پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
چرا بانکهای دنیا از بانکداری بدون ربا استقبال میکنند؟
دنیای اقتصاد؛ یکشنبه 20 تیرماه 90؛ رامین پاشایی فام؛
بیش از دو دهه از اجرای بانکداری بدون ربا در کشورمان میگذرد، شاید کمتر کسی باور میکرد بانکداری بدون ربا به این سرعت جای خود را در سیستم بانکداری دنیا و سیاستهای پولی و مالی جهان باز کند. امروز دیگر نظام اقتصادی دنیا بانکداری بدون ربا را که به عنوان بانکداری اسلامی شناخته شده به عنوان یک نظام مترقی و پیشرفته پذیرفته و در بسیاری از موارد جایگزین روشهای قبلی خود کرده است. چنین اقدامی به این وسعت بیشک بدون مطالعه و بررسی علمی موشکافانه صورت نگرفته است.
مطمئنا اقتصاد توسعه یافته، منفعت محور و مشتری مدار کشورهای غربی و آمریکا اگر در ارتباط با ویژگی، کاربرد و مترقی بودن بانکداری بدون ربا به باور نمیرسید آن را به این وسعت به اجرا در نمیآورد. کارشناسان و اقتصاددانان برجسته جهان چون پروفسور منصورمالک نیز بیدلیل سال ۲۰۰۵ را سال بانکداری اسلامی نخوانده است. رشد ناگهانی بانکداری بدون ربا (اسلامی) آنقدر خیرهکننده بوده که نگاه تمام بانکهای جهانی را طی سالهای اخیر به خود معطوف کرده است. هم اکنون موضوع بانکداری و فاینانس اسلامی به موضوعی مهم در بازار پولی و مالی جهان تبدیل شده، این مهم تا آنجا پیش رفته که خزانه داری فدرال آمریکا نیز در جلسه خود چارچوب قانونی برای فعالیت بانکهای اسلامی تدوین کرده تا این بانکهای بدون محدودیت به اجرای بانکداری بدون ربا بپردازند. بانکداری اسلامی به شکلی در اقتصاد جهان متبلور شده که شورای خدمات مالی انگلستان نیز با ایجاد تغییرات قانونی در نظام مالی این کشور راه را برای فعالیت آزادانه بانکداری بدون ربا براساس قوانین اسلامی بازکرده است. شرکتهای بینالمللی همچون کلیفرود چنس، کلایداندکو نیز به طور روز افزونی مشتریان خود را به استفاده از قراردادهای مالی اسلامی و بانکداری بدون ربا توصیه میکنند. موسسه اوراق بهادار و سرمایهگذاری بریتانیا نیز اعلام کرده است که قصد دارد با موسسه امور مالی لبنان به منظور ایجاد مهارتهای تخصصی در زمینه بانکداری اسلامی همکاری کند. براساس آمار بینالمللی ارائه شده اعتبارات خدمات مالی انگلستان حسابهایی که خواستار تسهیلات بانکی مبنی بر قوانین شرع اسلام هستند از ۲۰۰ میلیارد دلار به ۵۰۰ میلیارد دلارافزایش یافته و هر ساله نیز ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش پیدا میکند. علاوه بر این بانک اسلامی بریتانیا که در شهریور ماه سال ۸۳ (سپتامبر ۲۰۰۴) آغاز به کار کرد فراتر از شعب خود در لندن، بیرمنگام وستر، خدمات پستی و تلفنی به مسلمانان ارائه میدهد و هفت شعبه جدید ارائه دهنده خدمات بانکداری اسلامی در سراسر آن کشور راهاندازی کرده است.
بانکداری مترقی اسلامی چنان جای خود را در عرصه جهانی بازکرده و توانایی و کاربرد خود را به رخ موسسات پولی و مالی دنیا کشیده که بانک بینالمللی «سیتی گروپ» که در بیش از یکصد کشور جهان حضور فعال داشته و بالغ بر ۲۰۰ میلیون مشتری جذب کرده حساب ویژه برای بانکداری بدون ربا بازکرده و از سال ۱۹۹۶ تا کنون بیش از ۶ میلیارد دلار از عملیات بانکی خود را بر مبنای مقررات اسلامی انجام داده است.
حضور موفق و توجه ویژه جهانیان به بانکداری بدون ربا به اینجا ختم نمیشود «دویچه بانک» آلمان، بانک انگلیسی – آسیایی «اچ. اس. بی. سی»، بانک «آ. پ. ان. آمرو» هند، «استاندارد چارترد» انگلیس، بانکهای «سویسته ژنرال» و «ب. ان. پ. پاریب» در فرانسه نیز طی سالهای گذشته بخشهای جداگانه و در عین حال ویژه جهت ارائه خدمات بانکی و مالی بر مبنای مقررات اسلامی تاسیس کردهاند.
بر خلاف تصور برخی کارشناسان توجه ویژه موسسات بینالمللی و کشورهای توسعه یافته جهان به بانکداری بدون ربا را به دلیل ارتباط این موسسات با کشورهای اسلامی میدانند، اما نگارنده معتقد است اگر توانایی و انعطاف و کارایی بالای سیستم مترقی بانکداری بدون ربا (اسلامی) نبود این موسسات اینگونه به آن اقبال نشان نمیدادند. این توجه به گونهای بود که حتی در برخی نقاط جهان که ارتباطی با کشورهای اسلامی یا مسلمانان نداشت موسسات مالی آن، اقدام بر اجرای قوانین بانکداری اسلامی کردند و آن را سرلوحه و مبنای فعالیتهای خود قرار دادند. نمونه بارز آن را میتوان ایالت «زاکسن آنهالت» آلمان عنوان کرد. این ایالت علاقه ویژهای به بانکداری اسلامی نشان داده به گونهای که اوراق بهاداری به ارزش بیش از یکصد میلیون یورو بر مبنای مقررات اسلامی به علاقهمندان ارائه کرده، این مبلغ صرف سرمایهگذاری در بخش پروژههای ساختمانی و مسکن شده است. خریداران این اوراق نیز به جای گرفتن بهره ثابت پول خود، درآمدهای حاصله را به عنوان اجاره املاک دریافت میکنند. بدون شک وجود این برتریها بود که باعث شد اوراق بهادار اسلامی منتشره در آلمان از موسسه «فیچ» درجه ممتاز (AAA) بگیرد.
علاوه بر موارد بیان شده در سطور بالا اگر تا سال ۱۹۹۹ میلادی صرفا ۱۰ صندوق و موسسه ویژه سرمایهگذاری بر مبنای مقررات اسلامی وجود داشت امروز این موسسات به ۱۵۰ هزار مورد در سراسر جهان رسیده است. موفقیت بانکداری اسلامی از نگاه مطبوعات خارجی نیز پنهان نمانده به گونهای که روزنامه «تاگس اشپیگل» آلمان در یکی از مقالات خود نوشت «بانکداری اسلامی طی ۱۰ سال گذشته موقعیت خود را تثبیت کرده و به یک بخش مهم در بازار مالی بینالمللی تبدیل شده است».
نکات یاد شده تنها گوشهای از توجه جهانیان به قوانین مترقی اقتصاد اسلامی است که در بانکداری بدون ربا متبلور شده است. امروزه در سراسر جهان اقتصاد دانان و کارشناسان پولی و مالی، بانکداری اسلامی را به عنوان یک سیستم کاملا مترقی در عرصه بانکداری میشناسند و در حال تحقیق گسترده و موشکافانه بر روی تواناییها و پتانسیلهای بالقوه آن هستند. توجه ویژه سیستمهای پولی و مالی جهان به قابلیتها و پتانسیلهای بانکداری بدون ربا بیانگر مترقی بودن و کاربرد بالای آن در عرصه پولی و مالی است. بیشک اجرای همه جانبه بانکداری بدون ربا در کشورمان را باید از اقدامات شجاعانه مسوولین اقتصادی در سال ۶۱ عنوان کرد. اقدامی که در دنیا بیسابقه بود. تاکنون هیچ یک از کشورهای اسلامی بهرغم مترقی بودن این سیستم و کارایی بسیار بالا شجاعت به کارگیری همه جانبه آن را نداشتهاند. در عین حال با وجود شجاعت به کارگیری یکپارچه این سیستم متکامل در ایران باید بپذیریم که کاستیهایی هم داشتهایم. کاستیهایی که نه در ماهیت بانکداری بدون ربا، بلکه در نحوه اجرا و درک و فهم کامل آن ایجاد شده، مطمئنا آموزش همه جانبه و تبیین درست ماهیت بانکداری بدون ربا این مشکل را حل خواهد کرد.