پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
در طی چند سال اخیر، روند رشد فناوری‌ها به حالت نمایی تغییر کرد و ما با تکنولوژی‌هایی جدیدی روبرو شدیم که کل فعالیت‌های ما را تحت تاثیر قرار دادند. برای نمونه طراحی اپلیکیشن‌ها و نرم‌افزارهای خاص مالی که تراکنش‌های بانکی و پرداخت‌ها را دچار تغییرات بزرگی کرده‌اند یا ظهور فناوری بلاکچین که تحول عظیمی را در صنعت بانکداری جهانی پدید آورده است.
نکته قابل توجهی که در زمینه روندهای فناوری بانکی وجود دارد این است که در این تحول یا انقلاب بزرگ همه کشورها به یک میزان سهم نداشته‌اند. زیرا سرعت تغییر در همه جای جهان یکسان نیست. به عنوان مثال هر چند روندها و تحولات بزرگی در صنعت بانکداری و کسب‌وکارهای مختلفی که به نحوی با سیستم‌های مالی در ارتباط هستند، در حال شکل‌گیری است. اما سرعت پذیرش تغییر در کشورها و حتی کسب‌وکارهای مختلف متفاوت است. به عنوان مثال سرمایه‌گذاری در حوزه فین‌تک در بین موسسات مالی ایالات متحده به رقابتی بزرگ تبدیل شده است. این در حالی است که شاید هنوز در سایر کشورها دیدگاه متضادی نسبت به این پدیده نوظهور وجود داشته باشد.
علاوه بر متفاوت بودن سرعت تغییر استفاده از روندهای فناوری بانکی و مالی در کشورهای مختلف، سرعت تغییر و استفاده از فناوری‌های جدید در صنایع مختلف نیز یکسان نیست. برخی از موسسات با آغوش باز از این تغییر استقبال می‌کنند. اما برخی از سازمان‌هایی که این تغییرات هزینه‌های نسبتا زیادی را به آن‌ها اعمال می‌کنند با سرعت کمتری در این راستا پیش می‌روند. با همه‌ی این‌ها بررسی روندهای فناوری نقش موثری در تغییرات تکنولوژیک آینده و چشم انداز بانکداری خواهند داشت.
۱) هوش مصنوعی شهروندی
هر چند که پیش‌بینی می‌شود در آینده‌ای نزدیک بسیاری از صنایع از هوش مصنوعی بهره بگیرند، با این حال، بانک‌ها در این مورد پیش‌قدم شده و به دنبال بهره‌گیری از هوش مصنوعی هستند.
جالب است بدانید که اولین شبکه‌ی عصبی برای تصمیم‌گیری خودکار حدود ۲۰ سال قبل طراحی شده است. بانک‌ها نیز از مدت‌ها قبل به شکل گسترده‌ای از سیستم‌های خودکاری که مبتنی بر هوش مصنوعی هستند، استفاده می‌کنند. اما امروزه فناوری هوش مصنوعی استفاده شده در صنایع مختلف پیشرفت‌های چشمگیری داشته است، تا جایی که مجموعه‌ی کاملی از قابلیت‌های شناختی و ویژگی‌های انسانی را که شامل حس، درک، عمل و فراگرفتن است، می‌تواند تحت پوشش قرار دهد. این قابلیت‌ها امکان ایجاد تعامل با مشتریان و کارکنان را به شکلی کاملا طبیعی ایجاد می‌کنند.
طبق نظرسنجی انجام شده ۷۹ درصد از بانکداران معتقدند که طی ۲ سال آینده هوش مصنوعی در بانکداری دوش به دوش آن‌ها به عنوان یک مشاور قابل اعتماد کار خواهد کرد.
همچنین آن‌ها معتقدند که بیشتر تعاملات مربوط به مشتریان بانک نیز در بستر همین هوش مصنوعی صورت گیرد. یکی از نشانه‌های ظهور این روند استفاده از ربات‌هایی است که به کارمندان کمک می‌کنند تا سطح عملکرد خود را بهبود دهند و همچنین به مشتریان کمک می‌کند تا تجربه بهتری از تراکنش‌های مالی خود در بانک داشته باشند.
به عنوان مثال در سال ۲۰۱۶ بانک مرکزی آمریکا دستیار مجازی اریکا (Erica) را ایجاد کرد. این سیستم امکان تجزیه و تحلیل پیش‌بینی‌ها و پیام‌های شناختی را برای ارائه راهنمایی بانکی به مشتریان فراهم می‌کند.
طبق نظرسنجی انجام شده ۷۱ درصد از بانکداران معتقدند که استفاده از سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی سبب افزایش اعتماد مشتریان می‌شود و ۶۳ درصد از آن‌ها نیز معتقدند که هوش مصنوعی نقش موثری در بهینه‌سازی هزینه و عملیات انجام گرفته داشته است.
با توجه به این که استفاده از هوش مصنوعی یکی از روندهای فناوری بانکی نوین است لازم است که بررسی‌های دقیقی روی این مسئله صورت گیرد تا به شکل روشنی مشخص شود که در چه سیستم‌هایی می‌توان از هوش مصنوعی استفاده کرد.
- استفاده از هوش مصنوعی در چه بخش‌هایی می‌تواند سبب ایجاد مزیت رقابتی شود؟
- با روی کار آمدن هوش مصنوعی در صنعت بانکداری و بیکار شدن برخی از کارمندان چه تعابیری می‌توان برای این افراد اندیشید؟
- آیا استفاده از سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی در تمامی بخش‌ها منطقی است؟
پاسخ به این سوالات ما را قادر می‌سازد تا به شکل عمیقی به نقش هوش مصنوعی در صنعت و چشم انداز بانکداری و استفاده از روندهای فناوری بانکی آینده بپردازیم و موقعیت خود را در محیط در حال تغییر پیرامون خود مشخص کنیم.
۲) واقعیت تعمیم یافته
احتمالا به خاطر دارید که برقراری تماس تصویری تا چند دهه قبل یکی از مسائل علمی و تخیلی جهان ما بود. اما با پیدایش اسکایپ(Skype) و فیس‌تایم(FaceTime) به این آرزوی تخیلی جامعه عمل پوشانده شد و ارتباط نزدیکی بین اعضای خانواده‌ها که در کشورها یا شهرهای دیگری زندگی می‌کنند، برقرار شد.
اما اکنون ما وارد دوران پیشرفته‌تری شده‌ایم که به لطف رشد روندهای فناوری، واقعیت مجازی(Virtual reality)، واقعیت افزوده(Augmented Reality) و واقعیت آمیخته(Mixed reality) تنها بخش کوچکی از فناوری‌های بی‌شمار موجود است. این روندهای فناوری به مرور سبب کاهش فاصله‌ی افراد با هم شده و انتقال اطلاعات و تجربیات را ساده‌تر می‌کنند. از طرفی نیز فضای رقابتی تنگاتنگی به کمک این فناوری‌ها برای برندها ایجاد می‌شود و هر یک تلاش می‌کنند تا به کمک پیشرفت‌های دیجیتالی تجربه بهتری را برای کاربر فراهم کنند.
جالب است بدانید که فناوری واقعیت تعمیم یافته (XR) امکان تجربه هر محیطی را با تمام امکانات صوتی، تصویری و ادراک حسی و لامسه در اختیار کاربران قرار می‌دهد. بنابراین کاربر فراتر از سایر تکنولوژی‌های موجود می‌تواند شرایط مختلفی را صرف نظر از تمامی مسائل جانبی تجربه کند.
با توجه به این‌که واقعیت تعمیم یافته یکی از مهم‌ترین روندهای فناوری است که کارمندها برای ایجاد تعاملات بیشتر با کارمندان به کار می‌گیرند و استفاده از آن می‌تواند سبب عملکرد بالای نیروهای کار شود. از سوی دیگر نیز شناخت بهتر مشتری به کمک شبیه‌سازی موقعیت و ایجاد فرصت‌های فروش منحصر به فرد، کارمندان را توانمندتر از همیشه می‌گرداند. بنابراین به جرات می‌توانیم بگوییم که استفاده از این فناوری با رفع موانع موجود و تسهیل کار کارمندان نقش به سزایی در رفع مشکلات فعلی بانک‌ها دارد.
با توجه به این اوصاف می‌توان گفت بانک‌هایی که در عصر حاضر به دنبال پیروزی و موفقیت هستند باید با تغییر مدل کسب‌وکار خود به سمت استفاده از روندهای فناوری جدید حرکت کنند. و با کاهش میزان فعالیت‌های فیزیکی و استفاده از استراتژی‌های جدید و بهبود واسط کاربری خود لایه‌های مختلف اکوسیستم خود را به هم متصل کنند و عملکرد یکپارچه‌ای به کمک تفکر طراحی داشته باشند که یکی از راه‌های تحقق این هدف استفاده از واقعیت تعمیم یافته است.
۳) صحت داده‌ها
بزرگ داده‌ها و تجزیه و تحلیل آن‌ها نیز یکی دیگر از روندهای فناوری بانکی است که صنایع مختلف را تحت تاثیر قرار داده است. پیدایش این فناوری‌ها به شمشیر دولبه‌ای تبدیل شده که اعتماد افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. زیرا اعتماد به بزرگ داده‌ها و تجزیه و تحلیل آن‌ها برای تصمیم‌گیری‌های آینده در یک سو و اطلاعات جعلی و هک اطلاعات در طرف دیگر قرار دارد. بنابراین ریسک محیطی که کسب‌وکارها در آن فعالیت می‌کنند به شدت افزایش یافته است.
طبق تحقیقات و نظرسنجی‌های صورت گرفته، مشخص شده است که دوگانگی اعتماد یا عدم اعتماد به بزرگ داده‌ها بیشتر افراد فعال در زمینه بانکداری را درگیر خود کرده است، تا جایی که ۸۴ درصد از بانکداران معتقدند که استراتژی و تصمیم‌گیری‌های خودکار سازمان آن‌ها تحت تاثیر اطلاعاتی است که از تحلیل بزرگ داده‌ها به دست می‌آید. اما در مقابل، برخی هم معتقدند که هنوز بسیاری از سازمان‌ها آمادگی مقابله با چنین روندهای فناوری بانکی را ندارند و در بسیاری از مواقع استفاده از این داده‌ها آن‌ها را دچار مشکل می‌کند.
بانک‌ها معمولا سرمایه‌گذاری‌های کلانی را در زمینه اطلاعات داخلی خود که شامل اطلاعات محرمانه مشتریان، خدمات و… است را انجام می‌دهند. از طرفی اکنون داده‌های بسیاری نیز از طریق منابع غیر ساختار یافته مانند کانال‌ها و شبکه‌های اجتماعی وارد سیستم‌های بانکی می‌شود که می‌تواند عملکرد آن‌ها را تحت تاثیر خود قرار دهد. اما نکته قابل توجهی که بانک‌ها باید در این زمینه مد نظر قرار دهند این است که تا زمانی که از صحت و دقت داده‌ها مطمئن نیستند نباید آن‌ها را در تصمیم‌گیری‌های خود دخیل کنند. زیرا در این صورت این روندهای فناوری بانکی به نفع آن‌ها تمام نخواهد شد. زیرا این داده‌های جعلی می‌توانند اعتبار کسب‌وکار آن‌ها را تحت تاثیر قرار دهند.
با وجود این‌که همه فعالان صنعت بانکداری می‌دانند که اطمینان از صحت داده‌ها نقش موثری در تصمیمات آن‌ها و به تبع آن موفقیت کسب‌وکارشان خواهد داشت.
اما طبق اطلاعات به دست آمده ۲۸ درصد از بانکداران اعلام کرده‌اند که معمولا بخش اعتبار سنجی داده‌های به دست آمده از منابع مختلف را خیلی جدی دنبال نمی‌کنند که این آمار جای بسی تفکر دارد.
نکته قابل توجه دیگری که در این زمینه وجود دارد این است که هر چند پیدایش روندهای فناوری بانکی جدید مانند بزرگ داده‌ها و اینترنت اشیا سبب شده که بانک‌ها اطلاعات زیادی از مشتریان به دست آورند. اما به همان نسبت میزان مسئولیت آن‌ها در قبال مشتریان نیز افزایش چشمگیری داشته است. زیرا در حال حاضر مشتریان بانک‌ها انتظار دارند که تمام اطلاعات آن‌ها تا جای ممکن محرمانه بماند. بنابراین برای جلب اعتماد مشتریان باید تدابیر امنیتی فوق‌العاده‌ای مانند کنترل توابع داده‌های هوشمند در سیستم‌های بانکی تعبیه شود که طبیعتا هزینه‌ی بالایی هم خواهد داشت.
جالب است بدانید که در حال حاضر حدود ۸۱ درصد از بانکداران تنها بر روی طراحی سیستم‌های مدیریت بحران و استراتژی‌های مربوط به داده‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند و سرمایه‌گذاری چندانی بر روی سیستم‌های تایید صحت اطلاعات انجام نداده‌اند. اما چیزی که مشخص است این است که استفاده از پروتکل‌های استاندارد انتقال داده، مدیریت داده‌ها، اعتبار سنجی و یکپارچگی داده‌ها و ایجاد امنیت در فضای سایبری از جمله مهم‌ترین مسائلی هستند که برای موفقیت سیستم‌های مالی و بانکی باید مورد توجه فعالان این صنعت واقع شوند.
۴) کسب‌وکار بدون اصطحکاک
بررسی‌ها نشان می‌دهد که طی دو سال گذشته ۴۴ درصد از بانک‌ها دو برابر نیازهای واقعی خود همکاری‌های مختلفی را در زمینه‌های متعدد انجام داده‌اند.
به عنوان مثال شرکت اینگ (ING) گروه متنوعی را از ۱۰۰ مشارکت‌کننده حوزه فین‌تک تشکیل داده است که استراتژی آن کسب بهترین ایده‌ها از سراسر جهان و تغییر فرهنگ و سرعت بخشیدن به نوآوری‌هایی است که در جهان در حال پیدایش هستند.
۸۰ درصد بانکداران استرالیا نیز اعلام کرده‌اند که تعداد شرکای سازمانی آن‌ها از سال ۲۰۱۶ به بعد بیش از دو برابر شده است.
این موضوع گویای آن است که مدیریت اکوسیستم فین‌تک هنوز به درجه بلوغ کافی نرسیده است. با این وجود بانک‌ها سعی می‌کنند همکاری‌های خود را با شرکای پیچیده و غیر قابل پیش‌بینی خود ادامه دهند.
همانگونه که می‌دانید بانک‌ها و موسسات مالی با شرکت‌هایی که سرعت پاسخگویی آن‌ها به تکنولوژی‌های جدید بالا است بهتر می‌توانند همکاری کنند. بنابراین تمامی بانکداران سعی بر رشد همکاری‌های خود و یافتن شرکای تجاری تغییرپذیر دارند. زیرا در این صورت در آینده‌ای نزدیک و با پیدایش روندهای فناوری بانکی جدید موفق نخواهند بود. لازم به ذکر است که در این میان دو گروه از فناوری‌های جدید یعنی میکرو سرویس و بلاکچین نقش برجسته‌ای در زمینه آینده و چشم انداز بانکداری خواهند داشت. که در ادامه به بررسی هر یک از آن‌ها می‌پردازیم.
میکرو سرویس (Microservices)
میکرو سرویس می‌تواند به عنوان یک رویکرد معماری فنی در نظر گرفته شود. رویکردی که مخالف ایجاد فرآیندهای یکپارچه است. میکرو سرویس تمام اپلیکیشن‌ها و فرآیندها را به اجزای ساده‌تر و کوچکتری تبدیل می‌کند که هر یک به صورت مجزا برای کسب‌وکارهای مختلف قابل انجام باشند. به این ترتیب از پیچیدگی فرآیندها کاسته می‌شود و انعطاف‌پذیرتر و مقیاس‌پذیرتر می‌شوند. این کار سبب افرایش سرعت انجام کارها نیز خواهد شد. هر چند مزایای استفاده از خدمات میکرو سرویس بر کسی پوشیده نیست. اما حقیقت این است که سیستم برخی از بانک‌ها و موسسات مالی هنوز آمادگی رویایی و پذیرش این روند فناوری بانکی را ندارد.
بلاکچین (Blockchain)
بلاکچین این روزها به یکی از داغ‌ترین مباحث در زمینه‌های خدمات مالی تبدیل شده است. زیرا این نوآوری جدید توسط هیچ سازمانی قابل تصاحب نیست. بلاکچین یک شبکه توزیع همگرا است که تراکنش‌ها در بستر آن انجام می‌شود. بنابراین هر تراکنش و معامله‌ای به سادگی قابل پیگیری خواهد بود و اطمینان خاطر و دسترسی به داده‌های واقعی به راحتی میسر خواهد بود.
با توجه به این‌که امکان تبادل ارزهای رمزنگاری شده نیز در بستر بلاکچین امکان‌پذیر است، بسیاری از سازمان‌های بزرگ سعی دارند معاملات و تراکنش‌های خود را به سمت استفاده از بستر بلاکچین هدایت کنند. به عنوان مثال، هند نیز در حال تلاش برای ایجاد یک کنسرسیوم جهانی برای استفاده از بلاکچین به عنوان وسیله‌ای برای تراکنش‌های بین‌المللی است.
باید توجه داشت که آینده و چشم انداز بانکداری در صورتی که بخواهد پاسخگوی نیازهای مشتریان باشد باید تغییر روندهای فناوری بانکی را بپذیرد که شاید بتوان گفت که پذیرش بلاکچین بخش بزرگی از آن را در بر می‌گیرد.
۵) اینترنت تفکر
هوشمندی در انتقال اطلاعات و مدیریت تراکنش‌ها برای بانک‌ها مانند مدیریت پیچیدگی عوامل داخلی، عوامل خارجی و عوامل پیش‌بینی نشده در سازمان است. به عبارت دیگر گسترش زیرساخت و به روز بودن بانک‌ها برای هماهنگ بودن با دنیای پویای پیرامون آن‌ها یکی از مهم‌ترین استراتژی‌هایی است که بانک‌های جهانی باید آن را مد نظر قرار دهند.
قابلیت فعالیت در محیط‌های هوشمند، تجزیه و تحلیل و تصمیم‌گیری در شرایط پویا، بهره‌گیری از هوش مصنوعی و اینترنت اشیا از جمله مهم‌ترین مسائلی هستند که در تدوین استراتژی بانک‌های هوشمند امروزی باید مورد توجه قرار گیرند. بهره‌گیری از تکنیک‌های بانکداری هوشمند و تسریع عملیات و افزایش قدرت محاسبات نیز از جمله مواردی هستند که بانک‌ها بیش از پیش باید روی آن‌ها سرمایه‌گذاری کنند.
آنچه که بیش از هر موضوع دیگری در چشم انداز بانکداری هوشمند باید مد نظر قرار گیرد افزایش تعامل با کاربران و تسهیل تراکنش‌های مالی به صورت ۲۴/۷ (۲۴ ساعته و ۷ روز هفته) است. افزایش تراکنش‌های دیجیتال و صرفه‌جویی در زمان کاربران بزرگ ترین و بهترین مزیت رقابتی است که به عنوان یکی از روندهای فناوری بانکی عصر حاضر در حال شکل‌گیری است.
آنچه که در این مطلب مطالعه کردید مرور کلی روندهای فناوری بانکی بود که در بانک‌های جهانی در حال وقوع است. بی‌شک آگاهی از این مسائل و توجه به آن‌ها دید مناسبی در اختیار افراد فعال در حوزه بانکداری قرار خواهد داد. در حقیقت آگاهی از این روندها است که می‌تواند دیدی را از موفقیت یا عدم موفقیت بانک‌های فعال در عصر حاضر را در اختیار ما قرار دهد.
منبع : accenture
