پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
آیا شامد مشکل کپیرایت را حل میکند؟
سوسن صادقی؛ روزنامه ایران / مرتضی موسویان رئیس مرکز رسانههای دیجیتال از ارائه کد شامد شناسه الکترونیکی محتوای دیجیتال به 400 هزار موجودیت ازجمله اپلیکیشنها و کانالها خبر داد و گفت: «ارائه کد شامد به این تعداد از موجودیتها با کمک فروشگاههای فعال در زمینه اپلیکیشنها صورت گرفته و کد شامد در کنار لوگوی آپها قرارگرفتهاند.»
موسویان گفت: «با قرار دادن این کد در کنار اپلیکیشنها نهتنها کاربران میتوانند بدانند که آپها برای چه سنی مناسب است، بلکه اگر مردم شکایتی داشته باشند قابلپیگیری و رسیدگی است و امکان پاسخگویی را فراهم میکند. به عبارتی با این کد از مالکیت مادی و معنوی اپلیکیشنها و کانالها دفاع میکنیم».
غنیمتی در نبود قانون کپیرایت
عماد رحمانی یکی از بازیسازها درباره کد شامد گفت: «تا آنجایی که اطلاع دارم کد شامد در اوج تلگرام برای کانالهای دارای بیش از 5 هزار عضو تعریف شد تا بتوانند بر محتواهای ایمن و سالم و مفید نظارت کنند. ارائه کد شامد در کلیت خوب به نظر میرسد و میتوان گفت در نبود قانون کپیرایت در کشور شاید بتواند غنیمت باشد.»
رحمانی افزود: «به نظر میرسد این کد شبیه به قانون کپیرایت باشد ولی در دنیا با قانون کپیرایت امکان شکایت و پیگیری وجود دارد و دارای ضمانت اجرایی قضایی است.» بنابراین برای ما ابهامهای فراوانی وجود دارد که آیا میتواند جای کپیرایت را بگیرد. از سوی دیگر چگونگی اجرای آن مهم است. چون مشخص نیست که آیا با این کد شامد فردی که شکایت کند، امکان پیگیری و ضمانت اجرایی وجود دارد؟ اینکه آیا پیگیری شکایتها از این طریق شکل قضایی به خود خواهد گرفت؟
مهدی فنایی توسعهدهنده این اپلیکیشن گفت: «من خود اقدامی برای دریافت کد شامد نکردم ولی گویا به صورت خودکار خود فروشگاه کافه بازار این کار را انجام داده است اما به نظرم نیازی به این کار نیست، این کارها اضافی است و ضرورتی ندارد». فنایی افزود: «بحث مالکیت معنوی با مجوزی که از بنیاد بازیهای رایانهای یا خود وزارت ارشاد گرفته میشود هم قابلپیگیری است و دیگر نیازی نیست یک نهادی دیگر از همان وزارت ارشاد یکبخشی را به اپها اضافه کند.»
امیرحسین فصیحی بازیساز نیز درباره ارائه کد شامد به بازیهای موبایلی و اپلیکیشنها نیز گفت: «اگر قرار است فعالیتی برای بررسی مالکیت معنوی در زمان شکایتها انجام شود بهتر است قانونی کپیرایت را پیگیری و به نتیجه برسانند و دیگر نیازی به این نوع کارها نیست.» این بازیساز افزود: «کاربر نیازی ندارد که بداند برنامه از سوی یک سازمانی تأییدشده است. تمام پلتفرمها مکانیزمی دارند که خود کاربران در مورد کیفیت آنها نظر میدهند. اساس مزیت پلتفرمهای عرضه برنامه بهصورت دیجیتال این است که بدون دردسر و مراحل بوروکراتیک بتوان محصولی را به مشتری رساند.»
حسن مهدی اصل دیگر بازیساز نیز در این زمینه گفت: «بهراستی این کد قرار است چه مشکلی از مشکلات عمده تولیدکنندگان را حل کند؟ مگر ای نماد چهکار مثبتی توانست انجام دهد؟ مگر نشانوارهی وزارت ارشاد چه تأثیر مثبتی بر جای گذاشت که هماکنون کد شامد بتواند تأثیر مثبتی روی اپها بگذارد؟»
این بازیساز افزود: «واقعاً آنها فکر میکنند بااینهمه نشانوارههای متنوع در وبسایت و اپها میتوان محتوا را کنترل کرد و باعث نظم در بازار شد. مصرفکننده اصلاً به این مسائل توجهی نمیکند که یک محصول کد دارد یا ندارد، نماد دارد یا ندارد. برای مصرفکننده تنها و تنها کیفیت و سرویس و اپی که توسعهدهنده در اختیار آنها قرار داده است، اهمیت دارد.» بهراستی تاکنون که این کد به اپها تعلق نگرفته بود چه اتفاق ناگواری رخداده است؟ حال اگر این کد در کنار نشانوارههای اپها قرار بگیرد چه اتفاقاتی رخ نخواهد داد؟
صدور خودکار کد شامد در فروشگاههای اپ
علی حقیقت مدیر روابط عمومی یک فروشگاه اپلیکیشن در ایران نیز گفت: فروشگاه ما میزبان بیش از 150 هزار برنامه و بازی است و 36 میلیون کاربر ایرانی از آن استفاده میکنند که اکنون تقریباً همه برنامهها و بازیهای منتشرشده در فروشگاه ما، کد شامد را دریافت کردهاند، چراکه با ثبت هر محصول از سوی توسعهدهندگان در این فروشگاه اپلیکیشن، یک شامد به صورت خودکار صادر میشود.
حقیقت بابیان اینکه خود صاحبان اپلیکیشنها هم میتوانند به سامانه شامد مراجعه کرده و کد را دریافت کنند، افزود: «البته فروشگاه ما برای سهولت کار توسعهدهندگان، محصولات آنها را در سامانه شامد ثبت کرده و برای آنها کد دریافت میکند تا خود آنها درگیر این کار نشوند.»
او بابیان اینکه هنوز برخی مشکلات فنی در ارتباط با سامانه شناسه محتوای الکترونیکی وجود دارد و امیدواریم بهزودی مرتفع شود، گفت: «ولی هنوز بحث ردهبندی سنی با این کد مطرح نیست و اجرایی نشده است. به عبارتی وقتی محصولی کد شامد میگیرد مشخص نمیکند که برای چه رده سنی مناسب است.»
این مدیر روابط عمومی درباره اینکه آیا این کد شامد برای اپها در خصوص پیگیری مالکیت معنوی کپیرایت مثمر ثمر خواهد بود، گفت: «حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان بدون نیاز به ثبت یا گرفتن کدی مثل شامد هم موردحمایت قانون است.» طبق گفته مسئولان، ثبت کد شامد باید به حفظ حقوق مالکیت معنوی توسعهدهندگان کمک کند و توسعهدهندگان باید بتوانند از این کد بهعنوان سند مالکیت محصول خود استفاده کنند ولی بحث این است که هنوز کارکرد کد شامد در خصوص پیگیری مالکیت معنوی برای ما اثبات نشده است و تاکنون به موردی هم برنخوردهایم که از این طریق توانسته باشد در صورت ضایع شدن حق خود، بهحق و حقوقش رسیده باشد. حقیقت گفت: «البته باید گفت اگر سازوکار اخذ کد شامد مستلزم ارزیابی آثار باشد و از سوی دیگر مقرر شود که داشتن کد شامد، دلیل برخورداری از حقوق مالکیت فکری است به نظر میرسد، مخالف اصول حقوقی حاکم بر مقررات حوزه مالکیت فکری است.»
لزوم پیگیری قانون کپیرایت
مهدی انجیدنی مدیر یکی از پیامرسانهای داخلی معتقد است کد شامد خوب است ولی نباید دریافت آن برای کانالها اجباری باشد. مدیر این پیامرسان داخلی افزود: «البته تا آنجایی که میدانم بسیاری از کانالهای بزرگ و دارای اعضای بیش از 5 هزار عضو خود به سامانه شامد مراجعه کرده و کد شناسه محتوای دیجیتالی را دریافت کردهاند و اکنون دارای کد شامد هستند.»
انجیدنی درباره اینکه این کد شامد چقدر میتواند در حفظ حقوق مالکیت معنوی کانالها مؤثر واقع شود، گفت: بعید میدانم تأثیری در حفظ حقوق مالکیت معنوی داشته باشد، به نظر من بیشتر نقش ساماندهی را بر عهده دارد. برای حفظ حقوق مالکیت معنوی باید قانون آن در کشور اجرا شود. ما مانند همه دنیا به قانونی برای کپیرایت نیاز داریم ازاینرو بهتر است بهجای این کار به دنبال قانونی کردن کپیرایت بروند.
محسن غفاری مدیر یکی دیگر از پیامرسانهای داخلی گفت: «من اطلاعاتی درباره این کد ندارم البته مطالبی درباره آن شنیدهام.» غفاری در پاسخ به این سؤال که آیا در پیامرسان شما کانالهایی با بیش از 5 هزار عضو با کد شامد تشکیلشده است، گفت: «در پیامرسان ما کانالهایی با بیش از 6 هزار عضو نیز وجود دارد ولی اینکه دارای کد شامد هستند یا نه اطلاعی ندارم درهرصورت ما اقدامی دراینباره نکردهایم.»
اما محمد یاراحمدی مدیر روابط عمومی یکی دیگر از پیامرسانهای داخلی معتقد است ارائه کد شامد به کانالهای بیش از 5 هزار عضو داخلی نیز میتواند راهی برای ثبت هویت یا تأیید هویت آن کانالها باشد.