پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
پرداخت بینالمللی برای کاربران و کسبوکارهای ایرانی، سالهاست از یک مسیر رسمی و شفاف خارج شده و به بازاری خاکستری منتقل شده است؛ بازاری که نه کاملاً غیرقانونی است و نه واقعاً قابل اتکا. در این فضا، کاربران میان راهکارهای پرریسک، واسطههای ناشناس و سرویسهایی با شفافیت محدود دستبهانتخاب میزنند؛ انتخابهایی که بیشتر از سر اجبار است تا اعتماد. یادداشت زیر در چارچوب تحلیلهای مانیرو درباره وضعیت پرداختهای بینالمللی در ایران منتشر شده است.
مسئلهای فراتر از تحریم
به گزارش روابط عمومی مانیرو، اگرچه تحریمهای بانکی نقش مهمی در شکلگیری این وضعیت داشتهاند، اما ریشه مشکل پرداخت بینالمللی در ایران، صرفاً به تحریم محدود نمیشود. نبود چارچوب مشخص برای پرداختهای برونمرزی، ابهام در مقررات ارزی، و فاصله میان نیاز واقعی بازار و ابزارهای رسمی موجود، باعث شده است مسیرهای غیر رسمی به گزینه اول بسیاری از کاربران تبدیل شود.
فریلنسرها، شرکتهای صادرات خدمات، استارتاپها و حتی کاربران عادی، برای پرداخت هزینههای بینالمللی یا دریافت درآمد ارزی، اغلب ناچارند به روشهایی متوسل شوند که ریسک مسدود شدن، از دست رفتن سرمایه یا نبود پاسخگویی را به همراه دارد.
بازار خاکستری چگونه شکل گرفت؟
در نبود دسترسی مستقیم به شبکههای پرداخت جهانی، بازار پرداخت بینالمللی در ایران بهتدریج بر پایه واسطهها شکل گرفت؛ واسطههایی که نقش بانک، صرافی، پلتفرم و گاهی حتی داور اختلاف را همزمان بازی میکنند. این بازار اگرچه نیاز فوری کاربران را برطرف میکند، اما به دلیل نبود نظارت شفاف، نرخگذاری نامشخص و مسئولیتگریزی، اعتماد پذیر نیست. در چنین شرایطی، «خاکستری بودن» نهتنها در ساختار بازار، بلکه در خود راهکارها هم دیده میشود؛ راهحلهایی که موقتاند، وابسته به فرد یا مسیر خاص، و فاقد پایداری بلندمدت.
راهکارهای خاکستریتر؛ وقتی انتخاب بهتر، الزاماً امنتر نیست
بخشی از کاربران برای کاهش ریسک، به استفاده از حسابهای واسط، کارتهای اجارهای یا شبکههای غیررسمی پرداخت روی آوردهاند. هرچند این روشها در کوتاهمدت کار راهاندازند، اما در بلندمدت میتوانند به مسدود شدن حسابها، بلوکه شدن پول یا حتی مشکلات حقوقی منجر شوند.
این وضعیت، یک تناقض جدی ایجاد کرده است: کاربر برای دوری از ریسک سیستم رسمی، وارد مسیری میشود که ریسک آن بهمراتب بالاتر است.
تلاش فینتکها برای خروج از سایه
در سالهای اخیر، برخی فینتکهای ایرانی تلاش کردهاند با ایجاد سازوکارهای شفافتر، این بازار خاکستری را تا حدی روشنتر کنند. هدف این تلاشها، کوتاهکردن زنجیره واسطهها، افزایش قابلیت رهگیری تراکنشها و کاهش وابستگی کاربران به روشهای غیررسمی بوده است.
در این میان، مانیرو یکی از پلتفرمهایی است که سعی کرده پرداختهای بینالمللی، انتقال وجه و نقد درآمد ارزی را در قالب یک مسیر مشخص و قابلپیگیری ارائه دهد. رویکردی که بهجای وعدههای اغراقآمیز، بر شفافیت فرآیند و کاهش ریسک کاربر تمرکز دارد.
آیا میتوان از بازار خاکستری عبور کرد؟
عبور از این وضعیت، نیازمند ترکیبی از سیاستگذاری شفاف، ابزارهای فنی قابلاعتماد و پذیرش واقعیتهای بازار است. تا زمانی که پرداخت بینالمللی بهعنوان یک «نیاز واقعی» در اقتصاد دیجیتال ایران به رسمیت شناخته نشود، راهکارهای خاکستری همچنان باقی خواهند ماند.
نقش فینتکها در این مسیر، نه حذف یکشبه محدودیتها، بلکه مدیریت ریسک، افزایش شفافیت و ایجاد مسیرهای قابل دفاع برای کاربران است؛ مسیری که میتواند بازار خاکستری امروز را به ساختاری پایدارتر در آینده نزدیکتر کند.
منبع
مانیرو