پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
کریس اسکینر، مترجم: میثم ارفعی؛ ماهنامه عصر تراکنش / از آنجایی که تکنولوژی دفترکل توزیع‌شده هنوز در فاز اولیه خود قرار دارد، ابهامات و سردرگمی‌های فراوانی را در مردم ایجاد کرده است! در حالی که اگر این فناوری بالغ‌تر شده و تنظیم‌کنندگان مقررات روی استانداردهای مشترکی به توافق برسند، مزایای دفترکل توزیع‌شده بیشتر نمایان خواهد شد؛ اما آن‌طور که به نظر می‌رسد، این موضوع کمی زمان‌بر خواهد بود.
دفترکل توزیع‌شده (یا همان distributed ledger) را می‌توان جزء جدیدترین فناوری‌های موجود در حوزه فین‌تک دانست. در نتیجه همانند هر فناوری جدید و نوظهور دیگری، ابهامات و سؤالات زیادی درباره تکنولوژی دفترکل توزیع‌شده وجود دارد. برای مثال برخی از این ابهامات و سؤالات رایج به این صورت مطرح می‌شوند: چه زمانی به یک دفترکل توزیع‌شده نیاز خواهیم داشت؟ چه تفاوتی میان یک دفترکل توزیع‌شده و یک دفترکل مشترک وجود دارد؟ آیا یک دفترکل توزیع‌شده به یک بلاک‌چین نیاز دارد؟ اصلاً چه تفاوتی میان دفترکل توزیع‌شده و بلاک‌چین وجود دارد؟ آیا دفترکل توزیع‌شده به یک ارز به‌عنوان توکن نیاز دارد؟ در این صورت باید کدام ارز را انتخاب کرد؟
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
دفترکل توزیع‌شده چیست؟
در ساده‌ترین شکل، یک دفترکل توزیع‌شده، پایگاه داده‌ای است که توسط هر شرکت‌کننده (یا گره) در یک شبکه بزرگ به‌طور مستقل به‌روز می‌شود. توزیع آن (همگانی بودن) است که خیلی جذاب است؛ پرونده‌ها توسط یک مقام مرکزی به گره‌های مختلف انتقال نمی‌یابند، بلکه به‌طور مستقل توسط هر گره (کامیپوتر) ساخته و نگهداری می‌شوند. به این معنی که هر گره در شبکه، هر تراکنش را پردازش می‌کند، به نتیجه‌گیری‌های خود می‌پردازد و سپس آن نتیجه‌گیری را به رأی می‌گذارد تا اکثریت آن را تأیید کنند.
هنگامی که این توافق وجود دارد، دفتر توزیع‌شده همیشه به‌روز است و تمام گره‌ها یک کپی مشابه خود را از صفحه اصلی نگهداری می‌کنند. این معماری اجازه می‌دهد تا به‌عنوان یک سیستم تهیه گزارش فراتر از یک پایگاه داده ساده باشد.
[/mks_pullquote]
سؤال… سؤال… و باز هم سؤال!
باید قبول کرد که با وجود این حجم از سؤالات، مردم حق دارند که سردرگم شوند! اما سؤالات و ابهامات دنبال‌کنندگان این فناوری به این موارد نیز محدود نمی‌شود. در انتهای یک کنفرانس چندساعته که ماه گذشته با هدف معرفی بیشتر دفترکل توزیع‌شده برگزار شده بود، از شرکت‌کنندگان خواسته شد تا سؤالات خود در این زمینه را مطرح کنند. در نهایت فهرست بلندبالایی از سؤالات به دست مسئولان برگزارکننده رسید که در ادامه چند نمونه پرطرفدار از آنها را مطرح می‌کنیم:
- چرا و چطور باید از این فناوری استفاده کنیم؟ هزینه‌های آن چقدر است؟ چه مزایایی برای ما خواهد داشت؟ و چه کسانی قادر به پیاده‌سازی آن هستند؟
- گفته می‌شد که بلاک‌چین قادر است در عرض چند سال دنیای اقتصاد را متحول سازد، اما این اتفاق تاکنون رخ نداده است. آیا برای فناوری دفترکل توزیع‌شده نیز چنین ادعایی مطرح می‌شود؟ اگر جواب این سؤال مثبت است، چه عاملی سبب این تغییر خواهد بود؟
- چگونه دفترکل توزیع‌شده به ارزهای رمزنگاری‌شده مرتبط خواهد شد؟ آیا برای راه‌اندازی این دفترکل ارز خاصی در نظر گرفته شده است؟
- امنیت این فناوری در چه سطحی است؟ با وجود پلتفرم‌های متنوع برای بلاک‌چین و توسعه‌دهندگان بسیار دفترکل توزیع‌شده، تمرکز روی یک مورد و شناسایی اینکه کدام شرکت در این میان پیروز خواهد شد، مشکل است.
- چگونه می‌توان استانداردهای واحدی را در تمامی کاربران تصویب کرد و در صورت وجود سیستم‌های بلاک‌چین مختلف، چگونه می‌توان با یکدیگر همکاری و مشارکت ایجاد کرد؟
- فناوری دفترکل توزیع‌شده از مفاهیم فراوانی برای اثبات خود استفاده می‌کند، اما تاکنون هیچ استفاده عملی قانع‌کننده‌ای برای آن وجود نداشته است.
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
بیت‌کوین چیست؟
بیت‌کوین یک نوآوری اینترنتی با کارکردهای مشابه «پول بی‌پشتوانه» یا پول حکومتی است. نوآوری بودن بیت‌کوین به این معناست که خالقان آن توانسته‌اند آن را در مدت کوتاهی از یک ایده به یک واقعیت اثرگذار بر دنیای اقتصاد و مراکز سیاست‌پژوهی مبدل کنند، زیرا در چند سال گذشته ارزش بیت‌کوین در بازارهای جهانی از چندصدم دلار به چند هزار دلار افزایش یافته است، اما پول بودن یک جایگاه حقوقی است و پول بودن بیت‌کوین منوط به پذیرش جایگاه حقوقی آن از سوی دولت‌هاست. تاکنون هیچ دولتی بیت‌کوین را به رسمیت نشناخته است و دولت‌های ایالات متحده آمریکا، آلمان و چین بر کالا بودن بیت‌کوین تأکید دارند.
[/mks_pullquote]
آیا انتظارات ما بیش از اندازه زیاد است؟
این حجم از نظرات و سؤالات منفی‌گرایانه بسیار خسته‌کننده است. شاید دلیل این امر، انتظارات زیادی بود که تبلیغات دفترکل توزیع‌شده در مخاطبان ایجاد کرد و در عمل از پس برآورده کردن اغلب آنها برنیامد. در ادامه این کنفرانس یکی از متخصصان این حوزه برای پاسخگویی به این سؤالات و نگرانی‌های شرکت‌کنندگان داوطلب شد. او در میان پاسخ‌های خود این‌گونه بیان کرد:
«دفترکل توزیع‌شده یک فناوری متحول‌کننده خواهد بود، اما با این وجود قبل از اعمال این فناوری، باید مسائل مربوط به ساختار کلی و عدم اعتماد مردم را حل کرد. برای مثال جهت ایجاد شفاف‌سازی و توافق روی استانداردهای واحد، به همفکری بانک‌های مرکزی، متولیان و همچنین معامله‌گران موجود در بازار نیاز داریم و این همفکری باید پیش از عملی شدن فناوری دفترکل توزیع‌شده صورت پذیرد. همین‌طور برای استفاده از هویت‌های دیجیتالی، به تأیید دولتمردان نیاز خواهیم داشت تا مراحل قانونی برای به رسمیت شناختن این هویت را طی کنیم. با عملی شدن این موارد، بخش بزرگی از موانع موجود در مسیر جلب اعتماد به فناوری دفترکل توزیع‌شده از میان برداشته خواهد شد.»
تاکنون مباحث فراوانی درباره موارد کاربرد فناوری دفترکل توزیع‌شده نیز مطرح شده است، اما در حقیقت این فناوری تنها زمانی کاربرد خواهد داشت که چند گروه مختلف نیازمند داشتن دسترسی به یک دیتابیس واحد هستند و در این میان، هیچ‌یک از گروه‌ها به سایرین اعتمادی ندارند. در این میان ثبات و عدم تغییرپذیری و همچنین ویژگی ذخیره شدن دفترکل توزیع‌شده روی چندین سیستم غیرمتمرکز (به‌جای یک دیتابیس واحد و متمرکز)، باعث کارایی و عملی شدن آن شده است. در این صورت می‌توان نتیجه گرفت که اگر شما به شخص ثالث اعتماد دارید یا اداره دیتابیس را برعهده یک مقام مسئول به نمایندگی از همه واگذار کرده‌اید، به فناوری دفترکل توزیع شده نیازی نخواهید داشت.
ویژگی تغییرناپذیری و ثبات این فناوری در کنار جعل‌ناپذیری آن باعث ایجاد حس اعتماد کاربران به دفترکل توزیع‌شده خواهد شد و مزیت اصلی این فناوری نیز دقیقاً در همین‌جاست. دفترکل توزیع‌شده دسترسی به دیتابیس‌های غیرمتمرکز را انعطاف‌پذیرتر و قابل‌اعتمادتر می‌سازد و به کمک آن شما قادر خواهید بود تا با تمام نگرانی‌ها و تهدیدهای موجود در فضای اینترنت، با خیالی آسوده دیتابیس‌های خود را بدون محدودیت‌های مقیاسی و البته با هزینه‌ای کمتر به اشتراک بگذارید.
با این حال باید قبول کرد که این پاسخ‌ها برای تمامی سؤالات و سردرگمی‌های موجود کافی نیستند. برای مثال با وجود ارزهای متنوعی مانند بیت‌کوین، بیت‌کوین کش، اتریوم، استلار، ریپل، زدکش، لایت‌کوین و بسیاری از ارزهای دیجیتالی موجود دیگر، انتخاب یکی برای راه‌اندازی دفترکل توزیع‌شده بسیار مشکل است.
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
بلاک‌چین
بلاک‌چین یک تکنولوژی نرم‌افزاری فردبه‌فرد است که از یکپارچگی اطلاعات دیجیتال فرد حفاظت می‌کند. این تکنولوژی به جهت ایجاد ارز جایگزین بیت‌کوین ابداع شد، اما می‌توان از آن برای دیگر ارزهای رمزگذاری، سرویس‌های امضای دیجیتال، سیستم‌های رأی‌گیری و دیگر اپلیکیشن‌ها استفاده کرد.
کاربردهای زنجیره بلوک
- حسابداری؛
- تسویه معاملات؛
- دادوستدهای مالی؛
- ارز دیجیتال؛
- اینترنت اشیا؛
- مدیریت زنجیره تأمین؛
- دولت الکترونیک؛
- حفاظت از داده‌ها و امنیت؛
- هویت دیجیتال؛
- دارایی‌ها و قراردادهای هوشمند.
[/mks_pullquote]
هنوز در ابتدای راه هستیم…
با تمامی مباحث و گفت‌وگوهایی که در میان علاقه‌مندان به دنیای فین‌تک مطرح می‌شود، نباید از این موضوع غافل شد که ما هنوز در ابتدای راه هستیم و در واقع بلاک‌چین و دفترکل توزیع‌شده در مرحله آزمایشی خود قرار دارند. در نتیجه در حال حاضر هیچ اطمینانی به بقای این فناوری‌ها وجود ندارد. هیچ بعید نیست که در ادامه راه اختلافات و موانع فراوانی به وجود آید و بسیاری از ارزهای رمزنگاری‌شده در طول این مسیر از میان بروند.
دقیقاً به همین علت هنگامی که بانک انگلستان، بانک مرکزی کانادا و برخی مقامات دیگر، فناوری دفترکل توزیع‌شده را برای اجرای توافق‌نامه‌ها مورد آزمایش قرار دادند، از آن به‌عنوان یک فناوری نابالغ یاد کردند و آغاز به کار آن در این برهه را بسیار زود و عجولانه دانستند.
با این حال می‌توان امیدوار بود که با گذشت زمان و حل‌وفصل موانع موجود در این مسیر، فناوری دفترکل توزیع‌شده بتواند به کمال و شکوفایی مورد انتظار برسد و جایگاه مناسبی را برای خود به دست آورد. به نظر می‌رسد در مورد فناوری دفترکل توزیع‌شده، همان اشتباه همیشگی فناوری‌های جدید تکرار شده است؛ سرعت پیشرفت و اجرایی شدن این فناوری بیش از حد دست بالا گرفته شده و در مقابل مزایای آن دست‌کم گرفته شده است. دفترکل توزیع‌شده پتانسیل ایجاد یک تحول عظیم در دنیای فین‌تک را دارد، اما این مسئله مستلزم گذر زمان است.