پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
عابد آفتابی، دهم شهریورماه 1396 سکان هدایت شرکت ایران ارقام، قدیمی‌ترین شرکت حوزه فناوری و بانکداری الکترونیک در کشور را برعهده گرفت. در این گفتگوی اختصاصی با او، برنامه‌های جاری و آینده ایران ارقام و سهام آن، فرصت و چالش‌های فراروی این شرکت بزرگ بورسی مورد بحث و بررسی قرار گرفت. او دانش‌آموخته رشته مدیریت اجرایی از دانشگاه صنعتی شریف و دانشجوی دکتری مدیریت اجرایی در سازمان مدیریت صنعتی است. آفتابی قبلاً مدیرعامل و عضو هیئت‌مدیره شرکت ارتباطات هدی ارقام، مدیرعامل و عضو هیئت‌مدیره شرکت ردان سیستم بوده و معاونت توسعه و سرمایه‌گذاری هولدینگ مخابراتی شستا (رایتل)، مشاور مدیرعامل شرکت سپید ماکیان و عضو هیئت‌مدیره و مشاور سرمایه‌گذاری شرکت اتیک را در کارنامه خود دارد.
در ابتدا توضیحی می‌دهید که به نظر شما با توجه به بازارهای جدید، شرکت تا چه اندازه می‌تواند موفقیت‌های جدیدی کسب نماید؟
بررسی روندهای جهانی نشان می‌دهد که آینده شغلی شرکت در معرض خطری نیست، اما می‌توان گفت در معرض تغییر شکل و تحول هستیم و این تحول مستلزم این است که ماشین‌ها و سرویس‌های هوشمندتر به‌ویژه انواع سلف‌سرویس‌ها را وارد چرخهٔ فروش کنیم. به‌هرحال ماهیت شرکت جوری است که در هر مسیری که شبکه بانکی کشور در حرکت است ایران ارقام به‌عنوان شرکت سرویس‌دهنده پشتیبان خواهد بود. این بازار با تغییر و تحول روبه‌رو است و به‌طور حتم ایران ارقام نیز تغییرات متناسب را در خود ایجاد خواهد کرد. این موضوع برای ایران ارقام عجیب نیست که راه‌حل‌های جدید وارد بازار شوند و در 60 سال گذشته بارها این را تجربه کرده‌ایم.
پس می‌توان گفت ایران ارقام به دنبال تحول بزرگی در مجموعه است؟
شاید درگذشته ایران ارقام در مقابل این تغییرات کمی کند عمل کرده است که باعث شده به لحاظ مالی و عملکردی نیز از جایگاه گذشته خود کمی افت نمایند؛ به‌عنوان مثال درزمانی بیش از ۶۵ درصد بازار ATM کشور در اختیار ایران ارقام بوده است و امروز این عدد به حدود 35 درصد رسیده ولی امروز ما به دنبال این هستیم که تغییراتی اساسی را در خودمان ایجاد کنیم.
دلایل اصلی این کندی و مشکلات شرکت چیست؟
ما در سال گذشته با زیان مواجه شده‌ایم که این زیان شرکت کندی در مقابل تغییرات را تقویت کرد. اگر به دلایل زیان بپردازیم 3 دلیل اصلی مهم برای آن وجود دارد، نخست قراردادی است که در آن به خاطر برآورد اشتباه، شرکت با زیان مواجه شده است. قراردادی که شاید می‌توان گفت نیمی از زیان شرکت را به دوش می‌کشد. قرارداد برای تأمین تجهیزات یکی از بانک‌ها به‌طور مشخص پست بانک است. این قرارداد ابعادی داشته و ظاهراً برای تیم کارشناسی وقت نامشخص بوده و با اشتباهات محاسباتی قیمت ارائه شده کمتر از بهای تمام شده پروژه بوده است و بخش بزرگی از زیان شرکت را شامل شده است.
دومین دلیل زیان شرکت، قراردادهای سنوات گذشته است که به‌واسطه آن شرکت دچار تعهدات آتی شده و ذخیره متناسب با آن قراردادها در شرکت لحاظ نشده است. به‌طور مثال قراردادی ۵ سال گذشته با یک بانک منعقد شده که در آن متعهد شده‌ایم ۵ سال آینده خدماتی را برای آن بانک انجام دهیم. هزینه این قرارداد 5 سال بعد به شرکت تحمیل شده است و ذخایر متناسب در صورت‌های مالی دیده نشده است.
افزایش هزینه‌های عمومی شرکت هم در صورت‌های مالی ما محرز است و می‌توان گفت به‌عنوان سومین عامل بخشی از زیان شرکت به این دلیل اتفاق افتاده است؛ که عمدتاً این هزینه‌ها شامل هزینه‌های حقوق و دستمزد و هزینه‌های اداری بوده است. سهم افزایش هزینه‌های اداری در زیان شرکت وزن کمتری داشته و علت افزایش آن ناکارآمدی مدیریت در اصلاح ناکارآمدی بدنه سازمان بوده است؛ یعنی به‌جای پویایی، فعالیت‌های سازمان را به‌صورت موازی در واحدها دیگری دنبال شده است که موجب شد هزینه‌های شرکت 9 میلیارد تومان افزایش یابد و بیش از ۵۰ درصد آن مربوط به حقوق و دستمزد است.
در سال ۹۴ و ۹۵ قیمت سهم به دلیل حضور شرکت در پروژه صندوق‌های فروشگاهی «باران و نصر» با رشد فزاینده‌ای همراه بوده است. تفسیر کلی از این پروژه این‌گونه است که ایران ارقام مانع موفقیت کنتورسازی در پروژه صندوق‌های فروشگاهی است. آیا شما نیز این موضوع را قبول دارید؟
بنده در مورد کنتورسازی نظری ندارم. ولی در مورد ایران ارقام باید گفت امیدی که در بازار برای شرکت ایران ارقام از صندوق فروشگاهی وجود داشت طبیعی و به‌جا بود و پروژه هم ازنظر ملی و هم شرکتی آینده خوبی داشته و دارد فقط این امید کمی زود به بازار تزریق شد.
شما هرگونه مداخله در پروژه صندوق‌های فروشگاهی را از سوی شرکت دیگر و یا ایران ارقام را رد می‌کنید؟
در مورد شرکت‌های دیگر نمی‌توانم نظر بدهم؛ اما ایران ارقام از زمان مسئولیت بنده هیچ‌گونه دخالت سیاسی در پروژه صندوق‌های فروشگاهی نداشته است.
در حال حاضر آخرین وضعیت صندوق‌های فروشگاهی چگونه است؟
پیش‌بینی ما این است که سال ۹۶ دولت به دنبال جمع‌بندی موضوع صندوق‌های فروشگاهی است و تا پایان سال این جمع‌بندی با تعاملات دولت، اتاق اصناف، سازمان امور مالیاتی و مجلس به نتیجه می‌رسد و معماری کلان پروژه مشخص خواهد شد.
موفقیت شما در این پروژه چقدر است؟
در این خصوص جلسات مختلفی با اتاق اصناف، سازمان مالیاتی و نهادهای مرتبط داشته‌ایم و معتقدیم آن بخش از بازار که بالفعل خواهد شد، بالغ بر ۱۵۰۰ میلیارد تومان است و اگر ایران ارقام با توجه به اندازه سایر شرکت‌ها حتی فقط ۱۰ درصد از بازار را در دست بگیرند درآمد شرکت بیش از دو برابر خواهد شد.
چه میزان به برنده شدن فکر می‌کنید؟
مطمئن هستیم با فعالیت‌های چراغ خاموشی که انجام داده‌ایم، مزیت و فرصت‌های خوبی در اختیار داریم و به‌محض اینکه از سمت دولت این موضوع جمع‌بندی شود یکی از بازیگران جدی پروژه صندوق‌های فروشگاهی انشالله ایران ارقام خواهد بود. با توجه به توان رقابتی شرکت تا جایی که اطلاع دارم ما نسبت به سایرین جلوتر هستیم و در چند سناریوی مختلف، پاسخ‌های مناسب برای رفع نیاز مشتریان و دولت در پروژه ایجاد کرده‌ایم.
این پروژه و سایر پروژه‌های شرکت چه میزان برای هیئت‌مدیره اهمیت دارد؟
پروژه صندوق‌های فروشگاهی یکی از چند پروژهٔ اصلی شرکت و با اهمیت برای هیئت‌مدیره است. البته پروژه‌های بزرگ دیگر نیز در دست اقدام داریم به‌طور مثال در پروژه تحول شعب بانکی و دولت الکترونیک اندازه بازاری که ما برای خودمان متصور هستیم بالغ بر ۵۰ میلیارد تومان است. در تلاش هستیم که در حرکت روبه‌جلو به سمت بانکداری دیجیتال گام برداریم. طور کلی صندوق فروشگاهی پروژه خوبی است و از منافع ملی مناسبی برخوردار است ولی این موضوع تنها پروژه شرکت نیست.
به پروژه ATM پست بانک هم اشاره کردید جریان این پروژه چیست؟
درباره پست بانک دو نگاه وجود دارد؛ نخست اینکه که با توجه به اطلاعیه‌هایی که در کدال قرار داده‌ایم، قرار نیست اتفاق بد دیگری رخ دهد، به هر حال در آن زمان قرارداد خوبی برای شرکت نبوده است ولی اتفاق خوبی که رخ داده این است پست بانک فاز اول از اجرای پروژه بزرگ‌تری را شروع کرده و ما نیز به این هزار دستگاه بسنده نمی‌کنیم و عملاً برآورد کلی از این پروژه حدود 10 هزار دستگاه است و در فاز دوم پیش‌بینی می‌شود حدود ۱۵۰۰ دستگاه در برنامه اجرایی است که با رضایت جلب شده از کارفرما و توسعه کار پیش‌بینی می‌شود بتوان زیان فاز اول را جبران کرد.
آیا به حوزه دستگاه‌های پوز هم ورود پیدا می‌کنید؟
در کل علاقه‌مندیم که به این بازار وارد شویم اما این بازار تفاوت چندانی با صندوق‌های فروشگاهی ندارد حتی در جاهای می‌تواند یکی شود و ارزش افزوده خوبی هم دارد. در حوزه‌ای که به اپلیکیشن و بازارهای موبایل برمی‌گردند وارد شده‌ایم و راه‌حل‌ها را به بانک‌ها ارائه داده‌ایم. همچنین موضوع موبایل بانک در حال پیگیری است و برای راهکار ایران ارقام مزیت‌های جدی برای مشتریان دارد.
در کل پروژه‌های شرکت در صورت‌های مالی چه اثراتی دارد. چند پروژه مهم دارید؟
به‌طور کلی چهار پروژه اصلی در شرکت وجود دارد؛ که شامل پروژه تحول شعب بانکی، دولت الکترونیک، صندوق‌های فروشگاهی و ارتقای سیستم‌های نرم‌افزاری به‌طور خاص سوئیچ بانکی برای اتصال به بازارهای جهانی است که در برخی از آنها از ماشین‌ها، برندها، سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای جدید استفاده می‌شود و هر پروژه مدیر پروژه مخصوص به خودش را داشته و برآورد طرح تجاری آن صورت گرفته است.
آیا قراردادی منعقد شده است؟
در خصوص پروژه صندوق‌های فروشگاهی فکر می‌کنیم که در سال ۹۷ اجرایی خواهد شد و نتایج آن را خواهیم دید. در مورد سایر پروژه‌ها به‌طور مثال پروژه تحول، مذاکراتی صورت گرفته و احتمالاً در چند بانک به‌صورت پایلوت انجام شود. همچنین پروژه دولت الکترونیک در حال مذاکره است و امیدواریم با شهرداری‌ها و سایر نهادها به نتیجه برسد. در مورد ارتقای سوئیچ فعلی هم مشتریان کاملاً آماده و مشتاق به عقد قرارداد می‌باشند.
برآورد شما از این پروژه‌ها چقدر است؟
انعکاس ریالی این پروژه‌ها قطعاً در بودجه شرکت دیده خواهد شد اما با توجه به اینکه تغییراتی در هیئت‌مدیره داشته‌ایم و 3 عضو هیئت‌مدیره تغییر کردند از زمان استقرار این بزرگواران و بنده بودجه‌ای در تاریخ ۳۰ شهریورماه به سازمان بورس ارسال شده است که به نظر می‌رسد این بودجه تصویری از ادامهٔ فعالیت‌های گذشته شرکت بوده و ما در هیئت‌مدیره با فرصت اندکی که به‌واسطهٔ محدودیت‌های زمانی در اختیار داشتیم با فرض ادامه روند گذشته شرکت، به آن ارقام رسیده‌ایم. فی‌الواقع Forecast آینده نبوده بلکه Projection گذشته است.
اکنون نظر شما چیز دیگری است؟
نظر شخصی بنده این است که پتانسیل ایران ارقام بالاتر از این اعداد است و حدس می‌زنم نسبت به بودجه اعداد بالاتری را برای سوددهی شرکت رقم بزنیم و در همین راستا حتماً برنامه جسورانه‌ای با افزایش سوددهی ارائه خواهم داد که با تصویب هیئت‌مدیره به سمت افشا و اجرا برود. تلاش می‌کنیم در زمان‌بندی دوساله در فاز اول شرکت را به اوج خود همچون اواخر دهه 80 برسانیم و تمام پتانسیل شرکت را بالقوه نماییم. اگر این برنامه را در یک ظرف دوساله از امروز ببینیم هدف‌گذاری که بنده برای شخص خودم در ذهن دارم EPS بالای ۶۰۰ ریال است. از نظر بنده وقتی سهام‌داران شرکت حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیارد تومان سرمایه در این شرکت دارند انتظار سود بیش از 30 میلیارد تومان دور از انصاف نیست اما ظرف زمانی خودش را می‌طلبد.
با این حال برنامه شما شامل دو فاز است. خروج از زیان و سوددهی؟
همان‌طور که گفتم در فاز اول قطعاً از زیان خارج شده و در فاز دوم مشروط به تصویب برنامه، سود ۶۰۰ ریالی به ازای هر سهم هدف‌گذاری دوساله خواهد بود.
اشاره کردید تغییرات مدیریت رخ داده، علت تغییرات مدیریتی چه بوده است؟
در مورد تغییرات مدیریتی با سهامدار عمده باید صحبت شود اما برداشت شخصی من این است که یکی از دلایل عملکرد نادرست شرکت که منجر به زیان شده بوده و دلیل دوم جمع‌بندی هیئت‌مدیره به این بود که شرکت نیاز به تحول دارد. چراکه رقبای مختلف بخش خصوصی در فضای کنونی فعال هستند و ایران ارقام فقط نمی‌تواند صرفاً با تکیه‌بر برند خود به سودآوری برسد این موضوع عاملی شد که فارغ از فضای روانی به فعالیت کارشناسی بها داده شود.
حاشیه سود پروژه‌های طرح شده چقدر است؟
با توجه به فضای رقابتی پروژه صندوق فروشگاهی، حاشیه سود این پروژه پایین ولی اندازه پروژه بزرگ است؛ اما در مورد سایر پروژه‌ها مانند تحول شعب بانکی و دولت الکترونیک حاشیه سود بالایی برای آنها متصوریم چرا که بخش بزرگی از درآمد این حوزه از دانش فنی و فرآیندهای کسب‌وکاری به دست می‌آید؛ اما در حوزه نرم‌افزار و پشتیبانی حاشیه سود شرکت با سال‌های گذشته تفاوت چندانی نخواهد داشت.
با توجه به پتانسیلی که پروژه‌ها می‌توانند روی قیمت سهام داشته باشند از سوی سهامدار عمده حمایت خاصی صورت نمی‌گیرد و بازارگردانی مناسبی ندارند. دلیل این عدم حمایت از سوی سهام‌داران چیست؟
تاریخچه شرکت نشان می‌دهد که اولاً بازارگردانی از سوی سهام‌داران انجام شده است همچنین شرکت P/E معادل ۱۶ و حتی ۳۰ را نیز تجربه کرده وقتی شرکتی این P/Eها را تجربه می‌کند، یعنی سهام‌داران عمده به آینده شرکت و حفظ سهم خوش‌بین هستند. در خصوص برنامهٔ سهامدار عمده باید از خود ایشان پرسیده شود اما به‌عنوان زیرمجموعه فکر می‌کنم سهام‌داران اصلی شرکت برنامه جدی دارند که سهم حمایت شود و این مرحله جزء بهترین دوران هیئت‌مدیره شرکت محسوب می‌شود که اجماع خوبی بین اعضای هیئت‌مدیره وجود دارد. البته این واقعیت تلخ را نباید فراموش کرد که شرکتی با حدود ۱۰ میلیارد تومان سود در حال حاضر به ۱۰ میلیارد تومان زیان رسیده و به نظر می‌رسد افت قیمت مشاهده شده بدون درنظر گرفتن آینده، طبیعی است.
با این توضیحات انتظار سودآوری دور از ذهن نیست.
بله و می‌توان به‌جرئت گفت در مقایسه با ۵ تا ۶ سال اخیر صورت‌های مالی منتهی به 31/6/96 ارائه شده، شفاف‌ترین صورت‌های مالی ایران ارقام است در هیچ سالی به اندازه امسال شفافیت در صورت‌های مالی دیده نشده و همه آنچه سهام‌داران باید بدانند در صورت‌های مالی منعکس شده است.
شرکت دارایی‌ها و املاک زیادی در اختیار دارد آیا اصلاح ساختار را می‌توان به‌عنوان افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی در دستور کار قرار داد؟
تجدید ارزیابی به‌منظور افزایش سرمایه فعلاً در دستور کار نیست. چیزی که ما در هیئت‌مدیره دنبال می‌کنیم فروش دارایی‌های غیر مولد است که برای شرکت سودی ندارد به‌طور مثال شرکت مهمانسرایی در شهری دارد که به نظر می‌رسد از فروش آن می‌تواند به درآمد غیر عملیاتی برسد. تعامل با سهام‌داران عمده بسیار نزدیک است و با همدلی به وجود آمده در هیئت‌مدیره به نظر می‌رسد دوره اخبار بد و تعدیلات منفی ایران ارقام به سر آمده است و این قول بنده به سهام‌داران خرد است که تمام تلاش خود را می‌کنیم تا حداکثر eps شرکت، مشابه دوران طلایی اواخر دهه 80 محقق شود.
در مورد ارزش سهام توضیح می‌دهید؟
ارزش سهم را بازار تعیین می‌کند، اما به‌عنوان کارشناس پیش‌بینی بنده این است با تحقق برنامه‌های ذکر شده در یک ظرف زمانی معقول، ارزش سهم در آینده مجدد به بالای ۶۰۰ تومان خواهد رسید.