پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
معدن طلای مجازی بیتکوین، با ارزش‌تر از طلای واقعی / گزارش راه پرداخت از اولین همایش بیتکوین ایران
نخستین رویداد بیتکوین در حالی برگزار شد که این حوزه برای بسیاری از مردم و حتی فعالان فناوری ناشناخته است و موافقان و مخالفان بسیاری دارد. مخالفان این ارز مجازی را دسیسه و فریب غرب برای جایگزینی دلاری می‌دانند که روزبه‌روز از ارزش آن در برابر بیتکوین کاسته می‌شود. در نظر موافقان اما، بیتکوین و ارزهای دیگر دروازه‌ای برای ورود به دنیای جدید مالی است.
نخستین همایش بیتکوین ایران را شرکت‌های لیون کامپیوتر، پیمنت 24 و صرافی آنلاین ستاره سهیل برگزار کرد. آرش سروری نیز به عنوان دبیر راهبردی اجرایی و مجری این رویداد حضور داشت و میزبانی را به عهده گرفته بود. این گردهمایی با استقبال زیادی مواجه شد و صف طولانی خواستاران ورود به این همایش، زمان شروع رویداد را یک ساعت به تأخیر انداختند. انتهای رویداد نیز 25 مهرماه به صورت غیررسمی روز بیتکوین اعلام شد. سخنران‌ها هرکدام درباره بخشی از دانش بیتکوین صحبت کردند و تجربیات خود را به اشتراک گذاشتند. با این حال، همه آنها یک ویژگی مشترک داشتند: همه موافق جریان ورود بیتکوین به بازار بودند.
عکاس: احسان خان‌محمدی
بیتکوین، پاسخی برای تغییر نظام مالی دنیا
رضا قربانی، مدیرعامل شبکه راه پرداخت نخستین سخنران این همایش بود که بعد از خیر مقدم آرش سروری دبیر راهبردی اولین همایش بیتکوین و ارزهای دیجیتالی ایران، کارش را شروع کرد. به اعتقاد او برخی به اشتباه بیتکوین را با گولدکوئست و شبکه‌های هرمی یکی گرفته‌اند. او در توضیح این مسئله گفت: «سال‌ها پیش مرد جوانی با نام راس اولبری ایده دنیای خلافکارانه‌ای به عنوان جاده ابریشم را پایه‌گذاری کرد که بستر تعامل خلافکاران در وب تاریک بود. در آن شبکه از بیتکوین به عنوان ارز رایج استفاده می شد و بنابراین بسیاری تا مدت‌ها تصور می‌کردند بیتکوین پول رایج خلافکاران است.»
قربانی دو راه پیش روی همه گذاشت. نخست آنکه تصور کنیم بیتکوین نوعی توطئه است اما نگاه دوم بیتکوین را یک روند نو در تاریخ اقتصادی می‌داند که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. این همه در حالی اتفاق می‌افتد که از انتشار نخستین مقاله ساتوشی ناکاموتو 10 سال هم نمی‌گذرد. مدیرعامل شبکه رسانه‌ای راه پرداخت ریشه این تغییرات از دهه نخست قرن شروع شد. پس از بحران مالی سال 2007 بسیاری تلاش کردند نظام مالی دنیا را تغییر دهند و از دل این نوآوری‌ها ارزهای رمزنگاری شده بیرون آمد.
او در انتهای گفته‌های خود گفت: «بیتکوین، ارزهای رمزنگاری شده و بلاکچین نه‌تنها برای ما بلکه برای تمام دنیا گنگ است. کریس اسکینر نویسنده کتاب بانک دیجیتال نقل‌قول معروفی دارد که می‌گوید بلاکچین امروز مثل اینترنت قبل از خلق موتورهای جست‌وجو است. چگونه می‌توان مفهوم اینترنت را به کسی توضیح داد زمانی که هنوز موتور جست‌وجوگری طراحی نشده است؟ پس کسانی که امروز به دنبال بیتکوین یا ارزهای رمزنگاری شده هستند، پیشروهای این حوزه محسوب می‌شوند.»
بیتکوین چه هست و چه نیست؟
سهیل شهیدی، بنیان‌گذار پیمنت 24 و مدیر صرافی آنلاین ستاره سهیل از برگزارکنندگان برنامه بود. او در سخنرانی خود مفاهیم بلاکچین و ارزهای مجازی را به صورت مقدماتی توضیح داد. از بلاکچین گفت که یک دفتر بزرگ حسابداری است و تمام تراکنش‌ها که به صورت همتابه‌همتا در فضای مجازی انجام می‌شود در آن به ثبت می‌رسد. او درباره طرز کار بلاکچین توضیح داد: «ابتدا یک شخص درخواست تراکنش صادر می‌کند و درخواست او بین همه دستگاه‌ها که نود نام دارد، پخش می‌شود. هرکدام از این نودها صحت تراکنش‌ها را اعتبارسنجی می‌کنند. تراکنش انجام می‌شود، بلاک به مرور تجمیع می‌شود و در نهایت به زنجیره بلوک اضافه می‌شود. این تراکنش پس از انجام دیگر قابل تغییر و قابل حذف از شبکه نیست.»
به گفته شهیدی بیتکوین نیز به زبان ساده یک شبکه مالی آنلاین است که ارز مخصوص خود را دارد. فاقد مرکزیت است و توسط کسی اداره نمی‌شود. همچنین هیچ کشوری مالکیت بیتکوین را به عهده ندارد. اما خالق آن اعلام کرده است این ارز، به طور محدود ارائه می‌شود و بیشتر از 21 میلیون واحد از آن وجود نخواهد داشت. درنتیجه طبق پیش‌بینی‌ها این ارزها تا سال 2140 به پایان می‌رسد و از دلایل افزایش ارزش روزافزون آن همین محدود بودن است.
این ارز مجازی را می‌توان از طریق روش‌های رقابتی یا ماین کردن (معدن‌کاوی) به دست آورد یا از طریق صرافی‌های آنلاین آن را مانند ارزهای رایج خریداری کرد. به سه روش هم می‌توان آن را نگهداری کرد: با نرم‌افزار مخصوص بیتکوین، با کیف پول‌های آنلاین و کیف پول سخت‌افزاری که دو نمونه از آنها در بازار وجود دارد و گفته می‌شود امن‌ترین راه برای نگهداری از بیتکوین هستند.
شهیدی در آماری که از میزان تبادلات بیتکوین در کشورهای مختلف اعلام کرد، گفت: «بنا بر آمارها، بیشترین بیت‌کوین‌ها در کشور روسیه معامله می‌شود. بعد از آن آمریکا، انگلستان، نیجریه و چین هستند. با این همه آمریکا بیشترین حجم بیتکوین را در کشور خود دارد. شاید بد نباشد بدانید در 24 ساعت گذشته بالغ بر دو میلیون بیتکوین در دنیا معامله شده است. در نتیجه می‌توان گفت آینده بیتکوین روشن است. گفته می‌شود تا اواخر 2017 قیمت هر واحد آن از قیمت فعلی که بیش از 5هزار دلار است به بیش از 10 هزار دلار برسد. چراکه سادگی معامله و دسترسی آسان باعث شده این ارز محبوب شود.»
شهیدی برخی از مزیت‌های بیتکوین را این‌گونه برشمرد: «بیت کوین را نمی‌توان دزدید، مگر اینکه دستگاه هک شود. همچنین در تبادلات و معاملات بیت کوین کارمزد وجود ندارد. فی خیلی کمی گرفته می‌شود که در بیشترین حالت خود به 5 دلار می‌رسد. استرداد وجه در بیت کوین نیز خطری ندارد و قطعی است.» او درباره مشکلات این ارز هم صحبت کرد و معتقد بود نوسانات بالای قیمت بیت کوین می‌تواند منجر به ضرر و زیان زیادی شود. منابع این ارز مجازی محدود است و اخبار نقش زیادی در این نوسانات ایفا می‌کند.
رشد بیتکوین به قدری سریع و زیاد بوده است که 28 تیر 89 ارزش آن 6 سنت اعلام شده بود و هفت سال بعد یعنی 24 مهر 96 ارزش بیتکوین 5640 دلار با چهار میلیون درصد رشد اعلام شد. در حال حاضر کمپانی‌های بزرگی مانند وردپرس، اسپاتیفای، ویکی پدیا و میکروسافت از بیتکوین استفاده می‌کنند و خبرهایی هم درباره ورود آمازون به این عرصه وجود دارد.
اما در ایران وضعیت چگونه است؟ تحلیل شهیدی این بود: «بیتکوین فرصت بسیار خوبی برای ارتباط بین‌الملل در دوران تحریم به وجود می‌آورد. افراد زیادی هستند که برای دریافت ویزا و مستر و پی‌پال مشکل دارند. بیتکوین کار را برای آنها آسان می‌کند. همچنین از آنجایی که به هیچ کشوری متصل نیست، رخدادهای سیاسی در ارزش آن نقشی ندارد.»
آموزش مقدماتی ماینری به زبان ساده
محمدرضا ناطقی، مسئول فنی ماینینگ لیون کامپیوتر سخنران بعدی بود که درباره استخراج ارزهای رمزنگاری شده صحبت کرد. به گفته اولین بیتکوین توسط یک ماینر استخراج شد. ماینرها درست مانند معدنچیان واقعی باید با ابزار خاص خود به معدن ارز بروند و از دنیای دیجیتال ارزها را بیرون بکشند. او درباره این ابزار گفت: «دو راه کلی داریم. ساده‌ترین راه منطقی این است که از کارت گرافیک استفاده کنیم. این کارت گرافیکدر هر لپ‌تاپ و کامپیوتری پیدا می‌شود و انواع مختلف دارد. با این حال اگر ماینری بخواهد حرفهای کار کند و سود خوبی به دست بیاورد؛ به جای اینکه از یک کارت گرافیک استفاده کند، سعی می‌کند چند تا از آنها را کنار هم بچیند تا کاربری بهتری به دست بیاورد.»
با جمع شدن کارت‌های گرافیک، ماینری تبدیل به فارم یا مزرعه استخراج می‌شود. در یک مزرعه چیزی نزدیک به هزار تا دوهزار کارت گرافیگ وجود دارد. اما نگهداری آنها اهمیت زیادی دارد و باید از خنک‌کننده‌های قوی استفاده کرد تا ارزهای استخراج شده و دستگاه‌ها سالم بمانند.
ناطقی درباره سودآوری این حرفه گفت: «سودآوری ماینری با عرضه و تقاضای بازار مشخص می‌شود و تا امروز سیر رو به رشدی داشته است. ولی به صورت میانگین بین 7 تا 12 درصد سود دارد. در ایران صرافی‌هایی هستند که می‌توانند استحراج‌ها را تبدیل به ارز و پول کنند. علاقه‌مندان به ماینری با 6 تا 8 کارت گرافیک می‌توانند کار خود را شروع کنند که 9 تا 10 میلیون تومان سرمایه اولیه می‌خواهد.»
نگهداری از ارز، مهمتر از استخراج
امیرحسین حاجی، ماینر حرفهای نیز در ادامه صحبت‌های ناطقی سخنرانی خود را به ماینری اختصاص داد. او گفت: «اکنون همه می‌پرسند آیا هنوز هم می‌شود به سودهای کلان رسید یا دیگر دیر شده است؟ باید در پاسخ گفت هیچ‌وقت دیر نیست. 10 ماه پیش یعنی ابتدای سال 2017 ارزش هر بیتکوین یک هزار دلار بود و اکنون پنج برابر شده است! اگر ما تنها 10 درصد از سرمایه خود را 10 ماه پیش روی بیتکوین سرمایه‌گذاری کرده بودیم چه سرمایه‌ای داشتیم؟ موفقیت در این کار تضمین شده است، به شرطی که جوانب را بسنجید و بدانید چه میزان باید بخرید و چه زمانی آن را بفروشید.»
اما مسئله مهم در مانینگ نگهداری ارزهای رمزنگاری است. شده مسئله بسیار مهمی برای همه است. جیمز هاول فردی بود که در سال‌های ابتدایی ارائه بیتکوین، با لپ‌تاپ شخصی خود توانست تا 7500 بیتکوین ماین کند و همه را در لپ‌تاپ نگهداری کرده بود. اما لیموناد روی دستگاه ریخت. لپ‌تاپ سوخت ولی هارد درایو سالم ماند. هاول هارد را در انباری نگه داشت تا اینکه یک روز هنگام نظافت به صورت اتفاقی آن هارد را دور انداخت. حتی وقتی متوجه اشتباهش شد به محل جمع‌آوری زباله شهر رفت ولی نتوانست در زمین وسیع آنجا هارد را پیدا کند. با رسانه‌ای شدن موضوع، مردم زیادی، همگی به محل جمع‌آوری زباله هجوم آوردند تا بلکه هاردی به ارزش بیش از 150 میلیارد تومان امروز ما را را پیدا کنند. ولی این هارد هیچ وقت پیدا نشد و عملا این 7500 واحد بیت کوین ارز از رده خارج شدند.
حاجی در ادامه علاقه‌مندان را راهنمایی کرد چه ارزهایی استخراج کنند. او گفت: «سایت‌هایی هستند که شما اطلاعات دستگاه‌های سخت‌افزاری خود را به آنها می‌دهید و به شما توصیه می‌کند با منابع سخت‌افزاری موجود چه ارزهایی استخراج کنید.»
به عقیده او ماینری نوعی خوداشتغالی است و کارآفرینی محسوب می‌شود. ماینری جلوی خروج ارز را نمی‌گیرد اما آن را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، ماینری همیشه برپایه دلار است و دیگر تورم داخل اثری روی درآمد آنها ندارد. به گفته حاجی ارز اتریوم در ایران بیشتر از بیتکوین طرفدار دارد و 80 درصد ماینرهای ایرانی اتریوم استخراج می‌کنند.
طلوع ICO و غروب بازارهای بورس
سپهر محمدی مدیر کوینکس صحبت‌های خود را با عنوان طلوع ICO و غروب بازارهای بورس آغاز کرد و گفت: «ما با بیتکوین توانستیم سیطره دلار آمریکا را دور بزنیم و بدون نگرانی از تحریم‌های کشورها و نوسانات سیاسی درآمدزایی کنیم. ماندگاری بیتکوین بیشتر از دلار است و امکان سرقت و امکان جعل آن نیز بسیار کمتر است. هیچ کس نمی‌تواند بیتکوین را کنترل کند؛ اما دلار در اختیار خزانه فدرال آمریکا است و آمریکا می‌تواند از قدرتش روی دلار در مقابل دیگر کشورها استفاده کند.»
او ادامه داد: «یک بیتکوین متشکل از 100 میلیون ساتوشی است؛ بنابراین نگران نباشید، اگر نمی‌توانید یک بیتکوین تهیه کنید به اندازه پول خود آن را تهیه کنید و با آن کار کنید.»
محمدی سخنان خود را با یک سؤال ادامه داد و گفت: «اما آیا می‌توان بازارهای بورس را نیز فتح کرد؟ جواب در ICO است. در ICOها تجارت جهانی بدون مرز داریم. از هر نقطه جهانی می‌توان سرمایه جذب کرد. به کسب‌وکارهای نوپا سرعت و شتاب می‌دهد و باعث مشارکت بیشتر هم می‌شود؛ اما ICOها معایبی هم دارند. برای مثال بازیگران بزرگ روی قیمت آنها تأثیر می‌گذارند. درز اطلاعات نیز در آنها وجود دارد. در آوریل 2017 چیزی حدود 100میلیون دلار جذب سرمایه توسطICO ها انجام شده است. دو ماه بعد قیمت جذب سرمایه به 550 میلیون دلار رسید.»
بیتکوین و چالش‌های قانونی در ایران
سپس نوبت به پنل «بیتکوین و چالش‌های قانونی در ایران» رسید. در این پنل فرزاد بزازان سرپرست اداره کل تدوین شاخص‌های ملی و توسعه فضای مجازی، محمد گرکانی‌نژاد رئیس سابق مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، نیما امیرشکاری مدیر گروه بانکداری الکترونیکی پژوهشکده پولی و بانکی، سهیل شهیدی بنیان‌گذار پیمنت24 و صرافی ستاره سهیل، سهیل نیکزاد مشاور طراحی و پیاده‌سازی راهکارهای مبتنی بر زنجیره بلوک و ارزهای رمزنگاری شده و رضا قربانی مدیرعامل شبکه راه پرداخت حضور داشتند.
متن کامل پنل «بیتکوین و چالش‌های قانونی در ایران» در گزارشی مجزا در روزهای آتی توسط راه پرداخت منتشر می‌شود.
در مه قدم بزنیم
سعید حسینی مدیرعامل لیون کامپیوتر نیز در سخنرانی خود با نام بیتکوین در مه از شناسایی فرصت‌ها گفت. به عقیده او موقعیت‌ها پشت فضای مه‌آلود پنهان شده‌اند و پیشروهایی که در این فضا قدم می‌گذارند، زودتر از بقیه با فرصت‌ها روبه‌رو می‌شوند. این مسئله درباره دولت‌ها نیز صدق می‌کند و کشورهایی که زودتر به فکر استفاده از بیتکوین افتادند، سود بیشتری می‌برند.
حسینی گفت: «روسیه مدت زیادی با ارزهای دیجیتالی جنگید. اما بعد از مدتی متوجه شد نباید بیش از حد با آن درگیر شود. در نهایت توانستند با دومین ارز دنیا یعنی اتریوم قراردادهایی ببندند. در ژاپن نیز انواع معاملات مبتنی بر ارزهای رمزنگاری شده وجود دارد. ماینینگ در سوئد نیز یک شغل تلقی می‌شود و کشور سوئیس هم اولین دستگاه خودپرداز بیتکوین را وارد کرد و آن را به رسمیت شناخت. حتی سه کشور آفریقایی و فقیر زیمباوه، ونزوئلا و نیجریه نیز در این حوزه از ما جلوتر هستند.» به گفته سعید حسینیبیت‌کوین آینده اقتصادی دنیا را شکل می‌دهد و ما در قبال ثروت آیندگان خود مسئولیم.
ثروت نسل آینده به ما بستگی دارد
علی میزانی، مدیرعامل سیتکس در ادامه حرفهای حسینیآینده بیتکوین را برای همه ترسیم کرد. آینده‌ای که در آن همه‌چیز مجازی است، حتی پول! او گفت: «تاکنون در جهان ریه و کلیه و قلب مصنوعی ساخته شده است. اکنون نوبت مغزمصنوعی است. ما درحال سفر به جهان مجازی هستیم و سفر ما مدتی است آغاز شده است.»
او در اثبات حرفهای خود قیمت طلای واقعی را با قیمت بیتکوین مقایسه کرد و ادامه داد: «در ابتدای ورود بیتکوین به بازار، ارزش این ارز فاصله زیادی با قیمت طلای جهانی داشت. اما با رشد سریع این ارز در نهایت پنج ماه پیش برای نخستین بار قیمت طلای مجازی یعنی بیتکوین از قیمت طلای واقعی در جهان پیشی گرفت.»
او در ادامه نتیجه گرفت نظام پولی و بانکی به زودی عوض می‌شود و بیتکوین به عنوان آینده پول جهان به همه معرفی خواهد شد. این ارزهای مجازی حکم کشف یک معدن طلا در فضای مجازی را دارند و اکنون کشورهایی مانند آمریکا، روسیه، چین و آفریقای جنوبی در حال غارت آن هستند. ژاپن حتی هزینه‌های برق ماینرهای خود را کاهش داده است. ما باید بیدار و هوشیار باشیم تا آیندگان ما نسل فقیری نباشند. میزانی در انتها گفت: «به دولت توصیه می‌کنم با صندوق ذخیره ارزی کشور همکاری کند و یک صدم درآمد خود را بیتکوین خریداری کند تا در آینده از جهان عقب نباشیم.»
مراقب پشتوانه بیتکوین باشیم
سید مسعود شریفی، آخرین سخنران این همایش درباره نظر فقها درباره بیتکوین صحبت کرد. به گفته او بیتکوین جدا از تأثیرات اقتصادی تأثیرهای اجتماعی زیادی هم دارد و باید دید با ورود گسترده آن چه بر سر تورم و اشتغال می‌آید. فقه در این میان به کمک می‌آید. به گفته شریفی فقه یعنی از طریق دستاوردهایی که از طریق متن الهی به دست می‌آوریم بدانیم چه باید انجام داد و چطور مشکلات را حل کرد.
شریفی گفت: «در فقه دو نوع رویکرد داریم. فقه شخصی و فقه حکومتی. نخستین سوالی که این دو فقه باید پاسخ دهند، این است که آیا در بیت کوین ربا وجود دارد یا نه. اگر با بیتکوین مثل بانک برخورد کنیم و بگوییم دو بیتکوین می‌گیرم و ماه بعد سه تا می‌دهم ربا است. درباره حکم غرر بیتکوین نیست شک و شبهاتی وجود دارد. بعضی میگویند بیت کوین غرر دارد چون نوسانات قیمتی این ارز بالاست. برخی نیز معتقدند نوسانات قیمتی دارد چون بر مبنای دلار قیمت‌گذاری می‌شود، ارزش دلار پایین آمده، قیمت بیتکوین نیز با سفته‌بازی بالا نرفته. در نتیجه عرضه و تقاضا باعث افزایش بیتکوین می‌شود.»
شریفی در ادامه از از مشکلات اسکناس و فقه حکومتی گفت و معتقد بود نه تنها کشور بلکه دنیا با مشکلات بانکی روبه‌رو است. اسکناس مسئله اصلی بشریت است. چاپ آن بدون پشتوانه است و دولت آن را بدون محدودیت منتشر می‌کند که منجر به تورم می‌شود. بانک‌ها توسط پول خلق اعتبار می‌کنند و در نتیجه نیاز مردم به بانک‌ها بیشتر و بیشتر می‌شود. همچنین مبنای این سیستم بانکی، بدهی است که نمی‌تواند فرآیند سالمی داشته باشند. او در ادامه گفت: «پول بانک نمی‌تواند کارآفرینی ایجاد کند و به افراد مستعد بیکار برسد. پول‌های درون بانک و فرد مستعد بهم وصل نمی‌شوند. با اینکه مشکل از اشخاص نیست، سیستم جواب نمی‌دهد.»
با این همه شریفی معتقد است در استقبال از بیتکوین هم نباید عجله کرد و باید بررسی‌های بیشتری روی آن داشته باشیم. او گفت: «پول مجازی فرصت خوبی است ولی بیتکوین هنوز پول کاملی نیست.»
عکاس: احسان خان‌محمدی
با سلام و احترام و صبح بخیر خدمت خانم قاسمی و سایر دست اندرکاران محترم راه پرداخت.
با نهایت سپاس از شما بانوی محترم، برای به تحریر درآوردن اولین و بزرگترین همایش بیت کوین و ارزهای دیجیتال در ایران. من یکی از مشتاقان و منتظران این همایش در ایران بودم و بینهایت خرسندم از به وقوع پیوستن این مهم و همینطور از این که فرصت حضور در این همایش برای من فراهم شد. از لحظه لحظه این همایش رضایت کامل رو داشتم؛ چون محتوا کامل همایش جای تمام نقص های کوچکش رو به نیکی گرفت. خداقوت به تک تک تون.
به امید پیروزی بیت کوین بر اسکناس های کاغذی …