پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
عبدالله شهبازی / اولین بار که احتمال فیلترینگ تلگرام در دی‌ماه 1396 جدی شد، هم‌نشینی دو نامِ تلگرام و فناوری زنجیره‌بلوک پس از فیلتر شدن تلگرام دستمایه یک افسانه‌پردازی قرار گرفت. در این افسانه‌پردازی جریانی درون کشور با پاول دورُف، چهره علنی تلگرام، کاملاً هماهنگ عمل کردند. ابتدا دورف توئیتی منتشر کرد راجع به کار روی «ابزار ضدسانسور مبتنی بر فناوری زنجیره‌بلوک» که جزئیات آن در سه ماهه اول سال 2018 اعلام خواهد شد.
این توئیت دورف در ایران اینطور بازتاب یافت: «تلگرام بناست بر بستر زنجیره‌بلوک سوار شود تا امکان فیلترینگ آن از بین برود.» دورف این جمله را نگفته بود چون می‌دانست تا چه میزان بی‌مبنا است و مایه تمسخر او خواهد شد که حساب توئیترش را متخصصین این حوزه دنبال می‌کنند.
زنجیره‌بلوک‌ها یا خصوصی هستند یا عمومی. زنجیره‌بلوک خصوصی به راحتی قابل شناسایی و فیلتر است. بنابراین در این مورد، منظور زنجیره‌بلوک عمومی بوده است. یکی از پیشرفته‌ترین زنجیره‌بلوک‌های عمومی «اتریوم» است که هم‌اکنون قادر است تنها 15 تراکنش را در هر ثانیه تأیید کند. برای درک ناچیز بودن این عدد کافی است به عدد 45000 تراکنشی توجه کنیم که ویزاکارت در هر ثانیه تأیید می‌کند. اگر بنا باشد یک پیام‌رسان وظیفه اصلی خود، یعنی ارسال و دریافت پیام را با استفاده از فناوری زنجیره‌بلوک انجام دهد بر فرض اینکه بضاعتی به اندازه «اتریوم» داشته باشد، که در ابتدا قطعاً نخواهد داشت، توان تأیید بیش از 15 پیام در ثانیه را نخواهد داشت.
نکته مهم و کلیدی اما این بود که توئیت دورف جز برای بازتاب درون ایران گفته نشده بود زیرا اولاً عمده کاربران تلگرام در ایران هستند، ثانیاً در آن مقطع موضوع «سانسور» و تلگرام در هیچ‌کجا به جز ایران مطرح نبوده است. به عبارت دیگر، توئیت دورف زمینه‌ساز افسانه‌پردازی شد راجع به فیلترناپذیر شدن تلگرام و به تبع آن از تکاپو انداختن کسانی که قصد فیلترکردن آن را در ایران داشتند. فعل و انفعال مشابهی نیز اخیراً، که دوباره احتمال فیلترینگ تلگرام جدی شده است، مشاهده می‌شود که به طریقی دیگر به دنبال فریب و افسانه‌پردازی در ارتباط با فیلترینگ تلگرام است.
این بار وقتی احتمال فیلترشدن تلگرام در ایران جدی شد، به طرز عجیب و مشکوکی موضوع فیلترشدن تلگرام در روسیه مطرح شد. این در حالی است که تلگرام ابداً پیام‌رسان پرکاربردی در روسیه نبود و نیازی به اعمال محدودیت علیه آن وجود نداشت. آنچه در مورد فیلترشدن تلگرام در روسیه اهمیت دارد، تقارن زمانی فیلترشدن آن با جدی شدن احتمال فیلترینگ آن در ایران است. تلگرام در روسیه فیلتر شد تا اخبار مرتبط با آن دستمایه انواع عملیات اطلاعاتی درون ایران قرار گیرد که هدف آنها نجات ایران، اصلی‌ترین کشور استفاده‌کننده این پیام‌رسان، برای تلگرام و نجات تلگرام برای اکوسیستم مافیایی شکل‌گرفته پیرامون این پیام‌رسان است.
از قضا، پس از فیلترشدن تلگرام در روسیه، استفاده از آن افزایش نیز یافت. این پیامد برخلاف چیزی است که در ایران رخ خواهد داد. استفاده از تلگرام در ایران به نقطه اشباع رسیده و هرگونه محدودیت علیه آن قطعاً به کاربران آن نخواهد افزود. وضعیت ایران از این نظر اساساً متفاوت است با روسیه که این پیام‌رسان کاملاً در حاشیه قرار داشت و با فیلترشدن آن کنجکاوی برخی کاربران روسی را برانگیخت.
به عنوان مثال، نهاد فیلترکننده تلگرام اخیراً دست به اقدام عجیب و غیرموجهی زده که بازتاب رسانه‌ای نیز یافته است. پس از فیلترشدن تلگرام در روسیه، سرورهای این پیام‌رسان از مرکز داده اختصاصی آن به مراکز داده آمازون و گوگل متنقل شدند. در واکنش به این جابجایی، نهاد مسئول فیلترینگ در روسیه بیش از یک میلیون و هشتصدهزار آی‌پیِ متعلق به این مراکزداده را فیلتر کرده است! این اقدام موجب شده تا بسیاری سایت‌ها و خدماتی که در این مراکز داده قرار دارند نیز در روسیه از دسترس خارج شوند و به تبع آن واکنش و نارضایتی کاربران اینترنت در روسیه را به همراه داشته باشد.
اگر این اقدام فقط با هدف کنترل اینترنت در روسیه صورت پذیرفته کاملاً غیرموجه بلکه ابلهانه است. نیازی به فیلتر کردن این تعداد آی‌پی وجود نداشته است. کافی بود آی‌پی‌های جدیدی که به سرورهای تلگرام در مراکز داده آمازون و گوگل اختصاص یافته را کشف کرده و آنها را فیلتر کنند. نهاد مسئول فیلترینگ در روسیه قطعاً ابله نیست. بنابراین هدف از این اقدام غیرموجه چیزی غیر از اعمال محدودیت علیه تلگرام در روسیه بوده است. هدف از این اقدام را می‌بایست با در نظر گرفتن تقارن زمانی آن با جدی شدن فیلترینگ تلگرام در ایران دریافت.
بار دیگر بناست ایران برای تلگرام و تلگرام برای مافیای ایرانی آن حفظ شود و این بار نه فناوری «زنجیره‌بلوک» که «رایانش ابری» دستمایه افسانه‌پردازی قرار گیرد. لابد این بار شاهد افسانه‌پردازی‌هایی از این جنس خواهیم بود که به علت مستقر شدن سرورهای تلگرام بر بستر خدمات رایانش ابریِ آمازون و گوگل، فیلترینگ آن مستلزم فیلترکردن آی‌پی‌های بسیار زیادی است که دسترسی کاربران ایرانی به اینترنت را فراتر از تلگرام مختل خواهد کرد. با این ترفند مسئله فیلترینگ تلگرام را به مسئله عام فیلترینگ بدل کرده و مخالفین فیلترینگ گسترده اینترنت را به عنوان پیاده نظام در خدمت مافیای تلگرام در ایران قرار دهند.
تا آنجا که به معین بودن آی‌پی سرورهای یک سرویس مربوط است، تفاوتی بین مراکزداده آمازون و گوگل با مراکز داده اختصاصی تلگرام نیست. اساساً اگر انتقال سرورهای یک سرویس اینترنتی به این مراکزداده مصونیت در مقابل فیلترینگ بوجود می‌آورد، خیلی سرویس‌های دیگر اینترنتی چنین می‌کردند. ظاهراً کسی از خود نمی‌پرسد که اگر مصونیت در مقابل فیلترینگ برای یک سرویس اینترنتی مقدور است چرا سرویس‌های دیگری که هم از پشتوانه فنی قوی‌تری برخوردار هستند و هم از توان مالی بیشتر، چنین کاری نمی‌کنند. چطور است که فقط تلگرام، که حیات و ممات آن وابسته به کاربران ایرانی است، از اینچنین قابلیت‌های افسانه‌ای برای مقابله با فیلترینگ برخوردار است؟
حتی اگر مخالف فیلترینگ اینترنت به صورت عام هم باشیم، نمی‌توان از این پرسش فرار کرد که چرا این دست عملیات فریب گسترده و پیچیده در ایران فقط به سود تلگرام صورت می‌پذیرند.
شبکه‌های مافیایی هم‌پیمان در نهادهای رسمی ایران و روسیه وجود دارند که می‌توانند در بزنگاه‌های این‌چنینی هماهنگی بین نهادهای رسمی دو کشور ایجاد کنند بدون اینکه سیاست رسمی این دو کشور علیه یکدیگر توطئه‌آمیز باشد.
به عنوان مثال، می‌دانیم قتل داریوش فروهر و گالینا استاروویتوا با یک هدف واحد، در یک بازه زمانی دو روزه و توسط شاخه‌های ایران و روسی یک شبکه واحد قدرت صورت پذیرفتند بدون اینکه هیچ یک از این دو قتل سیاست رسمی دولت‌های ایران و روسیه باشند. به عبارت دیگر، از هماهنگی مشهود در مورد اخیر تلگرام نمی‌توان توطئه رسمی دولت روسیه علیه ایران را استنتاج کرد.
باز هم تأکید می‌کنم: این بازی‌های مافیایی به سود «تلگرام» باید متوقف شود. بهترین راهکار رفع فیلترینگ فیسبوک و توئیتر است.