پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
مسعود خرقانی؛ معاون فناوری اطلاعات شرکت مهندسی صنایع یاس ارغوانی / تکنولوژی بلاکچین به‌عنوان جایگزین مدل فعلی (متمرکز) فرآیندهای کسب‌وکاری در صنعت خدمات مالی مطرح است. بانک‌ها و مؤسسات مالی در سراسر جهان، در حال بررسی راه‌هایی برای پیاده‌سازی فن‌آوری بلاکچین در جهت کاهش هزینه‌های معامله، افزایش سرعت تراکنش، حذف تراکنش‌های چندگانه و کاهش تقلب در مبادلات است.
ارائه یک‌راه حل نوآورانه برای رفع مسائل و مشکلات فعلی در بازار انتقال (حواله) وجه، وعده‌ای است که توسط ارزهای رمزنگاری‌شده مطرح می‌شود. بیت‌کوین در این حوزه بیشترین مورداستفاده را دارد، اگرچه رقبای دیگری مانند اتریوم، لایت کوین و ریپل نیز در عرصه پرداخت جهانی حضور دارند. چشم‌انداز سیستم پرداخت سریع، امن، کم‌هزینه و بین‌المللی، باعث تشویق کسب‌وکارها و افراد در سطح جهان می‌شود تا مزایای استفاده از ارزهای رمزنگاری‌شده را برای حل‌وفصل و تسویه مبادلات پولی در نظر بگیرند.
استفاده از تکنولوژی بلاکچین می‌تواند سرعت فرآیندهای پرداخت برون‌مرزی را افزایش داده و باعث سادگی این فرآیندها شوند، همچنین با حذف بسیاری از واسطه‌های سنتی مرسوم، خدمات انتقال پول را مقرون به‌صرفه‌تر کنند.
تا قبل از این، هزینه‌های حواله پول چیزی حدود پنج درصد می‌شد، اما استفاده از تکنولوژی بلاکچین این هزینه‌ها را به کمتر از یک درصد تقلیل می‌دهد. از همه مهم‌تر اینکه، بلاکچین انجام معاملات به‌صورت آنی را تضمین میکند و ریسک / زیان ناشی از کم شدن ارزش به‌واسطه نوسانات قیمت ارز را کاهش می‌دهد.
امروزه بانک‌ها و شرکت‌های فین‌تکی بسیاری در حال پیاده‌سازی راه‌حل‌هایی برای پرداخت‌های فرامرزی با استفاده از تکنولوژی بلاکچین هستند. بانک‌ها و شرکت‌های فین‌تکی با تکیه‌بر فناوری دفتر کل توزیع‌شده (DLT) به‌عنوان ستون فقرات، زیرساخت خدمات پرداخت‌های بین‌المللی سعی دارند ناکارآمدی‌های موجود را حل کرده و خدمات مقرون به‌صرفه‌تری ارائه کنند.
حجم معاملات بازار تبدیل ارز بین‌المللی روزانه حدود 4.8 تریلیون دلار برآورد شده است که این باعث می‌شود بانک‌ها انگیزه‌های زیادی جهت تجربه کردن و پیاده‌سازی فن‌آوری بلاکچین و به‌کارگیری این فن‌آوری در سیستم‌های حواله‌های بین‌المللی خود داشته باشند. بر اساس آمارهای بانک جهانی روند رشد حواله‌های بین‌المللی در سال 2018 به 616 میلیارد دلار می‌رسد که در سال 2016 حجم این حواله‌ها معادل 601 میلیارد دلار بوده است.
همچنین انتظار می‌رود انتقال پول به کشورهای کم‌درآمد و کشورهای با درآمد متوسط در سال 2018 به مبلغ 466 میلیارد دلار افزایش یابد که نسبت به سال 2016 رشدی معادل 25 میلیارد دلار دارد. با توجه به آمار فوق، استفاده از بلاکچین و کاهش هزینه‌های پرداخت‌های بین‌المللی فقط به میزان 5 درصد، باعث صرفه‌جویی سالانه 16 میلیارد دلار خواهد شد.
توسعه تکنولوژی‌های نوآورانه، مانند ارائه ارزهای رمزنگاری‌شده (XRP) توسط ریپل و پلتفرم Interbit توسط گروه بی‌تی‌ال و ارزهای رمزنگاری‌شده مورداستفاده آن (BTL)، نشان‌دهنده تهدیدی واقعی برای سیستم‌های پرداخت بین‌بانکی سوئیفت است. ریپل با بهره‌گیری از ارزهای رمزنگاری‌شده خود (XRP) که نقش ارز واسط در مبادلات را دارد، یک شبکه تسویه ناخالص آنی (RTGS) برای تبدیل انواع ارز و نقل‌وانتقال و تسویه پول به وجود آورده است تا معاملات مالی بین‌المللی را بدون محدودیت مبلغ و به‌صورت فوری انجام دهد.
گروه بی‌تی‌ال، پلتفرم توسعه‌ای Interbit را بر مبنای بلاکچین خصوصی ارائه کرده است که قابلیت تسویه بین‌المللی با شبکه ویزا اروپا فراهم میکند. راه‌حل BTL Group همچنین اجازه می‌دهد تا شبیه‌سازی‌های با حجم بالا و سرعت‌بالا برای انتقال‌های بین‌المللی انجام شود.
برخی از بانک‌ها که اخیراً تجربه استفاده از تکنولوژی بلاکچین را به‌منظور جایگزینی سیستم‌های پرداخت سنتی خود در نظر گرفته‌اند عبارت‌اند از:
- از ژانویه 2017، هفت بانک بزرگ اروپایی، همراه با شرکت آی‌بی‌ام، همکاری مشترکی را در پیاده‌سازی یک شبکه نیازمند کسب مجوز جهت استفاده، مبتنی بر بلاکچین، تحت عنوان زنجیره تجارت دیجیتال (Digital Trade Chain) انجام می‌دهند. این پلت فرم، معاملات حساب باز را از ابتدا تا تسویه نهایی، هم برای تجارت داخلی و هم تجارت بین‌المللی مدیریت میکند. با پیوستن بانک Santander به این مشارکت، هشت بانک بنیان‌گذار اقدام به تأسیس یک شرکت مشترک بنام we.trade کردند تا محصول خود را برای بازاریابی بین‌المللی آماده کنند.
- سانتاندر نخستین بانک دراست که از تکنولوژی بلاکچین برای انتقال پرداخت‌های مستقیم بین‌المللی از طریق یک برنامه تلفن همراه استفاده میکند. این راه‌حل با استفاده از فن‌آوری ارائه‌شده توسط ریپل است.
- تعدادی دیگر از بانک‌های بزرگ ازجمله بانک UBS، بانک سلطنتی کانادا (RBC) و بانک ملی ابوظبی (NBAD)، نیز شبکه ریپل را برای بهبود پرداخت‌های برون‌مرزی خود انتخاب کرده اند.
- امروزه شاهد هستیم که بیش از 100 شرکت خدمات مالی در دنیا برای پرداخت‌های بین‌المللی استفاده از تکنولوژی بلاکچین ارائه‌شده توسط ریپل را پذیرفته‌اند و به توافق‌نامه آن پیوسته‌اند.
استفاده از تکنولوژی بلاکچین برای انتقال پول، شفافیت و ایمنی را افزایش می‌دهد
تقلب، از مشکلات اساسی در صنعت مالی محسوب می‌شود. یکی از مزایای مهم فن‌آوری بلاکچین، چالشی است که برای هکرها و کلاه‌برداران جهت نفوذ به سیستم به وجود آمده. از آنجائی که تراکنش‌های ثبت‌شده در بلاکچین ثابت است هرگونه تلاشی جهت تقلب و تغییر مقادیر تراکنش ثبت‌شده به‌سادگی قابل‌تشخیص است. ارتباطات مابین بلوک‌ها و محتوای آن‌ها با رمزنگاری محافظت می‌شود، بنابراین معاملات قبلی نمی‌توانند نابود و یا جعل شوند.
در حال حاضر، پرداخت‌های برون‌مرزی از طریق شبکه‌ای از بانک‌های معامله‌گر، یا ارائه‌دهندگان خدمات انتقال پول انجام می‌شود. هیچ سیستم مرکزی برای تهاتر این معاملات وجود ندارد و معاملات فقط در طول ساعات کاری بانک‌ها قابل انجام است.
این معاملات همچنین مشمول پرداخت هزینه‌های پردازش بانک‌های واسطه مختلف درگیر درروند انتقال پول است. همچنین مؤسسات انتقال‌دهنده پول دیگری نیز مانند وسترن یونیون وجود دارند که به‌عنوان جایگزین گران‌تر در انتقال بین‌المللی با سرعت بیشتری فعالیت می‌کنند.
تکنولوژی بلاکچین می‌تواند با استفاده از دفتر کل توزیع‌شده (DLT) پاسخ گوی مشکلات مربوط به پرداخت‌های برون‌مرزی که در بالا توضیح داده شد باشد.
با بلاکچین هنگام انتقال پول، فرستنده و گیرنده هر دو قادر خواهند بود که بدانند پولشان دقیقاً کجاست. در خلال فرآیند انتقال پول به‌واسطه استفاده از تکنولوژی غیرمتمرکز هیچ اختلالی به وجود نمی‌آید و به‌طور مؤثری بانک‌های واسطه از جریان انتقال حذف می‌شوند. همچنین امکان تضمین انجام معاملات بین‌المللی به‌صورت فوری فراهم می‌شود.
بازارهای نوظهوری در حال شکل‌گیری است که می‌توانند از مزایای تکنولوژی بلاکچین در انتقال پولشان بهره‌مند گردند.
یکی از ارکان اصلی اقتصاد در جوامع و کشورهای آسیایی، انتقال پول است. مبالغ ارسالی کارگران مهاجر در کشورهای توسعه‌یافته به کشورهای خود در بازارهای نوظهور، بخش بزرگی از تولید ناخالص ملی کشورهای آسیایی را تشکیل می‌دهد. بر اساس برآورد بانک جهانی کارگران مهاجر در سال 2017، بالغ‌بر 450 میلیون دلار پول به موطن خود ارسال کرده‌اند. این در حالی است که تحلیلگران بر این باورند حجمی معادل 32 میلیارد دلار دیگر نیز می‌توانسته ارسال شود که به دلیل هزینه‌های عملیاتی و نظارتی مرتبط با انتقال پول ارسال نشده است.
تکنولوژی بلاکچین به‌عنوان یک‌راه حل برای انتقال امن، سریع و مقرون‌به‌صرفه پول، در صنعت انتقال وجه در کشورهای آسیایی به‌سرعت در حال ظهور است. برخی از نوآوری‌هایی که در بازارهای نوظهور صورت می‌گیرد، باعث کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری در نقل و انتقالات بین‌المللی پول می‌شود. به‌عنوان نمونه می‌توان به برخی از این بازارها اشاره کرد:
- بانک مرکزی گینه‌نو بررسی و استفاده از فن‌آوری بلاکچین در ارائه خدمات مالی به شهروندان خود را در دستور کار قرار داده است تا موانع و کاستی‌های موجود در این کشور را کاهش دهد.
- پلتفرم Bitspark ارائه‌دهنده خدمات ارسال وجه در منطقه آسیا اقیانوسیه (APAC)، مستقر در هنگ‌کنگ، مشارکت و همکاری خود را با گروه بیمه اتکایی امریکا، جهت ارائه خدمات بیمه‌ای به بازارهای محروم و پایین‌دستی اعلام کرده است. همچنین هر دو شرکت بر تمایل خود برای ارائه خدمات انتقالی وجوه ازجمله پول نقد به بازارهای نوظهور، بر بستر بلاکچین تأکیددارند.
- یک شرکت استارت‌آپی فعال درزمینهٔ انتقال وجه بنام “Toast” در سنگاپور با استفاده از تکنولوژی بلاکچین موفق به جذب سرمایه 850 هزار دلاری و تأمین مالی برای بذر مورداستفاده در کشاورزی شده است.
دست‌آخر اینکه، دامنه استفاده از بلاکچین در انتقال وجوه در بازارهای نوظهور در حال گسترش است و درحالی‌که تقاضای زیادی برای خدمات مالی وجود دارد و سطح نفوذ تلفن‌های همراه بیشتر شده است، به‌واسطه اینکه زیرساخت‌های مالی توسعه کمتری داشته‌اند از نفوذ سیستم‌های بانکی سنتی کاسته می‌شود. در این شرایط هماهنگ‌سازی و تطبیق راه‌حل‌های مالی مبتنی بر تکنولوژی بلاکچین می‌تواند باعث افزایش مشارکت مالی و رشد در بازارهای سرمایه در سطوح جهانی شود.