پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
روزنامه ایران / طی ماه‌های اخیر اخبار زیادی از مسدود شدن حساب بانکی ایرانیان در کشورهای خارجی به گوش می‌رسد. در ماه‌های گذشته بانک‌های چینی در صدر این گونه اخبار بودند و حالا کشورهایی مانند انگلیس، ترکیه و شیخ‌نشین شارجه به این لیست افزوده شده است.
اما واقعیت ماجرا چیست؟
آیا حساب تمام ایرانیان در نظام بانکی کشورهای یادشده مسدود می‌شود؟ آیا بازرگانان ایرانی نیز مشمول این محدودیت‌ها می‌شوند؟ و آخر اینکه مسدود شدن حساب بخشی از ایرانی‌ها در خارج با چه هدفی و درراستای کدام قانون و مقررات اجرا می‌شود؟
برای پاسخ به این سؤالات به سراغ رؤسای اتاق مشترک ایران و ترکیه، ایران و انگلیس و ایران و امارات و همچنین نایب رئیس کمیسیون بازارپول و سرمایه اتاق بازرگانی ایران رفتیم. همان کشورهایی که به‌تازگی اخباری از مسدود شدن حساب ایرانی‌ها در آنها منتشر شد.
نکته‌ای که هر چهار مسئول یادشده بر آن تأکید دارند این است که طبق آخرین پیگیری‌های صورت گرفته در این سه کشور تنها حساب ایرانیان غیرمقیم مسدود شده است و این موضوع برای ایرانیان مقیم و همچنین بازرگانان ایرانی صدق نمی‌کند. براین اساس طبق قوانین مبارزه با پول‌شویی کسانی که حساب بانکی خارجی دارند و نشانی محل اقامت آن کشور را ندارند مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
مقامات رسمی ترکیه تأیید نکردند
درهمین زمینه رئیس اتاق مشترک ایران و ترکیه در گفت‌وگو با «ایران» درخصوص ماجرای بسته شدن حساب بانکی ایرانیان در ترکیه گفت: «بر اساس پیگیری‌های صورت گرفته بسته شدن حساب‌های بانکی ایرانیان به‌صورت بسیار محدود بوده است این در حالی است که مسدود شدن حساب ایرانیان در ترکیه توسط هیچ یک از مقامات رسمی این کشور تأیید نشده است.»
رضا کامی افزود: «همچنین هیچ بخشنامه‌ای برای مسدود کردن حساب بانکی ایرانیان در ترکیه صادر و ابلاغ نشده است.»
او درباره دلایل این اقدام توضیح داد: «به نظر می‌رسد برخی از بانک‌ها در راستای اجرای قوانین مبارزه با پول‌شویی و همچنین حساسیت پرونده رضا ضراب در این کشور تعدادی از حساب‌های ایرانیان غیرمقیم در ترکیه اخطارمسدود شدن گرفته‌اند.»
کامی تأکید کرد: «با وجود این تاکنون حساب هیچ یک از ایرانیان مقیم در ترکیه و بازرگانان ایرانی فعال در این کشور مسدود نشده است.»
مسدود شدن حساب ایرانیان غیرمقیم در انگلیس
رئیس اتاق مشترک ایران و انگلیس نیز در گفتگو با «ایران» با اشاره به اینکه اخیراً حساب ایرانیان غیرمقیم در برخی از کشورها از جمله انگلیس مسدود شده است گفت: «این اقدام تنها برای کسانی که در این کشور اقامت ندارند و جزو بازرگانان محسوب نمی‌شوند اتفاق افتاده است.»
علینقی خاموشی افزود: «اما بازرگانان ایرانی و همچنین ایرانی‌هایی که در انگلیس اقامت دارند مشکلی به وجود نیامده است.»
توضیحات رئیس اتاق مشترک ایران و امارات
رئیس اتاق مشترک ایران و امارات هم درباره مسدود شدن حساب ایرانیان در سه کشور انگلیس، ترکیه و شیخ‌نشین شارجه به «ایران» گفت: «براساس مقررات شفافیت نقل‌وانتقال بانکی حساب بانکی کسانی که در این کشورها اقامت و کسب‌وکار مشخصی ندارند بسته می‌شود.»
مسعود دانشمند ادامه داد: «در ایران نیز طبق مقررات خاصی برای خارجی‌ها حساب بانکی باز می‌شود چراکه صاحب حساب باید برای بانک شناخته شده و قابل دسترس باشد.»
او همچنین اظهارکرد: «هم‌اکنون ایرانیان مقیم امارات و شارجه و بازرگانان ایرانی برای داشتن حساب بانکی هیچ مشکلی ندارند و درحال فعالیت هستند.»
مسدود شدن حساب‌ها ربطی به کاتسا ندارد
نایب رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران نیز در گفت‌وگو با «ایران» توضیح داد: «طبق قوانین جدید مبارزه با پول‌شویی کسانی که قابل دسترس و شناسایی باشند امکان داشتن حساب بانکی دارند برهمین اساس برخی از بانک‌های خارجی حساب ایرانیانی را که مقیم آنجا نیستند و کسب‌وکار مشخصی ندارند مسدود می‌کنند.»
حسین سلیمی اضافه کرد: «البته این بدان معنا نیست که بانک‌های خارجی از ابتدا حساب‌ها را مسدود کنند. آنها نخست با ارسال نامه‌ای به دارنده حساب بانکی مهلت می‌دهند که حساب خود را به بانک دیگری منتقل کنند.»
او تصریح کرد: «این موضوع ارتباطی به تحریم‌های کاتسای امریکا ندارد و طبق مقررات مبارزه با پول‌شویی انجام می‌شود. از آنجا که بانک‌ها باید درخصوص تراکنش‌های مالی و نقل‌وانتقال پول بخصوص از خارج پاسخگو باشند ترجیح می‌دهند ریسک خود را به حداقل برسانند. درواقع رهگیری نقل‌وانتقال پول برای غیرمقیم‌ها برای بانک‌ها هزینه دارد و به همین دلیل با بستن این حساب‌ها مسئولیت خود را کاهش می‌دهند.»
به گفته او طی سال‌های اخیر برخی از ایرانیانی که با هدف گردشگری به کشورهای خارجی مسافرت داشته‌اند اقدام به افتتاح حساب بانکی کرده‌اند در حالی که هیچ کسب‌وکاری در آن کشور ندارند. سلیمی تأکید کرد: «در کشور ما نیز افتتاح حساب برای خارجی‌ها براساس مقررات خاصی انجام می‌شود و حتی برای ایرانیان نیز درصورتی که نقل‌وانتقال پول از داخل به مقصد خارجی باشد بررسی‌های پول‌شویی انجام می‌شود.»
شرایط افتتاح حساب در بانک‌های ایران برای خارجی‌ها
براساس دستورالعمل اجرایی افتتاح حساب سپرده ریالی برای اشخاص خارجی که 25 بهمن‌ماه سال گذشته از سوی بانک مرکزی به شبکه بانکی ابلاغ شد، افتتاح حساب برای خارجی‌ها تحت شرایط خاصی انجام می‌شود. در این بخشنامه خارجی‌ها به چند دسته شامل اشخاص حقیقی خارجی مقیم و غیرمقیم و اشخاص حقوقی خارجی مقیم و غیرمقیم تقسیم‌بندی شده‌اند. در این بخشنامه تمام افتتاح حساب‌ها باید براساس قوانین مبارزه با پول‌شویی انجام شود.
طبق این دستورالعمل اشخاص حقیقی خارجی مقیم شامل کسانی می‌شود که دارای اجازه اقامت دائم بوده یا دفترچه پناهندگی، کارت هویت از وزارت کشور و کارت خروجی از وزارت کشور باشند. همچنین اشخاص حقوقی خارجی مقیم نیز به واحدهایی که شعبه یا نمایندگی آنها در ایران به ثبت رسیده باشد اطلاق می‌شود.
براساس ماده 8 این بخشنامه افتتاح حساب سپرده قرض‌الحسنه پس‌انداز و حساب سپرده سرمایه‌گذاری مدت دار برای اشخاص حقوقی خارجی غیرمقیم مجاز شمرده شده است. ولی درتبصره این ماده آمده است که درخصوص اشخاص حقوقی خارجی غیرمقیم، ارائه مدارکی مشعر بر تشکیل، ثبت و اساسنامه شخص مذکور که به تأیید نمایندگی ایران در کشور متبوع شخص حقوقی یا نزدیک‌ترین نمایندگی ایران به کشور متبوع آن شخص رسیده باشد، الزامی است. افتتاح حساب‌های مذکور مستلزم حضور مدیران صاحب امضای مجاز آنها در مؤسسه اعتباری است. همچنین براساس ماده 9 درمورد اشخاص حقیقی و حقوقی خارجی غیرمقیم افتتاح حساب تا مبلغ گردش سالانه یکهزار میلیون ریال با دریافت اطلاعات هویتی و رعایت قوانین و مقررات با پول‌شویی بلامانع است.
درماده 14 نیز تأکید شده است، در افتتاح حساب سپرده برای اشخاص خارجی غیرمقیم، اخذ گواهی معتبر خرید ارز صادره توسط مؤسسه اعتباری قابل ردیابی در سامانه پورتال ارزی یا سند صادره توسط صرافی‌های مجاز قابل ردیابی در سامانه سنا از متقاضی الزامی است.
نیم نگاه
در ایران نیز طبق مقررات خاصی برای خارجی‌ها حساب بانکی باز می‌شود چراکه صاحب حساب باید برای بانک شناخته شده و قابل دسترس باشد.
طبق قوانین جدید مبارزه با پول‌شویی کسانی که قابل دسترس و شناسایی باشند امکان داشتن حساب بانکی دارند.
طی سال‌های اخیر برخی از ایرانیانی که با هدف گردشگری به کشورهای خارجی مسافرت داشته‌اند اقدام به افتتاح حساب بانکی کرده‌اند در حالی که هیچ کسب‌وکاری در آن کشور ندارند.