برای حضور در اقتصاد آینده، باید همین حالا به فکر سرمایه‌گذاری در بلاکچین باشیم / گزارشی از روز اول مدرسه تابستانی بلاکچین

دومین مدرسه تابستانی بلاکچین، روز شنبه 2 شهریور 98، در دانشگاه خاتم آغاز شد. محمد طهرانی، عضو هیئت علمی دانشگاه خاتم و مدیر توسعه بازار سازمانی ققنوس، در ابتدای روز اول این دوره،‌ در صحبت‌های کوتاهی به معرفی این دوره پرداخت.

او با بیان اینکه فضای بلاکچین،‌ فضای همکاری و اشتراک است،‌ از همکاری کسب‌وکارهای بعضا رقیب، در برگزاری این دوره آموزشی بلاکچین تقدیر کرد و گفت: «از دوره قبلی مدرسه تابستانی، بازخوردهای خوبی گرفتیم؛ نیروی انسانی خوبی برای حضور در کسب‌وکارهای صنایع متفاوت تربیت شدند و افرادی هم جذب آزمایشگاه‌های بلاکچین شدند. همین مسئله ما را در برگزاری دومین دوره مدرسه مصمم کرد.»

به گفته او، دو روز ابتدایی این دوره، به بیان مقدمات و مسائل پایه‌ای بلاکچین می‌پردازد و از روز دوشنبه، دانشجویان وارد فضاهای کدنویسی و مدل‌های کسب‌وکاری می‌شوند.

ببینید: دومین «مدرسه تابستانی بلاکچین» با حمایت بنیاد ققنوس دوم شهریورماه برگزار می‌شود

.

برای رشد GDP باید به بلاکچین توجه داشته باشیم

دکتر ولی‌الله فاطمی،‌ مدیرعامل ققنوس، اولین سخنران مدرسه تابستانی بود. او در سخنانی به نقش بلاکچین در اقتصاد دیجیتال پرداخت.

فاطمی، صحبت‌هایش را با ارائه گزارشی از موسسه معتبر اَکسِنچر آغاز کرد. بر اساس این گزارش، تا سال 2025، 10 درصد GDP‌ دنیا، در فناوری بلاکچین و اقتصاد بلاکچینی، تولید و گردش خواهد داشت. فاطمی گفت: «ما بهترین شانس و فرصت را داریم که با ظهور فناوری بلاکچین همزمان هستیم. هر چند سال یکبار،‌ یک فناوری جدید به وجود می‌آید اما بلاکچین، تاثیرات بزرگی دارد و خاصیت‌های آن موجب شده تا در برابر آن بیشتر از بقیه فناوری‌ها،‌ مقاومت و احتیاط وجود داشته باشد.»

او با بیان اینکه بلاکچین از سال 2008،‌ مطرح شد اما کاربرد آن از سال 2015 جدی شد، گفت: «وقتی که پیش‌بینی می‌شود یک فناوری در عرض 10 سال، 10 درصد GDP دنیا را از آن خود کند، پس در ایجاد درآمد برای کشورها بسیار مهم خواهد بود و کشور ما هم که از هدف‌گذاری رشد ده‌درصدی GDP در چشم‌اندازهایش سخن می‌گوید، باید این فناوری را در نظر داشته باشد.»

.

دو رکن تحول‌ساز فناوری بلاکچین که باعث دغدغه‌ها و احتیاط‌ها شده است

فاطمی در ادامه به دو ویژگی و محور کلی بلاکچین که در شکل‌گیری انقلاب صنعتی چهارم نقش ایفا می‌کنند و از طرف دیگر، باعث مقاومت‌ها و احتیاط‌ها در برابر آن می‌شود، پرداخت.

 فاطمی،‌ تقارن اطلاعات،‌ را اولین رکن تحول‌ساز فناوری بلاکچین دانست و گفت: بلاکچین، با همراهی علم و قدرت CPUها، اطلاعات را به‌صورت متقارن و کامل در چند ثانیه، در اختیار کلیه بازیگران شبکه قرار می‌دهد.

فاطمی امکان سنکرون کردن همزمان چند دیتابیس‌ها در بانک‌ها و سیستم‌های اطلاعاتی را به‌عنوان یکی از مثال‌های کاربرد بلاکچین مطرح کرد و گفت: «پیش از این،‌ در شبکه‌های بانکی، حتی برای سنکرون 3 دیتابیس هم با چالش روبه‌رو بودیم و این کار در عمل امکان‌پذیر نبود. اما حالا با بلاکچین، امکان سنکرون پایگاه‌های داده متعدد در چند ثانیه فراهم شده است.»

 فاطمی اشاره کرد که در بازارهای مالی سنتی، رقابت در تصاحب داده‌ها و پنهان کردن آن از دیگر بازیگران بود اما حالا با بلاکچین و به کمک این تقارن اطلاعات، جهانی به وجود می‌آید که در آن همه به اطلاعات دسترسی خواهند داشت و رقابت بر سر تصمیم‌سازی بهتر و بهره‌وری بیشتر با توجه به اطلاعات خواهد بود.

مدیرعامل ققنوس،‌ رکن دوم تحول‌ساز بلاکچین را قراردادهای هوشمند دانست و گفت: «بلاکچین،‌ امکان ایجاد دستورالعمل‌های هوشمندی را دارد که پس از تایید بازیگران، در تمام نُدها و گره‌ها،‌ به‌صورت یکسان خواهند بود. با استفاده از قراردادهای هوشمند، تصمیم‌گیری در تمام گره‌های شبکه و توسط کلیه بازیگران، بر اساس روال‌های یکسان انجام خواهد شد و این روال تصمیم‌گیری‌ها، بر اساس قراردادهای هوشمند، دریافت اطلاعات متقارن و یادگیری هوشمند مدام در کل شبکه ارتقا خواهند داشت.»

.

بلاکچین به تصمیم‌سازی بهتر حاکمیت‌ها کمک می‌کند

فاطمی در ادامه همین دو رکن را موجب کمرنگ شدن نقش انسان در فرآیندها، توزیع اعتماد در کل شبکه و کمرنگ شدن نقش نهادهای مرکزی نظارتی دانست و گفت: «حالا اگر اطلاعات در اختیار همه باشد و روال‌های تصمیم در قراردادهای هوشمند، مشخص باشند، این سوال مطرح می‌شود که دیگر چه نیازی به انسان‌ها هست؟»

او تفاوت انقلاب صنعتی سوم و چهارم را در این دانست که در انقلاب سوم،‌ ربات‌ها بر اساس یک روند تصمیم قبلی، بخشی از کارهای انسان‌ها را انجام می‌دادند و انسان هنوز هم نقش داشت اما در انقلاب چهارم، ربات‌ها با کسب مداوم اطلاعات و اعمال در قراردادهای هوشمند،‌ بدون نیاز به انسان‌ها نیز امکان برخی از تصمیم‌سازی‌ها را خواهند داشت.

او در پایان، نگرانی بعضی از سازمان‌ها را هم به همین خاطر دانست و گفت: «پیش‌تر، سازمان‌های عمومی نوعی واسط اعتماد در بین افراد بودند. اما حالا بلاکچین توانایی ایفای این نقش و جایگزینی با نهادهای مرکزی را دارد و برای مثال بیت‌کوین و لیبرا بخشی از نقش بانک مرکزی را ایفا می‌کنند. اینگونه بلاکچین، با کاهش تعارضات میان گره‌ها، باعث سبک‌تر و روان‌تر شدن حاکمیت می‌شود و به آن کمک می‌کند تا در ایفای نقش تصمیم‌سازی بهتر و متمرکزتر عمل کند.»

.

پیش‌زمینه‌های پیدایش و استقبال از بلاکچین

در بخش بعدی مدرسه تابستانی بلاکچین، مصطفی نقی پورفر، مدیر آزمایشگاه نوآوری بلاکچین، به ارائه تاریخچه بلاکچین و رمزارز پرداخت. نقی‌پورفر صحبت‌هایش را با پیش‌زمینه‌هایی که باعث پیدایش و استقبال از بلاکچین شدند،‌ آغاز کرد.

او بحران مالی دنیا در سال ۲۰۰۸ که بر اثر وام‌دهی بدون اعتبارسنجی بانک‌ها آغاز شد را یکی از این پیش‌زمینه‌ها دانست و گفت: «بعد از این بحران، بانک‌ها به‌عنوان نقطه شکست اقتصادها معرفی شدند و این سوال مطرح شد که چرا مردم باید برای نقل‌وانتقالات مالی به نهاد واسطی مثل بانک‌ها اعتماد کنند.»

نقی‌پورفر، با اشاره به تحریم ویکی‌لیکس توسط بانک‌ها و شرکت‌های پرداختی، آزادی تراکنش‌های مالی را یکی دیگر از موارد مطرح‌شده در آن سال‌ها عنوان کرد و ادامه داد: «این ایده مطرح شد که وقتی دو نفر قصد انتقال پول به یکدیگر دارند، چرا باید به تایید شخص ثالثی نیاز داشته باشند. بلاکچین امکان حذف واسطه را فراهم کرد و حالا می‌بینیم که حتی عکسی از یک معترض خیابانی با یک پلاکارد حاوی کیوآرکد منتشر می‌شود و مردم از نقاط مختلف دنیا، به جریان اعتراضی او کمک مالی می‌کنند.»

نقی‌پورفر در ادامه به تاریخچه بیت‌کوین از انتشار سپیدنامه در سال 2009 توسط ساتوشی ناکاموتو، اولین تراکنش‌ها و پاداش‌های شبکه بیت‌کوین تا رشد قیمت و هش‌ریت بیت‌کوین در سال‌های اخیر اشاره کرد و برخی از موارد مطرح‌شده در سپیدنامه بیت‌کوین را تشریح کرد.

او در پایان بخش ابتدایی حرف‌هایش، نقشه کشورهای مختلف جهان از لحاظ رگولاتوری رمزارز و بلاکچین را ارائه داد. بر اساس این نقشه، در بعضی از کشورهای غربی، دغدغه مالیات و مبارزه با پولشویی در رابطه با رمزارزها مطرح شده است. کشور ایران هم جزو دسته کشورهای با ممنوعیت ضمنی قرار دارد چراکه سال گذشته بانک مرکزی نقل‌وانتقالات رمزارزی را برای بانک‌ها و موسسات مالی ممنوع اعلام کرده است. اما هنوز در کشور قانونی در ارتباط با مالیات یا پولشویی به‌وسیله رمزارزها وجود ندارد.

برای دریافت فایل ارائه نقی‌پورفر، اینجا را کلیک کنید.

.

کاربردهای بلاکچین در صنعت‌های مختلف

«وقتی از مسئولان کشور بپرسیم آیا دوست داشتید گوگل با این میزان از سهم بازار و تسلط به ابزارهای الکترونیکی در دنیا، متعلق به کشور ایران بود، همه پاسخ مثبت می‌دهند. برای آنکه گوگل متعلق به ایران بود، باید 20 سال پیش اقدام می‌کردیم. اما حالا می‌توان در بلاکچین سرمایه‌گذاری کرد. 20 سال دیگر،‌ نوبت به سلطه کسب‌وکارهای فراگیری در دنیا می‌رسد که برای داشتنشان، باید امروز به فکر بود.»

نقی‌پورفر این مطلب را بیان کرد و در ادامه با اشاره به شفافیت و عدم امکان دست‌کاری اطلاعات در بلاکچین و در نتیجه حذف واسطه‌ها،‌ به بیان کاربردهای بلاکچین در صنایع مختلف از جمله بانکداری، بیمه‌ها، ذخیره‌سازی ابری، برنامه و حمل‌ونقل، منابع انسانی، آموزش، حکمرانی و … پرداخت.

برای مشاهده فایل ارائه مهندس نقی‌پورفر در رابطه با کاربردهای بلاکچین در صنایع،‌ اینجا را کلیک کنید.

.

الگوریتم‌های رمزنگاری و کاربردهای کلید عمومی و خصوصی و امضای دیجیتال

محمد طهرانی، عضو هیات علمی دانشگاه خاتم، به‌عنوان مدرس بعدی مدرسه تابستانی بلاکچین به معرفی الگوریتم‌های رمزنگاری و کاربردهای کلید عمومی و خصوصی و امضای دیجیتال پرداخت.

او صحبت‌هایش را با بیان تفاوت استگانوگرافی و رمزنگاری آغاز کرد. در استگانوگرافی، فرستنده پیام، پیام را با مخفی کردن آن درون یک پیام دیگر، بدون جلب توجه واسطه‌ها ارسال می‌کند. اما در رمزنگاری، همه می‌دانند که پیامی در حال ارسال است اما کسی نمی‌تواند آن را رمزگشایی کند.

طهرانی در ادامه به شش اصل کرشهف در رمزنگاری اشاره کرد. طبق این اصول، رمزنگاری باید به‌صورت عملیاتی شکست‌ناپذیر باشد. یکی دیگر اصول این است که الگوریتم رمزنگاری را همه بدانند اما با وجود دانستنش، نتوانند پیام را رمزگشایی کنند. همچنین کلید باید به‌گونه‌ای باشد که قابل‌انتقال باشد.

طهرانی در ادامه سناریویی را مطرح کرد که در آن، فرستنده قصد دارد اطلاعاتی را بدون دستیابی فرد واسط به پیام، برای گیرنده‌ای ارسال کند. طهرانی در خلال این مثال، کاربرد کلیدهای عمومی و خصوصی و امضای دیجیتال رو توضیح داد.

او در ادامه، سه روش ارسال تراکنش در شبکه بلاکچین، یعنی ارسال به کلید عمومی، تراکنش به آدرس و تراکنش به اسکریپت را معرفی کرد.

برای دریافت فایل ارائه محمد طهرانی،‌ اینجا را کلیک کنید.

کارگاه عملی ساخت کیف پول و زنجیره بلوک، بخش پایانی مدرسه تابستانی بلاکچین در روز اول بود.

علیرضا زجاجی، بنیان‌گذار کریپتوکلاس به معرفی ارزهای دیجیتال، کیف پول ارزهای دیجیتال، کلیدهای عمومی و خصوصی، انواع رمزنگاری‌ها با کلید، انواع و وظایف کیف‌پول‌ها پرداخت.

فایل ارائه علیرضا زجاجی را می‌توانید از طریق این لینک، دریافت کنید.

مدرسه تابستانی بلاکچین تا هفت شهریور در دانشگاه خاتم ادامه خواهد داشت. برای مشاهده سرفصل کارگاه‌های باقی‌مانده و حضور در آنها می‌توانید به این لینک مراجعه کنید.