امنیت با بستن درها نمی‌آید؛ با دانش و شفافیت می‌آید

پدرام اکبری، مدیر توسعه کسب و کار شرکت سیمای امید / در حوزه امنیت سایبری، دسترسی عمومی به اطلاعات، آموزش و ابزارهای دیجیتال باید آزاد و همگانی باشد، درحالی‌که مراکز حساس، نظامی، بانکی و دولتی باید با زیرساخت‌های امنیتی به‌روز، مستقل و حرفه‌ای محافظت شوند.

اما واقعیت در کشور ما غالباً برعکس است. مردم در استفاده از اینترنت با محدودیت مواجه‌اند، درحالی‌که زیرساخت‌های حساس با حداقل امنیت فعالیت می‌کنند. نمونه‌های متعددی از هک‌شدن بانک‌های بزرگ با داده‌های حساس، گواهی بر ضعف فنی و ساختاری در دفاع از منابع حیاتی کشور است و بدتر از همه اینکه پاسخ به این حوادث، نه ارتقای امنیت، بلکه محدودسازی بیشتر اینترنت برای مردم است. این دقیقاً مانند آن است که چون دزدی از پنجره آمده، به‌جای نصب دزدگیر و تقویت قفل، روی تمام پنجره‌ها دیوار بکشیم.

در بررسی جریان‌های مخالف اینترنت آزاد می‌توان پنج دسته را تشخیص داد:

نگرانان امنیت واقعی: این گروه اقلیت، به دنبال حفظ منافع ملی هستند، اما راه‌حل‌هایشان سطحی و واکنشی است. آن‌ها به‌جای حل مسئله، صورت‌مسئله را پاک می‌کنند.

منتفعان پروژه‌ای: نان آن‌ها در اجرای طرح‌های محدودسازی است. با تعریف پروژه‌های میلیاردی برای فیلترینگ، دیوار آتش و شبکه‌های بسته، سود مستقیم می‌برند.

انحصارطلبان: شرکت‌هایی که از فضای بسته سود می‌برند؛ مانند پلتفرم‌هایی که در غیاب رقبا به مردم تحمیل می‌شوند.

ایدئولوگ‌های ضد فناوری: مخالف هر نوع ابزار مدرن‌اند؛ از رسانه تا رمزنگاری، اینترنت برای آن‌ها تهدید فرهنگی است، نه فرصت اقتصادی یا دانشی.

نفوذی‌ها: آگاهانه مسیر را طوری هدایت می‌کنند که صنعت دیجیتال کشور زمین بخورد؛ همان کسانی که با ظاهر دلسوزانه، تخریب ساختاری می‌کنند.

از میان این‌ها، تنها گروه اول نگرانان واقعی را می‌توان با منطق، مدل‌سازی و ارائه راه‌حل قانع کرد. باقی گروه‌ها یا منافعی دارند که نمی‌خواهند از دست بدهند، یا اساساً دغدغه‌شان متفاوت است.

راه‌حل چیست؟

تفکیک سطوح دسترسی و امنیت: اینترنت آزاد برای عموم، امنیت بالا برای زیرساخت‌ها

تشویق شرکت‌های امنیتی مستقل: شرکت‌هایی که بدون توجه به اعتقاد یا گرایش افراد، نخبه‌های حوزه هک و ضد هک را جذب می‌کنند.

ارتقا فرهنگ امنیت اطلاعات: آموزش به مدیران سازمانی، نه محدودسازی شهروندان

شفاف‌سازی و پاسخ‌گویی: هر هک، یک هشدار است؛ نه بهانه‌ای برای انسداد

در پایان باید تاکید کرد که امنیت، با دانش و مشارکت حاصل می‌شود، نه با سانسور و انحصار. مردمی که از اینترنت محروم باشند، نه ایمن‌تر، بلکه ناآگاه‌تر می‌شوند و ناآگاهی، خود بزرگ‌ترین تهدید امنیتی است.