پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
از چه عناصر امنیتی باید برای کاهش سرقت دستگاه‌های خودپرداز استفاده کرد؟
ماجرای سرقت دستگاه‌های خودپرداز و تامین امنیت آنها، از پنجم اسفندماه سال گذشته با سرقت یک دستگاه که حاوی حدود 67 میلیون تومان چک بود، بار دیگر بر سر زبان‌ها افتاد. سارقان که کمتر از دو ماه، پنج دستگاه سرقت کرده بودند، 26 فروردین ماه دستگیر شدند و در بازجویی‌های خود اعتراف کردند که با تقلید از فیلم‌های هالیوودی نقشه این سرقت‌ها را می‌کشیده‌اند.
سرهنگ یاراحمدی، سرپرست پلیس آگاهی تهران، پس از دستگیری سارقان اعلام کرد:« این افراد، دستگاه‌هایی را انتخاب می‌کردند که در بیرون از بانک‌ها و روی زمین قرار داشتند و به راحتی قابل سرقت بودند. آنها پس از سرقت دستگاه، به محلی خلوت رفته و با دستگاه سنگ فرز، آنها را تخریب کرده و وجوه نقد را می‌دزدیدند. پس از آن، دستگاه‌های تخریب شده را همانجا رها می‌کردند که کارآگاهان اغلب این دستگاه‌ها را کشف کردند.»
در این میان باید گفت، علاوه بر موارد امنیتی که به محل نصب دستگاه وابسته است بخش مهمی از تامین امنیت، به موارد فنی دستگاه‌های خودپرداز بازمی‌گردد که سرقت را با محدودیت و دشواری مواجه می‌کند. برای بررسی مسائل فنی دستگاه‌های خودپرداز با مهندس محمدعلی گوگانی، مدیرعامل شرکت توسعه خدمات الکترونیکی آدونیس و دکتر عابد آفتابی، مدیرعامل شرکت ایران ارقام گفت‌وگو کردیم که مشروح آن در ادامه آورده می‌شود.
گوگانی: برای دستگاه‌های خودپرداز موارد امنیتی متعددی لحاظ شده است
مهندس محمدعلی گوگانی، مدیرعامل شرکت توسعه خدمات الکترونیکی آدونیس، با بیان اینکه دستگاه‌های خودپرداز از جمله معدود دستگاه‌هایی است که موارد امنیتی متعددی برای آن لحاظ شده است، گفت: «نکته اول اینکه تمهیداتی برای امنیت فیزیکی فضای اطراف این دستگاه در نظر گرفته می‌شود. مورد امنیتی بعدی در خود دستگاه خودپرداز قرار دارد. در این دستگاه دوربینی تعبیه شده است که امنیت تراکنش‌ها را بر عهده دارد، به گونه‌ای که اگر تراکنشی انجام دهید از شما عکس می‌گیرد. همچنین اگر فردی گاوصندوق را باز کند از او عکسبرداری می‌شود. به این ترتیب می‌توان کسانی را که به دستگاه دسترسی داشته یا تراکنشی انجام داده‌اند از طریق عکس‌های گرفته شده، تشخیص داد. در صورت بروز اتفاقی خاص و یا طرح ادعایی از جانب کاربر، این دوربین‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرند.»
او ادامه داد: «موارد امنیتی بالاتری نیز وجود دارد. این موارد، برای دسترسی‌های غیرمجاز که بزرگ‌ترین آن دزدی است، پیش بینی شده است. در صورت ایجاد دسترسی غیرمجاز به دستگاه، پیامک اخطاری برای فردی که به عنوان مسئول معرفی شده است ارسال می‌شود. یکی از این هشدارها مربوط به باز کردن گاو صندوق بدون کلید اصلی آن و یا جابه‌جا کردن خود دستگاه است. به طور کلی، موارد امنیتی متعددی برای دستگاه خودپرداز منظور شده است که افراد مسئول را از تغییرات احتمالی دستگاه مانند جابه‌جایی و یا کار غیرمجاز روی آن مطلع می‌کند. علاوه بر این می‌توان برروی این دستگاه‌ها، ابزاری را نصب کرد که بعداً بتوان آن را ردیابی کرد. همان‌طور که امکان دسترسی به دستگاه موبایلی که خاموش است با استفاده از باتری و سیم‌کارت وجود دارد، دستگاه خودپرداز نیز می‌تواند از مکانیزم مشابهی برخوردار باشد.»
گوگانی تاکید کرد: «نکته مهم این است که بتوانید زمان دریافت SMS، آلارم یا سیگنال‌های GPRS را ببینید، دستگاه را ردیابی کنید و به موقع در محل حاضر باشید. در این زمینه سرعت عمل بسیار مهم است و بایستی حداکثر ظرف مدت 25 دقیقه اقدامات ضروری پس از دریافت SMS یا آلارم، صورت پذیرد. خلافکارانی که از دستگاه هوابرش برای نفوذ به دستگاه استفاده می‌کنند، به زمان زیادی برای رسیدن به مقصود سوء خود نیاز دارند. این زمان بهترین فرصت است تا افراد مسئول بتوانند به سرعت وارد عمل شوند. چنانچه یکی از دریافت‌کنندگان هشدار، کلانتری‌های حاضر در محدوده دستگاه باشند، پیگیری سارقان به سرعت انجام می‌شود. به دلیل وزن سنگین دستگاه، پیچ کردن آن به زمین امنیت آن را چندان افزایش نمی‌دهد و فقط هزینه‌ای اضافی را تحمیل می‌کند. نتیجه آن که، امنیت دستگاه خودپرداز وابستگی زیادی به امنیت فیزیکی محل نصب دستگاه دارد. با توجه به امنیت فیزیکی محل نصب دستگاه و دور یا نزدیک بودن محل استقرار آن به نقطه مرکزی یا کلانتری، می‌توان موارد امنیتی متعددی را در نظر گرفت و بسته به شرایط، تمهیدات خاصی را پیش بینی کرد.»
عابد آفتابی: جانمایی دستگاه‌های خودپرداز، در تامین امنیت آن موثر است
دکتر عابد آفتابی، مدیرعامل شرکت ایران ارقام با تاکید بر اینکه روش‌های متفاوتی برای تأمین امنیت و جلوگیری از دزدی دستگاه‌های ATM در تمام دنیا وجود دارد، گفت: «عموماً این روش‌ها دزدی را غیرممکن نمی‌کند اما اصولاً شرایط انجام این کار را سخت و زمان‌بر می‌کنند و یا به شیوه‌ای کاربرد و امکان استفاده از پول و قطعات دستگاه را از بین می‌برند. عملاً این روش‌ها با درنظرگرفتن شرایط واقعی موجب می‌شود تا دزدی‌ها کم و تا حدودی حذف شود.»
او با بیان اینکه در کنار امنیت دستگاه، امنیت محل قرار گرفتن آن نیز مهم است، گفت: «کنترل از طریق دوربین یا هشدارهای امنیتی مشابه که می‌تواند وضعیت دستگاه یا محیط آن را به مرکزی گزارش دهد و یا کنترل تردد و رفتارهای مشکوک، از جمله مواردی است که می‌تواند به بالابردن ضریب ایمنی کمک کند. روش‌هایی نیز وجود دارد که برای بلااستفاده کردن پول و قطعات دستگاه بعد از دزدی است. برای انجام این فرآیند روش‌های متعددی مرسوم است؛ به عنوان مثال در برخی از بانک‌ها چنانچه کاست‌های حاوی پول دزدیده شود و یا گاوصندوق دستگاه به هر دلیلی منفجر شود، برروی پول‌ها جوهری ریخته و اسکناس‌ها بلااستفاده می‌شود. این روش‌ها باعث می‌شود دزدی ناکارآمد و درنهایت بسیار کم شود.»
آفتابی ادامه داد: «عمدهٔ دستگاه‌های موجود در ایران برندهایی مانند WINCOR، GRG یا NCR و … هستند که ما و شرکت‌های مشابه از آنها استفاده می‌کنیم. این دستگاه‌ها استانداردهای بالایی دارند و در بین پنج شرکت برتر دنیا در این صنعت قرار می‌گیرند. اگر هم سرقتی رخ دهد بیشتر به این دلیل است که دستگاه با کاربرد یا جانمایی نامناسب استفاده شده است و یا اصولاً دستگاه no name است. مثلاً دستگاه‌های متحرک با کاربری لابی و محیط داخلی طراحی شده ولی در محیط بیرونی استفاده می‌شود. اگر این دستگاه در محیطی برده شود که از ایمنی کمی برخوردار است، مثلاً جای خلوتی که تردد آزاد است، نگهبان یا دوربین ندارد، به این معناست که دستگاه در جای نادرست استفاده شده و با این کار امکان سرقت افزایش پیدا می‌کند. درحقیقت جانمایی دستگاه‌های خودپرداز در تامین امنیت آن موثر است.»
آفتابی تاکید کرد: «تولیدکنندگان دستگاه‌های ATM زیاد هستند اما دستگاه‌هایی که توسط تولیدکننده‌های مطرح ساخته می‌شوند، حداقل استانداردها را دارند و درصورت استفاده صحیح، امکان دزدی در این برندها کاهش پیدا می‌کند. برندهای معروفی که ما در ایران از آنها استفاده می‌کنیم، حداقل استانداردها را دارند و بحث‌های امنیتی در آنها دیده شده است.»
