پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
اشکان خسروپور؛ همشهری / صدها سایت قمار یا شرطبندی با بهرهگیری از امکانات پرداخت آنلاین فعالیت میکنند. تحقیقات نشان میدهد گردش مالی تنها یکی از این سایتها روزانه یک میلیارد تومان است.
نامشان شیک است؛ سایتهای پیشبینی نتایج و کسب درآمد. در نگاه اول، بهنظر نمیرسد کار پیچیدهای انجام بدهند. برای اینکه کاربران روی نامشان حساسیت نداشته باشند، از اسامی خارجی برای نامیدن خودشان استفاده میکنند اما در واقعیت همه برای یک کار فعالیت میکنند؛ کسب درآمد از قمار آنلاین! کلیدواژه سایتشان «بت» (شرطبندی) و روال کارکردشان شبیه تمام سایتهای شرطبندی در دنیاست. در ایران، فعالیت این سایتها شرعاً حرام و قانونی غیرممکن است.
راهاندازی چنین کسبوکاری روی کاغذ غیرقانونی است اما در عمل، در تمام این سایتها، از مسیر درگاههای انتقال و تراکنش رسمی جابهجا میشود. این فضای کار غیرقانونی از چه زمانی شکل گرفته، چقدر بزرگ است و چطور کار میکند که هنوز کسی نتوانسته از کارشان جلوگیری کند؟
سایتهای قمار چطور کار میکنند
تقریباً همه کاربران برای «حدس زدن نتیجه احتمالی» به اینجا میآیند اما پیش از اینکه بتوانند هرکاری انجام بدهند، باید حق عضویت یا شارژ اولیه پرداخت کنند. شرکت در هر بخش نیز واریز پول جداگانهای را میطلبد. افراد زیادی در این سایت شرکت میکنند و در نهایت، درصد کمی از این افراد که نتیجه را درست حدس زدهاند، به بخشی از پول جمع شده میرسند. مبلغ اولیه هر نفر در این سایتها از مبالغ کم شروع شده و به چند صد میلیون تومان هم میرسد. هرکس سهم بیشتری داشته باشد، درصورتی که درست حدس زده باشد، پول بیشتری هم میگیرد. در این سایتها روی هر چیزی میتوان شرطبندی کرد، مانند مسابقات فوتبال در ایران و جهان که معروفترین بخش سایتهای شرطبندی هستند اما نمونه آنلاین بازیهایی که در کازینوها و قمارخانههای پرداخت آنلاین آفلاین و آنلاین دنیا به چشم میخورند، در این سایتها هم وجود دارند.
درآمد این سایتها از کجاست
سایت شرطبندی، درصدی از پولی که جمع شده را برمیدارد اما اینطور که محمد جرجندی، دانشجوی کارشناسی ارشد امنیت سایبری میگوید: «حجم تبادل مالی آنقدر بالاست که این درصد کاملاً کفاف هزینههایشان را میدهد.»
تعیین دقیق گردش مالی سایتهای «بت» به این سادگیها نیست اما از روی حجم بالای تبلیغاتی که در فضای مجازی دارند، میتوان حجم بالای درآمدشان را تخمین زد. اینطور که گفته میشود: «یکی از این سایتهای مشهور بابت تبلیغاتش فقط در بخشی از کانالهای تلگرامی، بیشتر از 300 میلیون تومان هزینه کرده است.» گردش مالی این سایتها در سادهترین مورد، روزی یک میلیارد تومان است. با احتساب فقط 10 درصد حق کارمزد، هرکدام از این شبکههای مجازی، روزی دستکم 100 میلیون تومان درآمد دارند. هرچند میزان دقیق تراکنشهای مالی مشخص نیست اما محمد ارباب افضلی، پژوهشگر ارشد پژوهشکده پولی و بانکی کشور به همشهری میگوید: «روزی 100 میلیون درآمد رقم دور از ذهنی بهنظر نمیرسد.»
درگاه بانکی چطور باز میشود
پرداخت و دریافت پول در این سایتها از طریق درگاه بانکی که به یک شماره حساب معتبر متصل شده، امکانپذیر است. این درگاهها شرکت ارائهدهنده خدمات را به کاربر متصل میکنند. پول در یک بستر ایمن بانکی، منتقل میشود. شرکتی که پول را دریافت میکند، بهصورت رسمی ثبت شده، سایت دارد و معمولاً در زمینههای دیگری نیز کار تجاری انجام میدهد. بسیاری از این سایتها که خودشان نتوانستهاند درگاه بانکی رسمی بگیرند، درگاه شرکتهای دیگر را با قیمتهای قابلتوجهی بهصورت پنهانی میخرند. با این حساب، تراکنش مالی از طریق یک شرکت ثالث انجام میشود.
برای قانع کردن این واسطه، معمولاً بخشی از درآمد – که میتواند چند ده میلیون تومان در روز باشد- بهحساب آنها واریز میشود. از بیرون همهچیز قانونی و بدون مشکل بهنظر میرسد اما واقعیت این است که چنین سیستمی میتواند به پولشویی و نقلوانتقال بیمزد و منت پولهای کثیف نیز کمک کند، آن هم بدون اینکه ردی از کسی باقی بماند. مشکل اینجاست که اگر دارنده درگاه بانکی از یک ای.پی یونیک متصل به درگاه بانکی استفاده کند و آن را میان 100 وبسایت اشتراک دهد این 100 وبسایت میتوانند به سیستم بانکی دسترسی داشته باشند؛ اما درصورتی که بانکها فقط رویای.پی حساسیت نداشته باشند و دامین هم بررسی کنند چنین اتفاقی نمیافتد چون سایتهای قمار اکثراً از دامینهای cv, im و سایر دامینها استفاده میکنند و بهخاطر فیلترینگ دامین آنها مدام تغییر میکند. در واقع محدودیت دامین اگر در سیستم بانکی اعمال شود در مدتی کوتاه میتوان تمامی سایتهای شرطبندی را شناسایی کرد.
پولشویی با استفاده از قمارآنلاین
شاپرک مسدود کردن درگاههای متخلف بانکی را در دستور کار دارد اما این کار پس از اخطار پلیس صورت میگیرد. بهصورت واضحتر هنوز مکانیزم جامعی برای شناسایی و بستن درگاههای بانکی سایتهای قمار بهعنوان یک فعالیت غیرقانونی و خلاف وجود ندارد و به همینخاطر این سایتها بهخاطر درآمدی که برای صاحبانشان دارند هر روز با نامهای مختلف بیشتر میشوند. درصورت فیلترینگ هم سریعاً خود را به دامین جدیدی منتقل میکنند.
درگاههای بانکی این چنینی مثلاً باعث میشود تا خلافکاران پول هنگفتی را وارد این سایتهای قمار کنند و بتوانند قسر در بروند. مثلاً سرقت از کارتهای بانکی را فرض کنید. فرد قربانی شکایت میکند و پلیس متوجه واریز پول او به حسابی که به سایت قمار وصل است میشود. این حساب مسدود میشود اما فرد سارق با پول دزدی سود کرده و پول شسته شده که دیگر رد دزدی ندارد را بهحساب خود منتقل میکند. سارقان آنلاین و هکرها حتی از سایتهای قمار اخاذی میکنند. این سارقان کارتهای بانکی پول دزدی را وارد حساب سایتهای شرطبندی میکنند تا پلیس حساب مقصد را مسدود کند.
تنها یکی از این سارقان ماهانه ۱۵۰ میلیون تومان از سایتهای قمار باج میگیرد تا پول دزدی را وارد حسابشان نکند.