پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
یک انحصار عجیب برای تبلیغات موبایلی در صداوسیمای ملی!
محمد صادق؛ روزنامه آسمان آبی / در هفتهای که گذشت صدور ابلاغیه رسمی سازمان صداوسیما خطاب به شبکههای تلویزیونی و سایر فعالان حوزه تبلیغات ارزشافزوده، سروصدای زیادی به پا کرد؛ ابلاغیهای که از توافق سازمان صداوسیما با یک شرکت تبلیغاتی به نام «توسکا» که زیرمجموعه شرکت همراه اول است و واگذاری انحصاری تبلیغات خدمات ارزشافزوده به این شرکت واسطهای خبر میدهد.
شرکتهای ارائهدهنده خدمات ارزشافزوده و فناوریهای نوین بر این باورند که چنین تصمیمی فضای ضدرقابتی را در تبلیغات صداوسیما شکل میدهد و به نظر میرسد تصمیمگیرندگان در این زمینه، کمر به قتل کسبوکارهای ایرانی در بستر موبایلی بستهاند.
اخبار و مستندات نیز حاکی از انحصار و مصادره تبلیغات صداوسیما از سوی شرکت «توسکا»، از زمان اعلام رسمی این خبر است و بنا به اعلام صداوسیما، تمام قراردادهایی که از اواسط مهرماه میان شبکههای تلویزیونی و شرکتهای تبلیغاتی بسته شده، منتفی است.
این موضوع اعتراض شرکتهای ارائهدهنده خدمات ارزشافزوده و فناوریهای نوین و بهطور کلی فعالان حوزه تبلیغات را در پی داشته است. به گفته آنها این تصمیم موجب ایجاد فضای ضدرقابتی در حوزه تبلیغات VAS میشود و صداوسیما باید پاسخی منطقی برای آن داشته باشد؛ ضمن اینکه هنوز مشخص نیست ملاک انتخاب «توسکا» چیست و این شرکت از این پس قرار است چگونه با دیگر شرکتهای تبلیغاتی کار کند.
بذرافکن، مدیرعامل شرکت توسکا، از پاسخگویی خودداری و در صورت اثبات وطنی بودن روزنامه و خبرنگارش و ارائه کارت خبرنگاری و نامه رسمی، آن را به آینده موکول کرد!
بلای انحصار بر سر فعالان حوزه تبلیغات موبایلی
بیشترین انتقادها به مصادره تبلیغاتی شرکت توسکا، به نحوه انتخاب یا بهتر بگوییم انتخاب بیسروصدای این شرکت برمیگردد.
در معرفی این شرکت باید بگوییم که وقتی به وبسایت آن مراجعه میکنید در قسمت درباره توسکا میخوانید: «شرکت توسعه کسبوکار ایرانی با برند توسکا، فعال در زمینه برپایی کارزارهای تبلیغاتی بر بستر فناوریهای دیجیتال است. توسکا پاسخی به تمام نیازهای شما در زمینه تبلیغات گسترده بر بستر تمامی رسانههای دیجیتال اعم از شبکههای رسمی رادیو و تلویزیون، اینترنت، تلفن همراه و شبکههای اجتماعی است.»
همچنین در بخشی به نام تبلیغات شبکههای رسمی رادیویی و تلویزیونی در وبسایت شرکت آمده است که یکی از خدمات بسته تبلیغاتی توسکا انجام تبلیغات بازرگانی بر بستر امواج رسانه ملی است و توسکا از طریق عقد قرارداد همکاری با سازمان بازرگانی صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران اقدام به پذیرش و جذب آگهیهای رسانه ملی میکند.
همانطور که مشخص است توسکا در ظاهر یک شرکت تبلیغاتی مانند تمام شرکتهای فعال در این حوزه است، اما اینکه چگونه و با چه توافقی یکشبه ره صدساله رفته است جای سؤال دارد.
برای یافتن پاسخ این پرسش تماسهای مکرری با شرکت توسکا برقرار کردیم، اما متأسفانه به دلایل امنیتی که برای ما هم نامشخص است، بذرافکن پاسخگویی در این زمینه را به ارائه درخواست کتبی مصاحبه که به مهر روزنامه مزین باشد و همچنین ارائه کارت خبرنگاری مشروط کرد.
به اعتقاد کارشناسان، این اتفاق نهتنها نشان میدهد صداوسیما از رسانه ملی بودنش چقدر فاصله گرفته، بلکه بیانگر آن است که چگونه با قرار دادن انحصار تبلیغاتی این رسانه در اختیار توسکا، در حق کسبوکارها بر بستر موبایل و استارتآپهای ایرانی جفا میکند.
خدمات ارزشافزوده (VAS) شامل سرویسهای متنی، کدهای دستوری، صوتی، آهنگ انتظار، چندرسانهای است و در کنار دیگر خدمات پرداخت موبایلی مانند اپلیکیشنها امروزه در زندگی مردم جایگاه خود را پیدا کرده است.
استارتآپها و شرکتهای دانشبنیان فعالیت خود را در ایران از سالها پیش آغاز کرده و امروزه توانستهاند در صنعت خدمات ارزشافزوده و خدمات نوین الکترونیک تحولآفرین باشند؛ تا آنجا که جدا از ارائه خدمات ارزشافزوده از سوی این شرکتها، کاربران میتوانند نیازهای کاربردی دیگر خود را از این اپلیکیشنها تأمین کنند.
اما حالا واگذاری انحصاری تبلیغات خدمات ارزشافزوده به شرکت واسطهای توسکا که خود ارائهدهنده این خدمات است فضای ضد رقابتی را در تبلیغات صداوسیما به وجود آورده است.
به گفته ثابت، یکی از فعالان حوزه تبلیغات، بسیاری از شرکتهای ارائهکننده خدمات ارزشافزوده و فناوریهای نوین یا شرکتهای PSP از حامیان برنامههای مهم صداوسیما در سالهای اخیر بودهاند، اما نزدیک به یک ماه پیش این شرکتها نامهای از سازمان صداوسیما دریافت میکنند که در آن آمده بود: منبعد کلیه برنامهها و طرحهای مشارکتی در حوزه خدمات ارزشافزوده VAS و کلیه سرویسهای پیرامون آن، میبایست به شرکت توسکا ارجاع و پس از دریافت مجوز همکاری و نامه تأییدیه آن شرکت نسبت به مشارکت فیمابین اقدام شود. بدیهی است کلیه قراردادها و مصوبات قبلی از تاریخ ۲۶/۷/۹۶ کان لم یکن تلقی میشود.
این در حالی بود که معاون منابع مالی سازمان صداوسیما، به شبکههای تلویزیونی ابلاغ کرده بود: از آنجا که مزایده طرح پروژه خدمات ارزشافزوده VAS بهصورت سرویسهای متنی، کدهای دستوری، صوتی، آهنگ انتظار، چندرسانهای انجام و برنده آن مشخص شده است و تمامی تعهدات خود را عملیاتی کرده است، انجام هرگونه مشارکتی از تاریخ ۱۵/۷/۹۶ با صاحبان کالا و خدمات ممنوع است.
این فعال حوزه تبلیغات میگوید: «این اتفاقات در حالی رخ میداد که اصلاً درباره چنین مناقصهای اطلاعرسانی نشده بود و هنوز مشخص نیست چگونه و چرا تنها تعداد محدودی از برگزاری چنین مناقصهای و انتخاب ناگهانی شرکت توسکا مطلع شدهاند.»
کارشناسان معتقدند در شرایطی که باید شاهد حمایت رسانه ملی و نهادهای دولتی از استارتآپها و شرکتهای دانشبنیان و نوپا در معرفی و ترویج خدمات آنها بهویژه در حوزه اپلیکیشنها (برنامههای کاربردی) و خدمات نوین الکترونیک باشیم، این اقدام موجب انحصار فروش تبلیغات در صداوسیما بهعنوان رسانه ملی میشود.
البته برخی از کارشناسان حوزه برنامههای موبایلی هم بر این باورند که قوانین ضد انحصار در بازار تبلیغات موبایل ایران وجود ندارد و صداوسیما میتواند انحصار تبلیغات را در اختیار هر شرکتی قرار دهد، اما این کار بیشک تبعات منفی بسیاری دارد که بیعدالتی و فعالیت در فضای غیررقابتی از بارزترین آنهاست.
صداوسیما علیه بخش خصوصی
قرارداد انحصاری صداوسیما با شرکت تبلیغاتی توسکا و ایجاد فضای ضدرقابتی، ورود شورای رقابت به این مسئله را میطلبد.
از آنجا که تنها ابزار تبلیغات ATL (تبلیغات بصری و رسانهای) شرکتهای ارائهکننده خدمات ارزشافزوده و فناوریهای نوین، صداوسیماست، قطعاً این قراردادهای انحصاری همه شرکتهای ارائه کننده این خدمات را با چالش روبهرو میکند.
چندی پیش و در واکنش به این موضوع محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز از ارجاع نشدن این موضوع به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات خبر داد و اظهار کرد: گفته میشود واگذاری خدمات ارزشافزوده VAS به شرکتی که زیرمجموعه اپراتور همراه اول است ضدرقابتی است و در این مسئله بهطور طبیعی باید شورای رقابت یا صداوسیما ورود کند.
اما با گذشت بیش از یک ماه از این اتفاق، برخی مدیران و فعالان حوزه خدمات ارزشافزوده و فناوریهای نوین ضمن ناامیدی از اصلاح وضع موجود میگویند این موضوع باید از طریق مراجع ذیصلاح ازجمله شورای رقابت پیگیری و اصلاح شود.
دور از انتظار نیست که صداوسیما با ادامه این روند در بلندمدت با مشکلات بسیاری مواجه شود؛ این سازمان با رویکرد انحصاری خود از توسعه و فعالیت بخش خصوصی نیز جلوگیری میکند.
با این حال شرکتهای ارائهدهنده خدمات ارزشافزوده و فناوریهای نوین از مسیر دیگری بهغیر از صداوسیما تبلیغات خود را از سر خواهند گرفت؛ اما سؤال اصلی اینجاست که مزایده واگذاری انحصاری تبلیغات صداوسیما به توسکا چقدر تمام شده است که صداوسیما حاضر شده است به بخش خصوصی پشت کند؟
در این میان پیشنهاد وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات مبنی بر ورود شورای رقابت به این موضوع میتواند به رفع نگرانیها کمک شایانی کند؛ چراکه آغاز قرارداد صداوسیما و توسکا و به توافق نرسیدن با شرکتهای ارائهدهنده خدمات ارزشافزوده VAS، همچنین تسخیر برنامههای مختلف تلویزیونی با تبلیغات انحصاری توسکا حکایت از تمایل نداشتن این شرکت به واگذاری فضای تبلیغاتی به سایر شرکتهای فعال در حوزه پرداخت دارد.
با توجه به همه این اتفاقات و اهمیت جایگاه خدمات پرداخت موبایلی در زندگی مردم و نقش تبلیغات در توسعه این خدمات و لزوم بسترسازی نهادهای دولتی بهمنظور ایجاد بازار رقابتی برای توسعه و معرفی خدمات نوین، باید منتظر اقدام جدی شورای رقابت و نهادهای نظارتی مربوطه باشیم.
نکته دیگر، سرازیر شدن تبلیغات اپهای موبایلی به شبکههای ماهوارهای است که احتمالاً با توجه به این قانون از این پس باید شاهد تبلیغات اپهای دیگر و البته سایر خدمات ارزشافزوده در این شبکهها باشیم.
کارشناسان میگویند: بیتردید ایجاد انحصار در این زمینه تنها پیامد اتخاذ چنین تصمیم ناگهانی و شاید پشتپردهای نیست و قطعاً شرکتهای ارائهدهنده خدمات ارزشافزوده و فناوریهای نوین، راههای میانبری برای عبور از توسکا خواهند یافت؛ اما آنچه مسلم است ایجاد هرجومرج و به راه افتادن بحث قاچاق تبلیغاتی یا تبلیغات زیرمیزی میتواند از پیامدهای شوم این اقدام باشد.
از نظر کارشناسان همیشه هستند افرادی که برای دریافت سود و بهره از شرایط در کمین موقعیتهایی خاصاند و بیشک ایجاد انحصار در عرصه تبلیغات VAS در دل این آب گلآلود برای صید برخی از افراد ماهیهای بزرگی را مهیا کرده است.
به گفته آنها در شرایطی که مسئولان مدام از ساماندهی در بخشهای مختلف دولتی و خصوصی سخن میگویند، باید بهجای صرف هزینههای هنگفت برای رفع نابسامانیها، از ابتدا جلوی بروز مشکلاتی چون قاچاق تبلیغاتی را بگیرند.
علت اصلی اینکار چیزی جز رانت به ذی نفعان شرکت همراه اول که به احتمال زیاد این افراد از اشخاص خاص در همراه اول (مانند سهامداران یا مدیران) یا صداسیما هستند نمیتواند باشد که مانند یک غده ی سرطانی در دل این مجموعه ها در حال رشد میباشد این موردها اولی نیست آخری هم نخواهد بود و در آینده دنبال علت ثروتهای میلیاردی بعضی اشخاص خواهیم بود که چگونه ممکن است به این ثروتها در مدتهای خیلی کوتاه می رسند … اگر در فعالیتهای این گونه اشخاص مخصوصا در شرکت همراه اول دقت و جستجویی کنید قطعا به این سر نخها خواهید رسید که از چه خلاء هایی در حال سوء استفاده شخصی هستند.
واقعت خدا …. کنه . برای تبلیغ برنامه پیش یه مجری که الان در شبکه نسیم برنامه داره رفتم میگه برو توسکا . آخه یه نرم افزار رو با هزار زحمت نوشتیم که سه چهار نفر بتونن خرج زندگیشونو بدن و از طرفی بدرد خانواده ها بخوره . توسکا پول خون میخواد بگیره . بعدشم قیمت جوری میدن که اصلا تو نباید تبلیغ کنی . خدایا کی میشه پارتی بازی از این مملکت گورشو گم کنه