پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
آرامش برون، آتش درون / گفت‌وگو با هم‌بنیان‌گذاران باهمتا درباره مسیری که تا امروز طی کرده‌اند
ماهنامه عصر تراکنش / باهمتا از استارت‌آپ‌ها یا شاید کسب‌وکارهایی است که درباره آن زیاد گفته‌ایم؛ هم در عصر تراکنش و هم در راه پرداخت. با وجود شهرتی که این استارت‌آپ در میان فعالان خدمات مالی کشور دارد، شاید بیشتر ما داستان تولد آن و رشد این کودک سه‌ساله در جنگل فین‌تک ایران را ندانیم؛ استارت‌آپی که در فضای غیرشفاف صنعت با جرات از عددهایش؛ هم از نظر میزان سرمایه‌های جذب‌شده و هم از تعداد تراکنش‌ها می‌گوید. با توجه به این اعداد خیلی‌ها به آینده باهمتا امیدوارند و البته برخی دست روی آمارهای آن می‌گذارند و با نگاهی انتقادی معتقدند باهمتا باید عملکردی بهتر از این داشته باشد. در گزارش حاضر از میلاد جهاندار و علی حاجی‌زاده مقدم؛ بنیان‌گذاران باهمتا دعوت کردیم در گفت‌وگویی در دفتر راه پرداخت با ما از داستانش و از امیدهایش بگویند.
شکست اولین ایده
شکست اولین ایده مشترک هم‌بنیان‌گذاران باهمتا، میلاد جهاندار، علی حاجی‌زاده مقدم و بهرنگ نوروزی‌نیا، درباره کرادفاندینگ در حوزه صندوق‌های قرض‌الحسنه خانوادگی، باعث شد تا این تیم در سال 1392 تمرکزش را روی بحث دریافت پول که مهم‌ترین دغدغه صندوق‌های قرض‌الحسنه خانوادگی و بسیاری از دیگر کسب‌وکارها بود، بگذارد. هم‌بنیان‌گذاران باهمتا بر این عقیده بودند که ممکن است ایده‌ای شکست بخورد، اما یک تیم خوب شکست نمی‌خورد و به همین خاطر نیز فعالیت‌شان را در حوزه دریافت پول شروع کردند و تصمیم به ارائه سرویسی در این حوزه گرفتند؛ اینجا بود که ایده اولیه باهمتا شکل گرفت و این تیم با یک تغییر رویکرد استراتژیک مسیر خود را تغییر داد.
اولین تراکنش باهمتا به مبلغ 500 هزار تومان
بعد از شکل‌گیری ایده باهمتا، آنها تیم فنی خود را توسعه دادند و بخش عمده سرمایه اولیه برای توسعه این محصول را فرشاد نوشادی در سال 1393 به‌عنوان یک سرمایه‌گذار و هم‌بنیان‌گذار تامین کرد. در نتیجه در اسفندماه 1393 محصول آنها آماده و اولین تراکنش باهمتا یکم فروردین‌ماه 1394 به مبلغ 500 هزار تومان توسط اعضای یک صندوق خانوادگی انجام شد. آنها که متوجه شده بودند وارد یک حوزه درست شده‌اند، تمام تمرکزشان را روی بزرگ شدن این ایده گذاشتند و به خاطر اینکه دیگر دغدغه روزمره مالی نداشته باشند، به سراغ جذب سرمایه رفتند. در نتیجه اوایل سال 1395، با مجموعه رهنما برای جذب سرمایه قرارداد بستند. رهنما که اولین سرمایه‌گذار جدی و حرفه‌ای آنها بود، سرمایه‌ای به مبلغ 450 میلیون تومان را در سه بخش و در یک بازه زمانی شش‌ماهه در اختیار باهمتا قرار داد تا این تیم فعالیت توسعه‌ای خود را ادامه دهد.
بسته شدن درگاه باهمتا و شکل‌گیری انجمن فین‌تک
در شهریورماه 1395 درست زمانی که محصول باهمتا در حال رشد بود، درگاه آنها و استارت‌آپ‌های فعال دیگر؛ از جمله آیدی‌پی و پی‌پینگ به دستور شاپرک از سمت شرکت PSP بسته شد. با پیگیری‌های پیوسته، بعد از یک ماه در مهرماه 1395 با ورود ناصر حکیمی و محمد گرکانی‌نژاد به موضوع، این درگاه‌ها باز شد.
بسته شدن درگاه‌شان توسط شاپرک، توجه باهمتا را به موضوع کم‌ریسک‌تر خیریه جلب کرد و در بازه یک‌ماهه‌ای که درگاه‌شان مسدود بود با حمایت سرمایه‌گذارشان به توسعه محصول جدیدی با نام «باهم» پرداختند که آن را به‌عنوان مسئولیت اجتماعی باهمتا راه‌اندازی و معرفی کردند؛ علاوه بر این، به گفته جهاندار یکی از اتفاق‌های خوبی که در زمان بسته شدن درگاه این استارت‌آپ‌ها افتاد، شکل‌گیری انجمن فین‌تک ایران بود. او در این‌باره گفت: «نکته‌ای که همیشه به آن توجه می‌کنیم این است که اگر بخواهیم مشکلات‌مان حل شود، باید کمک کنیم تا مشکلات صنف نیز حل شود و به همین منظور بود که با کمک استارت‌آپ‌های دیگر توانستیم انجمنی را برای کل اکوسیستم استارت‌آپ فین‌تک ایجاد کنیم.»
فیلترینگ ناگهانی باهمتا
فعالیت‌های باهمتا ادامه داشت تا اینکه در 16 تیرماه 1396، فیلترینگ ناگهانی چهار استارت‌آپ زرین‌پال، آیدی‌پی، پی‌پینگ و باهمتا صاحبان این کسب‌وکارهای نوپا را غافلگیر کرد. بعد از پیگیری‌های فراوان از دادستانی، یکی از مهم‌ترین دلایل فیلترینگ نداشتن مجوزهای لازم از بانک مرکزی و دسترسی به حریم خصوصی کاربران این استارت‌آپ‌ها اعلام شد. به گفته جهاندار، در آن زمان بحث پیام‌رسان‌ها خیلی شکل نگرفته بود، با این حال روی باور و اعتقادشان ایستادند و این اطلاعات را در پروتکل‌های غیرقانونی ارائه نکردند و نشان دادند که در جامعه استارت‌آپی می‌توان درباره درخواست‌های غیرقانونی نهادهای نظارتی نیز مذاکره کرد و به هر قیمتی کار نکرد، اما در نهایت 30 تیرماه 1396، سرویس‌های آنها رفع فیلتر شد که آغازی بود برای به‌رسمیت شناختن استارت‌آپ‌های این حوزه توسط بانک مرکزی و ارائه مستند پرداخت‌یارها در 15 مهرماه 1396.
جذب سرمایه دوم
دی‌ماه 1396 باهمتا موفق شد از شرکت پامگرنت، 500 هزار یورو جذب سرمایه کند که این سرمایه در دو بخش و در ازای 14 درصد از سهم باهمتا در اختیار آنها قرار گرفت. به گفته بنیان‌گذاران باهمتا، یکی از نقاط مثبت و تفاوت پامگرنت با دیگر سرمایه‌گذاران، دانشی بود که پامگرنت با تجربه وارد باهمتا کرد و این دانش برای آنها از خود سرمایه خیلی باارزش‌تر بود.
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
عبرت از اشتباهات گذشته
تیم باهمتا که به واسطه جذب سرمایه قبلی خود از رهنما در یک دفتر شیک در یکی از نقاط شمال تهران مستقر شده بود، این بار استراتژی کاهش هزینه‌ها را در پیش گرفت و همزمان با خداحافظی از دفتر قبلی، با هشت نفر از اعضای تیم نیز خداحافظی کرد و اکنون باهمتا یک تیم هفت‌نفره است. جهاندار با تاکید بر تجربه‌های قبلی در مصرف سرمایه جذب‌شده می‌گوید: «بعد از گرفتن دومین سرمایه، سعی کردیم خیلی بادقت‌تر و هوشمندانه‌تر هزینه‌ها را مدیریت کنیم؛ این بار تصمیم گرفتیم که دیگر تیم را به‌یکباره رشد ندهیم و خیلی با شناخت بهتر و بیشتری این کار را انجام دهیم. در واقع می‌توانم بگویم که بیشترین هزینه‌های ما مربوط به تیم‌مان بود و این بار برای دفتر کار هم سعی کردیم متعادل‌تر برخورد کنیم.»
[/mks_pullquote]
پاسخی برای چشمگیر نبودن تعداد تراکنش‌های باهمتا
یکی از نقدهایی که به باهمتا می‌شود، این است که این استارت‌آپ در دو سال اول فعالیت خود طبق خبری که خودشان در اسفندماه 1396 اعلام کرده بودند، یکصدهزار تراکنش داشته‌اند که مجموعا 42 میلیارد تومان پول انتقال داده است. در نگاه اول، تعداد تراکنش‌ها برای استارت‌آپی مثل باهمتا که برندش در این مدت به‌خوبی شکل گرفته است، کم به نظر می‌رسد، مخصوصا زمانی که این آمار با آمار یک میلیون تراکنش یک استارت‌آپ با حوزه فعالیت مشابه در بازه زمانی مشابه مقایسه می‌شود که مجموعا 67 میلیارد تومان پول انتقال داده‌اند.
مقایسه‌های به این صورت شاید منبع درستی برای سنجش عملکرد یک استارت‌آپ نباشد؛ چراکه با یک تقسیم ساده، به عدد 420 هزار تومان میانگین هر تراکنش برای باهمتا و عدد 67 هزار تومان میانگین تراکنش برای استارت‌آپ مشابه می‌رسیم که نشان می‌دهد باهمتا و استارت‌آپ مشابه، هر دو به نیاز دریافت پول پاسخ داده‌اند، ولی نشان می‌دهد که هر کدام روی بازارهای متفاوتی از مشتریان تمرکز کرده‌اند. با این حال، مدل کسب‌وکار باهمتا که دریافت کارمزد به ازای هر تراکنش است، می‌تواند همچنان محل سوال باشد که آیا به‌عنوان یک استارت‌آپ مسیر درستی را طی کرده است، یا خیر؟
علی حاجی‌زاده مقدم درباره این موضوع می‌گوید: «برای ما شیب رشد مهم است نه صرفا تعداد تراکنش؛ چراکه شیب رشد است که آینده ما را می‌سازد و سرمایه‌گذار نیز الزاما به دید اینکه یک استارت‌آپ هم‌اکنون تعداد تراکنش بالایی دارد یا سودده است، روی آن سرمایه‌گذاری نمی‌کند؛ بلکه همین شیب رشد و اینکه آن تیم توانایی رشد را دارد، برایشان مهم است.»
به گفته حاجی‌زاده، باهمتا به دنبال جذب سریع تراکنش با تبلیغات انبوه نیست، بلکه رویکردش یافتن گوشه‌هایی دنج از بازار و پذیرندگان آغازینی است که نیاز جدی دارند و به دنبال راه‌حل هستند. او عقیده دارد اگر باهمتا این کار را به‌درستی انجام دهد و برای این دسته از مشتریان ارزشی واقعی ایجاد کند، رشد آن انفجاری و در عین حال ارگانیک و پایدار خواهد بود. او اضافه می‌کند: «البته ممکن است باز هم به نقطه سربه‌سر نرسیم؛ چراکه رشدکردن خودش با هزینه همراه است؛ ولی تا زمانی که شیب رشد درست باشد، مسیر نیز درست است. هدف ما این است که به شکل پایدار و با رفع نیازهای واقعی بتوانیم رشد کنیم، نه اینکه صرفا با تبلیغات تراکنش بخریم.»
مهم‌ترین چالش‌های باهمتا
علی حاجی‌زاده مقدم یکی از چالش‌های بزرگی را که باهمتا با آن سروکله می‌زند، عدم وجود اعتماد در نهادهای ناظر دانست و گفت: «یکی از مواردی که کسب‌وکارها در ابتدای فعالیت‌شان آن را نادیده می‌گیرند، تمیز کار کردن است و متاسفانه دید و پیش‌فرض مراجع نظارتی مانند بیمه و مالیات این است که همه دروغ می‌گویند؛ بنابراین ممکن است حتی اگر راست هم بگویید، به چشم دروغگو به شما نگاه کنند و این موضوع چالش بزرگی برای ما است.»
علاوه بر اینها، به عقیده جهاندار یکی از جدی‌ترین چالش‌هایی که باهمتا با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند، بحث جذب نیروی انسانی است. همچنین جهاندار ضعف در زیرساخت‌هایی مانند اینترنت را از دیگر چالش‌ها در حوزه فین‌تک دانست و معتقد است، اینها مواردی هستند که باید از سمت حاکمیت رفع شوند و می‌گوید: «فعالیت در حوزه کسب‌وکارهای B2C بسیار سخت‌تر از فعالیت در حوزه B2B است؛ چراکه در این حوزه یا باید بزرگ شوی و به چشم بیایی تا مردم به محصول شما اعتماد کنند، یا کوچک بمانی و از بین بروی؛ بزرگ شدن نقطه‌ای است که شما را دچار چالش‌های بزرگی هم می‌کند.»