پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
سیمین عزیزمحمدی؛ روزنامه دنیای اقتصاد / انقلاب تکنولوژی فصل جدیدی از اقتصاد کشورها است که توانسته مسیرهای جدید و هموارتری برای دستیابی به درجات بالای توسعه‌یافتگی را برای آن فراهم کند. در این میان، تکنولوژی فرصتی برای اقتصادهای نوظهوری بود تا به کمک آن، عقب‌افتادگی‌های دوران صنعتی را جبران کرده و در کنار اقتصادهای در حال توسعه یا پیشرفته خودنمایی کنند. البته رقابت بین آنها نیز با رونمایی فناوری‌های نوین، صنایع با فناوری بالا و توسعه اقتصاد دانش‌بنیان شکل جدیدی‌تری به خود گرفته تا در این میدان کشوری موفق باشد که زودتر از رقبای خود به تکنولوژی و دانش پیشرفته‌تر دست می‌یابد. به‌این‌ترتیب، رقابت کشورها در دهه‌های اخیر در عرصه فناوری بود.
سهم کل فناوری از صادرات هند از چهار درصد در سال ۱۹۹۸ میلادی به ۲۵ درصد در ۲۰۱۲ میلادی رسید. صنعت فناوری آمریکا نقش اساسی در گردش چرخ اقتصاد آن دارد. به‌طوری‌که ۱/ ۷ درصد از کل تولید ناخالص این کشور در سال ۲۰۱۵ به این بخش تعلق دارد. درآمد کلی بخش‌های متکی بر فناوری در آلمان در سال ۲۰۱۳ میلادی به ۸۰۰ میلیارد یورو رسید. درآمد شرکت‌های تولیدکننده بخش فناوری پیشرفته چین در سال ۲۰۱۳ میلادی ۱۱۶۰۴.۸۹ میلیارد یوآن بوده است. کره جنوبی در ۲۰۱۴ میلادی ۲۹/ ۴ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به تحقیق و توسعه اختصاص داده است. بودجه تحقیق و توسعه سنگاپور ۱۰ میلیارد دلار است که ۱/ ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می‌دهد.
رقابت کشورها در عرصه تکنولوژی و اقتصاد دانش‌بنیان در حالی است که به گفته رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی، اقتصاد دانش‌بنیان تنها نیم‌درصد اقتصاد کشور را پوشش می‌دهد. در حال حاضر هشت فناوری اساسی است که آینده اقتصاد جهانی را متحول خواهد کرد که ازجمله آن می‌توان به خودروهای خودران اشاره کرد. تا ۱۰ سال آینده خودروهای خودران در اقتصاد اثر خواهد گذاشت، این در حالی است که خودروهای خودران سه تا چهار نسل بعد از خودروهایی است که در ایران تولید می‌شود. اگر ایران به سمت این نوع فناوری‌ها حرکت نکند، ۱۰ سال بعد باید فناوری را که سایر کشورها در حال حاضر از آن استفاده می‌کنند، وارد کشور کند و این به معنای خروج ارز از کشور است.
ایران باید سهمی از بازار جهانی داشته باشد تا بتواند در دنیا فعالیت کند، در غیر این صورت مجبور می‌شود واردکننده فناوری‌ها با ۱۰ برابر قیمت تمام‌شده باشد که در این صورت ایران بازار مصرف برای آنها خواهد شد. علاوه بر آن، بی‌توجهی به مرزهای دانش، استقلال اقتصادی کشور را زیر سؤال خواهد برد.
بااین‌حال فضا برای رشد فعالیت‌های دانش‌بنیان در حال حاضر زیاد پویا نیست، برای تبدیل ایده به فناوری مسیر طولانی وجود دارد که تحمل آن از سوی سرمایه‌گذاران غیرممکن است؛ درحالی‌که منابع صندوق نوآوری و شکوفایی تا سال ۱۴۰۲ به پایان می‌رسد و برای ادامه فعالیت‌های خود منتظر برگشت سرمایه است.
صنایع «های‌تک» در ایران
آمار بانک جهانی نشان می‌دهد ۵/ ۱۸ درصد صادرات کالاهای صنعتی در سال ۲۰۱۵، از محصولات صنایع «های‌تک» بوده است. همچنین در روند پیش‌بینی‌شده در سازمان اقتصاد جهانی، در سال ۲۰۳۰ حدود ۹۰ درصد رشد اقتصادی مبتنی بر تکنولوژی خواهد بود و ۸۵ درصد مربوط به صنایع تک است. پیشروی اقتصاد دنیا به‌سوی بهره‌مندی از «های‌تک» در حالی است که دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن مرکز پژوهش‌های مجلس اعلام داشت سهم صادرات محصولات صنایع «های‌تک» از کل صادرات صنعتی کشور در سال‌های اخیر بسیار اندک و در برخی سال‌ها، کمتر از یک درصد و روند این سهم نیز از سال ۱۳۸۴ تاکنون کاملاً نزولی بوده به‌گونه‌ای که از حدود ۵/ ۱ درصد به حدود ۷۳/ ۰ درصد در سال ۱۳۹۲ و به حدود ۵۶/ ۰ درصد در هفت ماه اول سال ۱۳۹۳ کاهش پیدا کرده است.
همچنین ارزش صادرات صنایع «های‌تک» در سال ۱۳۹۰ به بالاترین مقدار خود رسید که حدود ۲۱۷.۴ میلیون دلار بود و در سال‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ به ترتیب به رقم ۱۷۷ و ۷/ ۱۸۴ میلیون دلار کاهش پیدا کرد. طی ۱۴ سال اخیر هم‌زمان با رشد صادرات صنعتی کشور، صادرات صنایع تک به‌اندازه آن رشد پیدا نکرد، هرسال از سهم صنایع «های‌تک» در صنعت کاسته و تمرکز بر یک نوع محصول خاص مانند تولید دارو افزایش پیدا کرد؛ بنابراین به‌رغم تأکید برنامه‌های چهارم و پنجم توسعه و رویکرد مبتنی برافزایش نقش صنایع با فناوری‌های پیشرفته، نه‌تنها صنایع «های‌تک» در اولویت و جهت‌گیری‌های دولت طی این سال‌ها نبود، بلکه کاملاً برعکس عمل شد و جایگاه صنایع «های‌تک» در سال ۱۳۸۴ نیز از دست رفت.
میزان صادرات محصولات با فناوری بالا یکی از شاخص‌های مهم میزان تحقق اقتصاد دانش‌بنیان است و به‌عنوان یکی از زیرشاخص‌های «شاخص جهانی نوآوری» و «شاخص دستیابی به فناوری» مطرح است. در سیاست‌ها، اسناد و قوانین کشورمان نیز بر تولید و صادرات محصولات با فناوری بالا تأکید شده است. با وجود تکلیف اسناد بالادستی درخصوص صادرات محصولات با فناوری بالا، آمار رسمی در این خصوص وجود ندارد و نهادها و سازمان‌های مختلف، آمارهای متفاوتی منتشر می‌کنند. بااین‌حال، آمارهای قدیمی منتشر شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت و مرکز پژوهش‌های مجلس روند نزولی را برای این شاخص (صادرات محصولات «های‌تک») رقم زده است.
خوش‌بینی مسئولان
دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن مرکز پژوهش‌های مجلس در حالی این گزارش را از صنایع «های‌تک» ارائه داده است که رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس انتظار دارد درصد تولید محصولات با فناوری متوسط به بالا باید در سال جاری به ۳۹ درصد و تا چهار سال دیگر به ۵۰ درصد و سهم فناوری متوسط به بالا در تولید ناخالص داخلی از ۵/ ۱ به پنج درصد برسد. همچنین باید طبق برنامه‌ریزی‌ها سهم صادرات محصولات فناوری بالا نسبت به کل صادرات از رتبه ۶ به ۳ ارتقا یابد؛ اما آنچه آمار نشان می‌دهد حاکی از آن است که صادرات صنایع «های‌تک» کشور اصلاً وضعیت مناسبی ندارد و با ادامه همین روند کنونی، چشم‌انداز خوبی برای این صنایع نمی‌توان متصور بود. به‌ویژه وقتی‌که صنایع «های‌تک» کشور از دو مشکل اساسی؛ پایین بودن حجم صادرات و روند نزولی سهم آن ازیک‌طرف و فقدان تنوع و تمرکز (بیش از ۸۰ درصد ارزش آن روی یک نوع محصول خاص مانند تولید دارو)، از طرف دیگر، در معرض تهدید جدی قرار دارد.