پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
بیت‌کوین‌ها نوعی از پول‌های الکترونیکی رمزنگاری‌شده هستند که حالا و با گسترش استفاده تجاری از فضای اینترنتی بسیار بیشتر از گذشته جلب توجه کرده‌اند. برای بازی با این پول اینترنتی جذاب اما چالش‌هایی وجود دارد که توجه به آنها ضروری است.
به گزارش ایسنا، همیشه زمانی که یک فناوری جدید وارد بازارهای مالی می‌شود قبل از هر چیز توجهات به مزایا و آسیب‌های آن جلب می‌شود؛ مخصوصاً اگر این فناوری جدید در حوزه فضای مجازی هم باشد. پول‌های الکترونیکی که از بیش از یک دهه گذشته وارد فضای مبادلات شده‌اند حالا دیگر به آن حد از تاثیرگذاری رسیده‌اند که نمی‌توان نادیده‌شان گرفت. بیت‌کوین‌ها که گونه‌ای از همین پول‌های الکترونیکی رمزنگاری‌شده هستند، با خاصیت‌های ویژه‌ای که دارند در صدر جذاب‌ترین پول‌های الکترونیکی قرار گرفته‌اند.
ضرورت تشکیل کارگروهی برای بررسی بیت‌کوین‌ها
کارکردهای متنوع و تسهیل‌کننده‌ای که ارزهای رمزنگاری‌شده و مخصوصاً بیت‌کوین‌ها داشته‌اند باعث شده است تا بسیاری از کارشناسان و فعالان حوزه‌های بانکداری الکترونیک و فناوری اطلاعات نگاه مثبتی را در کنار هشدارهایشان به این حوزه داشته باشند. در همین زمینه برخی فعالان پیشنهاد کرده‌اند تا کارگروهی برای تدوین قوانین مرتبط با این پول‌های مجازی تشکیل شود تا مسیر قانونی شدن استفاده از این ارزها هموار شود.
عبدالحمید منصوری فعال حوزه فناوری اطلاعات با تاکید بر اهمیت تدوین و تصویب قوانین مرتبط با پول‌های رمزی، پیشنهاد کرد که هر چه زودتر کمیته ویژه‌ای برای ایجاد پول رمزی خاص کشورمان تشکیل شود: «باید قوانین و مسائل در حوزه پول‌های رمزی را هرچه سریع‌تر تدوین کنیم تا رونق اقتصادی را بر اساس فناوری اطلاعات داشته باشیم. مسئولان نیز باید تدبیری برای ایجاد پول رمزی داخلی اتخاذ کنند تا در معاملات و خدمات داخلی در کنار پول رایج مورد استفاده قرار گیرد.»
او تفاوت پول‌های رمزی و رایج را در پشتوانه آنها دانست و توضیح داد: «معمولاً دولت‌ها پشتوانه در پول‌های رایج هستند ولی در پول‌های رمزی دو نفر به یکدیگر اعتماد می‌کنند؛ بنابراین پشتوانه پول‌های رمزی اعتماد شخص به شخص دیگر است. بیت‌کوین یکی از پول‌های رمزی مطرح در دنیا است؛ با بیت‌کوین افراد می‌توانند خریدهایی مانند بلیت هواپیما و… را انجام دهند؛ امروزه بسیاری از مراکز خدماتی و فروشگاه‌های مجازی بیت‌کوین را به‌عنوان پول رایج می‌شناسند و آن را قبول می‌کنند.»
بیت‌کوین؛ ارزی مناسب در شرایط تحریمی
از جذاب‌ترین ویژگی‌های این ارزهای رمزنگاری‌شده یکی غیر قابل کنترل شدن آنهاست که باعث می‌شود در شرایطی همچون تحریم‌ها بتوان از این پول حداکثر استفاده را داشت. در همین زمینه مصطفی امیری کارشناس حوزه تجارت الکترونیکی در گفتگو با ایسنا با بیان این که اساساً در فضای اینترنتی هیچ‌گونه مرکزیتی وجود ندارد، اظهار کرد: «در گذشته مؤسسات مالی بزرگ و یا بانک‌های مرکزی کنترل فضای پولی را به عهده داشتند. در حالی که حالا در فضای مالی و اینترنتی جدید هرکسی می‌تواند هر تراکنشی را انجام دهد که مورد تأیید نیز قرار بگیرد، ضمن این که در این فضا شفافیت تراکنش‌ها بیشتر از فضای سنتی است چراکه مبدأ و مقصد تراکنش‌ها به‌راحتی قابل ردیابی است.»
این کارشناس با اشاره به مزایای بیت‌کوین‌ها برای شرایط حال حاضر کشور با توجه به وجود تحریم‌ها علیه کشور نیز اظهار کرد: «به دلیل اینکه بیت‌کوین‌ها هیچ محدودیتی را از طرف هیچ سیستم مالی نمی‌پذیرد و حتی نظام مالی آمریکا هم نمی‌تواند کنترلی بر روی آن داشته باشد، فضای ارزهای رمزنگاری‌شده و بیت‌کوین‌ها بسیار می‌تواند با توجه به تحریم‌ها علیه کشور راهگشا باشد. با توجه به محدودیت مبادلات پولی این فضا می‌تواند بسیار برای مبادلات مالی و ارسال پول به خارج کشور مناسب باشد.»
همچنین عماد ایرانی کارشناس حوزه بانکداری الکترونیکی با اشاره به این که بیت‌کوین هیچ مرکزیتی ندارد و هیچ نهادی به این نام نیز وجود ندارد، گفت: «می‌توان گفت هیچ نهادی نمی‌تواند بیت‌کوین را متوقف کند، چرا که حتی اگر این تکنولوژی در فضای رسمی نیز ممنوع شود در فضای غیررسمی و با استفاده از سایت‌های متعدد اینترنتی قابل دسترسی و معامله است.»
برای انتقال بیت‌کوین تنها اینترنت کافی است!
ایرانی با اشاره به این که هنوز فضایی در کشور برای تبدیل بیت‌کوین به ریال نداریم، اضافه کرد: «در کشورهایی مانند آمریکا تا بیش از ۱۰۰۰ خودپرداز مخصوص تبادل بیت‌کوین با دلار وجود دارد در حالی که در کشور ما این پول به‌صورت محدود و تنها در برخی صرافی‌ها خریدوفروش می‌شود.»
بیت‌کوین یک ارز فراکشوری است و برای انتقال پول از طریق آن وجود یک شبکه اینترنت کافی است و به اعتقاد تحلیلگران با توجه به این که هیچ بانک خارجی در ایران کارت اعتباری ارائه نمی‌دهد و کسانی که از ایران مسافرت می‌کنند باید پول نقد با خود همراه داشته باشند که پول زیادی هم قاعدتاً نمی‌توانند با خود حمل کنند، می‌توانند با این پول‌های رمزگذاری شده بر روی فلش اقدام و حتی بر روی کاغذ نسبت به انتقال اقدام پول کنند.
زمانی ارزش بیت‌کوین کمتر از یک دلار بود و حالا به بیش از ۸۰۰۰ دلار نیز رسیده است؛ فناوری این پول رمزنگاری‌شده، این امکان را به کاربران می‌دهد که بدون نیاز به هیچ بانکی مبادلات مالی خود را انجام می‌دهد، ضمن اینکه ناشناس هم باقی بماند.
مسئله مهم اما این است که اگر قرار باشد همه مردم به سمت استفاده از این پول الکترونیکی بروند، درنهایت ممکن است کاهش ارزش پول ملی را داشته باشیم، چرا که مردم از طریق دلار نسبت به تهیه بیت‌کوین اقدام می‌کنند و زمانی که تقاضا نسبت به دلار زیاد از حد شود، ارزش ریال در برابر آن کاهش پیدا می‌کند و می‌تواند تبعاتی داشته باشد؛ در حالی که در کشوری مثل آمریکا و ترکیه یا هند، یک دلار هم یک دلار است و نگرانی نیز از بابت کاهش یا افزایش ارزش آن نسبت به پولی دیگر هم وجود ندارد.
نحوه خریدوفروش با بیت‌کوین‌ها
سهیل شهیدی کارشناس بانکداری الکترونیک با اشاره به دیگر خصوصیات بیت‌کوین‌ها اظهار کرد: «بیت‌کوین بسیار تقسیم‌پذیر است و به همین خاطر می‌توان ریزترین تراکنش‌ها را با آن انجام داد و حتی کمترین مبالغ را هم از طریق این درگاه انتقال داد؛ ضمن اینکه نرخ کارمزد بسیار پایینی هم دارد.»
بر این اساس سیستم بیت‌کوین را می‌توان در بسیاری از فعالیت‌های مجازی نیز مورد استفاده قرار داد به این صورت که با نصب درگاه بیت‌کوین در سایت‌ها و شبکه‌های مجازی می‌توان نرم‌افزارها و یا حتی کالاهایی که برای فروش تولید شده‌اند را مبادله کرد.
بانک مرکزی بیت‌کوین را به رسمیت نمی‌شناسد
در این بین اما مسئولان بانک مرکزی در مقابل بیت‌کوین‌ها گارد بسته‌ای گرفته‌اند؛ در آخرین این اظهارنظرها معاون فناوری بانک مرکزی نسبت به ریسک بالای «بیت‌کوین»ها هشدار داد و اعلام کرد که بانک مرکزی این ارزها را هنوز به‌عنوان ارز رسمی نپذیرفته است.
حکیمی با اشاره به اینکه بیت‌کوین‌ها از دو جهت قابل اهمیت هستند گفت: اول اینکه این ارزها دارای نوسان شدیدی هستند به‌طوری‌که طی یک سال اخیر تا ۱۰ برابر افزایش قیمت داشته‌اند، اما این رشد پایدار نیست. بنابراین با توجه به این نوسان نمی‌تواند قابلیت اتکای چندانی داشته باشد.
موضوع دیگری که معاون فناوری بانک مرکزی آن را مورد تاکید قرار داده به خطرات سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال برمی‌گردد. بنابر توضیحات او در حال حاضر ابزارهای واسط شکل گرفته‌اند و در حال رشد هستند که آپشن سرمایه‌گذاری خود را بیت‌کوین اعلام کرده و به عبارتی شرکت‌های هرمی در این رابطه فعالیت می‌کنند، در حالی که ممکن است اصلاً چنین پشتوانه‌ای وجود نداشته باشد، در عین حال که فعلاً بین کوین (ارز دیجیتال) در ایران هیچ پشتوانه‌ای نداشته و بانک مرکزی آن را هنوز به رسمیت نشناخته است.
مواجهه اتحادیه اروپا با بیت‌کوین
اما یکی از دلایلی که بسیاری از دلالان و تاجران از ارز دیجیتالی و رمزنگاری‌شده بیت‌کوین، برای معاملات غیر معمول و غیرقانونی استفاده می‌کنند، آن است که تبادل پول با این ارز، در هیچ جایی ثبت نمی‌شود و هیچ هویت و نام و نشانی از طرفین معامله نیز در آن به چشم نمی‌خورد و سازمان‌های امنیتی نیز قادر نخواهند بود مجرمان و دلالان را ردگیری و قراردادهای آنها را پیگیری کنند؛ بنابراین برای این افراد پول‌شویی و فرار مالیاتی بسیار آسوده و راحت صورت خواهد گرفت؛ اما ازآنجایی‌که نمی‌توان به‌طور کلی جلوی وقوع یک پدیده جدید را گرفت، اما می‌توان با وضع مقرراتی جدید، نحوه استفاده از آن را محدود و کنترل کرد.
در این راستا انگلستان قصد دارد با همکاری اتحادیه اروپا، قوانینی را وضع کند تا بدین‌وسیله، تاجران، دلالان و طرفین معامله در مبادله با ارز بیت‌کوین مجبور باشند اطلاعات خود را وارد و ثبت کنند. بدین ترتیب، می‌توان گفت تا حد زیادی از فعالیت‌ها و معاملات غیرقانونی و غیر مجاز سلاح، دارو، مواد مخدر و تجهیزات تروریستی در جهان و بخصوص در اروپا جلوگیری به عمل خواهد آمد.
بیت‌کوین درواقع پردازش مبادلات مالی بر بستر یک فناوری به نام «بلاک چین» است که زنجیره بلوک هم تعریف می‌شود و مبتنی بر رمزنگاری است. با استفاده از این فناوری یک پول مجازی به نام بیت‌کوین به وجود آمد که در فضای اینترنتی قابل انتقال است فناوری بیت‌کوین که یک پول رمزنگاری‌شده است، این امکان را به کاربران می‌دهد که بدون نیاز به هیچ بانکی مبادلات مالی خود را انجام می‌دهد، ضمن اینکه ناشناس هم باقی بماند.