پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
ماهنامه عصر تراکنش / زمانی که صحبت از بانکداری 4.0 و فناوری‌های جدید است، بزرگ‌ترین بانک دنیا در سال 2025 هیچ شباهتی به هیچ‌کدام از بانک‌هایی که می‌شناسید، نخواهد داشت. اینجا نگاهی انداخته‌ایم به سخنرانی برت کینگ درباره بانک ۴.۰ در هفتمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت.
دومین سخنرانی برت کینگ در دومین روز از هفتمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت برگزار شد. اگر از کنسرت آخر برنامه و سخنرانی روسا و وزرا صرف‌نظر کنیم، باید گفت سخنرانی دوم کینگ جزء سخنرانی‌هایی بود که تمام صندلی‌های سالن اصلی برج میلاد را از آن خود کرده بود. دلیلش هرچه که بود، باعث شد به‌سختی یک صندلی خالی در سالن پیدا شود.
عنوان سخنرانی برت کینگ «بانک 4.0؛ بانکداری در همه‌جا بدون حضور در بانک» بود و درباره موضوعات و مسائل بسیاری صحبت شد. همان ابتدا بود که به گفته یکی از افراد حاضر در سالن متوجه شدیم با وجود بانکداری 1.0، 2.0، 3.0 و 4.0، بانکداری ایران در پله اول باقی مانده و تغییرات مهم و بزرگ و اصلی هنوز در تفکر بنیادین بانک‌های ما به‌وجود نیامده است.
از فناوری‌های جدید صحبت شد و اینکه وجود شعبه به‌جز کند کردن روال انجام کارها، فایده دیگری ندارد و بازطراحی شعب چاره کار جذب مشتری نیست. هر زمان هم که صحبت از نوآوری و نوع جدید بانکداری باشد، نمی‌شود که اسمی از چین و گروه معروف علی‌بابا و جک ما به میان نیاید و نتیجه نهایی صحبت‌های نیم‌ساعته کینگ در روز دوم همایش هم این بود که باید در سیستم بانکداری آینده، انسان‌ها را کنار گذاشت و بدون شک در رقابت میان انسان‌ها و ماشین‌ها، ماشین‌ها برنده میدان خواهند بود.
برت کینگ هم جزء آن دسته از افرادی است که علاقه زیادی به سلفی گرفتن دارد و این موضوع را، هم سلفی که کینگ در همایش چهارم با شرکت‌کنندگان انداخته بود و هم عکس‌هایی که در صفحه توئیترش دیده می‌شود، تایید می‌کند.
این بار هم کینگ سنت‌شکنی نکرد و همین که بالای سن رفت، قبل از شروع صحبت‌هایش، یک عکس سلفی با حاضرین در سالن انداخت و بلافاصله در اینستاگرامش منتشر کرد.
وقتی خیال کینگ بابت عکس راحت شد، اشاره‌ای هم به کتاب جدیدش به نام بانک 4.0 کرد که در فروردین‌ماه منتشر خواهد شد و صحبت‌هایش را با این سوال آغاز کرد که «با وجود بانکداری 1.0، 2.0، 3.0 و حتی 4.0، به نظر شما بانکداری ایران در چه مرحله‌ای از بانکداری قرار دارد؟»
البته سوالش بی‌پاسخ نماند و بلافاصله یکی از شرکت‌کنندگان در سالن گفت که به نظرش بانکداری ایران در آغاز راه و همان پله اول مانده است.
کینگ در ادامه صحبت‌هایش نگاهی گذرا به بانکداری‌های 1.0، 2.0، 3.0 و 4.0 کرد و گفت: «بانکداری 1.0 همان چیزی است که ما به آن بانکداری می‌گوییم. در سال 1953 Mainframeها وارد صنعت در آمریکا شدند و این آغاز چرخه دیجیتالی شدن بانک‌ها بود.
سپس با ورود تکنولوژی‌هایی مانند اینترنت و برخی سرویس‌های خودکار و ورود دستگاه‌های خودپرداز در دهه 80، دوران بانکداری 2.0 شروع شد که کم‌کم بانکداری را به بیرون شعب کشاند. با طراحی بانکداری اینترنتی همه صنعت‌ها بسیار از آن استقبال کردند و هر صنعتی در دنیا به آن به چشم یک وسیله فروش نگاه می‌کرد.
با آمدن بانکداری سلف‌سرویس همه‌چیز تغییر پیدا کرد و فهمیدیم که بانکداری هم می‌تواند قابل حمل باشد که همان بانکداری 3.0 است و چنین اتفاقی با ورود آیفون به بازار شروع شد و اینجاست که باید از استیو جابز تشکر کرد، اما بانکداری 4.0 یک تغییر و گذار مهم و بزرگ است که دیگر عملا بانکداری با شما زندگی خواهد کرد و با فناوری‌هایی مانند صدا و واقعیت افزوده همراه است.»
او در ادامه صحبت‌هایش گفت وقتی صحبت از بانکداری 4.0 است، ایران در جایگاه بانکداری 1.0 ایستاده و بسیاری از شعب ایتالیایی قدیمی هم هستند که شبیه به بعضی از شعب ایرانی کار می‌کنند.
مسلما وقتی صحبت از بانکداری 4.0 است، یکی از ویژگی‌های اصلی آن این است که دیگر شعب، نقشی در این نسل از بانکداری نخواهند داشت. کینگ گفت که تا سال ۲۰۳۰ دیگر هیچ‌کسی به بانک مراجعه نخواهد کرد.
به گفته کینگ درست است که در گذشته اصل مبتنی بر شعبه داشتن بود، اما حالا این کار دیگر فایده‌ای ندارد و تغییر و بازطراحی شعب حتی با استفاده از جدیدترین تکنولوژی‌ها به شما کمکی نخواهد کرد و نمی‌توانید با طراحی یک شعبه زیباتر و نوآورتر به فکر بازگرداندن مشتری به داخل شعبه باشید.
کینگ در ادامه صحبت‌هایش در خصوص بحث شعبه گفت: «تغییراتی که شما ایجاد می‌کنید باید رو به جلو باشد، نه رو به عقب و نباید به قضیه بازگرداندن مشتریان به شعبه فکر کنیم؛ چراکه رفتار مشتریان تغییر کرده است و ما باید بر اساس رفتار آنها فکر کنیم. بانک‌ها هنوز در چارچوب شعبه فکر می‌کنند و این طرز تفکر مسلما شما را محدود خواهد کرد.»
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
کارت اعتباری اوبر
در رویداد مانی 2020 لاس‌وگاس 2017، خبر از اعلام همکاری میان اوبر و شرکت ویزا و بانک بارکلیز برای ارائه کارت‌های اعتباری به مشتریان شد که مشتریان اوبر می‌توانستند از نوامبر 2017 از طریق اپلیکیشن درخواست تاکسی اوبر، به این کارت‌ها دسترسی داشته باشند و همچنین می‌توانند به‌صورت آنلاین درخواست کارت بدهند.
[/mks_pullquote]
کینگ در رابطه با دست‌وپاگیر بودن شعب، شرکت آمریکایی اوبر را مثال زد و گفت: «اوبر یکی از شرکت‌های آمریکایی است که در راستای گسترش‌اش محدودیت‌هایی دارد. یکی از این محدودیت‌ها این بود که رانندگانش حساب بانکی و هیچ کارت بانکی نداشتند. اوبر به بانک Chase و دیگر بانک‌های آمریکایی مراجعه کرد و از آنها پرسید که باید چه کار کند و آن بانک‌ها هم در پاسخ گفتند که راننده‌های خودتان را به شعبه بفرستید تا برای آنها حساب بانکی باز کنیم. واکنش اوبر نسبت به این جواب این بود که ما زمان و وقت انجام این کار را نداریم. همین شد که اوبر در نهایت مشکلش را به کمک یک شرکت فین‌تک حل کرد.»
او افزود: «دوربین‌های حقیقت افزوده و صدا از مقوله بانکداری 4.0 خواهد بود و دیگر با این فناوری‌ها نیازی به حضور در بانک نیست. 1.2 میلیارد نفر در دنیا از خدمات بانکداری به‌وسیله موبایل خود استفاده می‌کنند و در سال ۲۰۳۰ هیچ‌کس از بانک استفاده نخواهد کرد و با دانلود برنامه‌های خاص این مهم محقق می‌شود و فناوری با تغییر تدریجی در حال بهتر شدن است.»
کینگ در بخشی از صحبت‌هایش کلیپی از الک بالوین را در یک تبلیغات نشان می‌دهد که چطور از تکنولوژی صدا استفاده می‌کند. او با کامپیوترش صبحت می‌کند و از این طریق یک جفت جوراب سفارش می‌دهد.
کینگ پس از پخش کلیپ توضیح داد که چنین چیزی ممکن است در 10 سال آینده به واقعیت تبدیل شده و همه‌گیر شود و دیگر به جای اینکه با کارت‌تان خرید انجام دهید، فقط با استفاده از صدایتان به کامپیوترتان دستور خرید را می‌دهید. کارت‌های بانکی دیگر انجام کارها را کند کرده است و شما می‌توانید با استفاده از فناوری صدا خریدهایتان را انجام دهید.
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
به‌کارگیری فناوری صدا در بانک‌ها
بانک‌ها بیشتر و بیشتر امکان استفاده از دستیارهای دیجیتالی صوتی را برای انجام امور بانکی‌شان در اختیار مشتریان قرار می‌دهند. در سال 2017، U.S. Bank اولین بانکی بود که به مشتریانش این امکان را داد تا با استفاده از فناوری اکو آمازون به حساب‌های بانکی‌شان دسترسی داشته باشند. بارکلیز، سانتاندر و اچ‌اس‌بی‌سی از جمله بانک‌هایی هستند که در سال گذشته از این فناوری استفاده کرده‌اند.
[/mks_pullquote]
این آینده‌پژوه بانکداری الکترونیکی گفت: «در حال حاضر محصولات بانکی متکی به شعبه را باید کنار گذاشت. این محصولات بیشتر باید بر فناوری متکی باشند. افراد زیادی در چین از بستر فناوری بدون داشتن پول نقد، امور بانکی خود را انجام می‌دهند. انتقال وجه، دسترسی به پول و اعتبار، از جمله مسئولیت‌های بانک‌هاست که با استفاده از فناوری می‌توان این موضوعات را رفته‌رفته کنار گذاشت؛ چراکه فناوری کارهای روزمره ما را به‌مرور مدیریت می‌کند.»
اما به هر حال بسیاری از بانکدارها می‌پرسند پس تکلیف انسان‌ها این وسط چه می‌شود؟ برت کینگ هم در پاسخ به این سوال توضیح داد: «بله، انسان‌ها خوب هستند و آدم‌ها بانکدارهای بهتری‌اند، ولی برای مثال، زمانی که شما می‌خواهید برای انجام یک کار سرمایه‌گذاری، با یک سرمایه مشخصی که در دست دارید، به بانک مراجعه کنید، آن فردی که روبه‌روی شما قرار دارد، در عین حال که مشاوره می‌دهد، می‌خواهد محصولی را هم به شما بفروشد. باید بگویم ماهیت آن چیزی که به شما به‌عنوان مشاوره در آینده و توسط ربات‌ها ارائه می‌شود، نسبت به آن چیزی که در حال حاضر در صنعت بانکداری وجود دارد، بسیار متفاوت خواهد بود.»
کینگ در ادامه گفت: «نکته‌ای که مهم است و جا دارد به آن اشاره کنم، این است که در رابطه با موضوع انسان در برابر ماشین باید بگویم که در نهایت ماشین‌ها برنده میدان خواهند بود. وقتی به سیستم بانکداری فردا فکر می‌کنیم، باید انسان‌ها را کنار بگذاریم؛ چراکه آنها روال انجام کار را آهسته و کند می‌کنند و از نظر ارائه توصیه‌های هوشمند، ماشین‌ها و ربات‌ها خیلی بهتر عمل می‌کنند.»
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
جک ما
در سال 1964 متولد شد و در سال 1999 گروه علی‌بابا را تاسیس کرد و در حال حاضر مدیرعامل این شرکت است. جک ما یکی از ثروتمندترین افراد در چین و آسیا به‌شمار می‌رود و هم‌اکنون در رتبه 18 در فهرست ثروتمندترین افراد جهان در مجله فوربس قرار دارد. «جک» اسم مستعاری است که یکی از دوستان خارجی‌اش برای او انتخاب کرد؛ چراکه تلفظ چینی نامش سخت بود. جک ما سه بار در آزمون ورودی دانشگاه چین رد شد و در نهایت به موسسه دبیری هانگژو رفت و پس از فارغ‌التحصیلی، برای 30 شغل مختلف اقدام کرد که در همه رد شد.
[/mks_pullquote]
بحث از تغییرات و اقدامات بنیادین که شد، برت کینگ به جک ما، مدیرعامل شرکت علی‌بابا اشاره کرد. کینگ در ادامه گفت: «زمانی جک ما با مدیرعامل والمارت بر سر این موضوع که طی 10 سال آینده کدام شرکت بزرگ‌تر خواهد بود، بحث می‌کردند و شرط بستند. جواب جک ما بسیار واضح بود و معتقد بود که علی‌بابا شرکت بزرگ‌تری نسبت به والمارت خواهد بود. جک ما پاسخش را این‌طور توضیح داد که اگر والمارت بخواهد 10 هزار مشتری جدید برای خودش ایجاد کند، به تعداد زیادی مغازه، انبار و نیروی انسانی نیاز دارد و این در حالی است که چنین اتفاقی تنها با اضافه شدن دو دستگاه کامپیوتر برای علی‌بابا میسر خواهد شد.»
سپس کینگ آمار خیره‌کننده‌ای ارائه کرد و گفت: «امروز علی‌بابا 180 میلیارد دلار ذخیره دارد و این نشان‌دهنده موفق‌ترین تاریخچه پس‌انداز در بازار است. جی‌پی مورگان بعد از علی‌بابا 150 میلیارد دلار دارد. به نظر شما کدام شعبه بانکی در تهران می‌تواند یک ذخیره 180 میلیارد دلاری، آن هم طی هشت ماه داشته باشد؟»
کینگ مهم‌ترین اتفاقی را که باید در بانکداری رخ دهد، تغییر تفکر بنیادی در این صنعت عنوان کرد و با گفتن ذخیره 180 میلیارد دلاری علی‌بابا، این گروه را بزرگ‌ترین رقیب بانک‌ها در بازار معرفی کرد که بیشترین میزان ذخیره دلاری را دارد.
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
شرکت خرده‌فروشی والمارت
این شرکت آمریکایی در سال 2012 پس از شرکت‌های رویال داچ شل و اکسون‌موبیل در رتبه سوم از بزرگ‌ترین شرکت‌های جهان قرار گرفت و در سال 2013 این شرکت با درآمدی معادل 469 میلیارد دلار بزرگ‌ترین شرکت جهان بر پایه میزان درآمد شناخته شد. موسس این فروشگاه سام والتون است و در حال حاضر داگ مک‌میلان، مدیرعامل این شرکت است. این شرکت 8500 شعبه در 15 کشور؛ از جمله مکزیک، بریتانیا، ژاپن، هند، آرژانتین، برزیل و کانادا دارد.
[/mks_pullquote]
به‌عنوان جمع‌بندی صحبت‌هایش، کینگ به موضوع همکاری میان بانک‌ها و کسب‌وکارهای فین‌تک اشاره کرد که اگر به‌عنوان بانک‌هایی که در اکوسیستم هستید، می‌خواهید رشد کنید، باید به‌سراغ افرادی بروید که این سرعت و نوآوری را داشته باشند و به همین دلیل است که بانک‌ها باید با کسب‌وکارهای فین‌تک وارد مشارکت و همکاری شوند.
او در نهایت توضیح داد: «در سال 2025، بزرگ‌ترین بانکی که در دنیا وجود خواهد داشت، هیچ‌کدام از بانک‌هایی که می‌شناسید، نخواهد بود؛ بلکه شرکت علی‌بابا در چین خواهد بود که اتفاقا هیچ شعبه‌ای هم نخواهد داشت و بیش از سه میلیارد مشتری روی دستگاه‌های موبایل خواهد داشت. اگر شما بانکدار هستید، دیگر طرف حساب شما سیتی‌بانک، دویچه یا HSBC نخواهد بود؛ بلکه شما با جک ما و تکنولوژی که او ابداع کرده رقابت خواهید کرد؛ پس بدانید که رقیب اصلی شما چه کسی است و باید به‌دنبال چه آینده‌ای باشید.»
