لابی برای حل مساله چک پول‌ها / بررسی راهکارهای جایگزین

چک پول‌های بانک مرکزی که بعد از چهار سال گردش در کشور غیر قانونی شناخته شدند. اکنون شنیده‌ها حاکی است بانک مرکزی در حال رایزنی با ریاست جمهوری برای تدوین راهکاری در این زمینه است.

فارس گزارش داده چهار سال پیش بود که ایران چک‌های بانک مرکزی وارد و همه چک پول‌های مختلف بانک‌ها جمع‌آوری شد. این اقدام به این دلیل انجام شد که بانک‌ها چک‌ پول‌ها را چاپ می‌کردند اما معادل ریالی آن را بلوکه نمی‌کردند.

بلوکه نکردن معادل چک پول‌های چاپ شده موجب رشد فزاینده نقدینگی شد. طبق بررسی‌های به عمل آمده بانک‌ها معادل ۱۰ هزار میلیارد تومان چک پول بدون پشتوانه ریالی چاپ کرده بودند که با احتساب ضریب فزاینده پولی که در آن زمان حداقل ۴ بود، حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی اضافی به اقتصاد تزریق شده بود.

بانک مرکزی برای افزایش انضباط پولی در کشور انتشار چک پول توسط بانک‌ها را ممنوع کرد و چاپ آن را تنها در محدوده اختیارات خود مشخص کرد. اما برای جلوگیری از ایجاد مشکل در روند گردش پول در کشور بانک مرکزی چک پول‌های ۵۰ هزار تومانی و ۱۰۰ هزار تومانی را عرضه و معادل ریالی آن را از منابع بانک‌ها برداشت کرد. بنابراین انتشار چک پول دیگر نقدینگی را افزایش نمی‌داد زیرا معادل ریالی آن از اقتصاد جمع می‌شد.

با این اقدام بانک مرکزی حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان چک پول از اقتصاد جمع شد و تاثیر آن به حدی بود که رشد نقدینگی در آن سال به ۱۵. ۹ درصد کاهش یافت. در حالی که رشد نقدینگی در سال ۸۶ حدود ۲۷. ۷ درصد و در سال قبل از آن ۳۴. ۹ درصد بود. در سال ۸۷ با اعمال این انضباط مالی رشد نقدینگی نسبت به سال قبل از آن حدود ۱۲ درصد کاهش یافت و همین یکی از عوامل موثر در کاهش نرخ تورم در سال ۸۸ به ۱۰. ۸ درصد بود.

بسیاری از کار‌شناسان و مسئولان و حتی نمایندگان مجلس از این اقدام بانک مرکزی حمایت کردند.

روز‌ها گذشت تا اینکه چند روز گذشته رئیس مجلس شورای اسلامی با استناد به بررسی‌های هیأت تطبیق مصوبات دولت با قوانین، انتشار ایران چک توسط بانک مرکزی را غیرقانونی اعلام کرد.

براساس پیگیری‌های خبرنگار فارس بانک مرکزی هم‌اکنون در حال بررسی موضوع و یافتن راهکارهای مناسب است.

شنیده‌ها حاکی است برخی مسئولان بانک مرکزی در حال رایزنی با ریاست جمهوری برای پیدا کردن راهکاری برای این مساله هستند.