پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
ارکان چهارگانه حقوقی کسبوکارهای مبتنی بر فضای فینتک
محمدجعفر نعناکار؛ حقوقدان و استاد دانشگاه / بیتردید هر نوع کسبوکاری در فضای ایجادی خود دارای اهمیت است اما برخی از کسبوکارها به علت ماهیت وجودی خودشان که باجان، مال و آبروی اشخاص در ارتباط هستند از اهمیت بیشتری برخوردارند.
کسبوکارهای ایجادشده مبتنی بر فضای فناوریهای مالی نیز از این امر مستثنا نبوده و دارای اهمیت ویژهای هستند، ازاینرو ارکان چهارگانهای برای پایش و پالایش دادهها و فرادادهها در این نوع از کسبوکارها موردتوجه دستگاههای مختلف نظارتی، قضایی و حقوقی است، بهگونهای که اگر این ارکان چهارگانه بهصورت صحیح و درست در کسبوکارهای فناورانه پیادهسازی شوند تا حد بسیار مطلوبی میتوان اطمینان حاصل کرد که کسبوکار ایجادشده از صیانت قانونی استواری برخوردار است.
این ارکان شامل موارد زیر است:
- know your customer (KYC) یا شناسایی مشتری:
شناسایی مشتری اعم از حقیقی و حقوقی در سیستمهای حقوقی جهان معاصر به روشهای متفاوتی صورت میپذیرد که به لطف پیشرفت فنآوری این روشهای شناسایی با شیوههای تقریباً یکسانی امکانپذیر است. ازاینرو شناسایی اشخاص ازنظرهای گوناگونی چون هویت، اهلیت، اصالت و حیات میتواند موجبات ارائه خدمات پولی، مالی و بیمهای متنوعی شود که به فراخور موضوع و مشتری تفاوتهایی را شامل شود. - Validation یا اعتبار سنجی:
پس از شناسایی مشتری انجام عمل اعتبارسنجی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است تفکیک میان اشخاص حقیقی و حقوقی و تجار و بازرگانان با دیگر اشخاص و همچنین تمایز میان فعالیتهای مدنی و غیر مدنی، انتفاعی و غیرانتفاعی میتواند در اعتبار تخصیصیافته به اشخاص تأثیرگذار باشد، اینکه موضوع و درخواست ارائهشده به نهادهای پولی، مالی و بیمهای آیا دارای اعتبار مشخصی است یا خیر و آیا مجوزات لازمه در حوزههای مختلف اخذ گردیده است یا خیر میتواند در فرایند تخصیص خدمات مالی نقش مهمی را ایفا کند. - Verification یا صحت سنجی:
پس از شناسایی مشتری و اعتبارسنجی دادههای ارائهشده نوبت به صحت سنجی عملکرد میرسد، اینکه آیا مطابق ادعای مطرحشده مستنداتی نیز ارائهشده است و این مستندات به چه میزان دارای بار اثباتی حقوقی مالی اداری است میتواند از اهمیت ویژهای برخوردار باشد، اینکه آیا بر اساس ادعای مطرحشده عمل نیز شده است هم میتواند در فرایندهای تصمیم سازی و تصمیمگیری پولی و مالی، تغییرات و فراز و نشیبهایی را ایجاد کند. - Audit یا حسابرسی:
پس از طی شدن مراحل بالا حسابرسی از عمل انجامشده در حدود قانونی و توافقات صورت پذیرفته نیز میتواند بهعنوان تکمیلکننده چرخه مالی، موردتوجه قرار گیرد، اینکه آیا مشتری شناساییشده بر اساس اعتبار مأخوذه توانسته است صحت عملکرد خود را اثبات و اسناد حسابرسی را ارائه و از کلیت عمل خود دفاع کرد نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است.
باید توجه داشت بسیاری از جرائم پولی و مالی به علت ابهام و یا ناکارآمدی یک یا چند رکن از ارکان چهارگانه نشان داده میشوند، بهگونهای که ضعف در عملکرد هر یک از این گامهای چهارگانه میتواند منجر به تخلفات و جرائمی شود از آن جمله میتوان به جرائمی چون پولشویی، سرقت، اختلاس و کلاهبرداری اشاره کرد.
درحالیکه اگر بتوان بر اساس فناوریهای موجود و تهیه روالهای صحیح ارکان چهارگانه را بر و در بستر فضای الکترونیکی پیادهسازی کرد شاهد آن خواهیم بود تا نهتنها کسبوکارهای ایجادشده از مظان اتهامات و ظنها مبرا میشوند بلکه میتوان اطمینان داد این بستر نسبت به دیگر بسترهای سنتی از ایمنی و اطمینان بیشتری در حوزه عملکرد پولی و مالی برخوردار خواهد بود.