پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
یکی از مهم‌ترین موانع زیرساختی جهت جذب گردشگران خارجی به کشور، مشکلات مربوط به ارائه خدمات بین‌المللی مالی و بانکی است که نقل و انتقالات ارزی گردشگران ورودی به کشور را که عموماً عادت به استفاده از کارت‌های اعتباری بین‌المللی دارند، ناممکن کرده است.
به گزارش دنیای اقتصاد، به‌موجب این مشکل گردشگران خارجی که به ایران سفر می‌کنند ناچار به حمل پول نقد هستند که این مسئله امنیت سفر آنان را با چالش‌های جدی روبه‌رو می‌کند.
این در حالی است که با برقراری مجدد تحریم‌ها علیه ایران، نقل و انتقالات ارزی برای گردشگران خارجی دشوارتر از گذشته خواهد شد و در چنین شرایطی است که کارشناسان توصیه می‌کنند که کشور جهت خروج از این بن‌بست می‌تواند از ظرفیت ارزهای رمزنگاری‌شده بهره بگیرد.
به باور فعالان گردشگری و صاحب‌نظران این حوزه، با استفاده فراگیر از ارزهای رمزنگاری‌شده نوظهور در آژانس‌های مسافرتی، هتل‌ها و مراکز اقامتی و سایر زیرساخت‌های گردشگری کشور، فرصتی رقم خواهد خورد که به‌موجب آن و با استفاده از این امکان جذاب، معضلات مربوط به جابه‌جایی پول گردشگران از بین خواهد رفت و محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های بین‌المللی در حوزه گردشگری به حداقل خواهد رسید.
بررسی چند تجربه جهانی نیز نشان می‌دهد که برخی مقاصد گردشگری جهانی توانسته‌اند با بهره‌گیری از ظرفیت عمده ارزهای رمزنگاری‌شده همچون بیت‌کوین برای پرداخت و دریافت هزینه‌های مربوط به سفر، شرایط را برای جذب تعداد بیشتری از گردشگران خارجی به مرزهای خود تسهیل کنند.
در ایران نیز چندی پیش، رئیس هیئت‌مدیره جامعه گردشگری الکترونیکی ایران از فعال شدن درگاه پرداخت ارزهای رمزنگاری‌شده عمده و شناخته‌شده در سامانه‌های فروش مراکز گردشگری، هتل‌ها و شرکت‌های مسافرتی در آینده نزدیک خبر داد.
فعالان کسب‌وکارهای مرتبط با گردشگری نیز توسعه استفاده از ارزهای رمزنگاری‌شده در بخش گردشگری کشور را یک راهکار خلاقانه و مناسب برای خروج از تنگناهای مالی کنونی می‌دانند اما بااین‌وجود تصریح می‌کنند که شرط موفقیت آن، فراهم بودن امکان تبدیل این نوع از ارزها به ارزهای سنتی است.
ماهیت ارزهای رمزنگاری‌شده
آنچه امروزه تحت عناوین «ارزهای رمزنگاری‌شده»، «پول الکترونیکی»، یا «ارز الکترونیکی» خوانده می‌شود، نوعی پول است که به‌صورت فیزیکی وجود ندارد و وجود آن بر بستر دیجیتال بوده و در فضای مجازی تولید، نگه‌داری و مبادله می‌شود.
ارزهای رمزنگاری‌شده هرچند از قدمت چندانی برخوردار نیستند و نخستین مورد آن در سال ۲۰۰۹ میلادی ایجادشده، اما در همین فاصله کوتاه با اقبال قابل‌توجهی مواجه شدند و در حال حاضر حدود ۹۰۰ نوع ارزهای رمزنگاری‌شده شناسایی‌شده وجود دارد که در ابعاد جهانی مورداستفاده قرار می‌گیرند.
هرچند در ابتدای شکل‌گیری این نوع از پول، نگرانی‌هایی در خصوص آن وجود داشت و بیم آن می‌رفت که تبدیل به ابزاری برای پول‌شویی، انجام مبادلات غیرقانونی و اقدامات خرابکارانه شود، اما به نظر می‌رسد که جامعه جهانی در حال به رسمیت شناختن این ابزار مبادله است.
بانک مرکزی اروپا در سال ۲۰۱۲، ارزهای رمزنگاری‌شده را «نوعی پول دیجیتالی غیرقابل‌کنترل که معمولاً توسط توسعه‌دهندگان آن کنترل می‌شود و در میان اعضای یک جامعه مجازی خاص مورداستفاده و پذیرش قرار می‌گیرد» تعریف کرد.
امروزه در میان ارزهای رمزنگاری‌شده که معرفی‌شده‌اند، «بیت‌کوین» بیشتر از سایر نمونه‌های مشابه خود شهرت یافته و به دلیل حجم بالای تقاضایی که برای آن وجود دارد، حائز بالاترین ارزش در میان ارزهای رمزنگاری‌شده است. بیت‌کوین نیز بنا به ماهیت خود که شکلی از ارزهای رمزنگاری‌شده است، تنها به‌صورت الکترونیکی خلق می‌شود و مانند سایر ارزهای عمده جهانی همچون دلار و یورو به‌صورت چاپ‌شده در دسترس نیست.
بیت‌کوین بر بستر سیستم «بلاکچین» فعالیت می‌کند که برای تأیید و حفظ امنیت اطلاعات، آن‌ها را رمزنگاری می‌کند؛ ازاین‌رو امکان دست‌کاری و حذف اطلاعات روی آن وجود ندارد و این مسئله امکان تقلب در تراکنش‌های ارزهای رمزنگاری‌شده و خصوصاً بیت‌کوین را ناممکن ساخته و تاکنون هیچ موردی از هک در مبادلات آن گزارش نشده است.
یک ویژگی مهم بیت‌کوین و سایر ارزهای رمزنگاری‌شده که وجه تمایز آنان با ارزهای سنتی رایج جهانی همچون دلار و یورو را ایجاد کرده، انتشار غیرمتمرکز آن است که موجب شده هیچ نهاد به خصوصی ازجمله بانک‌های بزرگ کشورها و دولت‌ها نتوانند کنترل شبکه بیت‌کوین را به دست بگیرند و مبادلات در آن فارغ از مسائل دیپلماتیک است؛ اما بااین‌حال بیت‌کوین می‌تواند برای پرداخت هزینه کالاها و خدمات مختلف به‌صورت الکترونیکی مورداستفاده قرار بگیرد و در این خصوص همچون دیگر ارزهای سنتی نظیر یورو و دلار و حتی ریال عمل می‌کند که به‌صورت مجازی و اینترنتی نیز می‌توان از آن برای خرید محصولات بهره گرفت.
ازجمله کالاها و خدماتی که می‌توان با بهره‌گیری از زیرساخت ارزهای رمزنگاری‌شده اقدام به عرضه و مبادله آن کرد، خدمات و کالاهای موجود در حوزه گردشگری است؛ در پی فراگیر شدن ارزهای رمزنگاری‌شده و خصوصاً بیت‌کوین، فراهم کردن بستر انجام معاملات بر پایه این نوع از پول در مقاصد گردشگری تسهیلاتی را برای مسافران پدید می‌آورد که منجر به استقبال گردشگران از سفر به آن مناطق و افزایش حضور گردشگران بین‌المللی ورودی خواهد شد.
خلق فرصت در دل تحریم
اما صنعت گردشگری ایران که اکنون نیز در پی تحریم‌ها در تنگنایی بیش از گذشته قرارگرفته، همواره از یک ضعف زیرساختی رنج می‌برد و آن مسئله تبدیل ارز گردشگران خارجی بوده است.
عموم این گردشگران هنگام سفر عادت به جابه‌جایی پول نقد ندارند و از کارت‌های اعتباری خود که در خارج از مرزهایشان نیز معتبر است استفاده می‌کنند؛ اما به دلیل عدم اتصال شبکه بانکی کشور به شبکه جهانی، گردشگران ورودی به ایران ناچار به حمل پول نقد با خود هستند که علاوه بر ایجاد زحمت، امنیت سفر آنان را نیز تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
در این شرایط، کارشناسان و فعالان صنعت گردشگری ایران اعتقاددارند که ویژگی‌های منحصربه‌فرد بیت‌کوین امکانی را فراهم خواهد آورد که در صورت فراگیر شدن استفاده آن در صنعت گردشگری کشور، این معضل در کنار چالش جابه‌جایی منابع مالی بنگاه‌های فعال درزمینهٔ گردشگری کشور به میزان چشمگیری کمرنگ‌تر شود.
در همین خصوص رئیس جامعه تور گردانان ایران و عضو هیئت‌مدیره جامعه گردشگری الکترونیکی ایران اظهار می‌کند: «هم‌اکنون در کشور سازوکارهایی، هرچند محدود، برای خریدوفروش بیت‌کوین طراحی‌شده است و افراد بسیاری به مبادله با این ارزهای رمزنگاری‌شده روی آورده‌اند؛ اما هنوز استفاده از آن چندان گسترش پیدا نکرده و در هیچ بخشی از صنعت گردشگری کشور نیز مبادلات بر پایه بیت‌کوین صورت نمی‌گیرد.»
ابراهیم پورفرج می‌افزاید: «انجام موفق معاملات بر بستر بیت‌کوین و ارزهای رمزنگاری‌شده این فرصت را فراهم می‌سازد تا کسب‌وکارهای فعال در حوزه گردشگری بتوانند منابع مالی خود را از طریق گردشگری خارجی وارد کشور کنند.»
بااین‌حال او تصریح می‌کند که شرط موفقیت این سیاست مالی، فراهم شدن سازوکاری برای تبدیل آسان این ارزهای رمزنگاری‌شده به ارزهای رایج سنتی در داخل کشور است.
پورفرج خاطرنشان می‌کند: «اکنون نمی‌توان مشخص کرد که استفاده از ارزهای رمزنگاری‌شده در گردشگری کشور به چه میزان موفق خواهد بود و زیرساختی که معرفی خواهد شد به چه میزان در برابر مشکلات احتمالی مقاوم خواهد بود؛ بنابراین طبیعی است که اندکی نگرانی در خصوص توفیق آن وجود داشته باشد و به‌منظور کاهش نگرانی‌ها، باید در ابتدا و در ابعادی محدود این سیاست اجرایی شود و در صورت موفقیت، ابعاد آن به‌مرور گسترش پیدا کند.»
تجارب جهانی
اما استفاده از بیت‌کوین و ارزهای رمزنگاری‌شده در صنعت گردشگری در تعدادی از مقاصد سفر جهانی تجربه‌شده است و کشورها و مقاصدی در سراسر جهان وجود دارند که درصدد توسعه این زیرساخت مالی در حوزه توریسم خود هستند. یکی از این موارد ژاپن است که با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین مالی تسهیلاتی در صنعت گردشگری خود به وجود آورده است.
اخیراً تعدادی از آژانس‌های گردشگری عمده در این کشور اعلام آمادگی کرده‌اند که خدمات خود را درازای دریافت بیت‌کوین ارائه کنند و این عمده ارزهای رمزنگاری‌شده را به‌عنوان واحد پول به رسمیت شناخته‌اند. همچنین یک آژانس پیشرو و مهم گردشگری ژاپن به نام «اچ‌آی‌اس» نیز به‌تازگی به مشتریان خود بسته‌های سفری ارائه می‌کند که به‌صورت انحصاری تنها با پرداخت بیت‌کوین قابل رزرو است.
همچنین کشور دیگری که در مدت کوتاهی بیت‌کوین در صنعت سفر آن حائز نقش قابل‌توجهی شده، تایوان است که از آن در بسیاری از مراکز خرید و مغازه‌ها به‌عنوان ابزار دادوستد استفاده می‌شود.
همچنین در این کشور تسهیلاتی برای تبدیل بیت‌کوین به واحد پول محلی از طریق سایت‌هایی همچون «لوکال بیت‌کوین» فراهم‌شده تا تایوان از این لحاظ تبدیل به مقصدی جذاب برای سفر معامله‌گران ارزهای رمزنگاری‌شده شود.
ازجمله دیگر کشورهایی که ارزهای رمزنگاری‌شده در صنعت گردشگری آن‌ها نقش‌آفرینی می‌کند و مسئولان دولتی و صاحبان کسب‌وکارهای مرتبط با سفر درصدد توسعه زیرساخت‌های استفاده از آن هستند می‌توان به هاوایی، مالت و برخی کشورهای حوزه کارائیب اشاره کرد.
استفاده ازبیت‌کوین و سایر ارزهای رمزنگاری‌شده در ایران که پیش از تحریم‌ها نیز با مشکلاتی جدی در خصوص تبدیل ارز گردشگران و مبادلات مالی آنان دست‌وپنجه نرم می‌کرد، می‌تواند کمک قابل‌توجهی به رشد حضور گردشگران خارجی در کشور کند.
با توسعه این امکان، گردشگران خارجی دیگر ملزم به حمل پول نقد با خود نخواهند بود و صاحبان کسب‌وکارهای فعال در صنعت گردشگری کشور برای انتقال منابع مالی خود دشواری‌های به‌مراتب کمتری نسبت به شرایط کنونی خواهند داشت. اتفاقی که در صورت تحقق، موجب افزایش انگیزه سفر گردشگران خارجی و خصوصاً اتباع کشورهای غربی به ایران خواهد شد و کشور در تنگنای کنونی اقتصادی خود به درآمد بیشتر دست خواهد یافت.