پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
ما نمی‌گوییم کار سخت است بلکه می‌گوییم می‌توانست بهتر از این باشد. چراکه ما برای رواج کارت‌های اعتباری در کشور پیشنهادهایی را مطرح کرده و خواستار این شده‌ایم که این پیشنهادها را به‌عنوان چارچوب قرار داده و در قالب همین چارچوب محصولات متنوعی را تعریف کنیم؛ همین اندازه که بانک مرکزی پیش‌آمده بسیار راضی هستیم، 10 سال منتظر بودیم چنین فرصتی پیش بیاید که خوشبختانه انجام شد. همین‌که روند رو به رشد و مثبت است بسیار خوب است، الآن وقتی می‌بینیم موردتوجه قرار گرفته یعنی ما از پله صفر وارد پله دو و سه شده‌ایم.
حالا دیگر می‌توان ادعا کرد که کارت اعتباری چیز غریبی در میان مردم نیست اما استفاده آن روی کارت‌خوان‌ها و صرفاً برای خرید کالا مسئله‌ای است که نیازمند کارهای اصولی کسب‌وکار است. مجید شکوهی مدیرعامل شرکت پیشگامان پویا و متولی کارت‌های اعتباری بانک ملی ازجمله کسانی است که در گسترش کارت اعتباری میان مردم نقش اساسی داشته است و طبعاً مرور تجربه‌هایی که او به همراه تیم شرکت پیشگامان دارند می‌تواند درس‌های خوبی برای نظام پرداخت کشور داشته باشد. در گفتگو با شکوهی علاوه بر مرور عملکرد به فرصت‌ها و چالش‌های صدور کارت‌های اعتباری بعد از دستورالعمل بانک مرکزی پرداخت شده است.
.
طبق اعلام رئیس روابط عمومی شرکت شما، 305 هزار کارت اعتباری تاکنون توسط این شرکت برای بانک ملی صادر شده است، هرچند رسیدن به این آمار جای تبریک دارد اما به‌طور حتم فرازوفرودهایی در کار شما از صدور اولین کارت تاکنون وجود داشته است، می‌شود در این خصوص توضیح دهید؟
در آخرین آمار بیش از 305 هزار کارت اعتباری صادر کرده‌ایم که حدود 72 هزار عدد از آن کارت خرید کالای ایرانی بوده که در اردیبهشت‌ماه صادر شده است، مابقی انواع کارت‌های مرابحه اعتباری بوده است. باوجوداینکه صدور دستورالعمل جدید تغییراتی در نحوه ارائه خدمات در کارت‌ها پدید آورد، آمار صدور کارت نه‌تنها کاهش پیدا نکرد که مثل قبل با روندی رو به رشد به کارمان ادامه دادیم. تا جایی‌که مطابق آمار اعلام‌شده در شاپرک نزدیک به 75 درصد سهم بازار کارت‌های اعتباری متعلق به بانک ملی ایران شده است.
.
چه تغییراتی در دستورالعمل‌های جدید ایجاد شد؟
یکی از محصولاتی که ما به مشتریان بانک ارائه می‌کردیم کارت‌های فراگیر بودند. در این مدل، کارت اعتباری به نحوی طراحی‌شده که در ماه برای افراد در زمان مصرف، سودی برای مشتریان محاسبه و دریافت نمی‌شود، اما بعد از دستورالعمل جدید که محاسبه و دریافت سود را از روز تراکنش تعیین کرده است، صدور این نوع کارت متوقف شد. این در حالی بود که حدود 65 هزار کارت مرابحه فراگیر صادر شده است. بعد از صدور دستورالعمل جدید مبنی بر صدور انواع کارت اعتباری مرابحه، ما حدود 9 هزار کارت مرابحه طلایی، 20 هزار کارت نقره‌ای و 120 هزار کارت برنزی صادر کرده‌ایم که صدور کارت‌های نقره‌ای و طلایی بعد از دستورالعمل جدید از ماه مهر صورت گرفته است.
.
توقف کارت‌های مرابحه فراگیر آیا در تقاضا برای انواع دیگر کارت‌های اعتباری تأثیر داشته است؟
خوشبختانه تقاضا برای کارت‌های اعتباری همچنان بالا است، اتفاق خوبی هم که در این میان افتاد، بانک ملی به شعب خود توصیه‌نامه‌ای ارسال کرد که تسهیلات خُرد را به کارت اعتباری منتقل کنند و این تمرکز تسهیلات اعتباری روی کارت‌های اعتباری منجر به این شده است که کارت اعتباری رشد طبیعی خود را طی کند.
.
آیا این دستورالعمل جدید کمکی هم به کارت‌های اعتباری کرده است؟
اتفاق خوبی که با دستورالعمل جدید رخ داد این بود که این دستورالعمل با اقدامات رسانه‌ای و اطلاع‌رسانی همراه شد و توجه بانک‌ها و جامعه به سوی کارت‌های اعتباری افزایش پیدا کرد.
اتفاق دوم این بود که بر اساس مقررات قبلی سقف کارت‌های اعتباری عدد بسیار پایین چهار، پنج میلیون تومان بود درحالی‌که با دستورالعمل جدید ارائه کارت اعتباری تا سقف ۵۰ میلیون تومان رسمیت پیدا کرده و این باعث تمایل بیشتر مردم به این کارت‌ها شده است.
.
همه بانک‌ها از این دستورالعمل جدید تبعیت می‌کنند؟
مطابق آماری که از منابع معتبری مثل شاپرک منتشر می‌شود، تعدادی از بانک‌ها رویه قبلی را ادامه می‌دهند، در آماری با عنوان شاپرک که در تابستان تا آخر مردادماه بررسی شده است ملاحظه می‌شود تعدادی از بانک‌ها که به اعطای کارت اعتباری مشهورند آمارشان صفر است و نشان‌دهنده این است که این بانک‌ها با کد یا BIN متفاوتی کارت اعتباری صادر می‌کنند که آمار آن‌ها اینجا نیامده است که این موارد با دستورالعمل‌های جدید قابل‌شناسایی هستند و همین روند کارت‌های اعتباری را مشخص می‌کند.
.
آیا می‌توان این‌طور گفت که دستورالعمل جدید بانک مرکزی کار را برای شما سخت کرده است؟ کدام بخش در دستورالعمل جدید، کار را برای شما با مشکل روبه‌رو کرد؟
ما نمی‌گوییم کار سخت است بلکه می‌گوییم می‌توانست بهتر از این باشد. چراکه ما برای رواج کارت‌های اعتباری در کشور پیشنهادهایی را مطرح کرده و خواستار این شده‌ایم که این پیشنهادها را به‌عنوان چارچوب قرار داده و در قالب همین چارچوب محصولات متنوعی را تعریف کنیم. ضمن اینکه تلاشمان را بر این گذاشتیم که کارت‌های اعتباری را بر مبنای استانداردهای بین‌المللی صادر کنیم به این معنا که در دوره مصرف ماهانه سود به آن تعلق نگیرد.
اما اجرای این طرح منوط بر این است که در طرف دیگر کارمزد پذیرندگی محقق شود. فکر می‌کنم بانک مرکزی هنوز این قضیه را با جدیت دنبال نمی‌کند، نمی‌دانم چرا چنین اتفاقی نیفتاده، اما حرکت جدی از بانک مرکزی برای استقرار کارمزد پذیرندگی کارت اعتباری ندیده‌ایم.
.
این امر حتماً باید از بانک مرکزی شروع شود، بانک‌ها نمی‌توانند خودشان این کار را انجام دهند؟
نه این امکان‌پذیر نخواهد بود و باید این مهم از بانک مرکزی شروع شود. قطعاً رواج کارمزد پذیرندگی به‌جای سود مصرف ماهانه برای بانک‌ها مطلوب‌تر است و آماده پذیرش این مسئله هستند، یک نمونه از بانک‌ها ما هستیم که بارها اعلام کرده‌ایم که می‌خواهیم کارمزد پذیرندگی جایگزین سود مصرف ماهانه شود اما این اتفاق هنوز رخ نداده است.
.
سؤالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که شما با چه اطمینانی این مسئله را مطرح می‌کنید که فروشگاه‌ها تمایل به همکاری در پذیرندگی دارند؟
چراکه سوددهی کارت‌های اعتباری بهتر است. باید توجه داشت که کارت اعتباری با کارت نقدی متفاوت است، رسوب روی کارت نقدی است در کارت اعتباری رسوب معنی نمی‌دهد به این دلیل که از اعتبار بانک استفاده می‌کند، بنابراین اینجا رسوبی شکل نمی‌گیرد و این به سود همه و فروشندگان است.
علاوه بر این فروشگاه با پول بانک جنس می‌فروشد، یعنی قدرت خرید دارنده کارت به‌واسطه اعتباری که بانک به آن می‌دهد افزایش پیدا می‌کند، میزان خرید و رفع نیاز وی بیشتر می‌شود درنتیجه درآمد و سود بیشتری هم عاید فروشنده می‌شود. پس این کاملاً منطقی است که با بالا رفتن فروش و درآمد فروشگاه‌ها بخش کمی از سود خود را به بانک بدهند.
.
با توجه به اینکه پرداخت سود کوتاه‌مدت یک‌ماهه در دنیا متعارف نیست بانک‌ها نمی‌توانند این نوع پرداخت سود را حذف کنند تا مشتری‌های بیشتری به این کارت جلب شوند؟
در صورتی این کار نتیجه‌بخش خواهد بود که بانک‌ها از کارمزد پذیرندگی درآمدزایی کنند در غیر این صورت درآمدی برای بانک وجود نخواهد داشت. درواقع این مسئله پذیرفته شده نیست که هم کارمزد پذیرندگی و هم سود از ابتدای روز مصرف از کارت اعتباری حذف شود، چراکه بانک ضرر خواهد کرد، بانک مرکزی هم با توجه به این موضوع دریافت سود از ابتدای روز خرید را در نظر گرفته است؛ اما نکته مهم این است که این روند نباید مدت زیادی ادامه داشته باشد و باید برای آن به دنبال راه‌حل باشیم. چراکه این نوع محاسبه دیگر کارت اعتباری نیست بلکه وام کارتی است که شما به واسطه آن وامی به شخص می‌دهید و از روز پرداختِ پول، سود آن محاسبه می‌شود.
.
اگر اجرای طرح کارمزد پذیرندگی توسط بانک مرکزی تصویب شود شما این آمادگی را دارید که این طرح را در جامعه عملیاتی کنید؟
ما در حال اجرایی کردن این مورد هستیم، در حال حاضر ما تیمی تشکیل داده‌ایم و با PSP ها وارد قرارداد می‌شویم تا پذیرندگانی که حاضر به پرداخت کارمزد پذیرندگی هستند را وارد چرخه کارت اعتباری کنند. البته می‌دانیم که تحقق این موضوع تدریجی است و نیاز به زمان دارد.
.
نقش بانک ملی در این خصوص چیست؟
باید در نظر داشته باشیم که شخصیت حقوقی PSP ها مستقل از بانک‌ها است. طرف قرارداد با پذیرنده PSP است، هر PSP ای که بتواند با پذیرنده قرارداد ببندد و رضایت پذیرنده را در پی داشته باشد، ما به‌عنوان صادرکننده کارت از آن استقبال می‌کنیم. ما حتی حاضریم از این کارمزد سهمی هم به PSP بدهیم، این را رسماً اعلام می‌کنم و کتباً هم به PSP نوشته‌ام.
.
جایگزین کردن کارمزد پذیرندگی با دریافت کارمزد از روز اول به‌جز جذب افراد بیشتر به این کارت آیا مزیت دیگری هم دارد؟
یکی از مشکلاتی که کارت‌های اعتباری دارند نقد شدن آن‌ها از طریق فروشگاه‌هاست. این باعث می‌شود اعتبار در محل اصلی خرید کالا یا خدمات مصرف نشود، اما اگر این کار برای فروشنده به شکل کارمزد پذیرندگی هزینه داشته باشد تا حد زیادی به میزان نقد کردن اعتبار را کاهش خواهد داد.
.
درباره اینکه طرح کارمزد پذیرندگی توسط شاپرک یا PSP ها اجرا شود، چه ملاحظات و ظرایفی وجود دارد که انجام کار را سخت می‌کند؟
نکته اول اینکه طرف قرارداد با پذیرندگان شاپرک نیست بلکه PSP ها هستند و آن‌ها باید وارد کار شوند. نکته دوم این است که باید از تک‌تک پذیرندگانی که مایل هستند کارمزد پذیرندگی بدهند رضایت‌نامه کتبی دریافت شود، در غیر این صورت به مشکل قانونی برمی‌خوریم. نکته سوم اینکه کارمزد پذیرندگی برای همه اصناف ثابت نیست، شما نمی‌توانید از یک صراف 2 درصد کارمزد بگیرید چون حاشیه سود آن پایین است و خودش 2 درصد سود نمی‌برد.
منظور من این است اصناف متفاوت هستند، ممکن است صنفی به راحتی 2، 3 یا حتی 5 درصد کارمزد بدهد، مثلاً در صنف گردشگری تا 10 درصد هم می‌توان کارمزد گرفت، اما در صنفی دیگر حتی 2 درصد هم زیاد باشد. این‌ها جزئیاتی است که باید در عملیاتی کردن طرح به آن‌ها توجه کرد؛ بنابراین باید اصناف را طبقه‌بندی کنیم و برای هر صنف کارمزد خاصی را در نظر بگیریم.
نکته چهارمی که وجود دارد این است که این درصدها باید یکپارچه شوند، یعنی طوری نباشد که من مثلاً با صنف البسه قرارداد کارمزد یک درصد ببندم و بانک دیگر قرارداد 4 درصد ببندد، در چنین موقعیتی نقش شاپرک و بانک مرکزی مهم می‌شود راهکاری که وجود دارد این است؛ یا باید عدد کارمزد برای هر صنفی ثابت و مورد رعایت همه قرار گیرد یا اینکه حداکثر آن مشخص شود. بازه کارمزدی خاص برای هر صنف تعیین شود. برای مثال صنف البسه 3 الی 5 درصد، صنف خواروبار و فروش یک تا 2 درصد و… .
.
برای اینکه این هماهنگی‌ها صورت بگیرد و نقش بانک مرکزی و PSPها و سایرین در این کار مشخص شود چه برنامه‌ای در نظر گرفته‌اید؟
در این راستا کمیسیونی با عنوان کارت‌بانک‌ها تشکیل شده است، اعضای کمیسیون بانک‌ها هستند و دبیر آن هم از مدیران بانک اقتصاد نوین است، ما به این کمیسیون دعوت شدیم و خواستیم که یک کارگروه کارت اعتباری تشکیل شود و پیشنهادهای خود را ارائه کنیم و استارت این کار از همان‌جا زده شد.
هرچند اختلاف‌هایی در کارگروه وجود دارد اما ما کار را متوقف نکرده‌ایم و آن را پیش می‌بریم، ان‌شاءالله به‌زودی هم خبر توافق با فروشگاه‌هایی که کارمزد پذیرندگی را پذیرا هستند منتشر خواهیم کرد؛ زیرا پذیرندگان بسیاری این امر را به خوبی درک می‌کنند و مطلع هستند که کارت اعتباری چه میزان در فروش کمک می‌کند. ما در شش ماه گذشته بیش از 3500 میلیارد تومان گردش کارت‌های اعتباری داشتیم در مقایسه با 200 هزار کارت مرابحه این گردش حاصل شده است، شما در نظر بگیرید اگر یک‌میلیون یا پنج میلیون کارت باشد تا چه اندازه می‌تواند گردش اعتبار را افزایش دهد.
.
آیا جلساتی که برگزار کردید نتیجه‌ای هم داشت؟
بله تأثیر داشته است. به‌عنوان‌مثال، در رابطه با کارت مرابحه دیدگاه اولیه دوستان بانک مرکزی بر این بود که هر تراکنش از روزی که انجام می‌شود تبدیل به تسهیلات شود، دستورالعملی هم در سال گذشته به‌این‌ترتیب وجود داشت، توضیح دادیم که این امکان‌پذیر نیست زیرا بر اساس آن هر تراکنش باید در قالب یک تسهیلات ثبت می‌شد و هر تراکنش به یک وام تبدیل می‌شد. ما راه‌حلی ارائه دادیم مبنی بر اینکه مجموع تراکنش‌هایی که در یک ماه انجام می‌شود تبدیل به تسهیلات شود، با پذیرفته شدن این موضوع متن هم اصلاح شد.
درواقع من معتقدم اگر مطالب به بانک مرکزی خوب منتقل شود نتیجه‌بخش خواهد بود، گاهی کثرت مشغله، خوب نرساندن مطلب یا ایرادهای این‌چنینی وجود دارد، چون این امر در تخصص ماست سعی می‌کنیم که راه‌حل‌های عملیاتی ارائه دهیم، مثل راه‌حلی که برای کارمزد پذیرندگی ارائه دادیم تا این مشکلات حل شود.
.
ازنظر شما بهتر نیست که بانک مرکزی به‌جای دستورالعمل خطاب به بانک‌ها توصیه‌نامه صادر کند؟
با این نکته موافق هستم، من به شخصه در نکاتی که طی مصاحبه‌ها و نوشته‌هایم بارها گفته‌ام اعتقاد دارم با مقوله پیچیده مقررات متفاوت سروکار داریم که این مقررات دیدگاه دخالتی دارند نه دیدگاه نظارتی. انتظار ما این است که حاکمیت دیدگاه نظارتی بیشتر از دیدگاه دخالتی شود. برای ایجاد دیدگاه نظارتی نباید در دستورالعمل‌ها چارچوب تنگی مشخص شود که محصول را منحصربه‌فرد کند، بلکه بهتر است بانک مرکزی به دنبال تعریف بازه‌ای برای بانک‌ها باشد تا در آن بازه بانک‌ها با هم وارد رقابت شوند.
اما باید به این نکته دقت کرد که ما وارث دوره هفت، هشت ساله خاصی هستیم که دیدگاه‌ها در آن دوره متفاوت بود. دوره‌ای که می‌خواستند همه‌چیز در انحصار دولت باشد و توسط دولت انجام پذیرد، مقررات متعدد و ناقض یکدیگر نیز وجود داشت؛ اما در حال حاضر وضعیت خیلی بهتر است.
.
چشم‌انداز شما نسبت به آینده چگونه است؟ آیا به‌صورت گام‌به‌گام نقشه راهی برای خودتان تعریف کرده‌اید؟
ما برنامه پیشرفت طولی و عرضی داریم یعنی به دنبال پیشرفت کمی و کیفی با هم هستیم، در پیشرفت کمی هدف این است که در آنچه ترسیم کرده‌ایم در دوره‌ای سه تا پنج‌ساله بتوانیم حداقل به 25 تا 30 درصد مشتریان بانک ملی کارت اعتباری بدهیم. از لحاظ کیفی به دنبال معرفی محصولات متنوع کارت اعتباری هستیم.
به‌طور خاص کارت‌ها را به سه دسته تقسیم‌بندی کرده‌ایم؛ یکی از آن‌ها کارت اعتباری مصرف‌کننده است اعتقاد من بر این است که این کارت نباید مبلغ بالایی داشته باشد و باید به ارزان‌ترین قیمت ممکن تمام شود یعنی مانند کارت فراگیری که قبلاً داشتیم دوره مصرف ماهانه آن بدون سود باشد؛ برای اینکه ما مردم را ترغیب به استفاده از کارت اعتباری در مصارف روزمره کنیم نیازی نیست عدد آن را بالا ببریم حداکثر اگر پنج میلیون تومان باشد کفایت می‌کند تا با آن خریدهای معمولی و روزمره افراد صورت پذیرد. به این کارت، کارت اعتباری مصرفی گفته می‌شود.
از طرف دیگر ما می‌بینیم مشتریان بانک‌ها نیاز به کارت‌هایی دارند که برای خرید کالای بادوام استفاده شود و رقمی بالا و دوره بازپرداخت طولانی‌مدت داشته باشد، نام آن را «وام کارت» گذاشته‌ایم که جایگزین تسهیلات خُرد است، این کارت مفسده‌هایی که تسهیلات خُرد می‌توانست داشته باشد را ندارد. به این دلیل که در تسهیلات خُرد مشتری ملزم بود فاکتور صوری تهیه کند و مجبور به خرید فاکتور می‌شد، اما در وام کارت این موارد حذف می‌شود، کارت به مشتری داده شده و هر چیزی که لازم داشته باشد باید با کارت خریداری کند بنابراین امکان انحراف کمتر می‌شود؛ از طرف دیگر هم دوره بازپرداخت به‌دلیل همخوانی داشتن با قدرت بازپرداخت مشتری طولانی خواهد بود.
مدل سومی که پیشنهاد می‌کنیم کارت B2B است اصطلاحاً به آن Business Credit Card یا کارت اعتباری کسب‌وکار گفته می‌شود، این کارت بیشتر برای حوزه‌های B2B استفاده می‌شود.
.
آیا همه امور مربوط به این کارت‌ها را خودتان مستقل از بانک ملی انجام می‌دهید؟ به‌طورکلی تا چه اندازه ورود شرکت‌هایی مستقل از بانک‌ها را در این عرصه امکان‌پذیر می‌بینید؟
ما همه ابزارهای بانک هستیم و مستقل کاری انجام نمی‌دهیم تمامی فعالیت‌های ما از طریق شعب انجام می‌شود.
اما ما پیشنهادهایی هم داریم ولی زمینه را برای اجرایی شدن آن‌ها خیلی آماده نمی‌بینیم؛ در حال حاضر در جامعه PSP هایی وجود دارند که با چند بانک قرارداد دارند و به آن‌ها سرویس می‌دهند. تصور من این است که این اتفاق می‌تواند در ایران در حوزه کارت اعتباری هم رخ دهد، یعنی شرکت‌هایی مانند ویزا و مستر کارت وجود داشته باشند که به چند بانک خدمات کارت‌های اعتباری بفروشند.
بنابراین، این امکان وجود دارد که مراکزی برای ارائه خدمات کارت اعتباری باشند و این خدمات را به بانک‌ها بفروشند، اما الآن ممکن است به این دلیل که بانک‌ها در این حوزه تجربه خوبی نداشتند یا به‌دلیل جدید بودن پیشنهادها و اینکه بانک‌ها عموماً سعی دارند در هر حوزه‌ای سرمایه‌گذاری مستقل داشته باشند این موضوع خیلی باب طبع بانک‌ها نباشد.
.
بیش از 10 سال پیش هم شما برای ارائه و راه‌اندازی و توسعه صدور کارت‌های اعتباری تلاش زیادی کردید اما صدور کارت آن زمان خوب پیش نرفت، دلایل آن‌ها را چه می‌دانید؟ آیا بانک مرکزی نقشی در این روند داشت؟
همین اندازه که بانک مرکزی پیش‌آمده بسیار راضی هستیم، 10 سال منتظر بودیم چنین فرصتی پیش بیاید که خوشبختانه انجام شد. همین‌که روند رو به رشد و مثبت است بسیار خوب است، الآن وقتی می‌بینیم موردتوجه قرار گرفته یعنی ما از پله صفر وارد پله دو و سه شده‌ایم، قطعاً طی کردن این پله‌ها مؤثر و مفید هستند. زمانی که 15 سال پیش ما کار را، با آغاز فعالیت PSP شروع کردیم، برخی دوستان از ما ایراد می‌گرفتند که چرا این اندازه هزینه POS می‌کنید؟ بعد از سه، چهار سال همه بانک‌ها متوجه شدند حوزه‌ای جدید و بسیار خوب است و همه وارد آن شدند.
الآن که روزانه 100 میلیون تراکنش با کارت انجام می‌شود اگر این سیستم نبود چه اتفاقی رخ می‌داد؟ واضح است که سیستم اقتصادی مملکت فلج می‌شد.
صحبت‌هایی که الآن انجام می‌شود سال گذشته نمی‌توانستیم بیان کنیم، نه اینکه اجازه نداشتیم بلکه فضا به شکلی نبود که این حرف‌ها گفته شود. دو سال پیش که شروع کردیم مسائلی ابتدایی وجود داشت که درگیر آن‌ها بودیم، اما در حال حاضر سطح سؤالات، خواسته‌ها و چالش‌ها تخصصی‌تر شده و ما این را به فال نیک می‌گیریم اگر نیمه‌پر لیوان را در نظر بگیریم واقعاً قابل‌تقدیر است.
اما باز هم انحرافی در کارت‌های اعتباری با دستورالعمل بانک مرکزی وجود دارد.
قطعاً ما هنوز به ثبات نرسیده‌ایم، مشکلاتی در خود مجموعه بانکی وجود دارد، هنوز تفکر سنتی در بانک‌های ما غوغا می‌کند، هدفم زیر سؤال بردن عملکرد همکاران محترم بانکی نیست، ولی واقعیت امر این است که هنوز در بانک‌های خود نتوانسته‌ایم تفاوت تفکر تسهیلاتی مثل وام را با کارت اعتباری مشخص کنیم. زمانی که می‌خواهند کارت اعتباری بدهند گویی وام پرداخت می‌کنند یا اداراتی که برای شعب مقررات تنظیم می‌کنند و دستورالعمل صادر می‌کنند، دستورالعمل را به‌گونه‌ای نوشته‌اند – دستورالعمل بانک مرکزی هم به همین ترتیب است – که از لحاظ روش ارائه کارت اعتباری گرفتن تضمین و موارد دیگر دقیقاً منطبق با تسهیلات است.
اینکه ما از همکاری‌های بانک مرکزی و سایر نهادهای مربوطه استقبال می‌کنیم به این معنی نیست که انتقاد نداریم، یکی از بندهای بسیار عجیبی که در دستورالعمل وجود دارد این است که دارنده کارت اعتباری باید سال‌به‌سال به بانک مراجعه و درخواست خود را تمدید کند، این نکته‌ای منفی است و ما توقع داریم که کارت‌های اعتباری دارندگان کارت به‌صورت اتوماتیک در سال بعد هم تمدید شود.
.
بنابراین نگاه حاکم بر بانکداری سنتی بر کارت‌های اعتباری هم سنگینی می‌کند؟
داشتن دیدگاه تسهیلاتی به کارت‌های اعتباری به‌صورت وام به این معنا که زمانی که اقساط آن تمام شد باید دوباره درخواست کنید، این دیدگاهی اشتباه است. در مجموعه بانکداری سنتی دستورالعمل‌هایی وجود دارد و به این شکل به آن عمل می‌شود. زمانی که انتقاد می‌کنیم دوستان ناراحت می‌شوند، اما واقعیت این است که این مشکلات باید رفع شود.
دو نکته وجود دارد یکی اینکه وضعیت موجود در مقایسه با چند سال گذشته بسیار بهتر شده و از همکاران در بانک مرکزی تشکر می‌کنیم ولی در دستورالعمل جدید هم ایرادهای اساسی وجود دارد که این ایرادها باید مطرح شود و دوستان باید به این‌ها توجه کنند و برای رفع آن‌ها تلاش کنند.
.
به‌جز مواردی که گفتید چه ایرادهای دیگری را در دستورالعمل جدید می‌بینید که نیاز به رفع شدن دارد؟
باید به‌عنوان «قسط یا تسهیلات» توجه داشت تسهیلات کارت اعتباری مبتنی بر گردش اعتبار است، وقتی‌که کارت اعتباری را تعریف می‌کنیم از اصطلاح اعتبارگردان استفاده می‌کنیم اما مدل بازپرداخت اقساطی ما را به منظوری که می‌خواهیم نمی‌رساند، می‌توانیم از آن تعریف بهتری داشته باشیم.
ایراد دوم بخش تمدید است، تمدید کارت اعتباری نباید مستلزم مراجعه مجدد مشتری به بانک باشد بلکه باید اتوماتیک صورت پذیرد، مگر در موارد خاص که مثلاً مشتری به تعهدات خود عمل نکند.
سومین ایراد بحث محاسبه سود از روز تراکنش است، ما می‌گوییم این خوب است اما باید محصولی هم داشته باشیم که در دوره مصرف محاسبه سود نداشته باشد. می‌توانیم آن را محدود کنیم اگر می‌خواهیم کارت اعتباری در بازار ما فراگیر شود باید این مدل را طراحی کرد.
.
اگر نکته دیگری هست اضافه کنید.
نکته دیگر بحث کارمزد پذیرندگی است که حتماً باید بیان شود و راهکارهایی هم در این راه وجود دارد که آن‌ها را شروع کرده‌ایم و ان‌شاءالله بتوانیم حرکت‌های عملی انجام دهیم و نشان دهیم که این کار شدنی است.
منبع: ماهنامه بانکداری آینده