پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
احمد طاهرخانی؛ دانشجوی دکترای سیستم‌های اقتصادی اجتماعی / در حال حاضر و در اکوسیستم استارت‌آپی به‌طور طبیعی درصد کمی از شرکت‌ها موفق به توسعه محصول خود تا دستیابی به بازاری پایدار می‌شوند. آمارهای مختلف جهانی حاکی از موفقیت ۱۰ تا ۲۰ درصدی استارت‌آپ‌ها است. دلایل متعددی برای آن می‌توان برشمرد.
محصول استارت‌آپی بر اساس نظریه‌ها و مفروضاتی در مورد بازار و مشتریان توسعه داده می‌شود. بر پایه ایده اولیه محصولی شکل می‌گیرد و باید به میزانی برای مشتری ارزش‌آفرینی کند که تمایل به پرداخت هزینه در قبال آن را داشته باشد. این ارزش‌آفرینی هم فرضیه‌ای است که در ایده اولیه در نظر گرفته‌شده است. محصول پس از ارائه اولیه، نیاز به اعتبارسنجی مفروضات خود را دارد و رصد واکنش مشتریان در قبال آن، موفقیت محصول را مشخص می‌کند.
در این مرحله باید به سؤالاتی پاسخ داده شود. آیا این محصول نیازهای مشتری را برطرف می‌کند؟ آیا مشتریان به‌راحتی با آن ارتباط برقرار می‌کنند؟ و آیا مشتری در قبال رفع این نیاز خود بازهم تمایل به پرداخت پولی بابت این محصول دارد؟ پاسخ به این سؤال‌ها و تلاش در جهت رفع این مشکلات، نهایتاً منتج به اعتبارسنجی فرضیه ما می‌شود.
حال ممکن است استارت‌آپ‌ها قبل از بررسی اعتبار این فرضیات اقدام به سرمایه‌گذاری در سطح کلان‌تر کنند و عملیات بازاریابی و تخصیص هزینه‌های لازم به آن را زودتر شروع کنند.
درصورتی‌که فرضیات اولیه معتبر نباشند و تلاشی در جهت رفع آن (با فرض ارزش‌آفرینی در صورت رفع چالش‌ها) نشود، محصول به میزان مورد انتظار درآمد ایجاد نمی‌کند.
با افزایش هزینه‌ها، ادامه فعالیت بر روی محصول اقتصادی ممکن نخواهد بود و این به معنی شکست استارت‌آپ است. عدم اعتبارسنجی به‌موقع مفروضات و درک نادرست از فرآیند فوق دلیل اصلی شکست بسیاری از استارت‌آپ‌ها بوده است.
دلایلی همچون عدم شناخت صحیح مشتری و هزینه کرد بالا در مراحل ابتدایی شکل‌گیری محصول که به‌عنوان دلایل شکست استارت‌آپ برشمرده می‌شود نیز به دلیل طی نشدن صحیح این فرآیند است. دسته دیگری از دلایل وجود دارند که به دلیل عدم مدیریت صحیح و رهبری تیم است.
مشکلات داخلی که بعضاً ممکن است در فرآیند توسعه محصول اختلالی ایجاد کنند؛ به‌کارگیری و استخدام افراد ناسازگار با محیط کاری، نبود انگیزه کافی و عدم مدیریت چالش‌ها و اختلافاتی که در یک تیم ممکن است اتفاق بیفتد.
دلایل دیگری را نیز می‌توان در این دسته قرارداد. این‌ها مهم‌ترین دلایل شکست استارت‌آپ‌ها در دنیاست. در کشور و زیست‌بوم استارت‌آپی ایران تاکنون استارت‌آپ‌های موفقی وجود داشته‌اند و طبیعتاً درصد زیادی هم شکست‌خورده‌اند. بعضاً نمونه‌های موفق جهانی در ایران موفق بوده‌اند و برخی از این نمونه‌ها نیز تاکنون در بازار ایران جایی نداشته‌اند.
در پاسخ به چرایی این موفقیت و عدم موفقیت بهتر است تشابه دلایل شکست استارت‌آپ‌های ایرانی با روند دنیا را بررسی کنیم. ایده‌هایی که در ایران به دنبال رشد هستند، بعضاً با چالش زیرساخت‌های قانونی مواجه هستند. متأسفانه فعالیت بسیاری از کسب‌وکارهای استارت‌آپی جایی در قوانین، ضوابط و آیین‌نامه‌های مختلف سازمان‌ها و نهادها ندارند و با استناد به همین مسئله فعالیتشان محدود خواهد شد.
استارت‌آپ‌های ایرانی خودشان باید تلاش کنند تا خودشان را تعریف کنند. در این فرآیند نیز قطعاً مشکلات و چالش‌های زیادی وجود دارد. عدم همراهی بخش حاکمیتی به دلیل نبود برنامه و فرآیند برخورد با استارت‌آپ‌ها، فرآیند رشد استارت‌آپ‌ها را مختل می‌کند. شاید در ایران بیش از هرجایی نیاز باشد که به این بخش توجه شود.
در کنار بررسی ابتدایی بازار و مشتریان باید بخش‌های حاکمیتی و نبود زیرساخت‌های قانونی را به‌عنوان یک چالش و مانع رشد استارت‌آپ‌ها دید. همان‌طور که ذکر شد مسئله‌ای که باید استارت‌آپ‌ها خود در جهت برطرف کردن آن تلاش کنند و در زمان ایده پردازی اولیه به آن توجه شود.
مسائلی که هم‌اکنون برای استارت‌آپ‌های حوزه فین‌تک و حوزه‌های مختلف خدماتی وجود دارد در این دسته جای می‌گیرند. پدیده دیگری نیز در بررسی علل عدم موفقیت استارت‌آپ‌های ایرانی قابل‌بررسی است که از آن با عنوان عدم تطابق فرهنگی ایده با تمام ارکانی که باید موجب موفقیت آن ایده شوند، یاد می‌کنیم.
ایده‌هایی در کشورهای دیگر موفقیت‌آمیز است که لزوماً پردازش آن ایده بدون در نظر گرفتن فرهنگ حاکم بر رفتارهای انواع کاربران (به‌ویژه در مورد کسب‌وکارهای پلتفرمی) منجر به موفقیت نمی‌شود و نیاز است به بومی‌سازی ایده با شرایط موجود تمرکز بیشتری شود.
البته این دلیل را می‌توان در دسته عوامل ابتدایی تحت عنوان عدم اعتبارسنجی فرضیه‌های یادشده قرارداد؛ اما به‌طور خاص این مسئله عامل شکست کپی‌برداری‌های صورت گرفته از نمونه‌های موفق خارجی است.
چالش‌های جذب سرمایه در موعد مناسب نیز تا به امروز مشکلاتی برای بسیاری از استارت‌آپ‌های ایرانی به وجود آورده است. این چالش را به‌طور خاص به فرهنگ و مدل‌های سرمایه‌گذاری و عدم آشنایی سرمایه‌گذاران با این حوزه مرتبط می‌دانیم. متأسفانه به‌رغم رشد مناسب استارت‌آپ‌ها در کشور و ورود افراد باانگیزه به این حوزه، اقدامات مناسبی در جهت تأمین سرمایه استارت‌آپ‌ها صورت نگرفته است.
منبع: دنیای اقتصاد
