راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

دنیای اقتصاد: استفاده از وجه نقد و ابزارهای پرداخت غیر نقدی

دنیای اقتصاد نوشت: در دهه 1990 استفاده از کارت‌های نقد (debit card) با سرعت زیادی در بسیاری از کشورهای اروپایی و ایالات‌متحده آمریکا رایج شد. رواج ابزارهای پرداخت جدید، بیشتر بانک‌های مرکزی کشورها و کارشناسان را بر آن داشت که به بررسی و مقایسه پرداخت‌های نقدی و پرداخت‌های الکترونیک بپردازند. اما با وجود رشد قابل‌ملاحظه در پذیرش ابزارهای پرداخت الکترونیک و به‌رغم مزایای برشمرده برای آن، گرایش به استفاده از اسکناس در سطح بالایی قرار دارد و در حالی که حجم پرداخت‌های الکترونیک افزایش یافته، همزمان تقاضای اسکناس نیز با افزایش مواجه بوده است.

.

پول نقد در ایالات‌متحده آمریکا

در 10 سال آینده حجم پرداخت‌های نقدی، سالانه 7/1 درصد رشد داشته و پول نقد کماکان نقش مهمی در نظام پرداخت داشته باشد. از دسامبر سال 2007 (آغاز دوره کسادی در آمریکا) تا سال 2012، مبلغ اسکناس در جریان ایالات‌متحده رشد قابل‌توجهی داشته و 42 درصد بیش از پنج سال گذشته است. میزان تقاضا برای اسکناس ایالات‌متحده فقط متاثر از رویدادهای داخلی این کشور نیست و اتفاقات سایر کشورها نیز در این‌ خصوص اهمیت دارند. بحران مالی اروپا نقشی بسیار مهم در تقاضا داشته است. به موازات وخیم‌تر شدن اوضاع بحران اروپا در بهار سال 2010 تمایل به نگهداری دلار آمریکا شدیدا افزایش یافت. وجود ناآرامی‌های سیاسی و اقتصادی و نیز عدم اطمینان درباره آینده سبب شد اروپایی‌ها بخشی از یوروهای خود را به دلار آمریکا تبدیل کنند.

.

استفاده  از وجه نقد  در کانادا

به‌رغم کاهش سهم نقد در پایانه‌های فروش، وجه نقد عمده‌ترین وسیله پرداخت در معاملات خرد است.علاوه‌بر ‌این در کشور کانادا از وجه نقد علاوه‌بر استفاده در معاملات، به عنوان ذخیره ارزش نیز استفاده می‌شود. وجه نقد هنوز به طور گسترده به‌خصوص در معاملات خرد مورد استفاده قرار می‌گیرد و درضمن، نوآوری‌های پرداخت در صورتی مورد پذیرش تجار قرار می‌گیرد که مورد تقاضای مصرف کنندگان باشد و مصرف‌کنندگان به شرطی نوآوری‌های مزبور را تقاضا می‌کنند که مورد پذیرش تجار باشد.

.

حوزه یورو

در سال 2008 در منطقه یورو، وجه نقد ابزاری مهم در پرداخت‌ها بوده است و ارزش معاملات نقد هنوز بین 5/1 تا 2 برابر مبلغ پرداخت‌های الکترونیک در پایانه‌های فروش بوده است. مقدار وجه نقد ذخیره شده در منطقه یورو نسبت به مبلغ اسکناس درجریان قابل‌توجه است. از زمان معرفی یورو و در تمام مدت، هزینه فرصت نگهداری وجه نقد که به دلیل نرخ تورم و نرخ بهره‌کم، پایین بوده در این پدیده نقش داشته است. با نگاه به آینده و در میان‌مدت می‌توان انتظار داشت وجه نقد به عنوان یک ابزار مهم پرداخت باقی خواهند ماند و ابزارهای جدید پرداخت تاثیری ملایم در این خصوص خواهند داشت.

.

آلمان

وجه نقد هنوز شایع‌ترین ابزار مورد استفاده در آلمان است. با این وجود، سهم پرداخت‌های نقدی از 58 درصد در سال 2008 به 53 درصد در سال 2011 رسیده است. فرآیند جایگزینی وجه نقد با ابزارهای غیرنقد به دلیل برخی از عوامل تحت تاثیر قرار گرفته است. یکی از عوامل مهم، گستردگی استفاده از کارت‌های پرداخت است. به طور کلی روند استفاده از ابزارهای پرداخت غیرنقد، کند و اما مستمر است. نهایتا این مصرف‌کنندگان و خرده‌فروشان هستند که تصمیم می‌گیرند کدام یک از ابزارهای پرداخت را استفاده کنند.

.

استرالیا

تقاضای کل برای تمام اسکناس‌ها در سال اخیر با رشد بیشتری همراه بوده که عمدتا این رشد ناشی از تقاضای اسکناس‌های با مبلغ بالا است.

.

سوییس

به دلیل ادامه نا‌اطمینانی در بازارهای مالی و نرخ‌های بهره پایین، تقاضا برای اسکناس در سال مزبور افزایش داشته است. رشد اسکناس در جریان، عمدتا متعلق به اسکناس‌های با مبلغ بالا است.

.

تایلند

توسعه پرداخت‌های الکترونیک در این کشور امید بخش است و انواع مختلفی از ابزارهای جایگزین وجه نقد مخصوصا کارت‌های نقد (debit card) در سال‌های اخیر رشد قابل‌توجهی داشته است.  گزینه‌های الکترونیک قادر نخواهد بود در آینده نزدیک تمام منافع وجه نقد را پوشش دهند؛ بنابراین تقاضای کلی برای وجه نقد در سطح فعلی در آینده وجود خواهد داشت.

.

ترکیه

در ترکیه گزینه‌های الکترونیک قادر نخواهد بود در آینده نزدیک تمام منافع وجه نقد را پوشش دهند؛ بنابراین تقاضای کلی برای وجه نقد در سطح فعلی در آینده وجود خواهد داشت.

.

خلاصه و نتیجه

گزینه‌های الکترونیک پرداخت موفق به رقابت با خصوصیات منحصربه‌فرد وجه نقد نشده‌اند. انحصاری‌ترین ویژگی وجه نقد، بی‌نام بودن (anonymity) آن است. بیشتر مردم از پول به عنوان وسیله مبادله و ذخیره استفاده می‌کنند و وجه نقد به راحتی از عهده انجام این دو وظیفه اصلی پول برمی‌آید. در وظیفه دوم، اسکناس‌های با مبالغ بالا نقش مهم‌تری ایفا می‌کنند و در دوران ناآرامی‌های سیاسی و اقتصادی این نقش، اهمیت بیشتری می‌یابد. به طور کلی، مطالعه تحقیقات انجام شده و آمارهای مربوط به اسکناس درجریان در تعداد قابل‌توجهی از کشورها نشان می‌دهد که عواملی از قبیل مخارج کلی اقتصاد، تورم، نرخ بهره، هزینه‌های مربوط به استفاده از ابزارهای پرداخت الکترونیک، اوضاع اقتصادی و سیاسی و عادات و رفتار مردم نقش موثر و مهمی در مصرف وجه نقد دارد و در کوتاه مدت انتظار کاهش مصرف وجه نقد متصور نیست.

منبع: دنیای اقتصاد (+)

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.