پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
فرصت ویژه برای حضور استارتآپهای فینتکی در پاویون ایران در جیتکس 2017
نقش معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری در توسعه و پیشرفت کسبوکارهای دانش بنیان و استارتآپها برکسی پوشیده نیست؛ تا جایی که در دولت یازدهم، فضایی برای صاحبان ایده فراهم شد تا ایده خود را اجرایی کنند و عموم مردم نیز استقبال بیشتری از این کسبوکارها داشته باشند. با افزایش سهم اقتصاد دانشبنیان در بخش خصوصی،شتابدهندهها و سرمایهگذاران توجه خود را به استارتآپها معطوف کردند.
بخشی از حمایتهای معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری از کسبوکارهای دانشبنیان، حمایت از حضور آنها در بازارهای بینالمللی است. نمایشگاههای بینالمللی، محل مناسبی برای عرضه دستاوردهای بخش خصوصی در حوزههای مختلف دانش و فناوری است. معاونت امور بینالملل و تبادل فناوری، معاونت علمی است که بهعنوان مسئولی برای حضور هیئتهای خارجی در رویدادهای داخلی و مشارکت فناوران و کسبوکارهای ایرانی در رویدادها و نمایشگاههای خارجی تعیین شده است.
نزدیکترین نمایشگاه فناوری پیشِرو که از سال قبل در تقویم معاونت نیز لحاظ شده است، جیتکس 2017 است که تقریباً 9 هفته دیگر در دوبی برگزار میشود. به همین بهانه با روحالله استیری، مدیرکل دفتر توسعه کسبوکار بینالملل در معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری، درباره سابقه و شرایط حضور کسبوکارهای ایرانی در پاویون ایران در نمایشگاههای خارجی و بهویژه وضعیت پاویون ایران در جیتکس آینده به گفتوگو نشستیم که در ادامه میخوانید.
درباره حوزه وظایف معاونت امور بین الملل برای حضور در نمایشگاههای خارجی توضیح دهید.
ضمن تشکر از فرصتی که برای معرفی این معاونت اختصاص دادید، اجازه بدهید برای آن دسته از مخاطبان که با ساختار معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری آشنایی کمتری دارند، توضیحاتی ارائه کنم.
معاونت امور بین الملل و تبادل فناوری از سه اداره کل که عبارتاند از اداره کل دیپلماسی فناوری، اداره کل تبادل فناوری و اداره کل توسعه بینالمللی کسبوکارها تشکیل شده است. حمایت از شرکتهای خارجی به عنوان مهمانان رویدادهای ایرانی، از وظایف اداره کل توسعه کسبوکار بینالمللی، است. همچنین شرکتهایی که از ایران میخواهند در نمایشگاههای خارجی حضور داشته باشند و کالا و خدمات خود را عرضه کنند، از بستههای متنوع حمایتی دفتر توسعه بینالملل کسبوکار استفاده میکنند. از دو سال قبل معاونت علمی از شرکتهای ایرانی که متقاضی حضور در نمایشگاه جیتکس هستند نیز حمایت مالی میکند.
نکته اصلی که باید به آن توجه ویژه داشت این است که ما در معاونت علمی و فناوری، متولی توسعه کسبوکارهای حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور نیستیم. براساس قانون، معاونت علمی و فناوری، تنها متولی امور شرکتهای دانشبنیان است. بخش اقتصادی حوزه فاوا از اهمیت ویژهای برخوردار است و بر اساس آخرین گزارش آنکتاد، 37 درصد از شرکتهای دانشبنیان در بخش فاوا فعال هستند.
معاونت علمی از این شرکتها برای حضور یا بهرهبرداری از دو رویداد اصلی بینالمللی (جیتکس و سبیت) حمایت میکند. چگونگی و کیفیت این حمایت و نحوه گزینش شرکتها به این رویدادها و تعیین اهداف و برنامههای آنها، از طریق کریدور توسعه صادرات و تبادل فناوری انجام میشود. بنابراین فراموش نکنیم که ما ادعای توسعه کسبوکارهای فناوری اطلاعات را در کشور نداریم و تنها مسئول حمایت از آن دسته شرکتهای فنآور هستیم که دانشبنیان شمرده میشوند. قطعاً نقصهایی در دو دوره گذشته پاویون ایران در جیتکس وجود دارد که با کمک شرکتها بهدنبال رفع آن هستیم.
چه تغییراتی در حضور ایران در جیتکس دو سال اخیر در مقایسه با سالهای گذشته وجود داشته است؟
از سال 2015 و با تغییر دولت، ایران حضور پررنگتری در نمایشگاههای بینالمللی داشت و حمایت دولت از برگزاری پاویونها جدیتر شد. با هدف افزایش توانمندیها و توسعه بازار شرکتهای دانشبنیانِ حوزه فناوریهای اطلاعات و ارتباطات، حضور در نمایشگاه فناوری جیتکس یکی از 12 برنامهای شد که در تقویم معاونت امور بینالملل و تبادل فناوری برنامهریزی شده است. حضور در پاویون ملی ایران در جیتکس از این جهت برای شرکتهای دانشبنیان حائز اهمیت است که اولاً امارات متحده عربی به عنوان نقطه اصلی تماس در بازار منطقه خاورمیانه و شمال افریقا دارای سابقه زیادی است و ثانیاً با هزینهای نسبتاً کمتر از سایر نمایشگاههای بینالمللی میتوان با شرکتها و متخصصان خارجی تعامل کرد.
بازخوردی که در دو دوره قبل از شرکتهای دانشبنیان حاضر در جیتکس دریافت کردیم حاکی از این بود که این نمایشگاه در منطقه دارای جایگاه مناسبی برای عرضه توانمندیها و بازاریابی و حتی کسب اعتبار در بازار داخلی است. گرچه جیتکس یک نمایشگاه عمومی در حوزه فاوا محسوب میشود و طبیعی است بعضی شرکتها (دانشبنیان یا غیردانشبنیان) برای حضور در نمایشگاههای تخصصی مانند کامزتک در عمان و یا سیملس در دبی برنامهریزی میکنند.
پاویون ایران در جیتکس 2015 در یک غرفه حدود 100 مترمربعی برپا شد. انتقاد شرکتهای حاضر در پاوین از این جهت بهجا بود که به دلیل تأخیر در اجرای برنامه، محل پاویون در سالن فرعی قرار داشت. با این حال بیش از 10 شرکت از شرکتهای مخابراتی و نرمافزاری از جمله شرکتی که در حوزه بانکی فعالیت میکند حضور داشتند. این نکته را باید بگویم که ما به دنبال کسب اطلاع از فعالیت شرکتهای حاضر در پاویون ها نیستیم. بنابراین اطلاع دقیقی از اینکه آنها در نمایشگاه با چند شرکت خارجی توانستند ارتباط برقرار کنند و چه میزان از این ارتباط به عقد قرارداد منجر شد، نداریم. ولی به صورت غیررسمی از عقد قراردادهای ارزشمند مطلع هستیم که علاوه بر خوشحالی از موفقیت شرکتهای حاضر در پاویون و گواهی بر اهمیت این نمایشگاه، برای برنامهریزیهای بعدی مصممتر میشویم.
مطلب دیگری که شرکتهای ایرانی حاضر در پاویون به ما میگویند، این است که حضورشان در نمایشگاه برای افزایش اعتبار کسبوکار آنها در داخل کشور خوب بوده است و باعث رونق بیشتر میشود و بعضاً قراردادهای مسکوت و معلق آنها در داخل کشور را به جریان انداخته است.
جیتکس 2015 مقارن با گشایشهای سیاسی در فضای بینالمللی بود و شرکتهای خارجی از پاویون ایران استقبال خوبی داشتند و شرکتهایی مانند اوراکل، نماینده منطقهای آیبیام و نماینده منطقهای ماکروسافت با حضور در پاویون ایران گفتوگوهای اولیه داشتند. همزمان، همایش فرصتهای سرمایهگذاری ایران در حوزه فناوری اطلاعات را نیز برگزار کردیم و با استقبال خوبی مواجه شد، به عنوان مثال نمایندگانی از الجی و گوگل نیز در این همایش حضور داشتند.
در جیتکس 2016، فضا اندکی تغییر کرده بود و شرکتهای خارجی بعضاً عقبنشینی کرده بودند. علاوه بر این بهدلیل ناهماهنگی مجری با سخنرانان ایرانی، باعث شد حضور شرکتهای برتر و افراد شاخص در این همایش افت کند. در سال 2016 برخلاف سال قبل مکان پاویون در سالن شیخ راشد و ابتدای ورودی سالن اصلی پاویونها، در کنار سایر کشورها قرار داشت. در نمایشگاه سال قبل تنها هشت شرکت دانش بنیان در پاویون ایران حضور داشتند.
در مورد فضای پاویونها باید به نکته دیگری هم توجه کرد. همه شرکتها از کشورهای مختلف لزوماً در پاویون آن کشور حضور ندارند. چند شرکت در قالب غرفه گروهی (و نه پاویون) حضور دارند و شرکتهای بزرگ نیز غرفههای خود را بهصورت جداگانه طراحی و بعضاً با استفاده از نشانهای ملی مانند پرچم اجرا میکنند. همچنین گاهی به دلیل تنوع تخصصی و تعداد شرکتهای حاضر از یک کشور، علاوه بر پاویون رسمی، به تناسب توانمندی و تخصص خود، چند غرفه در سالنهای تخصصی مانند سالن بازیهای ویدیویی، اینترنت اشیاء (IoT) یا حتی فینتک دارند. شرکتهای ایرانی که در نمایشگاه حضور پیدا میکنند، به این میزان نیستند و اگر هم تعداد آنها بیشتر شود، معاونت علمی متولی مدیریت اجرایی آن نیست که زمینههای لازم برای چنین حضوری را فراهم کند. اگر امسال با حضور قابلقبول شرکتهای فینتکی ایرانی مواجه باشیم، میتوانیم در سال آینده غرفه گروهی خاصی را در سالن مخصوص فینتکیها هم برپا کنیم و مسلماً در آن زمان اولویت حضور با شرکتهایی است که در پاویون امسال حضور پررنگی داشته باشند.
غیر از معاونت چه سازمانهای دیگری در برگزاری پاویون همکاری دارد؟
متذکر شدم که معاونت علمی، متولی اصلی حضور شرکتهای داخلی در جیتکس نیست و تنها در حد مقدورات و در چارچوب قانون حمایت از شرکتهای دانشبنیان عمل میکند. مرکز رسانههای دیجیتال در وزارت فرهنگ و ارشاد، آقای دکتر موسویان با درک صحیح از شرایط سیاسی و اقتصادی داخل و خارج از کشور و با التفات به اهمیت این رویداد قدیمی و معتبر منطقهای، همکاریهای زیادی داشتند و با اینکه مرکز نیز متولی اصلی نبود، اما حمایت مادی و معنوی آن از رویدادهای گذشته و نمایشگاه امسال نیز مشهود است. همچنین با هماهنگی بهعملآمده با صندوق نوآروی و شکوفایی، این صندوق نیز از سال جاری، حمایت خود را از حضور شرکتهای دانشبنیان در رویدادهای بینالمللی در دستور کار خود قرارد داده و جیتکس نیز یکی از این موارد است.
معاونت علمی چه مشوقهایی به کسبوکارها و شرکتها ارائه میکند که به آنها انگیزه دهد در این نمایشگاهها حضور بیشتری داشته باشند؟
گرچه بر اساس قانون، حمایتهای مالی معاونت علمی صرفاً منحصر به شرکتهای دانشبنیان است، ولی مسلماً شرکتهای غیردانشبنیان نیز میتوانند در پاویون ایران در جیتکس حضور داشته باشند و از زیرساختها و امکانات آن بدون حمایت مادی این معاونت استفاده کنند. علاوه بر این، حمایت مالی برای حضور مستقل شرکتهای دانشبنیان در نمایشگاههایی که ایران پاویونی در آنها ندارد نیز امکانپذیر است.
با یک بار تجربه غرفهداری در نمایشگاه خارجی، برخی مسائل جزئی که دارای تبعات مالی است و به برنامهریزی و صرف انرژی نیاز دارد، شناسایی میشود. به عنوان مثال مخارج ریز زیادی وجود دارد که تنها زمانی به چشم میآید که شما بخواهید بهصورت انفرادی در نمایشگاه شرکت کنید. تهیه مبلمان، طراحی غرفه، خدمه، مترجم، خدمات و لوازم پذیرایی، تهیه فضایی برای گفتوگو و مواردی ازایندست تنها بخشی از مواردی هستند که در پاویون ملی برای آنها تمهیداتی اندیشیده میشود. ما علاوه بر تقبل این هزینهها، هزینه زمین نمایشگاه را نیز پرداخت میکنیم که در مجموع 70 درصد مخارج یک حضور گروهی را شامل میشود.
بنابراین عملاً شرکتهای دانشبنیان و غیردانشبنیانی که در پاویون ایران حضور پیدا میکنند، گرچه نسبت به حضور مستقل، مساحت کمتری در اختیار دارند، اما همه خدمات را بهصورت اشتراکی دریافت میکنند. درنتیجه هزینه آنها کاهش پیدا میکند. ضمن اینکه سیاست معاون امور بینالملل و تبادل فناوری این است که با استفاده از ابزارها و تواناییهای متعدد دولتی ارتفاع پرچم پرافتخار کشور عزیزمان را بالاتر ببرد. لازم به ذکر است که بعضاً برخی از شرکتهای خارجی از اعتبار پاویون ملی و پرچم کشورشان با قرار دادن نام، لوگو یا حتی استند یکی از شرکتهای فرعی خود به نفع شرکت اصلی کسب نتیجه میکنند. ما متأسفانه در دوره قبلی شاهد چنین اقدامی از شرکتهای بزرگ ایرانی نبودیم، اما به آینده امیدواریم.
توجه کنید که اعتبارات معاونت علمی و فناوری برای پوشش دادن 13 حوزه فناوری پیشبینی میشود که تنها دو مورد از آنها، فناوریهای اطلاعات و ارتباطات هستند. این هزینهها را با اعتبار معاونت، تعداد شرکتها، تعداد نمایشگاهها، هیئتهای ورودی و هیئتهای خروجی را باهم مقایسه کنید. درنهایت بودجهای که باقی میماند بهقدری ناچیز است که نمیتوان برنامهریزی قابل توجهی داشت. امیدواریم شاهد افزایش مشارکت متولیان دولتی و بازیگران اصلی، در جیتکس بعدی باشیم.
پس در پاویون ایران، شما از شرکتهایی که دانشبنیان نیستند، حمایت مالی نمیکنید، ولی آنها فرصت حضور در این نمایشگاهها در پاویون ایران را دارند.
بله، ما نمیتوانیم بیش از حمایت عمومی، آنها را تحت پوشش خودمان قرار دهیم. حمایت کلی پاویون و خرجهای کلی آن با ما است و آنها تنها میتوانند یک پیشخوان داشته باشند. ما بهجای اینکه بودجه را بشکنیم، بهصورت کلی، یک چتر درست میکنیم که همه میتوانند زیر این چتر بیایند. طبیعتاً با افزایش مشارکت دستگاهها و حمایت شرکتهای بزرگ، میزان اعتبار موردنیاز هم اضافه خواهد شد و امکان برنامهریزی بهتر، غرفهسازی، تبلیغات و برگزاری فرومهای معرفی زمینهها و فرصتهای سرمایهگذاری فراهم میشود.
معاونت امور بینالملل و تبادل فناوری چگونه از شرکتهای دانشبنیان حمایت می کند؟
در حال حاضر ابزارهای حمایتی در بخش توانمندسازی شرکتها و تقویت بازاریابی بینالمللی آنها از طریق کریدور توسعه صادرات و تبادل فناوری انجام میشود.
در تقویم سالیانه حدود 10 تا 12 پاویون مصوب میشود که زمان همه آنها نیز مشخص شده و به اطلاع شرکتهای دانشبنیان میرسد. به طور متوسط روی هرکدام از این پاویونها بیش از 250 میلیون تومان، از بودجه معاونت هزینه میشود. یعنی هر 10 نمایشگاه چیزی حدود دو و نیم میلیارد تومان هزینه میشود. خیلی خوب بود که دستگاه دیگری نظیر آنچه که مرکز رسانههای دیجیتال به مدیریت آقای دکتر موسویان انجام میدهد، نیز میآمد و بخشی از هزینهها را به عهده میگرفت. خوشبختانه در این راستا مشارکت صندوق نوآوری و شکوفایی را نیز جلب کردهایم که پاویونها بتوانند بهتر از گذشته توانمندیها و دستاوردهای عرصه دانشبنیان کشور معرفی و برای جذب سرمایه و مشارکت خارجی اقدام کنند.
اگر امور اجرایی جیتکس امسال بهخوبی پیش برود و مشکل خاصی حادث نشود، مشارکت صندوق نوآوری قطعی است. هزینه غرفه را طبق معمول پرداخت کردهایم و صندوق نوآوری و شکوفایی نیز به تعداد شرکتهای دانشبنیانی که در پاویون حضور دارند، 10 میلیون تومان کمک بلاعوض ارائه خواهد کرد.
شرکتها نباید به اشتباه تصور کنند ما به آنها کمکهزینه میدهیم تا در نمایشگاهها حضور داشته باشند. اینها تنها مشوقی برای شرکتهایی است که تجربه فعالیت بینالمللی یا حداقل توانایی صادراتی دارد. ما هم میدانیم این ارقام حمایتی وجه زیادی در مقایسه با هزینههای نمایشگاهی نیست.
اولین سؤالی که شرکتها از خود میپرسند، این است که چرا باید در این نمایشگاهها شرکت کرد؟
فرض کنیم دروازههای کشور بیشتر از این باز شود و شرکتهای بزرگ جهانی وارد بازار اقتصادهای فناور محور کشور شوند. سؤال اینجاست که اگر شرکت بزرگی مثلاً در حوزه طراحی نرمافزارهای اداری وارد ایران شود و خیلی سریع و ارزان بتواند با استفاده از تکنولوژی فرضاً پردازش ابری سرویس بدهد، جایی برای شرکتهای داخلی میماند؟ راهحل در این است که شرکتهای داخلی توانایی خود را بیرون از کشور ارائه کنند، خود را بهعنوان شریک بالقوه معرفی کنند و به نتیجه مطلوب در بازار آینده برسند.
در بسیاری موارد، قوانین حمایتی پیشبینی شده است که شرکتهای خارجی در برخی حوزهها نمیتوانند در ایران فعالیت مستقل یا نامحدود داشته باشند، مگر شریک تجاری ایرانی معتبر و دارای مجوز فعالیت داشته باشند. این شریک تجاری محلی باید حداقل استانداردها و توانمندیهای لازم را داشته باشد؛ اما ازآنجاکه شرکتهای دانشبنیان عموماً نوپا این ویژگیها را در خود نمیبینند، از حضور در بازارهای بینالمللی و رویدادهای فرامرزی واهمه دارند و میخواهند مواجهه با چنین مسئلهای را به تعویق بیندازند. باید در نظر بگیریم که دیر یا زود این اتفاق خواهد افتاد، همانطور که در کشورهای دیگر نیز اتفاق افتاده است.
سؤال شما باید برعکس باشد. یعنی اینکه چرا شرکتها فقط نگاه داخلی دارند؟ اگر یک شرکت دانشبنیان نوپا یا حتی باسابقه در طراحی و ساخت نرمافزار، بازی، ارائه راهکار، رویکرد بینالمللی، فروش خارجی و صادرات پیشبینی نشده باشد، با صرفنظر کردن از بازارهای منطقهای و بینالمللی، تنها به یک بازار 80 میلیونی با ضریب نفوذ اینترنت 30 تا 50 میلیونی اکتفا کرده است. مگر این بازار چقدر میتواند سوددهی مستمر داشته باشد؟ سهم نوآوری در آن چقدر است؟ هنوز فروش نرمافزارهای اداری و کاربردی در ایران جایگاه دارد، در حالی که مدل تجاری ارائه خدمات در سایر کشورها و حتی کشورهای کوچک همسایه تغییر کرده است. اما اگر این تصور وجود داشته باشد که این اپلیکیشن وارد بازار چین و هند و حوزه خلیجفارس شود، بازار تفاوت بسیاری میکند. خصوصاً در حوزه فناوری اطلاعات که ساخت محصولات آن بههیچعنوان سختیها و منابع اولیه سایر حوزه ها نظیر انرژی، تجهیزات پزشکی یا صنایع سنگین را ندارد.
رویکرد معاونت علمی به حضور شرکتهای بانکداری و پرداخت در جیتکس امسال چیست؟ این شرکتها چه نقشی میتوانند در نمایشگاههای خارجی داشته باشند؟
در سایر حوزهها بهعنوانمثال در نمایشگاه مدیکای آلمان در حوزه تجهیزات پزشکی بیش از 30 شرکت درخواست دادهاند که از بین آن ما مجبوریم تنها 12 شرکت را انتخاب کنیم. عربلب همیشه متقاضیان بیشتری دارد و پاویون ملی با حدود 15-16 شرکت توانمند تشکیل میشود. اما در پاویونهای حوزه فناوری اطلاعات با همان توضیحاتی که اشاره شد، وضعیت بهگونه دیگری بوده است. اما برای معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری فرقی ندارد متقاصیان حضور در جیتکس در کدامیک از حوزههای فناوری اطلاعات و ارتباطات فعالیت دارند، از حضور همه شرکتهای فینتکی استقبال خواهیم کرد. حتی در صورت استقبال شرکتهای فینتکی و در شرایطی که از قبل مشخص شده باشد، میتوانیم پاویون نمایشگاه 2018 را در سالن تخصصی این حوزه داشته باشیم. خوشبختانه اغلب فینتکیهای ما دانشبنیان هم هستند. ما برای حمایت از فینتکیها آمادگی داریم.
منظور شما از فینتک شرکتها است؟ آیا شرکتهای توانمند را فینتکی میگویید یا استارتآپهای فینتکی؟
معمولاً شرکتهای بزرگ در پاویونها حضور ندارند. به عبارت دیگر نباید حضور شرکت های بزرگ به یک فضای محدود در پاویون ملی منحصر شود. از نگاه بازاریابی و اعتبار بینالمللی هم پسندیده نیست که شرکتهای بزرگ که بعضا دارای فعالیت تجاری در سطح منطقه هستند و به با برند مشخص و معتبری فعالیت میکنند در 10 مترمربع فضایی که پاویون به آنها اختصاص داده، شرکت کنند. اما یک استارتآپ هم داریم که به درآمدزایی رسیده و میخواهد توانمندی و محصولاتش را در بازار منطقه ای یا جهانی معرفی کند. باید این شرکت در پاویون حضور داشته باشد؛ تا بهتر و با ریسک و هزینه کمتر دیده شود. بنابراین کسبوکارها و استارتآپهای روبهرشد در اولویت ما هستند. عمده آنها دانشبنیان محسوب میشوند، چه بهدنبال کسب ردۀ دانشبنیان رفته باشند و چه نرفته باشند. ما از همین فرصت استفاده میکنیم و از همه استارتآپهایی که بهعنوان یک شخصیت حقوقی مستقل ثبت شده شناخته میشوند، دعوت میکنیم بهدنبال دریافت عنوان دانشبنیانی خود باشند که بتوانند از مزایای یک شرکت دانشبنیان استفاده کنند و سپس با حضور در پاویون ملی در رویدادهای تخصصی مصوب این معاونت به توسعه بازار یا جذب سرمایه بپردازند.
معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری مأمور توسعه بازار اقتصادهای دانشبنیان است، چه کسبوکار آنها یک استارتآپ دو تا پنج نفره باشد چه یک شرکت بزرگ چند صدنفره. اشاره کردم که معمولاً در دنیا شرکتهای بزرگ در پاویون آن کشورها حضور ندارند، برای مثال در پاویون کشور آمریکا نه آیبیام دیده میشود نه اوراکل، یا در پاویون آلمان نیز سَپ حضور ندارد. آنها بیشتر شرکتهای کوچکتر را در پاویون جای میدهند که به حمایت دولت خود برای حضور در آن نمایشگاه نیاز دارند؛ بنابراین حضور شرکتهای بزرگ در پاویون معنی ندارد.
اما حوزه فینتک در جیتکس امسال و سالهای دیگر برای ما اتفاقاً مهم است و برای معاونت علمی نسبت به حوزههای دیگر اهمیت دارد. به این معنی نیست که حوزههای دیگر مانند سلامت و گیم مهم نیست. معاون محترم علمی و فناوری نیز به فینتک نگاه ویژه دارد و میگوید آینده حوزه فناوری در فینتک است و باید به آن توجه ویژهای داشت.