پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
مدیرعامل فون‌پی: حوزه پرداخت فضای بزرگی دارد، محدود به تاکسیرانی نیستیم
برنامه‌نویس است. از نرم‌افزار اتوماسیون اداری دانشگاه علم و صنعت شروع کرده و به پیاده‌سازی اپلیکیشن پرداخت یکی از PSPهای مطرح کشور رسیده. برای بانک اقتصاد نوین برنامه‌نویسی کرده و فعالیت‌های متنوعی در حوزه پرداخت و بانکی داشته است.
ابراهیم سوادی‌نژاد پس از شرکت در چند رویداد همفکر و استارت‌آپ ویکند، با فضاهای استارت‌آپ‌ها آشنا می‌شود و در دومین استارت‌آپ ویکندی که حضور داشت، ایده‌ای را مطرح کرد که جزو ده ایده برتر انتخاب شد و به گفته خودش تجربه استارت‌آپی خوبی به دست آورد و به این نتیجه رسید که باید کسب‌وکار خودش را راه بیندازد و دیگر به‌صورت فریلنسر یا انفرادی کار نکند.
با بنیان‌گذار و مدیرعامل فون‌پی در مورد نحوه شکل‌گیری این استارت‌آپ، چالش‌ها و سختی‌های ورود به حوزه پرداخت‌های خُرد، وضعیت این حوزه با تاکسیرانی و آینده استارت‌آپ‌های فعال در این حوزه به صحبت پرداختیم. این گفتگو را در ادامه بخوانید.
قربانی: چطور وارد حوزه استارت‌آپی شدید؟
سوادی‌نژاد: بعد از دومین حضورمان در یک رویداد استارت‌آپ ویکند، با وحید صادقی و حسن عبدی که از شرکت صفریک باهم در ارتباط بودیم تصمیم گرفتیم که شرکتی ثبت کرده و یک ایده استارت‌آپی را اجرا کنیم. پس از تحقیقاتی که انجام دادیم به این نتیجه رسیدیم که در ایران شبکه اجتماعی فعالی وجود ندارد و از مدل پین‌ترست الگوبرداری کردیم و سعی کردیم بتوانیم آن را پیاده کنیم. حدود یک سال زمان صرف آن کردیم و به دنبال سرمایه‌گذار بودیم؛ اما به دلیل اینکه سوددهی شبکه‌های اجتماعی بسیار هزینه‌بر است، سرمایه‌گذاران این ریسک را نمی‌پذیرفتند.
قربانی: چطور از شبکه اجتماعی به فین‌تک رسیدید؟
سوادی‌نژاد: با توجه به پیش‌زمینه‌ای که در حوزه پرداخت داشتم، متوجه شدم شرکت‌های تجاری که در شبکه‌های اجتماعی فعالیت می‌کنند، نمی‌توانند پرداخت‌های‌شان را درست پیش ببرند. به این نتیجه رسیدیم که به سمت نرم‌افزاری در خصوص پرداخت موبایلی برویم. با تحقیقاتی که کردیم متوجه شدیم مدل ورود به بازار نرم‌افزارهای مشابه که در خصوص پرداخت موبایلی فعالیت دارند، کمی مشکل دارد. همچنین مدل‌های نرم‌افزاری روز دنیا مانند علی‌پی، پی‌تی‌ام و زپر را هم موردبررسی قرار دادیم تا از نحوه فعالیت آنها آگاه شویم. تصمیم گرفتیم اگر می‌خواهیم در این حوزه فعالیت کنیم، در بخشی ورود کنیم که به این مدل پرداخت نیاز دارد. درنهایت به این نتیجه رسیدیم که وارد حوزه پرداخت‌های تاکسیرانی شویم.
قربانی: فعالیت فون‌پی از چه زمانی و چگونه آغاز شد؟
سوادی‌نژاد: ما از مهر 95 به این موضوع فکر کردیم و نهایتاً اردیبهشت 96 با توجه به جلساتی که موفق شدیم پس از پیگیری‌های فراوان با کارشناسان و معاون سازمان تاکسیرانی داشته باشیم، توانستیم جلسه‌ای با ریاست وقت سازمان، آقای افندی‌زاده بگذاریم. ایشان پس از مشاهده نرم‌افزار دستور دادند یک خط تاکسی (بالای میدان ونک) را به‌طور آزمایشی به ما اختصاص دهند.
قربانی: نتیجه چه بود؟
سوادی‌نژاد: پرداخت با دستگاه‌های کارت‌خوان قبلاً در تاکسیرانی اجرا شده بود، ولی با توجه به اینکه مدل تاکسیرانی در ایران مینی‌بوسی است، پاسخ خوبی دریافت نکرده بودند و پرداخت با موبایل برای مسافران جذاب‌تر به‌نظر می‌آمد.
قربانی: در این زمینه رقیب هم داشتید؟
سوادی‌نژاد: هم‌زمان با ما، تاکسیرانی به چند نرم‌افزار دیگر ازجمله «رسید»، «پرداختم» و «توسن سها» هم اجازه فعالیت آزمایشی را در خطوط دیگر داده بود.
قربانی: یعنی قرار بود شهر به چند بخش تقسیم شود و هر استارت‌آپ در یک منطقه کار کند؟
سوادی‌نژاد: سیاست تاکسیرانی این بود که مدل فعالیت استارت‌آپ‌ها را آزمایش کند و از روی نتایج به‌دست‌آمده یک مدل نهایی استخراج کند. برای همین، تاکسیرانی به ما دستور داده بود فعالیت خود را فقط در خطی که برای ما مشخص کرده بودند انجام دهیم و فراتر از آن نرویم.
قربانی: بقیه رقبا هم همین شرایط را داشتند؟
سوادی‌نژاد: از نظر دستورالعملی که تاکسیرانی اعلام کرده بود بله، اما بعد از مدتی متوجه شدیم این مدل پرداخت، توسط رقبا در خطوط دیگر شهر هم انجام می‌شود، ما هم خواستار ارائه فعالیت خود به‌صورت گسترده‌تر در سطح شهر شدیم، اما متأسفانه موافقت تاکسیرانی را کسب نکردیم.
قربانی: چرا سازمان تاکسیرانی اقدام به ارائه یک دستورالعمل مشخص نکرد؟
سوادی‌نژاد: در یک بازه زمانی از طرف سازمان اعلام کردند یک سری مدارک آماده کنیم تا بتوانیم مجوز فعالیت‌مان را از سازمان بگیریم، ولی با توجه به اینکه در همان بازه زمانی هفت‌ماهه، تغییرات اساسی در تیم مدیریتی شهرداری و سازمان تاکسیرانی اتفاق افتاد، همه این صحبت‌ها و فعالیت‌ها متوقف ماند.
قربانی: مسئله رقبا با شما در این حوزه چیست؟
سوادی‌نژاد: مشکل مجموعه‌های رقیب با ما نیست. من فکر می‌کنم رقبای ما با رگولاتوری در این حوزه مشکل دارند؛ یعنی نمی‌خواهند سازمان تاکسیرانی رویه مجوزدهی را ایجاد کند چون فکر می‌کنند تاکسیرانی با مجوزدهی در این حوزه انحصار ایجاد خواهد کرد.
قربانی: خب انحصار که همین الآن هم وجود دارد. چرا به‌جز فون‌پی، پلتفرم دیگری نمی‌تواند در این حوزه فعالیت کند؟
سوادی‌نژاد: اتفاقاً الآن موضوع اصلاً انحصار نیست. اینکه بعد از مدت‌ها یک مجموعه توانسته موفقیتی کسب کند، مشابه همه حوزه‌های دیگر که تا یک مجموعه موفق می‌شود بقیه نیز حضور پیدا می‌کنند، شروع به رقابت‌های احساسی کرده‌اند و اتفاقاً اصل کسب‌وکار فون‌پی خیلی بزرگ‌تر از فقط تاکسیرانی است و مطرح کردن انحصار اصلاً موضوعیتی نخواهد داشت. در ضمن انحصار زمانی اتفاق می‌افتد که چیزی مشخص نباشد. الآن که خود تاکسیرانی با مدل‌هایی که در حال طراحی است و مشخص است که برنامه‌ریزی انجام شده، مطرح شدن این جریان بیشتر ناشی از نگرانی سایرین از موفقیت کسب‌شده توسط فون‌پی است.
قربانی: یعنی در حال حاضر استارت‌آپ‌های مشابه مثل رسید و پرداختم فعالیت ندارند؟
سوادی‌نژاد: به دلیل دستوری که از جانب تاکسیرانی اعلام شده بود مبنی بر اینکه پلتفرمی درحال اجرا است که قرار است تمامی این نرم‌افزارها روی آن اجرا شود ولی آنها توجهی نکردند، فعالیت آنها هم متوقف شده. البته شرکت پرداختم هم‌چنان کمی فعالیت دارد. شرکت توسن سها هم که مدل نرم‌افزاری مشابه ما را داشتند، در حال حاضر فعالیت کمی دارند.
قربانی: پس با این حساب الآن شما یکه‌تاز بازار هستید و باید از این وضعیت راضی باشید.
سوادی‌نژاد: یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌هایی که از شرکت تاکسیرانی گله و شکایت دارد، شرکت ماست. ما بارها درخواست داده‌ایم که روشن شدن وضعیت فعالیت استارت‌آپ‌های پرداخت در حوزه تاکسیرانی را در اولویت قرار دهند. این که ما نمی‌دانیم کاری که می‌کنیم تا کجا قابل توسعه است و آیا در آینده هم می‌توانیم فعالیت کنیم یا نه، خطر بسیار بزرگی برای کسب‌وکارمان است.
قربانی: رقبای شما ادعا می‌کنند با توجه به روابطی که سرمایه‌گذارتان دارد، برای خودتان انحصار به وجود آورده‌اید.
سوادی‌نژاد: ما هیچ انحصاری در این حوزه به وجود نیاورده‌ایم و همین الآن نیز از برنامه‌ریزی‌ای که تاکسیرانی کرده کامل مشخص است. رقبا هم به دلیل اشتباه‌هایی که خودشان مرتکب شدند از گردونه رقابت خارج شدند. مگر نه اینکه می‌گویند قبل از فون‌پی وارد این حوزه شده‌اند؟ پس چرا هیچ موفقیت چشم‌گیری کسب نکرده‌اند؟ این‌گونه بحث‌ها پس از دیدن موفقیت‌های فون‌پی به وجود آمده است. ما اردیبهشت با تاکسیرانی وارد مذاکره شدیم ولی در مرداد توانستیم با سرمایه‌گذار قرارداد ببندیم و قبل از آن با هزینه شخصی فعالیت می‌کردیم.
ببینید: اپلیکیشن‌های پرداخت کرایه تاکسی را می توان یک کاسه کرد؟
قربانی: در یکی دو هفته اخیر صحبت‌های فراوانی در مورد شما و تاکسیرانی مطرح شد اما هیچ واکنشی نشان ندادید.
سوادی‌نژاد: برنامه ما در فون‌پی از ابتدا این بود که وارد هیچ جریان و دعوایی در این حوزه نشویم. ما نمی‌خواهیم وارد حاشیه‌ها شویم و دلمان می‌خواهد فقط در حوزه خودمان حرکت کنیم. تمرکز ما فقط بر این است که فعالیت خودمان را ادامه دهیم و پیشرفت کنیم.
قربانی: به نظر شما حجم این بازار چقدر است؟
سوادی‌نژاد: با توجه به اینکه در تهران حدود چهار میلیون سفر در روز انجام می‌شود و هشتادوپنج هزار تاکسی در تهران وجود دارد، با محاسبه متوسط پرداخت هزار و دویست تومان می‌توان حجم بازار را به دست آورد.
قربانی: شرکت‌های پرداخت موبایلی مانند شما چه میزان سهم و درآمد از این بازار دارند؟
سوادی‌نژاد: حجم تراکنش در این بازار بسیار بالاست، اما سهم ما از این بازار اندک است.
قربانی: چرا جدیداً از سمت راننده‌های تاکسی نارضایتی از این روش پرداخت به وجود آمده؟
سوادی‌نژاد: با توجه به اینکه بانک مرکزی تغییری در مدل تسویه پایا و پایانه‌های فروش به وجود آورد، ما مجبور شدیم یک بار در روز و در ساعت سه و چهل‌وپنج دقیقه بعداز ظهر با راننده‌ها تسویه مالی انجام دهیم، درصورتی‌که قبلاً این تسویه پایا هفت مرتبه در روز بوده است و این سوءتفاهم برای رانندگان ایجاد شد که این تصمیم از سمت فون‌پی بوده است.
قربانی: چه تعداد کاربر نرم‌افزار فون‌پی را نصب کرده‌اند؟
سوادی‌نژاد: ما حدود دویست و پنجاه‌هزار کاربر فقط در تهران داریم.
قربانی: مدل درآمدی شما چگونه است؟
سوادی‌نژاد: ما از روز اول شروع کار، از راننده کارمزد دریافت کرده‌ایم و بابت تسویه‌حسابی که با راننده انجام می‌دادیم روزی صد تومان دریافت می‌کردیم. با توجه به اینکه ما یک استارت‌آپ هستیم و به دنبال رشد، تصمیم گرفتیم این کارمزد را دریافت نکنیم و فقط به فکر توسعه فعالیت‌های‌مان باشیم. ولی در کل درآمد این مدل پرداخت، مدل کارمزدی است.
قربانی: شما به تمام نقاط تهران سرویس می‌دهید؟
سوادی‌نژاد: درحال حاضر خیر، مناطق محدودی را که خود تاکسیرانی اجازه داده تحت پوشش داریم.
قربانی: شما به دنبال دریافت مجوز هستید ولی این دریافت مجوز با رویکرد پلتفرم باز که مدیریت جدید تاکسیرانی دنبال می‌کند، هم‌خوانی ندارد.
سوادی‌نژاد: درست است که تاکسیرانی دنبال پلتفرم باز است اما باید بتواند مدیریتش کند. اشخاص یا گروه‌هایی که می‌خواهند در این زمینه فعالیت کنند با راننده و مسافر طرف حساب هستند و اگر اتفاقی رخ دهد، تاکسیرانی باید بتواند پاسخگو باشد.
قربانی: چه اتفاقی ممکن است رخ دهد؟
سوادی‌نژاد: در این سرویس اطلاعات کیف پول مشتری وجود دارد و پرداخت صورت می‌گیرد و اگر به هر دلیلی پولی به‌حساب تاکسی‌دار واریز نشود و شرکت سرویس درستی ارائه ندهد، راننده تاکسی با شرکت به‌صورت مستقیم در ارتباط نیست و از شرکت تاکسیرانی پاسخ می‌خواهد.
قربانی: با توجه به اینکه فعالیت شما در حوزه پرداخت است، چرا بانک مرکزی با شما کاری ندارد؟
سوادی‌نژاد: ما جلساتی با شرکت شاپرک داشته‌ایم، با توجه به اینکه در یک بازه زمانی پس از این که فین‌تک‌ها را می‌بستند، بانک مرکزی اقداماتی در خصوص تدوین چارچوب پرداخت‌یار و پرداخت‌بان انجام داد، ما تمام فعالیت‌های خود را بر این مبنا قرار داده‌ایم که مشکلی برای تطبیق دادن خودمان با بانک مرکزی نداشته باشیم. در واقع دستورالعمل بانک مرکزی فعالیت ما را هم تحت پوشش قرار می‌دهد.
قربانی: یعنی یک طرف فعالیت شما شرکت تاکسیرانی و طرف دیگر بانک مرکزی است؟
سوادی‌نژاد: بله دقیقاً
قربانی: با توجه به اینکه شما در حوزه پرداخت فعالیت می‌کنید، خدماتتان فقط محدود به تاکسی‌هاست؟
سوادی‌نژاد: اتفاقاً حوزه پرداخت آن‌قدر فضای بزرگی دارد که مسلماً ما خود را محدود به تاکسیرانی نمی‌کنیم. تاکسیرانی خش کوچکی از کار ماست. اتفاقاً ما فکر می‌کنیم اگر فون‌پی در حوزه دیگری فعال می‌شد احتمالا سایرین به آن قسمت هم هجوم می‌آوردند. این از موفقیت‌های فون‌پی در نحوه ارائه محصول و شناخت کامل نیاز کاربر و پذیرنده ناشی می‌شود و دیگران نیز با نگاه به موفقیت‌های فون‌پی به دنبال ایجاد رقابت‌های احساسی هستند.
بهتره از ایشون میپرسیدید چرا نماینده برکت به عنوان سرمایه گذار توی فون پی یهو شد مدیرعامل تاکسیرانی!