونی عمل کند. در آیند‌ه‌ای نه چندان دور، این فناوری تاثیر بسزایی روی بهینه‌سازی، یادگیری ماشین، رمزنگاری، تجزیه و تحلیل‌های حرفه‌ای و تصویری خواهد داشت. اگرچه هدف اصلی و مهم رایانش کوانتومی ممکن است هرگز تحقق نیابد، اما فناوری جهان مزایای فراوانی در خلال این محدوده‌های تعریف‌شده هرچند باریک کسب خواهد کرد.
فناوری دیگری که می‌تواند در این دسته‌بندی مورد بررسی قرار گیرد، سخت‌افزار نوظهور نروموفیک (neuromorphic) است. دستگاه‌های نیمه رسانایی که با الهام از معماری نروبیولوژیک (neurobiological)، با کمترین میزان مصرف انرژی و نهایت بازدهی در مقایسه با دستگاه‌های رایج کنونی، عملکرد خارق‌العاد‌ه‌ای در شبکه‌های نورال عمیق دارند.
منبع: Gartner
