تسویه آنی به دستور بانک مرکزی متوقف شده است نه شاپرک

مدیر عامل شرکت شاپرک گفت تسویه آنی به دستور بانک مرکزی متوقف شده است و به عملیاتی شدن شاپرک ربطی ندارد. شاپرک طرحی است که از سوی بانک مرکزی با هدف اصلاح نظام پرداخت از ابتدای آذر ماه به طور رسمی در کل کشور عملیاتی و اجرا شد. هم‌زمان با عملیاتی شدن شاپرک، از ابتدای آذر ماه تسویه آنی دستگاه‌های کارت‌خوان فروشگاه‌ها نیز به دستور بانک مرکزی متوقف شد و برطبق رویه ابلاغی بانک مرکزی طی هفت سیکل عمل تسویه صورت می‌گیرد. این همزمان شدن باعث شد بسیاری نوک پیکان انتقادات را به سمت شاپرک نشانه بروند و ابهامات و سوالات زیادی در خصوص تسویه غیرآنی دستگاه‌های کارت‌خوان ایجاد شد.

راه پرداخت در همین خصوص با سامان قطبی، مدیر عامل شاپرک، مصاحبه‌ای داشت تا به این سوالات و ابهامات جواب دهد. سامان قطبی در جواب به این‌که چرا تسویه غیر آنی شد گفت تسویه آنی موضوع ما نیست و ما این را اعلام نکرده‌ایم. این کار به دستور بانک مرکزی انجام شده است اما بهتر است اشاره کنم که تسویه در ایران از ابتدا آنی نبوده است. تسویه آنی از یک سال و نیم پیش درایران رواج یافت. توجه داشته باشید که بر طبق دستور بانک مرکزی تسویه آنی باید متوقف شود نه اینکه شاپرک تسویه آنی ندارد.

تکلیف کارمزدها چه می‌شود؟

یکی از مشکلات صنعت پرداخت در ایران مدل کسب و کار ناقص شرکت‌های پرداخت الکترونیک است. این شرکت‌ها به جای تامین هزینه‌هایش بر مبنای تراکنش‌هایی که انجام می‌دهند و گرفتن هزینه بابت آن، از طرف بانک‌ها حمایت می‌شوند. این موضوع یکی از دلایل پا نگرفتن صنعت پرداخت الکترونیک ایران است. قطبی با اعلام این‌که تاکنون پذیرندگان برای استفاده از دستگاه کارت‌خوان هزینه نمی‌دادند گفت هیچ خدمتی رایگان نیست و کسی که از یک خدمت استفاده می‌کند باید هزینه آن را هم بپردازد.

قطبی با تایید اینکه اینکه شاپرک بودجه ندارد در مورد مدل کسب و کار شرکت شاپرک گفت ما مدل دیگری جز شرکت نمی‌توانستیم باشیم ولی رفتارمان در واقع نظارتی است. طبیعی است که درآمد ما از تراکنش‌هایی است که از شبکه عبور می‌کنند. اما زمان فعال شدن این دریافت هزینه از پذیرنده هنوز مشخص نیست و این تابع بانک مرکزی است. حال موضوع کارمزد مساله‌ای است که باید توسط بانک مرکزی تعیین و تکلیف شود.

شاپرک کپی شتاب نیست

یکی از مواردی که در این مدت مطرح شده کپی‌برداری شاپرک از شتاب است. بسیاری هم این دو را با هم اشتباه می‌گیرند.

مدیر عامل شاپرک در خصوص ضرورت‌های فنی ایجاد شاپرک به راه پرداخت گفت این که ما همه تراکنش‌های‌مان آنلاین باشد فشار بزرگی به شبکه شتاب می‌آورد که با رشد تراکنش این فشار هم سنگین‌تر می‌شود. در شاپرک، سوئیچ فقط یک قسمت از کارمان است. ما سه سامانه در شاپرک داریم: سوئیچ، سامانه تسویه و پایا و سامانه داده‌کاوی. شتاب یک سوئیچ است.

قطبی در مورد سوئیچ شاپرک در مقایسه با سوئیچ شتاب گفت قدرتی که روی این سوئیچ نشسته است از نظر بزرگی و توانایی اصلا با شتاب قابل قیاس نیست. چون یک سامانه است که خدمت می‌دهد. درست است که سوئیچ شاپرک و شتاب از یک پایه استفاده می‌کنند ولی ربطی به هم ندارند.

اقدامات شاپرک برای افزایش امنیت پرداخت الکترونیک

وی در خصوص امنیت شاپرک و جلوگیری از رخ دادن اتفاقاتی مانند افشای اطلاعات بانکی گفت اتفاق را نمی‌شود تضمینی داد. اما تلاش کرده‌ایم در بهینه‌سازی رویه‌هایمان را به ترتیبی بکنیم که گردش دیتا از یک چارچوب استاندارد برخوردار باشد که از این اتفاق‌ها نیفتد. ما علاوه بر نظارت فیزیکی و غیر فیزیکی،چهارچوب‌ها و توافقات امنیتی‌ داریم که شرکت‌ها باید آنها را رعایت کنند.

قطبی در مورد اینکه آیا شاپرک یک نهاد رگولاتوری است گفت ما بازوی بانک مرکزی هستیم. یعنی ما طبق تکالیف و اساسنامه‌ای که بانک مرکزی بر ما محول کرده است وظیفه داریم نظام پرداخت یک‌پارچه کشور را از طریق شاپرک مدیریت کنیم.

شاپرک پایانه‌های فروش اضافی را جمع نمی‌کند

یکی از مشکلات موجود در زمینه پرداخت الکترونیک در ایران تقسیم نامتناسب پایانه‌های فروش است که در برخی از فروشگاه‌ها شاهد حضور سه یا چهار پایانه فروش هستیم. از سال گذشته که طرح شاپرک مطرح شده بود یکی از دستاوردهای این طرح اصلاح این وضعیت بود. از همان زمان هم این مطلب مطرح شده بود که پایانه‌های فروش اضافی از فروشگاه‌ها حذف خواهد شد. قطبی در خصوص اینکه آیا دستگاه‌های کارتخوان زاید از فروشگاه‌ها توسط شاپرک جمع‌آوری می‌شوند یا نه گفت موضوع ما این نیست که یکی باشد یا ده تا، موضوع این است که اگر عملیات درست انجام شود دیگر در هیچ جایی به بیشتر از یک یا نهایتا دو دستگاه نیازی نیست.

متن کامل این مصاحبه در راه پرداخت منتشر شده و شما می‌توانید آن را از اینجا مشاهده کنید.